장음표시 사용
11쪽
Si videbitur Rino Patri Μagistro Sacri Palatu Apost Τέ. Baecarius Epyc. BHan. Vicetigerens. JUbente Reverendissimo Patre Sacri Palatii Apostolici
rugistro, legi Ι thrtim. cui titulust Nomenclutor Agricusturae, Authore Clariis. Viro Carolo de Aqu, no Societatis Iesu; illumque utpote purioris Latinae linguae, & penitioris Eruditionis cultoribus apprime utilem, typis mandandum censeo ; praesertim, Cum nihil Fidei Dogmatibus , & morum honestati comtrarium contineat. Romae Non. Nov. MDCCXXXVI.
Fr. Io: Benedictus Euanelli Ord. Praed. Sacri Palatii Apostolici Magister.
12쪽
B Iallus. Plin. & Aba istor, Apuli &Abigeator, Pandectae . Praedo pecuarius. Differt a iure, quoniam hic suem, bovem, pecudem Harripit; Abigeus gregem, vel ex grege quam potest partem aufert. Alio discrimine sur clam subtrahit; abigeus utroque modo, oc cultE & aperte. Hae divisone discriminatur etiam a latrone, qui aperte itum praedatur. Neque enim audiendus est Festus, qui latrones a latendo dici existimat; cum sit compertum , latrones dici, quasi lat rones ; propterea quod antiquitus stipatores essent Praesectorum Militarium, & eorum latera tuerentur. Iidem PO-stea eo ministerio in aliorum perniciem & grassationes abuti cceperunt. Quemamodum nec Hosmanno fidendum
est, qui furem a serendo diistum putat ; vel a furvo , idest
atro, quoniam nocte & tenebris gaudeat, cum certum si, permutatione vocalis mediar, vocem esse Graecanicam. AatiaquEo . Est terram sodere circa radices arborum , ut, re volutis glebis, trunco & ramis ad uberiorem fructum serendum humor aceroseat. Ternos in orbem pedes , ad hujus culturae usum, circumfodiendae sunt arbores. Ejusmodi fossionis genus Columella , & Palladius ablaqueationem vocant, a lacu , sive, ut antiqui scribebant, laquu; qua voce spatia quaedam quadratae , vel rotundae figurae significabant. Hinc apud praefatos Scriptores crebra mentio lacuum & lacusculorum , cum indicant quadrata spatia in horreis & granariis, ad excipienda separatim omnis gen ris legumina . Lacus etiam appellantur interstitia quadrata , quae seriatim inter medios afferes cernuntur in cubic lorum vel tectorum contabulatione; ex quo contignati ipsis lacunar & laquear nuncupatur. Proinde lacus apud Virg. Georg. I.
13쪽
Aut arguta lacus circumvolitavit hirundo , Non sunt exponendi stagna , vel quaecumque aquarum receptacula ; sed spatia, ut dixi, quadrata inter asserculos, quae in domorum fastigiis prominent ad suggrundas te it ruin . Cum enim Virgilius ibi agricolis digerat signa pluviae adventantis , res esset praepostera , hirundines a tectis domorum ad campestria aquosia loca commigrare ; cum contra liqueat, easdem ex agris conglobatim ferri ad tecta aedificiorum , ubi circumvolantes proximum habent ab imbre impendente perfugium . Alia notione ablaqueare arbores Catoni est, amputatis ramis, quasi laqueis, plantam relaxare , ut inducto copiosius aere germina emittat. A1NODo, as. Purgare arbores nodis . Colum. ACCEPTAE, arum. Portiones agri, viritim divis . Siculas, HaecM.A EMa, aliis Aaua . Baculus longior aratorum , quo boves stimulantur. Colum. Acaavus. Vocabularium reeens excusium hare habet: Minu-ἔarum prostriὸ rerum tangeries es, ut frumenti, leguminum , ct salis. Et iam de lapidibus proprie dicitur: &singularem quidem celebritatem obtinuit acervus lapidum Mercurialis . Mos olim erat praetereuntium viatorum , ut sublatum quisque e via lapidem mitteret in acervum sue ad purgandam viam , sive in honorem Mercurii , viarum
