Christophori Forstneri ... Ad libros sex priores Annalium C. Cornelii Taciti notæ politicæ. Quibus pleraque omnia, quæ reliquis quoque Taciti libris continentur, suis quæque locis explicantur. Adjuncta est in fine, eiusdem Oratio, habita Venetiis in

541쪽

amnis civilibus , aur H eo iis domesicis minime imbutam , nulla odia, nutar injurias, nec cupidinem ultionis asserre. Tacit. XIII. Gmal θPraeterea hic mone ndi sumus, eos exercituum duces, qui rebelles civium spiritus contuderunt, imprudenter domiqs provinciis Praefectos imponi, Nam truces fore, & belli contumacia accensos credere par est. Cujus rei lugubre exemplum sunt Belgium &Ferdinandus Albanus. Consultius igitur, novos

mittere Praesides, qui sine hostili ira, ct 'per

bia mi toris clementer deditis confulant. Tacicus XIV. Annal. 6 Legiones, Provincias , classies, inncta inter se connexa J Quamdiu libera urbs egit, atque . a Senatu populoque Duces legebantur: fuere . semper in armis Italiae populi, quibus terrae sibi marisque imperium pepererunt. Postea vero, quam Caesar Augustus bellis civilibus confectis rerum potitus est, omnia Italicis arma ademit : rnilitumque multas legiones descripsit, easque ceriis auctoramentis habuit stipendiarias; quae Romanum a barbaris nationibus tuerentur imperi u . Tum fluviorum magnitudine atque fossarum, montibus udasperrimis, desertisque locis atque imperviis circumseptos Imperii limites communi it. Herodianus lib. a.) Legionum classiumq; num rum recenset, lib. IV. Annal. Tacitus. Augusti

542쪽

gusti consilio institit rheodoricus strogoth, lit

rum di Italiae Rex, qui exarmatis Italis, & Ca- lii stello Verruca ad Athesim munito , apud Au- gustam Praetoriam Herulos collocavit. lan- si dis Matiet Ol. in histor. Senen. Hieronymus Rub. χ in Histir. Raveam. ) Sullani AEgyptii non a- εhliam , quam Mamaluchorum militiam habe- 'i, bant. Ii autem omnes, ut Leo Africanus, & tu ex eo Petrus Bigarus scribunt, Christiani pue- iri erant, Sullanis vcnditi: qui abjurata patria iis religione Saracenicis moribus, institutis, ar- et imis erudiebantur. Turcae denique Spa horum ij equitum, d Ianizarorum peditum fide & s - ttitudine, quam pepererunt, imperii molem conservaim. Caeteri, ut Renatus Lusinga tra- ii dit, non armis, non equis, ac ne cultris quidem, qui mucrones habeant, uti possunt. Ex th: quibus constat, libertati propius esse, & Rei- dipub. magis proprium, omnes in universum cives, & sine distinctione armatos atque bes-licae rei peritos habere: quales Romani fue- . . runt. Regiae vero dominationi securius est, praeterquam illis, qui pace belloque perpetua stipendia faciunt, armorum usum omnibus di interdicere. Quod Augustum , Theodoricum Regem, Sullanos Egyptios & Turcarum In - peratores factitare solitos dixi. Sed quae ab armorum immodico studio sive penes universum populum illud sit, sive principum a

543쪽

inde bona timenda sperandaque sint, dixi ad lib. IV. Annal. verb. plerumque inopes O

, Inter se connexa. J Maximorum Imperiorum incommod/m molem esse, ad lib. IV. Annal. verb. Prisiceps proferendi imperii ἰincuriosus) pluribus asserui. Sed hoc maxime locum habet, si disjunctae sint inter se locis,moribus, ingeniis su eme provinciae: si nostris ditionibus interjecti hostes aut aemuli. Qua

ratione Persicum regnum debile Xenophon ,& nostri Politici Galliae regnum, ut bene compactum corpus Hispaniae viribus et potentia minime cedere dicunt. Romani ad in stissimi Imperii conservationem limitem legionibus, Castella praesidiis muniebant: Colonias, ad imbuendas legum ossiciis devictas

gentes deducebant. Et iam receptum erat, ut

haberent instrumenta 'Dυitutis, Cr Reges s Tacitus in Agric de hoe arcano dixi ad lib. 6. verba : ut genus Arsacis sec. quibus integra regna, fibrentissimasque gentes regendas dabant. Idem amicitiae vinculum cum populis quibusdam ipsis intercedebat: quos flaederatos, ut Reges amicos appellant. Tales me- in morantur Masinissa, Iuba, Attalus, Eumenes,

Prusias, Coqid unus, Antiochus inservientium Regum ditisimus Tae. II. Annal Massilienses, Hedui, aliique. Hispaniarum Rex patro-uinio Genuensium, & assinitate cum Allo-Z -Σ brogum

544쪽

bro una Principe contracta, regnorum suorum diffusam magnitudinem connectere tentavit: quod an assecutus sit, aliorum judi- .cio relinquo. Sane non semel infida Allobrogis amicitia apparuit : & Genuenses aurum magis Hispanicum,quam Hispanorum Imperium amare videntur. Quod autem Joh. Bolarus Hispanum maris dominum vali da classe

cunctis regnis provinciisque praesto esse posse, M idec, nec disjunctas eas asserit; id me non capere fateor. Quid enim Z quomodo in utrasque indias, aperto ultimi, & quod sine terris putabatur, maris secreto Batavi & Angli pe.

