장음표시 사용
211쪽
longas febres tumores in cute fiunt. In omnibus vero internis intrammationibus frequentissima ac tutissima isthaec scariscatio est. Certis anni temporibus puerorum multitudo epidemice glandularum fauciumq; insammationibus u matur. pro quo e&pellendo malo in omnibus pueris, infantibusq; etiam istuc autii iij genus exercenti eis infantibus multi huius vice aures, ut sup rius dictum est, scariscent. In peste ad hanc sanguinis vacuatio- .nem tanquam ad sacrum, & diuinum auxilium confugiunt, neq; immerito, cum, ut nuperrime dictum est, hac scariscatione tum plenitudo minuatur, tum ad ignobiles partes a nobilibus noxii humores attrahantur. Quare quid dicam, de frequentisimo Vsu huius scarificationis, quae tribus uel ad summum quinquescarificationibus,longis tamen ac profundis, speciem vulnerum prae se ferentibus in peste administratur, quaeq; non solum in principio copiam sanguinis tollit, sed toto morbi tempore cum lis aperire reseruentur,perpetuo noxios succos ad eam partem accersit, atq; vacuat, quod in curanda peste nihil utilius, desiderabiliusq: este putarim Θ Gu 11 AND . Remedium prς dolore barbarum at tu fortasse hinc abhorrendum neque iniuria, tamen in peste ipsum laudandum censeo, quando ipso venenum a visceribus euocetur, ad ignobiles partes, atque per eas perpetuo evacuetur. QuCmadmodum illi, qui in peste, pestiferis sebribus vesicantibus uti
consuescunt, ut excrementa per eas partes ulceratas es uant, ita non esset improbanda illarum scariscationum uel melius vulneiarum euacuatio. Sed perge dicere in quibus corporibus utantur hac crurum scarificatione. A1,9. Vsum huiusce scarificationis euariant corporum aetas, sexus, habitus,atquς temperies. Aetas enim huic auxilio accommodata est infantia,pueritia , iuuentus, atque stas senilis. Insantes uix annum uati ad hoc auxilium ab ijs admittuntur: usque adeo pueris familiaris est, crurum scariscatio , ut mulieres, pueros a ploratu firmare uolentes, eos dete reant, dicentes se uelle accersire scarificatorem, quem illi Meraim appellant. Quo audito pueri subito sient. Eo autem ausilio m dici non nisi in pueris magno morbo correptis uti deberenti quia eorum prsmollia, humida, ac summe cali3a corpora non sunt ita
temere vacuanda, quando ipsa suapte natura siue ex se continue vacuentur. Que notiam etsi non cito, tamen post longum rem
pus sentiunt. Hinc plerosq; illiusce gentis crura ac pedes habe
212쪽
re imbecillos existimo in pleri': enim crura edematosa, ac male affecta spectantur, non immerito cum Aegyptij ex quacumque causa, minimeque semper ex magnorum morborum occasione, in pueris per hanc consuetam scarificationem largius sanguinem mittere consuescant. In iuuenibus etiam atque senibus scariScationem hanc exercere cernuntur, iure id quisem, cum in illis corporibus ob redundantiam sanguinis tenuioris, atque ob virili debilitatem ex Gal. hic modus euacuationis si opportunissimus. p i in lib. enim de cur. rat. per sing. mis . ait corporibus tenuiori sanguine redundantibus magis praestare hanc scarificationem, quam lectionem venae, quae tenuioris sanguinis redundantia, tum in pueris iuuenibus, tum senibus obseruatur, etsi horum sanguis frigudior si atque illorum calidior. In his etiam singulis aetatibus via ' ''' rium lapsus pertimescitur, in pueris,& iuuenibus ex multa qua in ijs sponte fit vacuatio, cum Galeno in lib. s. ineth. med. docente eorum corporum substantia omnium facillime digeratur, atque resoluatur, quia est omnium humidissima. in senibus vero uires per se imbecillas esse nemo ignorat. Quamobrem in ipsis merito scarificatione hac potiys quam venae sinione utuntur, qua corpora admodum resolui, & debilitari Gai in lib. de hirud. reuulis te statum reliquit. Promptam etiam habent hanc scarifieationem in varijs temperamentis, in calidis scilicet, atque humidis, in frigidis &humidis. In siccis vero eam abhorrent. Eodem modo pro ea seligunt corpora pinguia,mollia, & laxa, mulieresq; atque eunuchos eYinde ea scarificatione vacuare solent. Gu 11 AND . Recte sine cum omnia hac corpora sanguine tenuiori scateant, qui facillime, ut docebat Cal. paulo supra citato loco, huiusmodi
scarificatione vacuatur, quoniam ea corpora minimas venas hahent, quas etiam si quis recte secet, Caleno docente, iusta sanguinis copia non prosiuit. Itaque calicli & humidi, & frigidi ae humidi recte ea via vacuantur, atque quam per uente sectionem magis tuto quando utraque corpora: sanguine tenuiori exuperent, qui facile perscarificationem vacuatur ijs adduntur pingues ac molles, ut eunuchi atque mulieres multae, quae omnia sanguine tenuiori praestita sunt. Calida vero & humida, molliaq; corpora facile ex quacunque vacuatione resoluuntur , eaque causa non tolerant per uenm sectionem p stitam euacuationem, quoniam
nimium ab ea debilitantur , ob idque recte Aegyptios se ger e
213쪽
arbitror in his corporibus, dum usum scarificationis uenae secti ni praeponunt. frigida vero & humida, qualia sunt mulierum multarum, eunuchorum,&senum si vacuanda sunt, non nisi hac via , ne immodice refrigerentur docuit Gal. in lib. de hirud. uenae s ctione corpora multum refrigerari. In siccis uero vel calidis vel frigidis, quando utraque crassori sanguine abundare solent, i circo perscarificationem non recte vacuabuntur. ut dicebat GaI., , his uerbis: Porro quae ex mulieribus albidiores sunt, sanguinem an tib de , , aceruare tenuem solent, quocirca adhibitis malleolorum scarissi ti,fra, , cationibus maxime iuuantur, at quae nigriores sunt, secta uena, , curato. Crassiorem enim sanguinem ac magis melancholicum, , colligunt, magis vero etiam si magnas habere venas appareant, , , quod illis accidit, quae graciliores sunt ac nigriores. Carnosis, , vero& candidis paruae insunt uenae, quibus malleolos scarifica , , re, quam venam secare praestiterit. Sed his snem nunc impona
mus cum de ipsis satis superque dictum a nobis fuerit. Verum unuhabeo in hac scarificatione apud me valde dubium, de parte scili cet es Galeni mente scarificanda, deq; ea quam huiusce temporis medici Aegyptij promissione sanguinis scarificant. A I p 1 N. Nescio quid in ipsa amplius dubii habere possis, cum in ea, tum iuxta Aegyptiorum usum, tum Caleni sententiam literis proditatam manifestissimum videatur, suras esse scarificandas. Sed ne tibi graue sit, hoc dubium clarius proserre, ut solutionem meditari possimus,cui nobis sit acquiescendum.
An crurum scarificatio in 'rarat A vij faciunt,
vel potius in malleolo, qui Gai. docuit, si facienda. Cap. X.