praesidis 3c custodis . Vide de hoe ritu Phornutum de m-sur. Drer. & Scholiastes Homeri in Odrus & Nicandri in Deriseis. Subit suspicari rudimentum id fuisse Herma-Tum , nempe statuarum Mercurii, quae caput lummodo ex hiiantes , rudi caeteroqui relicto corpore, non ilum ante ianuas domorum , verum etiam in biviis , triviis, &quadriviis erigebantur, cum incisia in frontibus nota , quae, qub via duceret, edocebat. Plaia ut quemadmodum cippi terminales , Deo Termino dicati, definiebant fines agrorum, sic Hermae indicarent usum viarum . Sed vide. de his Salmasium in Solis. Ac AasA. Plin. Sumuntur passim pro edulio ex herbis, oleo,
14쪽
- aceto, & sale , temperato . Sed proprie sunt herbae edulea aceto conditae. Hortos etiam acetaria appellari colligit ex eodem Plinio Hermolaus Barbarus . AcaTuM . Oc. Vinum acre . Praecipui olim erat usus in cibis de pulpamentis condiendis, cum juscula exotica , & embamnabat a gula nondum invenerat. Idem aqua dilutum militum, servorum , & infimae sortis hominum erat potus; ideoque Christo Domino in extrema illa siti spongiam aceto imbutam oblatam legimus Matth. a'. Satis constat vim habere validissimam ad dissolvenda saxa, metalla, atque adeo gemmas, quae ferro & igne dissolvi non possunt. Alpium saxa silicea aceto diffracta ab Annibale Livius quidem , & Plutarchus tradiderunt; rem tamen incertam esse evincunt Cornelius Nepos, qui in ejus Ducis vita nihil
habet dealpibus aceto putrefactis; item Silius, qui tr jeistum illum describens aceti non meminit; postremd Plinius, qui multa reserens experimenta ad vim aceti comprobandam , atque alibi eumdem transitum memorans,
. alpinas cautes aceto maceratas omnino reticet.
Aciuus. Minuta fructuum grana, liquorem continentiata, acinos vocamus. Differunt a bacca , quae duriorem pellem , vel corticem habet, & rarius atque dispersius germinat . Baccas lauri, mirti, & simithun; acinos uvae, mali punicae , & huiuscem si dici mus . Vinum acinaceum Ulpiano est ex acinis divulsis consectum; aliis misium ex aqua & acinis . Acsa, aliis Acsua , aliis Acua. Mensiara agrorum . Varro. AcaoaaricuM . Vitruvio sunt machinae scansoriae . Inter alios aliarum artium usus, iis utuntur Villici ad tondenda buxeta , laureta, aliasque altiores arbores in xystis , umbrosae ornataeque ambulationis ergo . Acrus. Non silum apud Agri menseres mensura est centum& viginti pedum , sed ipsum agri spatium totidem pedes
complectens , quod uno impetu boves arando consciunt. Actus ab agendo dicitur. Plin. Acus, eris. Neutr. gen. Purgamentum frumenti. Acus fia-Α a bale,
15쪽
NOMEN CLATOR hale, & simili modo de aliis etiam dicitur leguminibus
Gallinis parturientibus ut substernatur praecipit Varro. Luto & paleis mistum aceratum non ilum munitiones t multuarias erigit ; verum etiam eodem parietes struebantur, cum ignota erat ratio arenae fossilis calcisque miscendae. Nunc etiam ex eodem acerato maceriae ad vineas horistosque concludendos conficiuntur . Certe non alias olim fuisse Rusticorum domos Vitruvius, aliique tradiderunt: de iisdem clare Petronius ζEt parier circa palea satiatus inanI, Fortunoque luto clausos munibat agreses. Acus, us . Ab acu sutoria Columella acus appellat paleas frumentarias , in acumen desinentes. ADAGGERO, & Aacano. Accumulo. Pro congesta ad radices arborum terra similiaria simi verba apud Scriptores rei Rusticae r Terram adaggeriato. Colum. Anamo, as . Ain. Aqua deducta , vel inspersa ubores, flores , herbas reficere: irrigare. Vide Irrigatio.
