장음표시 사용
41쪽
, acies ita est curat i, ut ne caecetur erroribus, fit persecta . l. mens , id est absoluta ratio , quod est idem virtus,, Idem alibi, Est animus coelestis ex altissimo domici- Cie. In lib. delio depressus, & quasi demersus in terram, locum dita ἷςΠςctute.uinae naturae, aeternitatique contrarium &c. Quod si , , igitur animarum origo de cavo manat, est quod Kominis animus, quamdiu est corpori unitus, saepius secum reputet, recognoscatque unde ortus sit,& de quo fonte venerit &c. Haec ille . Caeterum haec non ita accipienda sunt, quasi vere ex Dei substantia, Animae sint, aut Animarum in ' ante sua corpora factet in quae ut ipsa rei veritas cotra go atq; creatio , Gentiles illos testatur creando infunduntur , & in- Vςx fundendo creantur . Constat siquidem, Deum primo Nota. ipsas res in perscet' statu natarae, sicuti species natura- . et lisque condicio exigebat institui sie: p/rs autem natu- .. . . . ratem non habet per lactionem extra totum,ergo neq; i anima extra corpus fit. Atq; haec Christianoru Theo logorum vera est frutentia, gentilium caecitatem con- fundens, & nostram Religionem constabiliens.
Hic ego etsi eram perterritus, non tam mortis metu, quam insidiarum a meis, quaesiui tamen viveret ne ipse&c. ACcedit ad ini stionem de immortalitate Anim , Immortalitas
de qua inter priscos Philosophos magna exstitit Animorum. dubitatio,seque aliquo modo, sub persona tamen Scipionis,ambigere significat: Sententia autem interrogationis talis esse videtur : Nos putabamus hominis anima simul cum suo interire corpore, dicit enim quos nos exstinctos arbitrabamur, quod vero interit, finem vitae accipit, necesse est Quare dic quaeso; num pater Paullus, alijq; ad huc supersint 8 &c.
Immo vero inquit) ij vivunt, qui ex corporu
vinculis, tamquam e carcere euolauerunt , . .
vestra vero, quae dicitur vita , mors est &c.
42쪽
GERAR DI Vos fricie. lib. de Se- rSI Oc ipsu alio in loco,alij s expressit verbis,inquie : RQR *- i Ego vest ros patres P. Scipio tuq; C. Laeli viros
clarissimos , mihiq; amicis simos vivere arbitror eam quidem vitam, quae in sola vita nominanda, nam stam sumus in his inclusi compagibus corporis, mu- V. nere quoda necelsitatis atq; graui opere perfungimur : . est enim animus coelestis ex altissimo domicilio depres cc' sus,& quasi demersus in terram, locum diuina naturς, Maeternitatiq; contrarium &c. Illud ipsum quasi ad ve Plato in Gor- bum refert in Platonis Gorgia Socrates, dum ait :ῖ ' γάρ τοι Θμμιαροιμι ἀν , oi Eυριπίμ αληθη , τοις λεγει , λεγων, τὼ δ' οi'δεν, ει το Oν ριεν εχι κατθανειν, το κατθανειν δε ζῆ, , κω φλεις τψ, οντι Egregia Platin τεθνααεν. η δη γρ εγωγε ηκουσα των σοφων , ὼς ν Dra isti xςΠΠ- - ναμεν , κου το σωαα ε is γλῶν σμα . Quis inquit) nouit, Vtrum vivere quidem mori sit, mori μautem vivere : & nos sorte reuera mortui sumus , cc audiui iam equidem a sipien re quodam , nos nunc comori uos esse, corpusq; nostrum sepulcrum esse nobis ce&e. Atq: illud fuit responsum ad quaestionem a Nepo ce. te propositam, admodum Sraue, tali'; Viro plane di- ι ι
Quin tu adspicias ad te venientem patrem Paullum &c.
ii . . T TIc Paullus Aemilius ut ex varijs constat hysto F II iij, ) filius suit Luci j illius Paulli, quem consulem, Annibal Cartilagineti sum Dux, apud Cannas interfecit, fuit l, pater Scipionis Africani iunioris, quem ob singularem de ipso spem conceptam in filium adoptauit. Hic itaq; vita defunctus prodirς fingitur,&cum suo filio adhuc vivo loqui, agentiq; praetcribere.
Nisi enim Deus is, cuius est templum omne, hoc,quod conspicis Sc.