V i u i M o ex Galeno haec dubi) occaso ortuiti habere
videtur, quando ipse crurum starificationem particulatim dicat, malleorum,esse, siue in malleolis fieri. Et AG gyptii in sura parte cruris carnosori Gastrocnomia Graecis, ut Russus Ephesus tradidit, appellata, eam moliantur. Es quibuς 4 illam crurum a Caleno celebratam scarificationem, ab ea, quam
214쪽
medici illi frequentant, plane diuersam esse non immerito a mutitis videri potest. Quando sura atque malleolus pars eadem cruris non sit, sura etenim, quamquam etiam de osse dicatur. cruris posteriore, est uenter uris siue carnosa pars, inter poplitem atq; malleolum media: malleolus uero ut Cal.habet in lib. de seel. Heianarum ellimus procelsus tibiarum , atalo incipiens in suramque desinens. Cruris si hae partes existunt, quarum stu, atque diuisione facile surae atque malleoli differentia manifesta est. Es Caleno cruris scarificationem in malleolo faciendam esse probe ex ipsius uerbis, uarijs multisq; in locis manifestum sit In lib.etenim et .aphoris dixit uenae sectione privstitae vacuati qui proximam e se, quae sit per malleolorum scarificatione . idemq; in lib. de curandi rat. per sang.ma C&in . de simit. tuenda. testatum reliquit. Quare hinc iure dubitare possumus crurum ab Aegyptijs freque-tatam scarificationem, non esse illam, qua antiqui pr arissimi illi medici utebantur. Neque aliquis in malam Galeni uerborum versionem eausam referre poterit, cum ipse partem cruris scarificandam nomine hoc quipe significauerit. Quod ex Grscalectione commentarii lib.et .aph. qui omnium locorum prscipuus est, patebit, ibi etenim hunc in modum scripsit: χhisae, I . -
sigunt imum tibiarum processum, quam partem Latini malleolum uocauere. At piu. Docta sane ac diligens dubitatio uidetur, non tamen quae possit, aut debeat aliquo pacto usum scaris cationis apud Aegntios usitatae dirimere, vel damnare'. Quod sane si etiam esset, ego potius cum Galeno errare vellem quam cum Aegyptijs si alia cruris in parte a suta diuersa, scarificatione faciendam intelligerem. Ille enim in comm. Σ. lib. horiso. ait vacuationem malleolorum scarificatione factam proximam ei es.se, quς fit per uena, sectionem. &in .de'sahit tuen. hanc in ii cuanda plenitudine tantundem ualere, 'tuens sectior Atque in libro de curat.per sing. missi. eande pro uenae sectione ad minuemdam plenitudinem in musterum corporibus albidioribus laudat. Quae res quo pacto uera erit, si malleoli scarificabuntur Θ cum ab
ijs sanguis is paucissima quantitas educi possit, etiam si profundius
incisiones insigerentur, cum ea pars escarnis, atque exanguis sit, neruis ac tendonibus tantum referta. ex quo illiusde partis scarificatio
215쪽
catio cum summe dolorosa erit, tum periculo scarificata minime carebit . Quamobrem huiusce partis scarificatio ad reuellendum
praestans erit reme3ium,ad euacuationem vero nequaquam, cum
ea paucissimus sanguis mitti, vel educi possit. Quo pacto igitur vacuationi per venae sectionem absolutae, qua copiosus sa suis promanare potest, proxima erit ξ Digit euacuationum omnium eam esse exquisitissimam, quae sit per venae sectionem,huicq proYimam esse, quae per malleolorum operatur scarificationem, quomodo autem erit proxima, si illa sanguis paucissimus prona nati' vacuatio omnis quantitatem sanguinis respicit, veluti purgatio qualitatem. Nullo prosecto pacto esse poterit pro&ima,cunon habeat, quod in vacuatione obseruatur, scilicet copiam san guinis, quae uacuatur cum vena secta copiosissima, atquevialleolo scarificato paucissima. Certe nullo pacto verum esse potessi Ga lenum per malleolum intellexisse intrema cruris partem ossibus,
tendonibus, nervisq; tantum refertam, omninoq; cxcarnem. Na que eius mentem suise arbitror, vacuationem in cruribus iaciendam, postquam meminit, ipsi ini velle medicos debere partem cruris ad vacuationem aptam seligere,eY qua queant desideratam copiam sanguinis educere, quae utique neque poples, neque mali Clus eriticum hae partes tendinose ac fere exangues sint, & ad ses risicandum riculota, necessario igitur erit asserere ipsum suram,