Anauco. Adjugare vites Columellae est , eas ad palos defixos disponere ad modum jugi. Est etiam ad jugare, ad jugum nectere , quod aratores faciunt, cum boves aratro,& cum agricolae plaustris boves jungunt.
ADMINICudo, as . Colum. 8c. RouIMICutio R, aris. Cic. Proprie de vitibus , quae adminiculis , idest palis & pedamentis sulciuntur , translate de aliis dieitur.
ADMINICuLuM . Uide Adminiculor. ADMIMARIus . Varro . Equus pr*creandae sbboli addit tus , ae proinde laborum & vecturae expers. Dicitur etiam de masculis aliis in armento vel grege, qui foeturae causa adhi
Anuissu RA . Colum. Adjunctio admissarii ad equas , & tempus ipsium sceturae. ADMucio. Est bovem respondere ad alios boves, vel juvencas mugientes. Ovid.
16쪽
tissimum esset cibi genus , vel ab adurendo , quoniam aduri iteret in sacrificiis. Farris genus inter legumina maxime commendatum . Praecipuum habuit locum in sacrificiis, ex quo mola salsa , & liba adorea apud Virg. Db. 7. Frequens idem amplumque donativum , militibus ab Imperatore impertitum; tantique habitum, ut in appellationem laudis bellicae, gloriaeque transierit. Hinc enim
Adorea proemium militum post partam vi istoriam . ClarhPlinius e Gloriam denique mfarris honore adoream πο- minarunt. Eodem frumenti genere victitasse populum Romanum ab Urbe condita annos trecentos, idem Plinius , aliique scriptum reliquerunt. ADTu MuM. Plin. Vinum factitium , ex aqua & musto albo temperatum; notione Graeca debile & imbecillum; quamobrem aegroti eo utebantur, quibus a validiore vino time
Arpisas . Fes. Quorum agri vicini stini: nam fines de agris
proprie dicuntur. Asaso . Equorum, vel asinorum duetor . Liv. Acinoa A. Vide Murcia.
AGER . Cic. Ab agendo dicitur, vel adtivo significatu , quod ibi, ad vitam sustentandam , plurima fiant opera agricOlarum; vel passivo, ab ipse terra , aratro & aliis i strumentis rusticis quotidie vertitur, & sossionem sit stinet. Ager planities est campestris, apta serendis frugibus, oleis praesertim , frumento, vitibus , & smilibus . Etiam regiones montanae, aptae siugibus procreandis , agri dicuntur . Apud Romanos vetitum olim lege Stolonis, nequis ultra quingenta iugera agri possideret. Sed postea ampliati a privatis snes agrorum; gravesque ea causa subortae seditiones, quas aegre composuerunt Leges Agrariae. Primitiae omnis generis fructuum Deo offerebantur apud Haebreos, ut habemus in libris Numer. 3c Deuteron. De ritu lustrandi agri apud Romanos vide insta Ambarualia. Vetus est effatum , agrum quam agricolam imbecilliorem
esse oportere. Praestat quippe, & longe majoris compendii
17쪽
est, sendum angustum impigre 3e solicite , quὲm latiorem parum diligenter colere. Isthuc respexit Virgilius V. I.
. , laudato ingentia rura, Exiguum eolito.
