장음표시 사용
31쪽
ipsis acquisita. Quid etenim, ut tibi de multis aliqua proferam, non ne mirum in modum laudandus esset ille mittendi sanguinis
Aegyptiorum usus exsectione multarum venarum, quae nostris medicis minime sunt ustatae P quales sunt iugulares, narium, amgulorum oculorum, frontis, post aures, poplitis atque aliarum multatum corporis partium. Quis etenim medicus is erit qui nosciat, illarum venarum sectionem ad quam plurimos tollendos morbos esse Utilissimam ὰ Quid dicam de sectione arteriarum, quam ad mittendum in multis morbis sanguinem non minus tuto, quam in venis ipsi familiarissime usurpant. Cum Galenus interim ijssessitis quali miraculo multos seuos morbos curatos no bis scriptum pluribus in locis reliquerit. Quid de aurium, colli, Occipitis, labiorum, narium, atq; malleolorum scarificatione dic mus P Cum ipsi mirabili dexteritate hoc genus auxilij pressent. Et quid de suarum cucurbitularum usu ab hoc nostro plane diuerso P Quid si de ussionum ratione, atq; de muJtis alijs ferme infinitis, quibus ipsi medendo 1 tuntur, medicis praesidiis deq; etiam quam plurimis medicamentis simplicibus; ac compositis ab his multa cum viilitate ficquentatis, erit iudicandum Θ Cui LAND. Digna ista e mihi videntur, ut ab omnibus doctis medicis deiide rentur, mirum l. Omnibus videri di bet, quo pacto hi indocti hominos tot, tantis q. nobilibus ausi lijs recte uti sciant, nullo ea dius cursu ac re cilicae artis ratione cognoscentes. Sed quo ordine his medicis per eam regionem exercere medicinam permittitur, quando ita artis medicae dogmatum ignari existant Θ Arsiti. Extat Cayri inter caeteros medicos omnes quidam Aegyptius , quem Achimbussi illi appellanti qui medicorum princeps nostra lingua interpretatur. Hilius ossicium est, illos, qui ibi medicinam ctie cere velint, de illiusce artis peritia i edulo percunctari, de examinare, ni q. eis, qui in medendi cXamine recte responderint ac recte segesicrint, publica fide concedere, ut per cam regionem mederi
impune possint . Isus autem in doctorum numero asciscendi munus non datur multis, ut in multis Europae locis feri solet, sed uni soli tantum, illiq. praesertim, qui plus auri argentive praesecto Cayri, quem Besa appellant,hac de causi soluerit. parum etenim id curat hoc ti mpore Bosia an ille, qui Achim bassi procreandus est, sit ad illud munus recte obeundum probe idoneus, adeo nunc apud illos omnia corrupit auaritiai non hoc inquam ille curat
32쪽
ie3 an potius aureos multos ipsi offerat'. Eodem exempIo &ipse Achimbasii etiam a s Lesecto perdocius eodem auaritiae vitio sublatus, pretium a cooptandis accipiens, omnes indistincte cum ii doctos, tum doctos mederi per urbem sinit. Qua faci litate num
rus tum virorum, tum mulierum medentium in ea maxima urbe
Cayri est sere infinitus, cum quisq: exhibito auro possit ab Achim-hasis medendi authoritatem obtinere. Horum vero, qui per eam urbem medentur alij proiniscue morbos omnes curare profitentur, alij partis alicuius tantum mala. veluti sunt ocularii, qui Omnes morbos ac symptomata oculos laedentia, sanant. & dentarii, atq; auricularii , tantum malis dentium auriumq; medentes. atq; alij qui tantum intestinorum aegritudines, alij pudendorum , alij vescae & alij , teri curant; in quibus morbis mulieres medicae viris praeseruntur, existimant enim digrote mulieres haudquaquam posse viros sic recte uteri affectus cognoscere, ut mulieres ipsae. Quare fit ut aegrotae medicas potius, ut a suis morbis curentur,quam edicos adhibeant, sunt etiam alij qui tantum sebres sanant, quorum alij omnium , S alij aliquarum tantum curationem profitemtur , atq; haec obiter dicta sint de medicis Aegyptiis.