sue ventrem cruris, carnosam, ac multis venis repletam, intelle
sisse. Quod verisimile videtur, cum plerisque in locis a cruribus scarificatis fore moliendam sanguinis vacuationem docuerit, neq; immerito, cum crus ex triplici parte constet, scilicet, poplite, sura, re malleolo, non extremis, sed potius medio significetur, nam si
cuippiam crus ostendere voluerimus, non poplitem, vel malleolu, quae sunt eius extrema ei detegemus ses magis suram. Crura umto fore scarificanda pro molienda uniuersi corporis vacuatione,
Galeni locis plerisque constare facile hinc cognoscemus. Is siquidem in lib. 13 .meth. med ait: Manu enim laborante scarificabis crura. Et in lib. de Hirudinibus: Quemadmodum sanguinis perfusionibus suppressis quas harmorrhoidas Graeci uocant) crura ipsa lota quidem prius, vel pongia calido fomento adhibito sic rificantur. &paulo post: a cruribus utpote sanguis ducendu hi pluribus etiam alijs locis licet legere apud ipsum crurum cirificationem. Cui sententiae addicti quoque xiiii sunt Ahuyllus, Oribbasius,
216쪽
basius, qui omnes crurum scarificationem nominarunt. Apollo nius vero rem apertius significasse videtur, cum haec scripserit pleia, thoram autem commoderatam, quae aliquid malefactura sit, ac, iam euersionem in morbosum statum attingat, tibia, scarificatio, nibus iac&ata, innoxiamq; totam quam uolumus sanguinis illi g, , tionem reddideriticitra validam totius molis commotionem, si luit. G1 1hΑND. Tuae sententia me quoque addictum habes, sed cur aliquando Cal. partem scarificandam particulatim edocens, diserit,esse malleolum Θ ut ex Grsco etiam nomine νυνὶ 'plane cognitum est. R 1 si N. Aliqui ex Aegyptijs respondent, Galenum scarificandam partem uocasse malleolum, quoniam ea pars, quam nostri suram appellant, proprio nomine vitiato carebat, licet aliuqui Camappellarint γὰι φορνivivii, apud omnes tamen illud nomen non erat usitatum vel cognatum,ob idq; nomine malleoli, quae est scarificandae parti pars proximior, partem scarificationibus u vandam indicauit. Surae uero nomen ei non proprie conuenire aiunt,cum proprie illo nomine os cruris posterius, & non musculum illum,uentrem etiam a quibusdam cru ris nuncupatam . Alij uero melius respondere putantes, scindunt, vel diuidunt crus
in tres partes , scilicet in malleolum, suram, & poplitem. Malleolumq; cruris partem esse aiunt a pede incipientem, quae ad cruris
partem crassiorem , carnosioremque, et
uatioremve desinit. Suramq; esse crassiorem partem cruris, atque ab ipsa declinare incipiente poplitem accedere, qui ad genuusque terminatur. Ex qua diuisione cla rimine apparet, Aegyptios malleolum, &non suram scarificare,non crassiorem, atque eleuatiorem, sed quae ea minus esse crassam,
& carnosam superius dictum sit. Incipiunt enim scarificationem parum supra clauic
tam fere ad cruris eleuatiorem crassiorem mpartem es continuantes. Quare iuxta isto- 'rum sententiam uere malleolum scarificat,
minimeq; suram, uel partem in alleoli,& sure . Qui uero hanc cruris diuisionem minime laudant, saltem fateri debent, Calenum vocasse
217쪽
casse malleolum quoniam vult surae tantum medietatem malleolo
contiguam scarificari, ad differentiam illius, quae ad poplitem p
uenit, vel demum uocauit malleolum, quoniam scarificationem deorsum incipientes, ab ipso inalleolo omnes illam exordiuntur. GV1 LAMn. Rem hanc perdocte, atque diligenter hactenus es per secutus,atque ita, ut hinc dubitare amplius de cruris parte scarii canda non liceat. Sed tempus est, ut ad alios usus scarificationis narrandos te transseras, ut quae supersunt de hac materia dicenda,liac die absoluere possimus.
Desecarificatione partium insammatione, tumore; pustula, colore nou naturali, insigni dolore, vexatarum apud e Dptios frequentata . Cap. X t. GUILANDIN V S.
