장음표시 사용
21쪽
ficere homῖnibus, exstingu ; visias est, cu Ro
muli animus haec ipsa in templa penetrauin, ita quandocunque eadem parte sol eodemque te- 3 pore, iterum defecerit, tum, signis omnibus stellisque ad idem principium reuocatis,expletum annum habeto: Cuius quidem anni nondum vigesimam partem scito esse conuersam. 31'ata ibi hὰό ' circa, redditum in hunc locum despemodorum eui raueris, m quo Omnia sunt magnis, & praesta- ά.s 'tibu Viri quanti tandem est ista gloria homihu uri sinu, 'Rm lux pζrtinere vix ad unius anni partem clictorum ἀνὰμ Qxigu/m potest Z Igitur, alte spectare si uoles,
sitatio homine in praemijs humanis spem posueris rerum tu e 'vi fili, id V. rum; suis te illecebris Oportet ipsa virtus ς trarum trahit d hat ad verum decus. Quid de te alii loquan-R tur, ipsi videant, sed loquentur tamen . ser- 37mo autem ille omnis & angustijs cingitur hisd sermo humi m/00RI VJ Vides: Nec unquam de ullo 4 mis quibus qua perennis suit, δc obruitur hominum interitu ,
di inium, . Sobliuione posteritatis exstinguitur. Quae cum dixi ilet, ego vero, inquam, o Africane, si quidem benemeritis de patria quasi limes ad 3 8 coeli aditum patet, quamquam a pueritia vesti
paulli. g' is ingressus patris, ' & tuis, decori vestro noe Corytix tan do tui, nunc tam praemio tanto proposito,enitu bii, iri . Q δ Vl Q yygi δ' tu . Et ille ; tu vero enitere 39trinque obno. &te habe o, non esse mortalem, sed φ corpus
mortalis. rat: sed mens cuiusque is est quisque, non ea fi- gura
22쪽
p stura ouae distito demostrari potest. φ Deum te omo. qvψ o igitur icito elle si quidem est deus qui viget, reatur noni . qui sentit, qui meminit, qui prouidet, qui ta 'ςςφφ regit, & moderatur, & mouet id corpus, cui b Argumenta praepositus est, quam hunc mundum ille prin TR QN 'dm ceps deus:& ut ipsu mundu ex quadam h parte e Mundus ex ' mortalem ipse' deus aeternus, sic fragile corpus animus sempiternus mouet: nam d quod pacto,cosule Cosemper mouetur aeternum est; luod autem mO FRicloeinatio tum affert alicui, quodque ipsum agitatur aliu 'ra quibus ad
de, quando linetia habet motus, vivendi linem peris probare habeat necelle est. Solum tetitur quod sese mo ςum yl 20 ςςο I uel quia numquam deseritur a te, numquam Animorum imne moueri quidem desinit ; quin etiam ceteris quae mouentur, hic sens, hoc principium est cebit Commet. mouendi, principio autem nulla est origo, na ζ hiis 'bri ex principio oriuntur omnia: ipsum autem nia,ipsum vero nulla ex re: nec enim id esset principium quod ετ ines pium. 2 ilianeretur aliunde. uod si numquam oritur, s sussiciens nec occidit quidem umquam. Nam ' princi- militudinis popium exstinctu nec ipsum ab alio renascetur, nec ex se aliud creabit. Siquidem S necesse est surdorum i, principio oriri omnia: ita fit, ut motus prin impossibilium capium ex eo lit, quod ipsum a se mouetur. firmata. Id ii aut nec nasci potest, nec mori. Veli conci ' 'dat omne coelum , Omnisque natura conlilIat re,omnisque nanecesse est. Nec vim ullam nanciscatur, qua κ . .: ' M a primo impulsa moueatur . Cum pareat igi- k Epilogus eii '' tur id aeternum esse, quod a seipso mouς tur ; edeEMont Ii quis est, qui hanc naturam animis esse tributa enthimemate a 3 neget ἰ Inanimum autem est omne, quod im- doliob .i ''
23쪽
d Argumenta-rur a Iusto &Vtili, estque finis praesentis operis .e Anima qu modo velocius otiusque insedem & domum suam peruolare possit.
via ac cursu Animoru e corpore excedetiu, plura ex sententia socratis,Platonis,& Ciceronis,uidere licet in Commenta.