N et ALLs x 1 probὸ omnia, verum id a te scire cupio,
quid est, quod omnes medici Aegyptij Empirici exti
s ant, se istam q. Empiricam sequantur. ALp1N. Vt per eos annos, quibus Cayri motaim traxi, obseruare potui, potius methodicae, simul q. empiricae ipsos addictos iudicaui, quando ad indicandam morborum curationem partium laesarum, causarum, naturae, aetatis, virium, habitus coeliq; obseruationem esse necessaririam negent, quibusdamq; medendo utantur communissimis proia positionibus, quae methedicorum sectam res erre videntur. Ipsi etenim affrinant omnia morborum genera, vel a caliditate, vel a frigiditate oriri, uel morborum omnium praecipua causam in ca lorem praeter naturam, vel frigiditatem reserunt: Quoniam vero
33쪽
Ipsi arbitrantur eorum omnium, qui Aegyptum incolunt, corpora ratione coeli, sub quo vivunt, valde calidi, ad summam vergere caloris intemperiem, ob id perfrigerantium medicamentorum sum in omnibus sere morbis. sine discrimine habent frequentis smum , illisque temere &inconsulto medendo utuntur. Oh se
uare sedulo te putantes famosisunam vulgatissimam in scholae
medicorum illam propositionem k que est, contraria contrarijs, curari;. I incq; credentes. Oh, illiusce coeli summe calisam rem p riem , ibi Omnessero morbos , vel primo ab ea , quae praeternat ram est,. caliditate procreari, vel saltem semper cum, alijs causis. praeternaturalem. ealiditatem concurrere, ob quam causam usum refrigerantium: medicamentorum maYime affectant, idq; pr se
timin febribus:in quibus absq; ullti delectu, valde frigidis medicamentis sempen utuntur, maximeque in ijsqus ex humorum putredine oboriuntur od. sane contra medicinς dogmata ab ipsx fieri existimo. Nihil enim frigidorum remediorum usas,
quantum ad febrium. causas. quae sunt obstructiones meatuum,
venarum; vel aliaraim partium , spei tan, aliquid prodesse,& mululum obesse potest, cum a frigiditate humorum cruditam atq;.Q structici augeantur, maxime vero quando pituitos succi sunt obstructionis auctores . Tales enim.humores ab usu fiigidorum in- crudescunt magis , &crasse Enni magis, ipsorum copia, ventriculo frigidiore atque ad concoquendum ineptiore ab eisdem ess cto, peraugetur: quam.vero sint illa refrigerantia medicamenta a, ijs frequentata posterilis suis locis dicemus. GVII AND . . Masus,
mihi quoque ille in medendis putridis febribus valde refrigera
tium usis esse videtur, quando nemo rationalium . medicorum ,
quorum sectam, omnibus praeserendam; iudico , ignorat, . Obstructiones: venarum , aliarum quae partium: in sebrientibus aemultis. sdecis , ver crassis vel viscidis ia fieri , & a multa frigidiatate ipsas, adaugeri: Galen. in synoctis. putridis febribus, ut pud ipsum ini libro nono - meth: medendi' legitur .. ea laudauit medicamenta , quae ob mucta liberandi vim. haberent, absq; multito tamen calore, ne calor fibrilis augeatur. ob idque eligenda illa osciqiuare&iguo calore praedita; id tamen praestare possint. Hincm hi tollendis obstructioni lius usu moxymellitis, summopere commendauit .. Aegyptij vero fortasse ita trigidis in iis febribus utuniatur medicamentis , qtiod hae ex biliosis tenuissimisque humoribus
34쪽
6rtum maxime Aucunt, qui non attenuandi se3 in crassandi sint, ut Avicennae a ccidi affrinant, 'ancq: fortasse bb causam illi ni Hiaci frigida medicamenta adhibint, ut ex quibus semita schris fuit, biliosi, tenuissimi cs: humores crassiores evadant, ad facilioremque
excretionem eo Hodo parentur. Haec crit igitur ratio quomo rein frigidis adeo medicamentis utantur. A rsi N. Si tu corpora
illorum hominum quali temperamento sint, recte nouisses, in hac proelii dubio sentetitiam non venisses,mam,ut suis locis dicam, omnium fere illa loca habitantium coi pora diuerso constant tempe ramento, quod aliquis coeli illiusce ratione, credere pollet, quam do jeraque illorum corporum licet ex sui natura sanguinea exitinant, missita tamen pituita, etiam ex victus ratione apud ipses vii