N non alias partes pro aliis usibus scarificant 3 quansisse I do prisci medici eam ad multa alia scarificationem commendarint. At si N. Itidem Dipsi pluribus alijs affectibus cutem uesatam scarificare solent. In uehemetissimis enim doloribus potissimum uel ex copia, uel venefica qualitate sensibiales partes ledente in fluxione paululum firmata, prsmissa uniuersali, tum purgatione tum vacuatione, partes dolore affictas, vel proximas illis alte scarificant, multumq; sanguinis emanare sinut. In singulis enim inflammationibus diu perseuerantibus solent, partem insammatam alte scarificare, veluti in pleuritide latus dolens, atque in peripneumonia pectus, dextrum 3: hypochondrium iecore insammationem patiente, atque liene sinistrum, atque sede alijs insammatis partibus facere solent, presertimq; in magnis erysipelatis uel aliqua alia in gammata parte; ubi pertimetur ne insangrenam degeneret, uel in scirrhum abeat. In usu frequentissimo habent in podagricis doloribus ex sanguinis desuvii obortis pos niuersalem uacuationem tumefactos digitos dolentes scari sicare:ea enim scarificatione modico bcsuxi languinis uacuato, mitifice eis conducit. Eoclem itidem modo, tum in tumoribus,
218쪽
tum in ulceribus ad cicatricem non venientibus , seariscat onfivtuntur. Ad omnes etiam cutis desedationes, maculas pustulas. que, idem praestare selent. Non minusq; etiam partem asco pione sauciatam, vel ab aliqua alia sera demorsam alte scariscant, multumq; eo moso sanguinis ab ea parte detrahunt. Ad haec igitur Aegyptios etiam partis scarificatione uti obseruaui; quemvsum plane a nostris laudatum etiam intelligo. Sed te de ipsos liquid loqui decet, Ut sciamus, an ille scarificandi afflictas par
res usus ex artis ratione lausari queat. Gu 11 AND . Cur non hic visis etiam scarificationis laudandus erit, quando respiciat partis moliendam vacuationc in . Cui etenim dubium est , in omniubus vel insana mationibus, vel fluxionibus, humorum ex plenitudine obortis, binas indicari vacuationes , alicram totius uniue salem appellatam, atque alteram partis, in quam humor dccubuit.
Qua vacuationis diuinctione in his assectionibus, quemadmodum in primis necessaria est totius corporis uniuersalis vacuatio, ic postea inflammatre partis particularis, illa enim causam respicit abi gendam, atque haec assectum ipsum. Nostri vero medici multi hunc usum partis scilicet, insana malae scarificandi tuto frequen-ri posse negant, eo maiorem defiuxi sanguinis copiam in partem sistectam ferri asserentes, eκ quo non posse iuuari aegrotos autumant . Quod tamen vanum esse existimo, corpore prius probe vacuato . Quinimo in iis etiam cucurbitularum usum Calenu laudasse certum est, quibus facilius expcidualida, quam praestanr, attractione,ad laesam partem humorem copiosiorem deduci posse, atque es inde inflammationem, vel suYionem peraugeri suspicanduin esset. Sed de scarificationibus satis. Ad usumq; variarum partium inustionis, quem maxime eam gentem assectare audio, transeundum est. Quom te sedulo apud illos obseruasse certo scio, de ipso igitur cupio modo te sermonem facere, vel ipsum usum probe, ut reliqua secisti narrare, quem mihi non minus utilem, quam reliqua ex te audita fore spero. De
219쪽
2 evarijs partium inustis ustas qua se lectissima μ
creta ad mos curandos morbos apud Aeg)