Preces & sacra selemnia instituerunt Ethnici, ut opimae segetes, feraces vindemiat, omnisque generis fructus se liciter & copiose provenirent. Hinc Arvalia , & Sementinae seriae apud Romanos . ovidius Fas. I. Diis agrorum custodibus ile concinit et Frugibus immensis avidos satiate colonos, Ut capiant cultur ρraemia digna fui. Ecclesia Catholica quotidie sere Deum Uerum optimum Maximum , & Coelites se apprecatur : infructus terrae
dare cr eonservare duneris. Alia notione ager est territorium , spatium nempe campestre, cum iurisdictione &certis legibus, quod circa fines cujuslibet Civitatis vel Provinciae extenditur. Iuxta hanc acceptionem non Q-lum res frugiferas, sed etiam montes incultos, colles, flumina , lacus , Ac similia continet. Proinde ea spatia , Agrum Romanum, Campanum, Tiburtinum , Tuscu
AGNus , Plaut. Foetus ovis , nondum annum egressus. Non
stium adhibitus in nuptiis celebrandis , ut ex Plauto, &aliis cognoscimus , verum etiam in sacrificiis. Duo in dies apud Haebreos immolabantur, quoniam victima habebatur omnium purissima ; ex quo agnum appellationem trahere ex Graeco, traditum est. Abolitum filii apud eosidem Haebreos cum aliis hoc secrificii genus, caeteroqui immolationi omnium aptissimum , postquam Agnus Divinus , Christus Dominus, cujus ille figura erat & adumbratio , vi et imam se pro nobis Patri obtulit, ut habemus apud Daniel. c. 9. Desciet hostia, ct seri tum , . Agnos Dei appellamus numismata cerea Pontificia, quae, Agni caelestis imagine impressa , merito studiose quaesita, pie asservantur , ut nos ad recordationem mortis Christi Domini, victimae salutaris exstimulent.
18쪽
AcoLu M. Baculus pastoralis, quo oves aguntur. Ab agendo . Fes. Acaas ris. Subsunt. Agrihola . Virg. I. I.
---- collectos armat agrestes . AGRICOLA . Cu. Cultor agri. Ut evincas agrorum culturam
artem esse omnium antiquissimam , & praecipuae nobilitatis , necesse non habes advocare fastos Romanos, apud quos exploratum est, numquam majori gloria eam gentem domi forisque floruisse , quam cum Consules accirentur ab aratro; & illa , ut cum Horatio loquar, rusticorum mascula militum proles late per orbem terrarum arma & triumphales aquilas circumferret. Ut enim reticeam exercitationem praestantissimam cum rerum exordio prognatam, neminem praeterit Plaebreos maxime illustri loco natos eidem naviter operam collocasse . Sed neque aliarum Nationum familiae clariores aliter, quam excolendis agris , dignitatis suae fundamenta jaeere persuasum sibi esse voluerunt . Postremo etiam cum pessum antiquos mores ava
ritia, superbia, & ambitio dedere , adhuc agrorum cultura apud saniores quo sique decus suum , & primarium inter artes locum tuetur & sustinet. Minime proinde vero ablusit Cicero cum scripsit de O . i. Nihil agricultura melius, nihil homine libero dignius. Omnia complectar agri culturae commoda re laudes, si dixero, nihil esse in universa rerum natura, ubi clarius eniteat singularis quaedam cum sim ma utilitate jucunditas. Quid enim ad spem votumque dulcius contingere cuiquam possit, quam ex agrorum proventu uberi ampliari fortunas suas Quid
gratum acceptumque magis , quam ex arbore , quam studiose diuque excoluisti, fruetus percipere ; largaque mes sum & vindemiae copia solari sudores annuos, & labores impensbs 3 Ad haec ipsa rerum varietas , prata , vineta , segetes , horti, sontes irrigui, quantam versicolori camporum amictu pariunt voluptatem l Id scilicet eausae fuit, quamobrem viri, belli pacisque artibus nobilissimi, ad consitos eximia amoenitate iundos villasque sepe coniugerent;
19쪽
rent; sorique litigia, Curiae taedia , & curas urbanas , in