Vniuersus MG v I Niversus mundus Dei templum appellatur, idq;x i Thespium ' proptςr illo , qui putant aliud nihil esse Deum,
43쪽
quam ecelum ipsum,coelestiaque illa, quae cernimus atq; ideo v t summi praepotentiam ostenderet. vix posse intelligi,numqna videri: quidquid humano subiicitur adspectui, Vocauit eius Templum, qui sola mente concipitur: ut qui haec veneratur ut templa, cultum tamen debeat maxim um ipsi coditori,sciatq; quisquis in usum huius templi inducitur, ritu sacerdotis sibi v uendum esse . & sic Macrobius . Maerobius.
Stella rotundae, & globosae diuinis mentibus
VIdetur hoe in loco, Tullius idem sensisse eum Ve
teribus illis,qui arbitrabantur,stellas aliaq, Coelestia corpora, iccirco animata dici, quod eorum opus estective, ut loquuntur, ab Anima proficiscatur: sed contrarium esse verum, res ipsa doce veritasq; confirmat : sunt enim ut quiuis nouit corpora inanim in neq; Vegetatiuam, neq; sensitivam, neq; rationis participem animam habentia. Et posito quod ab Agetibus intellectualibus siue motricibus ut loquuntur Physici moueantur, non tamen hinc consequitur,illa corpora animata esse: Non enim intelligentiae illae caelestibus coniunguntur orbibus, ut corpori humano per unionem essentialem colungitur Anima, cum hoc ngelicis illis intelligentijs repugnet : sed coniungiatur intelligentia motrix secundum Veriorem sentem etiam ) orbi moto, ipsumq; secundum virtutem mouet dumtaxat ; Vnde colligitur, Corpora coelestia , obidnullo pacto dicenda animata,non magis, quam Nauis est appellada animata, quod in se directorem Nautam habeaticum eadem videatur quasi ratio . Dicuntur vexo ob id Stellae animatae eo quod numquam agitare,&micare cessent . atq: ideo videntur habere animam, secundum quam perpetuo vivant, &c. Dicuntur eaedem stellar Rotundar,atq; globosae,a figura Sphaerica,quam ipse Deus mundo, di astris, tamquam magis decoram, celo cognatam eocessit: cuius lanientiae in Timeo
stellae eaelesti q: corpora ina
Occurris obie.ctioni tacitae. Quo pacto stellet dicantur ani
Stellae rotundae atq; LlObota.
44쪽
ADtις Et huius sententiae videtur esse Arinoteles lib. 2. de Celo cap. s. & II . alijssi co Iures.
Quare & tibi PublI, & piis omnibus retinen
dus est animus in custodia corporis, nec iniussia eius, a quo ille est vobis da- tus,ex hominum vita mi grandum&c.
Uato Inphado T Toe ex Phaedone Platonis sumsisse videtur, ubi II inter cetera, diuinus ille Plato dicit homines ec se sub asiidua Dei custodia, neq; licere nisi quando di Deus voluerit, hinc migrare. locum legere licebit . Idem sere primo Tusc. quaest. de Caranis morte lo- maero la Tase. quens habet Cicero, in haec verba prorumpens. Cato autem sic abijt e vita,ut caussam moriendi nactum se cesse gauderet . Vetat enim dominans ille in nobis xc Deus iniussu hinc nos silo demigrare, cu vero caussam eiustam Deus ipse dederit ut tunc Socrati, nunc Cato coni saepe multis ne ille quidemedius fidius vir sapies, cc
laetus ex his tenebris in lucem illam excesserit, nec cetamen illa vincula carceris ruperit leges enim vetano cesta tamquam a magistratu, aut ab aliqua potestate le- ccgittima sit a Deo euocatus , atq; emissus exierit &c. cccito maior. Simile etiam in Catone maiori pretespitur ex sentetia Pythagorae : Non esse iniussu Imperatoris, id est Dei, ce ῆ praefidio, & statione vitae decedendum &c. Huc rese- ceruntur ea, qnae sub hac verborum forma commem tact. lib. t. de rat Lactantius Firmianus. Si homicida inquit nect- ρ.
falsa sapienxia riua est qui hominis exstinctor est,eide icueri obstri- ..