tata, undare dignoscantur. Quamquam enim Rcgyptij in ipso ortu interna viscera valde carida sub calidissimo coelo susceperint,
ex potu tamen aquarii, usu continuo ciborum tum dirigi Horum tum refrigerandi qualitate magna ex parte praeditorum . quibussere semper utuntur, ab immoderatai, venere, atque ab usu duticium halneorum, quae assidue frequentant, temperamentum illud calidum paulatim permutant in minus calidum, D tan3em in prigidum, itaq; fit,ut qui bilio nascuntur temperamento, in sanguineum mutentur,' qui sanguineo in pituitosum. Hincq; quam plurima feminarum, inariumque corpora ibi reperiuntur pinguis sima, cum tamen coeli calidissimi ratione corpora omnia gracilli via esse potius deberent. ex his igitur omnibus illorum corpora refrigerantur . Quo fit, ut omnes eius regionis accola: stomachum valde frigidum contraxerint, licet ipsi corporis habitu carnoso, boniq; succi, constare etiam obstruentur. Huius aut facito ex me coniecturam, qui prius quam Aegyptum ad ij scim,cum gracillimo corpore sumnieq. calido essem ibim asi duci aquae potu,
cui ob illos vehementes calores continue indulgen3 uiri erat,ca nossem effeci corpus &pingue. quo tempore somachus s3eo erat ad frigiditatem conuersus, ut eius concoctriX 'sacultas ad comconquendum imbecillior effecta saepe viseretur, quam ob co usam sepe acidis cruditatibus vexabar. Quod si mihi id acciderat, homini me ico, & intemperata regione genito, siquid de Aegyptijs ipsis existimandum, qui nciri solum aquam pro potu allectant, sed omnes frigidos cibos, qui 1; .immodice veneri dant operam sumque dulcium balneorum frequentantὸ quae omnia refrigerandi
35쪽
lacultatem habent; nisi illos crudis multis humoribus abundare Quod confirmare videntur assiduae ventriculi cruditates in quas ipsorum quainplurimi incidunt, frequentissimique articulorum dolores, qui coeatinue sparsim per urbem vagantur, ac inulieres. Eunucos, & omnes absq; discrimine inuadunt ac assigunt. Ex his igitur colligo Cayri rarissimas febres ab exquito humore biliose gigni,pderasq; vero a crudo ae pituitoso excrementorum genere. ideo arbitror vltu refiigerantium medicamentorum ijs fibribus non recte conuenire, ob illorum humorum, a quihux generantur tenuiorem substantiam, ut Arabes medici volui, cras seiaciendam . quando eos potius crassiori substant1a constare quam tenui ex nuper allatis Optime pateat. Non erit itaqi frigidorum medicamentorii usus in febribus putridis ibi vagantibus omnino tutus, sed saepe ijs noxius. Ivi igitur medici quod ad febres compescendos attinet, probandi quidem essent, scilicet, ut illum fibris socium cal 1 cm. extinguant, pias et vero faciunt quod stibrium causas minime auferant. Ac potius ipsos discrior medicinae adulatoses, quando solum aegrotantium, caloribus, dolaribus siti,occurrere symptomataq; solum demulcere studeant persectam vero curationc na, uvae Caleno docente in lib meth. med.a causis exorditur; negligant. Accidit tamen aliquando, ubi febres vehementiores assigunt, in caloribusque hecticis, ut feci fiigidorum medicamentorum usus administratus videatur. Cv1LAND. Mendosam satis illos possidere in medendo artem me th dicam es his a te narratis intellexi , quam etiam emplaicam esi se facile perspicitur, qu d ea quae in hac arte Boucrunt, potius h reditarie a maioribus tradita, acceperint, atque in ipsorum me moria remanserint, quam ullo discursu, uel ratione fuerinta, ipsis cognitae,
si se em hoc tempore AC iij artem medica,
I x i M V s Aegyptios medicos nostro hoc aeuo non exemi cere rationalem, uel dogmaticam medendi viam, sed'l vitiatam, ac multis mendis plenam. Cui LaND. Quo i
36쪽