Metrare potuerunt 8 Cur tot ex Indiis redeuntes Hispanicae naves ab iisdem interceptae 3 Quomodo ante hon ita multos annos Gades

ipsae vi expugnari, & trucidatis praesidiariis incendi potuerunt 8 Sane aut insignem Senatus Hispanici vaecore in esse oportet, aut vires sibi d.esse pateantur necesse est, qui hostem toto mari vagantem non coercent.

9 Proscriptionem civium, divisiones agro-γum. J Quod hic scripsi, vi parta imperia nonni si per vim servari & periculum O miser,

eordia: illustratur Vellei Paterculi his verbis Laudandum experientia consilium est Pa se atque Hirtii, qui semper prae ixerant Caesiri, ut princi atum armis quae situm armis te neret. Ille dictitans, mori se quam timeri masti , aeum clementiam, quam prouerat, ex e

545쪽

histor.)6 Pompe jum imagine pacis. J Persto firmus in eo, quod hic scripsi, plus Hispaniae Regem

contra foederatos Batavos duodecennalibus induciis, quam quadraginta annorum bellis profecisse. Nam inde discordiae, negligentiar, ac incuriae aperta fenestra, & per eas in o ivi, quam per ruinas urbium & machinarum bellicarum violentiam labefactata est res Belgica. Praesagi malorum fuerunt jam olim Batavi, cum Anno a Christo nato cla. Ia . xe i nuinos cuderent, cum inscriptione: . Tuis

Ddus bella. Et: Pax patet in fidit . ,

Eod. loco dixi, Turcas veteranum semper militem, nostros novum inexpertumque in aciem educere. Huic incommodo ut medere

tur Rodolphus Imperator, superioribus annis Ratisbonae in comitiis in continuum quinquennium militem ab Imperii ordinibes petiit : addito, Matthiam Corvinum Regem parva quidem, sed lectissima & sub signis assi

dua fortissimorum militum manu , quae ab armorum colore Nigra vocabatur, saepe ingentes Turcarum exercitus fudi fle.

6 P0i l Antoniuml Tarentino, Brudun rno ur foedere. J Clemens Vi II. Pontifex Hemico IV. Galliae Regi foedus cum Elisabetha Angliae Regina, alleganti respondit: Principes ubi omnia permittere, quae sibi utilia putant:

546쪽

nemo reprehendatur. Laudabat quoque Francisei Mariae Urbini Ducis dimina, privatum quidem ob non servatum jusjurandum merit dculpari: Principibus autem regni servandi causa licere contrahere, nec contractum implere, inire foedera, eaque negligere, mentiri, prudere, & quae his similia sunt. Quod Octatus Ca dinalis in epistolis scriptum reliquit. Henricus IV. Galliae Rex, cum in eo esset, ut pacem cum Hispanis faceret, Anglis fidem reposcentibus respondit: Reges non aliter inter se pacem & foedera facere, quam cum hac tacita conditione, ut quod rebus suis utile est,semper amplectantur: quod perniciosum est, caute devitent. itaque a se exigi non debere: ut bellum periculosi eventus cum Hispanis, quam cum iisdem pacem rebus suis salutarem habere malit. Vide quaeso, ut omnibus in ore fides est : quam tamen rebus suis damnosam nemo servare vo iti Omnes Machi avellicam perfidiam ore detestantur; consiliis & actionibus suis exprimunt oroferri Mellam, recitarique jussit. Jquos recitavi, principibus qui breviarium Imperii sibi confecerunt, adde Guillelmum primum ex Normannis Angliae regem. Jhi quicquid Gentium suo pareret imperio, unctas simul urbes. oppida, vicos, pagos,Epi' is ue terrae possi-

li a

547쪽

possideret,quantum quotannis victigalium acciperet, milites quoque, qui sti pendia facu- .rent, ac singula juga boum passim omnibus locis recen lari, inque tabulas referri Jussit. Pοδῶr. Virg. IX. hi s. Angi ) Quod dixi, ex prae- . terita regnorum conditione de hodierno statu judicari non debere , exemplis demonstrandum est. Itali Parisiorum urbem octingenties mille hominiba habitatam credunt. Frauciso. Bocch. de metu. Rom.) M tamen anno post Christum natum cII lo Lxxx. peste grassunte adeo desolata erat , ut plebs per vicos alias frequentissimos trocho luderet. Thuan.) Genuenses aliquando sexcentarum viginti septem navium classem in mare deducebant P B etar.) Ex urbe Patavina olim in hostem educta centum viginti millia Iae. Cavae. yQuae utique praesenti conditioni minime re

spondent, .