45쪽
ctus est, qui se necat quia hominem necat: immo vero se maius esse id facinus existimandum est,cuius vitio soli Deo subiacet: Nam sicu i in hanc vitam non nostra se sponte venimus: ita rursus ex hoc domicilio corporis, is quod tuendum nobis adsignatum est,euiusque iussu n ,, bis recedendum est, qui nos in hoc corpus induxit ,, tamdiu habitaturos , donec iubeat emitti &e. Hinc Arist. lib. et ει quoq; Aristoteles in Ethicis describens quid sit Fortitu sub finem do, uisue vir sortis, dicit, Mortem sibi consciscere ob fugiendam paupertatem , aut amorem, aut molestum aliquid, mi ime esse viri sortis, sed potius timidi: est ,, enim ut ait mollitudinis, laboriosa fugere, neq; vGro quia res est honesta mortem oppetit, sed quia malus git. Idem lib. I. Ethicorum,cap.xi. In Remp. iniuriit Arist. lib. s. M'' esse, dicit illum qui seipsum necat. &c. Et Plato I x. de eliς p
' Iegibus,vult istis solitariam seri sepul turam,ubi alius Izisu, '
nemo condatur. Deinde in his locis sepeliri, quae de intersectorib*s ' duodecim regionis partibus vltima,deserta,ac innomi miipsoru qua ' nata sunt: Sic obseuros, ut nec statua nee inscripto 4sbς R Pς
Sed sic Scipio. Vtauus hic tuus,ut ego &α
P ter Paullus Scipioni filio domestici Exstia proponit ut fideliter ipsius, auis insistere velit
Iustitiam cole,& pIetatem, quae cum sit magni in parentibus, & propinquis, tum in
patria, maxima est &c. QVod hoc in loco ait Cicero . Pietatem in patria Pietas in Patri
esse maximam, vel hinc verum esse conuincitur, ληam im . quod nomine Patriae, parentes, propinqui, δc ciues ut Patria quos e
plurimum comprehendatur, neq; illi tantumodo qui plao xv . iam sunt, verum etiam ipsi posteri:Virtus enim quanto pluribus prodest, tanto praestantior habetur. Pulcrede iustitiae, pietatast cultu,apud Platonem in Timaeo Plato in o
46쪽
, Erat autem ille splendidissimo candore inter flammas elucens circulus= quem vos via Graiis accepi stis in orbem lacteum nuncupatis &c.
siuE Irculus quidam qui a candore, quo fulget,Graecla orbis lacteus. Latinis orbis lacteus dicitur in c*lo apparci sereno aere, in quo agmina minorum Stellarum iunt densissima: unde sit ut propter densum illum sul- Aristoise, tib . gorem, lacti speciem praeseserant Aristoteli inmen vi του ιο-ου fvm'γαλαξiαν Videri propter receptione luminis, it lib. pri. M in exhalatione calida, sicca,& rara. Sed nos omissis uor.cap. s. ubi eiusnodi coniecturis, id, quod probabilius, verisimi-
.hta . 'I p rex, libenter nobis amplectendum, sequelse
Mi.niux. dumq; ducemus . Huius longitudinem volunt cinge- ere, ac circumire coelum totum, neq; enim totus an et
bis conspicitur,abscedites a sedibus nostris logissime dum in Boreales, Australesq; tractus se immergit. 'Erant autem illae, quas nunquam ex hoc loco vidimus,& eae magnitudines,quas esse numquam suspicati sumus &αAAmititio desedi re,qu d duo potissimum in Stellis sit ad-
Stellis. miratus,quarudam scilicet Novitatem, & omnisis hilaeum N M guitudinem: De Nouitate quidem agit, dum diei uitas. quas numquam ex hoc loco vidimus Caussa vero si liae non om- quod nQu Omnes Stellae a nobis videantur, haec esse vines vi tur . detur, quia locus nostrae habitationis ita positus est. - . Vt quaedam stellae numquam ex ipso queant videri : dc huius haec est ratio, quia pars illa coeli, in qua sunt, numquam hominibus hic in terra habitatibus plene Maetob. apparet. De quibus, plura apud Macrobiit. Alterum si ilatum ui 'R04 ipsis in in admiratione rapuit, est de stellarum nitudo, . ii agnititudine,dicit enim: Et hae magnitudines om- s. nium quas aliquam suspicatisumus &e. Antea quippE uumquam
47쪽
numquam induci potuit, ut hoc de stellarum magnitudine admirabili crederet, quod ex apodixi oculari postea cognouit. Rationem autem cur nec ipse, nec alius qui ipiam credere potuerit, tantam stestarum omnium magnitudine, hisce verbis adsignat Scipio
Stellarum autem globi terrae magnitudinem: facile vincebam &c.