nam modo est ibi vitium istud in medicina contractum 3 Atyi M. Scito hoc tempore medicos illos finem habere non sanitatem a grotantium, quem veri medici semper intuentur scopum, sed ut gratiam atque obsequium hominum comparent; ita ut nunc ibi loeum habeat illa sententiatCbsequium amicos, veritas odium parit. Hos medicos Gai adulatores appellat,cum haudquaquam id ipsis si cordi, quemadmodum aegrotis recte, ac tuto medeatur,sed potius quomodo eorundem desiiijs inserviant. Respicit itaque ipsorum medendi methodus aegrotorum gratiam, atq; obsequium.& ob hac causam victum inrotis gratum institutant, omnibusq; s bricitantibus ac stientibus permittunt, ut quantum volunt, aquae potu se expleant, fructusq; in victu quoslibet ab aegrotis expetitos
non negent, afirmantes, nihil a natura appetitum posse aegros offendere, quando naturam iptam tutius, ac prudentius ad corporis tutelam moueri A quam medicos, afirmandum sit. proinde multi aegrotis febrientibus non verentur in uictu concedere a gurias, cucumeres, cucurbitas, melones, scus, atque alios quo
cumque ibi habere possunt fructus, & ut uno verbo dicam,omnia concedunt aegrotis, ouae grata illis esse cognoscunt De medica mentis itidem hoc idem obseruant , ut tantum illa medicam rata ad sanitatem parandam adhibeant, quae ab aegris non abhorrentur, eaq; tum qualitate, tum copiaseligunt, qus nullo pacto eo pora a grotantium fgitare possDt. ob idq; maxime in communi stant usu ad quoscumq; propulsandos morbos, huiusmodi media camenta, manna sciliceticasti,tamarindi, syrupus de granatis 1
Iutivus, atq; rosatus. non exceduntq; mann se cassae, tam indo
rum unciam, Spissimeque egrotis haec offerunt, alij singulis; alij: alternis & alij pluribus diebus offerentes. pluribus Clenim ni
cibus eam purgationem praestanti quod nos unica vice facere consuescimus. Expurgantibus utuntur, myrabolanis , Rha barbaro, agatico, sena atq; alijs huiusce generis multis, quorum gras mam in singulos haust Mon excedunt. hicque modus purganoi inter plerosq; ciuium ac nobiliust ore erretur, atque, in hoc se secte se mere videntur, dum cauces vi aliflioribus, scamoneatis si phainan
cis , in ijs pcrgandis corporis . sunt tamen alij qui rusticis ira dcntur, vii m ijs vero prsualidioribus pii rgationibus agunt, sed, ut dixi, non sis in rusticis. Mirumque non thosce medicos his
37쪽
medicamentis potius Ienientibus,quam purgantibus utentes, tam dissime aegros sanare, id autem ea causa faciunt, ne purganisa cor pora nimium ab ijs agitentur, atque perturbenturi ob quam causam pleriq; clysteribus medentur,potiusquam medicamentis peros assiimptis, ut quam minime corpora agitent. In materia quoque chyrurgica eodem modo ςgrotorum obsequia sequuntur, hincq. multum sanguinis omnibus detrahunt, quod omnes mi sione sanguinis istentur. id uero saepe in multis, etiam a cibo, ut multis obsequantur, qui aiunt ieiuno stomacho fgrotis non conducereid auxilium, quod nimium vires absumat. Et in omnibus denique medicamentis eodem temper spectant, ut quam maximesgris obsequantur . GuLLAND. Adulatores me licos non solum
Aegyptus habet, sed non minus multa Italis loca,in quibus inulti 4gnari homines eos optimis quibusq: medicis ea causa praestrunt, quod sequantur sibi, idque rantam vim ad capiendos aegroto rum animos hahet, ut plurimi stipe ab ignaris atque adulatoribus medicis usq; sere ad exitium perducti, neque tam grandes illorum in medendo errores agnoscant, neque si etiam agnoscant, ab his discedere velint. Sed quamobrem medici illi olim prςstantis sunt
ad medendi modum hunc vitiatum accesseruntὸ ALp1N. Hicco ruptus medendi modus non a priscorum illorum medicoru igno