. 6 Possionisque L su patris ferociam reliseneret J Non muto, quod integras familias rebellione infames in historia notavi. In Anglia tarn en non tam ad infamiam , quarn generis claritudinem pertinet, majores habui sie

magnarum conjurationum duces aut conscios.

Et eorum, qui majestatis crimine damnati ac supplicio affecti sunt, liberis ad honores aditus minime praeclusus est. Quati, prudenter, non dico. Tum primum e Campo ad Patres tranq-

548쪽

lata comitia J De hoc regiae dominationis mu- inimento dixi ad lib. V l. verb. plebem primο- d

i Q S Intermiserat munia solita. J Non in mili- si tia modo & castris salutaris cautio est, labore pelsubigere militem: sed in universum inter sin gulares publicae tranquillitatis tuendae modos indi hi a traditur, expeditionibus bellicis occupa. iii tos tenere subjectos populos, i in alia facinora an iosus ardor erumpat. Ita Romani quanquam x Faliscorum Gadionem rem longi temporis di lii immensi laboris esse haud ignfrabant: tamen ne domi resides tribuni iis concionibus ad res novas impeli entur, quibus nulla ex honesto id

spes, & omne in turbido consilium: implicari si quamvis dissicili bello populum satius duxe- ου

runt. Et hoc remedio plerumque utebantur, id ad motus turbulentos ex civitate ejiciendos, h, ut Plutarchus scribit in Camillo. Dionysius it Syracusarum Tyi annus, grave otium regno suo ratus, copias in Italiam trajecit Iustin. 4XX. ) . Et Demetrius occupato Syriae regno ii novitati suae otium periculosum ratus, amplia- χε re fines regni si opes augere finitimorum belL Mlis statuit. Ius XXX Porrd Dionysius

Halycarnassaeus VIII. Antiq. pro regula tradit, prudentes Reip. gubernatores semper ilere bellorum semina: quippe satius esse foris si conflictari, quam domi. Qui in causi saccuratius inquirunt, cur Hispania hodie nullis bel- clorum

549쪽

lorum civilium fluctibus agitetur : cum ex contrario Gallia ab iisdem fere nunquam interquiescat, inter alias eam quoque meo judicio mire probam adducunt: quod Hispania perpetuo bellis externis insudet: cum Gallia fere solis civilibus armis robur suum viresque impendat. Nec regnum Hispaniense ab intestinis tantum discordiis tranquillum haec causa praestat, sed & ab externa vi tutum reddit. Nullibi non Hispana arma sunt: omnibus bellis immixti Hispani sunt: omnia tentant , Omnia movent Hispani. In Italia, Gallia, Germania , ubique postremo Hispani summae rei

arbitrium sibi sumunt, nullibi quam domi

suae imbecilliores. Ita dum omnes occupatos tenent, dum bello alios exercent , dum disesidiorum semina aut ipsi serunt , aut callido fovent e procul externa arma ab Hisp3nia tenent, do securi ex litore alienum naufragium contemplantur: Duos tamen hὶς scopulos

offendo. Nam qui hoc pacto a subjectis ibbi securitatem procurant, dum extu nos temere lacessunt, ruinam sibi saepe accersunt.

Injuria enim vindictam provocat. Ita saepe fit, ut qui alieno inhiant, sua perdant. Haedenim bellorum spargendorum solertia non minutorum dominorum, sed potentium principum est, qui uno loco acceptam cladem e. vestigio resarcire possunt. Caeteri aliis artibus instituunto. Denique memineriti, qui haec

Z s leget,

550쪽

bn ampliandi regni modum. Saepe enim a cidere selet, ut qui pluribus manum injicit, nihil apprehendat. Alter scopulus, quem hiesigno, est: semper nimium armorum studium perpetuitati regnorum id Rempub. aes versum fuisse: qua des re ouam amotissim dixi ad lib. IV.

eo θ adversus aspernantes minas interjeci set. J Non erit alienum hoc loco quaerere, an Princeps civium suorum in se mutuo civientium alteri parti, cujus sequior causa videbitur, sejungere, an spectator potius alieni furoris esse debeat Z Sane , ubi sperari potest, Principem interventu suo alteram partem perterr facere, et hoc modo ad ossicium cogere posse: quin consilio ic adversum aspernantes minis, denique vi civili 'ello finem imponere debeat, dubitandum non est. Quomodo Ferdinandum Gongagam Germanorum de Hispanorun, militum jamjam in mutuam cladem eruptura dissidia, minitando, iis se cum Italis accessurum, qui pacem respuerent, composuisse Julianus Goselinus tradit. Sed ubi dubius exitus esse potest, dc longo bello materia: nemini uni adeo indulgere Princeps debet, ut ipse in partes 8c factionum odia descendat. 6 attrectare, quod fors- parti coli, nec