g De multis illis saeculis agit Plato i phaedro,& decimo de Rep. vide Com
pulsu agῖtatur externo. Quod autem animal sest, id motu cietur interiore&suo. Nam haec . est propria' natura animae, atque vis. Quae si est una ex omnibus quae sese moueat; nequo b nata certe est, & aeterna est. φ Hanc tu exerce optimis in rebus. 4 Sunt autem hae optimae carae, de salute patriae, quibus agitatus, & exercitatus animus, velocius in hanc sedem, & domum suam peruolabit : Idque ocius faciet, si iam tum, cum Inclusus erit in corpore, eminebit foras, & ea quae extra erunt contemplans quam maxime se a corpore abstrahet. Nam eorum animi, qui se voluptatibus corporis de .diderunt, earumq; se quali ministros praebuerunt, impulsuq; libidinum,voluptatibus ob dientium, deorum, & hominum iura violaue ΑΙ runt; scorporibu elapsi circum terram ipsam volutatur, nec hunc in locum nisi multis exa- ε gitati g taculis reuertuntur. Ille discessit; ego somno statim solutus sum. Haec posteritati proditassere, ct ex sexto Ciceronis libro de Republicasola tamquam ce ta remansere, nunc opera ac nudis Gerardi Vogsiti Eburoniis a Dor . chloon illustrata . . t
Sequitur Commentarius doctissimus
ac locupletissimus erusdem Gerardi Vos Sq. . i.
24쪽
in pusterrimum Scipionis Sommium
' In quibus praeter Hystoriam concernentia, Quςstiones variae,eaeque perutiles, ex Philosophia tractatur, dilucid', ex Auctoribus tam Grecis
ille Plaro Remp. Jam somno quales in ea esse debeant deseribit, proponendo cruciati suppliciorumq; genera eorum, qui in hac vita dum essent fefehumanis νitiis contaminarunt, 'que totos turpia rudiuibus O libidinibus deuouerunt, vi interim alios qui moradum e vivis excessere, ab institimis pomis reuocet, assisti spasiamum Iormidine deterreat: ad eundem quoque modum, hic noster Tullius sese Platonis ostendens comitem, Romanorum animos nobiliores acgenerosiores in Beatitudinis, felicitatisq; cuiusdam sempiterna, licet iri fictae 'em conatur erigene, illos non poenis Hille exstimulans, sita praemiis cobortans ac prouoco , Ut beta beateq; vivat te patria opumd me
25쪽
reantur, in tranquillissima pace suam Re asi' o Ei tabat mimstrent , placidissimeque conseruent. Porro Republica. Plato, Ut sua confirmet, prestanti mi militis Heri Armeni' Pambii' genere actum enarrat quae ipse mita defuncti s viderat Siquide in acie. occubuerat siumqtie ab inferis excitatum fingit recensit, ut dictis suis maior adhibeatur fides eo
De prae si, b6- refc ense qμe Viderat: Refer at autem, INGnorum & sup- rator ille besti, praemia quibus exornantur rem Plato sub fine uerantRrq bom, SVpliciorum genera quibus
idoli h b . asciuntur impis: Cicero vero uorum fidem face seirioni, som m Vst γε, hoc Scipionis Somnium Jragmentumnium se,ii tib Ioti eius libri de Rep. in medium profert, gra
colloquentes quibus nefas reputat non credi adducens, uti Paullum Aemilium qui Scipionem i
uictae eolloquε viorem in silium adoptarat , in duos Scipione xes . Africanos, auum ct nepotem, istos quidem haerita defundios, hunc autem adbuc riuum ct in Reip. castris militantem. Caeterum an ill Pl GPiax mei,&ώnica ἀν ωασις ct inud Tullianwm somnium
inii tabuli, ' fabulosa narratio sit, an storia, vanda j a sl 's IV to Vere ingenia plurimi: Ego autem ut id quo sentio ingenue dicam confiteor quia dem bo ab ipso Cicerone fuisse dictatum sed ex probatis vllis auctoribus me byssorbis veritate erui constabiliriquepossee inficior, Herique illius Platonici resi scitatione Ouidquid enserit Marsententia Fies-silius Ficinus fictitiam ct cum ipso Platones zobno,u ' bulam esse ct non hystoria, isitimq; lusisse potiusquam quod id veru esse ammet, dicere voluis
26쪽
eo MMENTARII. Isse clim B. Augustino contendo: dogmata umeri ς - tram; praeclara cumprimis atque istia tradi, Dei.