tantia principium duxit, sed ut ex Aegyptijs historiarum peritis sudiui, o hathara priscorum Aegypto imperantium tyrannide; tempore enim quo Mamaluchi illiusce regionis obtinebant in perium , omnia ea loca medicis doctis mis sorebant, qui do sematice su1mna quecum ratione medicinam faciebant, sed tanta erat ea in dominis hactaries, ut optimi illi doctissimi medici, vel rebus bene gessis 1spe lucri loco ab ijs contumelijs aflicere
rur. Barbara etenim ea progenies, qus moribus bestiis erat simiturima,quod originem duxerit a Tartaris rusticisq;,rectam ac rati Meseminia dimethodum non admittehat. Illorum aliquis do-Iore Liquo correptus non secus quam furiens hestia subito ut sa- raretur a erabat, quod cum non1emper ita cito eueniret, pessime miseros eos modicos tractabat. Idem obseruabatur in illos
qui sitientibus ipsis plurimam crudam aquam in potu negabant, uel a calore febrili varde detentis frigida balnea prohibebant, in quibus immergi uolebant, di iis multum refrigerari. si tormina ab assumpto aliquo pharmaco senti bant, Nelmultum eo purgaren-
38쪽
tur, vel Astidiose vomerent, in medicos iurgia,& contumelis. mustros Aegyptios, qui fato quodam semper Tirannis subiecti fustunt Illi itaque optimi medici recte medicinam exercentes in digne has contumelias serentes,modum sane per quam facilem in medendo inuenerunt, quo barbatis ijs hominibus satisfacerent, atque perpessas iniuste obiurgationes ac contumelias vindicaret, ac de illorum tyrani de in ipsos exercita hoc modo psnas sum
tent. GuILAND. Piget me tantorum medicorum iniuriarum, sed mirum non erat,stos ita a barbara ac ferina ea gente contumeliose pati, quando virtuti vitium,& sapientiae ignorantia opponatur. Ab illorum enim barbaro dominio illis seculis non solum medicinam, sed etiam omnes alias scientias ab Aegypto in alias orbis
partes commigrasse existimo, atq; ideo nunc Turcarum loca stu- dijs scientiarum omnino vaeare. Sed perge modum enarrare, quoad fugiendas &ulciscendas illorum contumelias usi fuerunt. Si quidem haudparum esse iudico, homines illos in tanta calamit te positos, viam inuenisse , qua id periculi effligere potuerint:
At si M. Tunc hac ratione mederi eis caeperunt, haec fuit ab his indagata methodus; Namq; eis aegroto curando proposito, prumo quo ille morbo vel miti vel magno vexaretur, atque quibus symptomatis corriperetur, eaque mitia ne an magna essent, scire operam dabant: quibus recte perspectis ac cognitis , omnes c rationis indicationes pnecipue considerabant, hinc morbos tantum atque symptomata respiciebant, causis omnino neglectis, uel leuissime cognitis. morbo, enim, si symptomatibus iis veli mentibus careret, contrariis mederi omni ratione studebant,ue
lati exempli gratia febre vexato, absque murtia grauioribus symptomatis, victum primo frigidorum atque humidorum institus bant, quem penitus morbum extirpare, ijs ignaris bestiis facile suadebant, proinde omnes fructus, qui humidi essent ac frigidi
eis collaudabant, ut sunt angiari , eucurbitae, cucumeres, poma,&ex oleribus beta malua, bammia, co cassia, lactuca, en diuia, si cus atq; alia huiuscemodi temperamenti ac facultatis multa. Propotu frigidissimam quamcunq; aquam, largissime Q ad fgrotan tium libitum, concedebant .. In materia uero chyrurgica in qua cumque febre, quod omnes illos barbaros ad largam sanguinis euacuatiotiem inclinatos admodum cognoscerent, multum se guini, detrahebant. Et ex medicamentis alterantibus ea saud bant,
39쪽
bant, quq re gerarent,atque humectarent, atque depurgantibus euacuationem per epicrasim, lenientibus medicamentis, a quibus nihil Barbarorum corpora turbarentur; moliebantur. Febris vero omnia symptomata demulcere vel omnino abigere studebant. calori enim estuoso interne fiigidis aquis, vel syrupis, vel decoctis , vel fiuctibus, & frigidis epithematibus occurrere, con huntur, istientibus quantum uellent aegrotis aquae permittentes, in appetentijs, quoscumque cibos ab fgrotis expetitos concedentes, vigiliis,valide somnum prouocantibus, qualia sunt optata oninia obsistebant, dolores vehementes toIlebant, ijs medicamentis