DHyficorum sententia haec es . Quod si totus gro- stellarum M I bus terrae, fingatur positus in ipso firmamento gnitudo Tςrx, stellarum lucere, sicut Stellae eidem firmamento in vinςix-Itae, plane ob nimiam suam paruitatem, non possit ab hominibus videri, quemadmodum & plurime sunt Stellae, alijs minores, quae ob exibuitatem suam , nos, bis nμmquam apparent. Sunt enim s modo Astr Astronomoras, nomorum sit eredendnm scriptis ac dictis Minimae semetiae dem- Stelle quia visu nostro notari distinguis possunt ma gnitudinς. v x, iores tota terra, decies & octies. Quod si verum sit dei- μ' 'ijs, multo nobis hoc ipsum credibilius verisimilius videri debet de maioribus . Ad hoc autem facilius i
inligendum meliusq; cred&um, Nosse debemuβ Om- - - .- nes, Iuxta Sententiam Ptolomaei & Alphragant,aliO- Ptolomtus. τum', plurium Astronomorum,stellas ipsius Firma Alphrat λnus - menti. in sex Magnitudinum disserentias distingui. ae
Primae siquidem magnitudinis ut ipsi adserunt) sunt Iidhibidina'
numero sedecim, quarum quaelibet est maior tota ter- bellatum. r , centies &septies. Secundae magnItudinis. s. numero,quarum unaquaeq;,magnitudine totum terrae si perat globum, nonagies. Tertiae magnitudinis esse δicuntur, ducentae& octo, septuagies & bis tota terra maiores. In quarta magnitudine ducentas & sexaginta quattuor,costituunt Stellas,quinquagies quater terra maiores. Ad quintam magnitudinem reseruntur
ab ijs ducentae, decem & septem, quarum singulae terram sta magnitudine excedunt trigesies qui me s. 'Sextae magnitudinis Stellae ponuntur 2 9. & singulae tota terra sunt maiores decies x octies &e. Atq; Lel '
48쪽
3o G E R A R D r Vos s II sunt minime visibiles, quas obseruarunt Astroloes De quibus dicitur ab illis, quod minima Stellarum 'quae visu discernuntur, sit maior tota terra . . Sunt au tem praeter has & aliae incerto numstro, quae visu voci notantur. quarum numerum nouit ipse,qui numerat multitudinem stellarum,& omnibus eis ut loquitur Psaltes n*inina V cat . atq; ex his patet, re Oe a Tul- lio in loco adducto dici; Stellarum globos terrae ma- gnitudinem excessisse; Et hoc ab Aristotele comprobatum eli lib. I. Meteor. cap. TO .n. terra in comparaverra punctum tione ad firmamentum, nihil est aliud quam punctum accentrum . siue centrum . De exiguitate Terra videri poterit Ari stoteles lib. 2. de Caelo cap. a. . siue ultimo , ubi inter rixanaustia. alia dicit ex sententia Mathematicorum, Terram ei
Nouem tibi orbibus vel potῖus globis conne xa sunt omnia: quor uim unus est caelestis extimus, qui reliquos complectiatur , summus ipse Deus &α
TN numero Sphetrarum illarum, quas caesinis eonti
Sohorarum h5 mδςrina , no' omnes consentiunt; Fuere siquieoneensete om Physici qui . Octo tantummodo orbes constitue nra. rint, septem scilicet orbes planetarum de quibus de. inceps consequenter' agitur & primum orbem mobilem, id est spLrram stellarum fixarum. cuti sunt, unam adhuc addidere,& nouem consti tuere 'Comperiebant siquidem veris rationibus, Sphqra octauam ex motu stellarum in ea fixarum , duplici moue MoxΠ3 Spherae ri motu , nimirum ex Oriente in Occiden tem & contra, sed alio motu . Cognouerunt autem hoc esse non posse Primum mobile, quod per se duplici cietur motu, sed alterum debere esse prius, a quo unum motum per communicationem acciperet, alter sibi esset pro- ου erae nouem. prius: Itaq; hi Nonam Sphqram ad ij cietes,in Nouem orbes,Caelestem machinam partiti sunt,ipsam sphet. Tam nonam, primum mobile: Octauam Secundum mobile dixerunt. In hanc luere sententiam Ptolo.