ipsb relinquerent agrorum vestibulo . Supervacaneae autem est operae Lucullos, Scipiones , innumerosque Duces
alios recensere, qui stidoris bellici terminum in agresti otio & quiete sibi constituerunt. Ipsi porro sapientiae, doctrinaeque laude spe stabiles viri, laboris litterarii delinimentum vel ruris deliciis quaesiverunt; vel ipso villarum
secessu, quodam veluti temperamento , ad navandam litteris operam usi sunt. Nemorosis umbrosoque in loco Platonem & Aristotelem , hunc quidem Lycaeum , illuna vero Academiam constituisse, discimus ex Plutarcho . Cicero autem non solum apud Puteolos villam, sed Tusculi etiam secessum habuit amoeniis naum, quo disputationibus etiam ibidem habitis titulum fecit. Apposite proinde sciteque Virgilius, ubi viris cum summa laude e vita decedentibus, serpetuae jucunditatis sedes adscribit, non auro dc metalis fulgentes domos, non theatra, templa, basilicas, sed agrorum viridantium , silvarumque stationem commemorat :Devenere Deos Ictos, amoena vireta
FortunaIorum nemorum, federique beatar. Qu id plura a Divino rerum Arbitro Parens . humani generis voluptuosis selicique procreatis arboribus herbisque loco positus et Genesi a. Tutis ergo DomInus Deus hominem , ct posuit eum in Paradiso voluptatis . Iussus idem regionem illam beatissimam colere et addidit nempe , ut op raretur , ω custodiret illum. Atque utinam non ille praeiaceptum Domini violasset; neque enim laboriosam duramque, sed citra sudorem , aerumnas , & curas , agrorum , culturam haberemus. Non omittam ad ultimum observare, tam civicos , quam bellicos Magistratus, apud Romanos , imperii & potestatis insignia a re agraria mutuatos . Signiferi manipulos , idest foeni fasciculos hastae ampensbs in militari progressu & praelio extollebant. Fasces vero, idest virgae alligatae cum inserta securi, praecipuum erant insigne Consulum, sive ad capessienda bella progre
20쪽
derentur, sive in pacis otio imperium in Urbe exercerent . Vide Colonus er Rusleur . AGRIMausoli . Qui metitur agros , & snes definit. Uide
Ac Riparn . Postulatores in divisione agrorum . Ge. Atia, AE. In herbis dicitur cavitas inter caulem dc ramulos, unde novus egreditur foetus. Plin. Ahica . Vide Zea .
ΑLLIuM. Neque a gravi halitu, neque ab olendo dicitur , ut quidam scripserunt, sed a voce Graecanica, a Latinis parum detorta , quae allii caput significat, ut optime o servat Martinius. Procul dubio non sapidus modo bulbus, & condituris idoneus, sed etiam, si Deo placet,
medicamentarius est. Contra incantationem praecipuam
vim habere meminit Persus. Usitatum etiam agrestium cibus , cujus beneficio ab aeris crassitudine, & noxio humore se vindicant. Cum enim sit magnopere acerbus &mordax, spiritus alit, & vires addit. Hinc gallis gallinaceis pugnaturis allium Athenienses edendum praebebant , ut acrius ad concertandum incitarentur . Inter Deos AEgyptiorum cum caepa & porro adnumeratum fuisse traditur . Horatius iocosiae exercitationis , & ingenii, ut opinor , periclitandi gratia , in altilam Oden conscripsit. Sed eumdem, altriri clam alios , allia est asse ariolari licet ; atque adeo conjicere ex ipsus poesi, acri, per Musas , & alliata . Allium in retibus: Adagium est , non de irdido commeatu Atticorum navigantium , ut interpretantur , qui Cale pini vocabularium auxerunt : sed de proxime ineunda navigatione. Tunc etenim vim alliorum, adversius iniquiorem aerem , & salsbs maris vapores, in- eludebant retibus , ne aliter conclusa computrescerent ,& in naves conjiciebant. Mallem allium oboluisset e praeclara fuit responso Uespasiani Caesaris apud Suetonium ad comatulum & odoribus per sum Adolescentem , qui Praefecturam petebat. Quod effatum ita reddidit Poeta. Italus.