admitto, ad meroque . a Mantum autem a. sens hoc nostrum pertiuer opus, sciendum est idisum Auctorem in eodem Phinco Metaph m Philoso craq; ac Arabices magna ex parte tradidisse am comprehensae .dita, quidque is Mequebarum partium νaleat
non modo insinuasi eis ct persem quasi ob oculos posuisse, Moralia sunt illa que refert ipse ita
humane gloris ponit, P sices siue 2 a turalis Thilosophie limites ingreditur inparte qua de
uberis nouem,quibus omnia docet esse convexa, earum; harmonia siue concentu agit, ac de
Circis cylestibus, .nisq; terrestribus O Oceani situ ac spari s disserit. Porro ab eo loco, quo tu hec prorumpit verba Deum igitur te scito esse dcc. Vsque ad finem operisse Meta Isicum ceto ad Physicam ea ipsa documenta referrip ritu commonstrat, Eo siquidem in loco de Anime perfectione, ct eius cum Deo similitudinc ,
preterea demotu illiusq; immortalitate ratiocinatur, qvs nonsensu, se ola ratione de tamen sententia Mahanc non Ratiocinalis Pbilosophis partem νt luit Macrobius dicere fas est) ad equimur. .inq; ex bis qusi filius operis sit prestantia quantaque 'ς unxia viseerus cmistis studiosis sit Militas cognoscere licet με li v x abundd. Interim ad ipsum Comon tarnim nos
27쪽
easio reeen- Ccasio est quς Scipionem prouocauit ad Somniusendi Somnii. quod multo tempore se testabatur condidisse. rsccusendum,Lelius ii quide interrogatus,nul las ne Na - sicae statuas in publico intersecti Tyranni remuneratione locatas conspexisset; post alia in haec verba respodit Scipio. sed quamquam sapientibus&c. docere uquippe intendens quaenam sint viridiora stabilioraq; praemiorum genera; atq; his verbis ad pulcerrimi illius Somnij narrationem' venit, quae in hisce no-
stris elucubrationisus ne quid quod quidem exstaret hoc in libro desideraretur licet a platrisq; omilia, omnino cum Macrobio huius Somiiij primo Illustratore, ut si malis rςlatore, ddere vitum.
Cum in Africam venissem M. Manilio Proconsule Sc. e
V let. lib. s. Y T Ystoria huius atrud Valerium Ma imum est ta- . ta lis Massanissa cum graui Carthaginensium bel lo premeretur, ac vix tutelae sui imper ij sussceret, ta- 'men Scipioni Aemiliano quia nepos Africani erat, bonam magnamque partem Numidici exercitus,quam 4 V Dcii Lucullo Consuli, a quo ad auxilia petenda suerat mis, 'ii . 'μ' - sus, in Hispaniam duceret promtissima mente tradia dit,praesemiu, periculo respectum pristini beneficij anteposuit. Ille cun 'am aetate deficiente magnas regni ' opes, quattuor & quinquaginta filiorum numero re 'A. V. DCv. linquens, in lectulo laberetur, Manium Manilium Liv. so. Appia. qui ' proconsule Africam obtinebat, litteris obsecro in Libyso. uit, ut ad se Scipionem Aemilianum sub eo tunc mi- . , 'litantem mitteret, feliciorem mortem suam futuram ' consul insed alie ratus. si in dextrae eius complexu,supremum spiritum 'antiquius. ac mandata posuisset. Ille aduentum Scipionis fatis sui praecurrentibus, haec uxori liberisq; suis praecepe .rat, unam in terris Populum Romanum Scipionis domum
28쪽
I e o M ME N TARO. t 6 domum nosse, integra omnia Aemiliano se seruare, eum diuidendi regni arbitrum haberent: quod is st,
tuisset, perinde ut testameisto cautum, immutabile ae sanctum obtinerent. Tot tamq; varijs rebus se Masis anissa infatigabili pietatis serie, ad centesimum exisdit annum . His & horum similibus exemplis, neficentia generis humani nutritur atque augetur &c. Haec ille. Cetcrum si haec cum Ciceronis Verbis con- Dubitatio est-seratur,Dubitatio in aliquibus oborietur; Neq; enim ea hystoria V verisimile est. Massanissam ilic adeo aegrotasse quando i D, ς scribit Cicero, Scipionem tanto apparatu exceptum, des c. 'cum eo vltro citroq; tam multis egisse, quae sane a s mimortuo facta non Videntur. Neq; haec quadrare videntur, quae Massanissa resert grateis tibi ago summe nasol,quod antequa ex hac vita migro conspicio &c. perinde loquens, ac si tum primu ad eum venisset Scipio, eum & alias ad factu scribat Valerius simul & Appi, valet. nus,ante Bienniu sfilicet,eum Fa L. Lucullo Consule Appiari.
tunc missum. Deniq; quod dicit Scipio Regem familiae nostrae iustis de caussis Videtur non tam publico quam priuato officio,& potius sponte quam Regis vocatu accessiile &c. Atq; hqc studioso Lectori expen
Cur potius ab hystoria quam a Somnio
. st exorsus&ς. TVllianus hic noster Scipio, potius ab Hystoria,
quam ab ipso Somnio est exorsus, idq; dara opera, ne scilicet si a Somnio initium 'msisset, fides ipsi xta piae tetur minor, oratioq; videretur sterilior &c.