quae insigni stigiditate partium sensum adimunt, qualia sunt stupefacientia a nostris appellata, atque sic in singulis alijs febrium1ymptomatibus facere caeperunt hicq; fuit modus curandi quo grotos blande curare se aiebant eosque medici illi suo gladio iugulabant, verique inde facti sunt medicino adulatores , ut illorum tam importunam effugerent tyrannissem, atq; miseriam, quando aegroti obsequii vi arbitrarentur recte a medicis illis tractari. O tusq; est malus is medendi modus ab Aegypto impcrantium tyrannide, quem postea omnes alii qui consequuti sunt medici vera obseruarunt, mortuisq: doctissimis ijs medicis, simulque eum iis huius artis doctrina, postea paucissmi reperti fuerunt literarum sudijs dediti: siquidem dominorum ob barbariem literarum professoribus inimicam, academiae, ac studendi commoditates des
cerunt, eaq; causa studentium etiam numerus desecit, Omnino prγsertimque in philosophia & medicina, indeque Aegyptus expers scientiarum', 'iterarumq; professorumq; tunc ficta est. Deinde
ille medendi modus, iam multis aetatibus ibi fiequentatus, ac per illas urbes receptus, alijs omnibus medicis, qui postea fuere, communicatus suit , neque dissiculter ab iis perdiscebatur, cum pauca quadam tenenda essent. Hic igitur modus medendi, quem illi homines assecuti ibi optimi medici existimantur tale principium
habuisse,a multis dicitur. In eo vero scuti multa corruptantque arte Hippocratica indigna obseruantur , sic multa etiam ueram preclarissimorum medicorum antiquitatem redolentia reperiuntur, quae digna sunt ob egregiam quam praviant in medicina uti litatem, ut ab omnibus doctissimis medicis audiantur, atque perdiscantur. In qua vero parte medicinae istaec eluceant, nuper ductum est,&inserius qualia particulatim existat, suis locis dicemus.
40쪽
s est priusquam ad ea accedamus, multa prius erunt cognosccnda quae ad maiorem clarioremque dicendorum cognitionem facere videntur. atque in primis, ne tempus frustra conteram us, considerandam tibi viro doctissimo eam propositionem propono, quam illi medici mordicus obseruare medendo creduntur, quae est, contraria contrariis curari. Quam propositionem vel mulieres ipsς
medicine & rerum omnium ignarae perbelle ibi se putant obie
Nem usurpari qua est contraria contrari' scurari, atq; an ipsi eam recte ob struent. p. IIII. CV1L ANDINUS.
V Μ Aegyptii in medendo utantur ea propositione, queest, contraria contrairas curari, videntur laac in re non omnino carere rationali medicina, quando ea quoque omnes rationales medici aegrotis medeantur, morbos curantis ijs medicamentis, quor ei sunt contraria. ut Cal. in lib. 11. meth.
cap. 12. testatum reliquit. Quamobrem & illos; qui posito hoc principio medicinam ibi faciunt, ob id inter rationales medicos cile recensendos, aliquis assereret. At pi N. Huic meditae propo sitioni non modo eius loci medicos inniti , sed ipsas etiam muli res, certum est . quinimo Cayri si volueris tertianam notham se brem, agrimonio, apio, vel petroselino, vel chamedrio, vel alijs curare,ut obstructione a quibus oritur,atq; fouetur ea febris au ferantur , non modo medici, sed mulieres inclamabunt non esse id faciendum, quando febris, que calidissima est in temperies solis refrigerantibus remedijs curari debeat, quibus medicamentis calida intemperie praeditis potius sebris augeretur, nedum tolli posset. hanc igitur ob causam ea vituperant, atque suspecta habent, que superius aperientia narraui: qu licet morbo similia videantur, tamen eius causis contraria existunt, quibus sublatis febris tolliti
tur,ijsdemq; persevctantibias nunquam febres ille finiuntur, idcirco dicenda sunt illa eadem medicamenta per hunc modum morbo