1gitur apud eos populos variarum partium in stionem, non secus quam olim apud antiquos medicos 21 in usu fuerat, adhiberi tanquam praestantissimum auxi otium ad inultos morbos tinandos, quod a medij genus, veluti priscis saeculis notissimum ac usitatissimum semper fu1t, ita nunc I pud nostros sere omnino obsolevit, atque non sine aliquo artis messicae dedecore, ac etiam non leui agrotantium iactura, cum hoc privsidio multis aegrotis desperata sanitas miraculo quasi r si tutastiorit. De hoc igitur prasidio aliqua ex usu Aegyptiorum unceu te scire des dero. At si N. Homines ibi quasi infinitos licet spectare, quibus ex cicatricibus multas partes inustas fuisse eerto conjicitur, Siquidem permultis capitis partes praesertimq; sinciput,occipiat, artasq; pericranei,non minus tempora, post Ru-res,collum peditis,latera hypochondria sub umbilicum, spinana dors articesosq; vel brachiorum, et manuum, vel crurum, et pedum inustos fuisse ignis relictae cicatrices facile ac certo signiscat. Et ut uno verbo dicam,omnes eius regionis incolae, inustionem ad multos morbos aliis remediis non cedentes pro secreto habent auxilio. 'Gvir ND. In primis inurendi modum mihi narrato a que an ipsi inurant ferro vel auro, vel medicamento igneam facultatem obtinete, & ad quos morbos inustionis ille usus apud illos 4ta familiatris euaserit. AL siti. Non serro, non auro, Deque asio metallo ignito ad inurenda partes illi utuntur, Deque vi aliqui utebantur, buxeis lignis, sed gossypio, ' lineo panno ignito inusionem moliri consileuerunt. Volentesq; inurere aliquam pametem corporis, sumunt lineam petiam , cubiti longitudine, latit di neq; trium digitorum atque gosypij iustam qualitatem, quod totum linea praedicta petia inuoluunt, ac filo serico ligant ad se inam piramidis, ipsusq; latiorem estremitatem urendae parti applicant, probet cuti adhaerere student, alterumq; caput vel e N tremum
220쪽
tremum succensunt, comburiq; permittunt quousq; fasciculus itile ex linea petia atque gosypio omnino crematum sis, continue
dum curis uritur, carnem circum circa serro tangentes, ne ex eo
calore oboriatur interea aliqua inflammatio. obseruant etiam duin lucrum illud parant, ut in eius medium sit foramen, vel me tus,per quem fiat aliqua respiratio, atque euentatio. Dcis mu pionem in parte exusta utuntur ossium medulla, quoad eschara cadat. Hicq; est inurendi modus apud eam gentem obseruatus, ae
frequentatus. Estq; non modo Aegyptiis familiaris, sed multo magis Arabibus equitibus sub tentoriis degentibus atque alijs
omnibus loca deserta habitantibus,qui cum alijs careant loci in pia auxilijs,inustione multos morbos sinant. Paucissima etenim ipsorum corpora inuenies ab igneis cicatricibus non de data. Vsus remedi j ibi est frequentissimus,ob in ultos genuum, iliolumque articulorum atque partium aliarum dolores antiquos, exstrudorumque humorum. defluxu obortos, aut a simplici frigida in temperie, uela satulento spiritu aliunde eIato, uel in ipsa parte gςnno. Doloribus igitur, ijsq: antiquis hac inustione occurrunt, qua partium omnem imbecillitatem corrigunt, contentos humores, vel satus resbluunt, articulosq; calfaciunt, & uali de liceando roborant. Hincque miram non est ,si prospere hoc remedium in omnibus articulorum doloribus curatu diis cilioribus, expetivimtur potissimuinq; in coxendico dolore multas ustioues non modo supra articulum, sed etiam supra femur facientes. Et non minus in podagra & chyragra, priusquam pudes vel manus tophi inu serint, uel geuiti sint. E 'urunt enim articulos, atque illis superia positas venas . in podagra, ex qua dolor occupat noduin policis exurunt supra ipsum inquam noduin inter policem, & indicem. Qua facta ipsarum partium .stione, per quas humor ad debiles articulos flait, uiae angustiores redduntur,neque ita facile post hutnor ad articulos sue ex quo, neque ita ficile in podagram incidunt. Gai siquidem in s.lib.aphorism. dicebat, duplicem esse carusam podagricorum dolorum, alteram humoris redundantis su-xionem ad articulum, atque alteram articuli imberillitatem, qua articulus defluxioni suceiurabit. Altera uero harum defic1ente no posse homines simili malo corripi a Galeno ibi proditum est. Itaque A egyptii inustione, articulorum laxitatem uel debilitatem corrigusῖ robiu que ipsis conciliant, quo ab humoribus istuc de clurentibus