Istud reserendum videtur ad Tribunus ut sententu sit, quod Scipio fuerit quartae Legionis Tribunus
nisi tamen reserri magis velis ad Verbum venisse sed 'ruus est certius tutiusq;. De ratione numero, ac o B dine
29쪽
1 C O M M E N T A R I I . oblitos dicemus; & unum tantummodo nobis Deum, .non quidem Solem aut Lunam, aut aliquod Elem entorum,Planetarum,astrorumve, ut illi; Sed unum illu, qui haec omnia nosq; cum illis de nihilo produxit, colendum venerandumq; Tuscipiemus, &illi soli h norem & gloriam tribuemus : Neq; enim est alius, ut a recte contra Gentiles cecinit Sibylla: ε ις θεοὶ, o mori. Sibyllae. εγ cςὶν υ πὀρμ εγεθης , άγξπητος Sc. Et alia Sibylla Dei, voce se ad homines perferre dictitans sic ait; Iu μονος Et ipse quidem Cicero Deos fictos redarguit, eoru Cieero redar. cultus su perstitiones aniles contestans,& falsis opinio guit Deoi fict nibus erroribusq; implacatos esse homines queritans. Videre licebit hac de re Tertiuipsius de Natu Deor. Plato etia maxime in Cratylo,ridet Veteres illos qui Astra ,& bolem , pro dijs colebant , dicit enim ibi:
is tur inqui;) milia Graecoxum prisci,deos solos putasse diu P
,, eos,quos etia hisce temporibus Barbaroru plurimi ar , bitrantur, Solem, Lunam, Terram, Stellas & Caelum
&c. Vnicum etiam per seipsum in Parmenide atq; TD maeo probat esse Deum, alios no tam deos,quam diuinos intelligeo ,hinc in Parmenide,cum ad unum D um retulerit compararitq; 'cuncta,censuit quoq; illius minime spernenda esse nomina, in quibus cum mira Dei recondita sint munera; non abs re in ijsdem Diuinus ille Theologus Dio nΥ ii us Areopagita, Vniuersa Diony. Areor. Theologiae perquisivit mysteria. Caultam vero Erroris i milium , patefacit Basilius Basil. in lib.,, magnus, dum ait; Sunt Rui Solem omnium eorum. , , quae a terra pullulant,esse caussam arbitrantur, e pro- contrely. s . ,, fundo vim duocantem ad su mma, Acul talemq; tractiose ne caloria: ideo inquit non iniuria Solem praecessit ,, ornatus omnis telluris,ut& adorare Solem, tamquam is vivendi caussa homines illi desinant qui in errore ver i
30쪽
fit sere ut cogitationes sermonesq; nostri, pariant aliquid in somno tale, qu le de Homero &c.
tu, Momes FEtustissimus Latinorum Poeta Ennius,ut pretiotiim Poe- V sissimas Homeri diuitias graecas, Romano coinple eretur eloqui' , poematum illius perquam stidiosus exstitit: Cum autem per aliquantulum temporis,nil suo versaret animo promeret'; ore, praeterqua si ii Q Homerum; visus est sibi postea inter dormiendum euHomero in ParnasIo Phocidis monte bicipiti versari,stq; affatim de sonte Castalio potare, cuius liquor poe nil somnia. iiς m ς ς bibζnti adserret spiritum, ut fabulantur Poetae, Et hoc quidem Somnium fuit tale ut postridiei Annale ,praeclarat magnorum virorum facinora eae
Somniorum ra st*4 4mentum potius quesn
tio da uia ci yitori Vera. Eiuscemodi Somnioru rationem redacerone, ex No- ditidem Cic. 2. de Diuinatione, cum ait: Animus duno Platonis de languore corporis, nec membris uti, nec sensibus p Rep. tran lara, test, incidit in visa varia & incerta,ex reliquijs inhaeretibus earum rerum quas vigilans gesserit aut cogitarit&c. D'vs Somniorum species, caussas ata; effectus pluribus speeiε, ebrisu ' yx iptam itatum fuit recensere no voluimucro hie praeteriit partim quidem breuitati consulentes, partim etiam Commentator. quod veritas Somni j Scipionis,sicuti nee Ennij xx vera aliqua hystoria probari nequeat,& deniq; quod hec Arist. in lib. de pleniustitie a Theophrasto, Aristo. Macrobio aliisq; domnijs. plurimis p er tractata fuerint.
Asricanus se ostendit ea forma quae mihi ex imagine illius quam ipso erat notior &c.
Dicit Africanum Alium suum , sibi ex emgie eiusquam do ni habcbat notiorem. quam ex ipse vi-l o : Non enim ioterat Ecipio Aemilianus sui aut me minisse.