49쪽
maeus, Thebitius, Alphraganus, alij qi plures,ad quos diligens Lector qui de his plura & certiora habere voluerit se conuertet. Cicero quidem in numero hic euijsdem consentire videtur ; sed interim modo quodam discrepare: lum 1lli pro Octaua sphqra supremum mobile,hic pro Octaua, sphetram Saturni, & pro nona siue suprema primum mobile demum collocat, Hie pro ultima Sphqra globum terrae, illi non item ponere videntur. Nouem orbes quibus omnia composita ait, hi sunt; Primum mob le, quod suo ambitu ac circumflexu, omnes inseriores orbes tegit. Sphcra Saturni, Sphqra Iouis,sph era Martis, Sph ra Solis,Sphetra Veneris, Sphqra Mercuris, sphqra Lunae,& demum Sphqra siue globus terrae. Sed de numero satis , iam ad qualitatem & vim singularum Sphqrarum eum Cicerone uertimus nos,de quibus quoq; Timaeus Platonis agit, quem Platonicae Philosophiae studiosus legere poterit. Sequitur. ': . - . Thebi itu .' Alphrag.
In numero Spheraru qu modo cum Cereris consentiat,
Cui subiecti septem, qui versantur retto ,
contrario motu , &c. DO cere vult supremo caelo,orbes Planetarum s. lini:
biectos septem, qui contrario volvuntur motu ex Occidente in O rientem , sicut& ipsum caelum supremum . Sed hic dubium alicui oboriri potest, quo Motus eonir pacto Motus Contrarij in cςlestibus Sphqris esse potarij, an in eael sint, cum tamen motui circulari, secundum celebrem 'bu Aristotelis sententiam, nullus omnino motus sit conseptimoli. trarius. Breuiter Respondendum putamus cum Com de Caeus eap. mentatoribus in Aristotelem,quod molire illi non di Responsum. cantur oppositi, quasi plane contrarij, Contraria. n. simul ut habet commune αξίωμα, in eodem esse nequeunt sed quia diuerso modo fiant, Vmis quidem ab Oriente in Occidentem, alius ab Occidente in Orieii. em, licet non per eundem Circulum sint oppositi.
50쪽
4o OBRARDI VOS HSphera Satur-a Quam sδ urniam nominant SAturnus dictus si verum sit,quod Physica quidam
ratione Etymologici tradunt quasi se annis satu- De r. rans, quod hic inter vaga sidera plurimos conssimac annos, triginta scilicet, priusquam cursum suum orsaturni cursus. bemq; peragat: Huic candidus est fulgor, liuore admixto, habeti gelidam ac rigentem naturam, terris, coc. poribusq; humanis multum insessam, Unde Senum
Sidus dici solet , qui ut volunt morosi iccirco ianvari; dissiciles .
Salutaris ille fulgor qui dicitur Iouis &c.
Iouis sphera . Tovem platriq; censent dichim, quasi iuuantem Pa-; est siqiuidem illius sidus, hominibus admoda roui ' propitium & amicum, Spacia sua perlustrat, annos pioibi ui . Dodorim, De hoc Plinius scribit lib. x cap. g. & Pt Iomaeus in apotelesinati suis, Apotelesmate εα .Ptolom o Cieer. lib. 1. de Natura Deoru. sol inter alias sph ras dicitur medius.
Sol dictus ut adfirmat Cicero in vel quod solus ex
omnibus sideribus tantus est, vel quia cum ortus est obscuratis omnibus alijs solus appareat & Iuceat. Hic inter alias Spheras modium obtinet Iocum. Quantum tamen ad interualla siue loci spacia attinet, no est medius,
Tum rutilus & terribilis terrIs quem Martem dicitis &c.
Martis sphera. 'L π Ars pro Mauoes appellatus, quod bellis suo a nudore atq; seruore praesideat , quae plurima saepe vertunt conturbantque : Istud Sidus admodum exiguum est sed mire flagrans, flammae simile, ex cuius nimio ardore, Saturniq; frigiditate: Iuppiter illis imteriectus temperatur. De hoc & aliis, legere licebit Ptolomaeum lib. '. τηὶ Mεγαλης πραγματειας