장음표시 사용
31쪽
xi solet, non sit nisi inchoata quaedam restae io, et re flexio ead na quoque viribus mediorum attractivis, ac repulsivis in litantia agentibus iumen affici confirmat. CXLIV Quum radius lucis terrestrem atmosphamam obliq re ingresius densiora ejusdem atmosphaerae irata usque ad terrae sui ei ficiem semper inveniat, idem semper magis ad perpericliculum accedens in curvabitur, et spectatoris oculus adiuui excipiria iuxta directionem
rectae tangentis curvam radii obiectum radians videbit, atque hinc per lucis refractionem sidus elevari videbitur. CXLV. De instrumentis Dioptricis acturi vitra breviter perpendimus quibus passim uti solemus nempe plana, et phoerica, sive convexa, sive concava Radii physice paralleli oblique in homogeneum
vitrum utrinque planum incidentes, etiam post refractionem tum intra , tum post vitrum paralleli incedunt.
CXLVI. Si oculum inter et radians obiecti punctum constituatur vitrum , cuius binae superficies sint sibi parallelae, iisdemque axis oculis perpendicularis obiectuna propius vitro apparebit . Hoc autem ob estum trans hujusmodi vitrus , si nihil obitaret, audium vide
CXLVII. Si oculum inter et radians obiecti punestum leo vitrea utrinque phoerico convexa ponatur , idem obiem punctum remotius, quam revera est oculo exhibebitur. Hoc autem obieetum trans huiusmodi lentem visum, si oculus in foco lentis suerit, magnitudine
audium repraesentabitur, et res tum .
CXLVIII. Trans lentem utrinque phoerico- concavam obiectum P fus lenti apparet, quam revera est. Hoc autem objectum trans .uiusmodi lentem visum s oculus in lentis foco situs fuerit, et ni agnitudine linus, et e et una apparebit. CXLIX. Ad radium refractum etiam colorum Theoria refertur. Reie-etis hac super re iistotelis, artesii Malebranchori, Euleri, assendi, Boylii , aliorumque opinionibus, Cl. Ne toni sententiam amplectimur, qui colo ies ex piri medj in radiis luminis , quos corpora
ad oculos reflcctunt, consistere docet, ex parte verti obicet penderea varia partis corporis textura , ac dispositione, qua adii diversimode teflectuntur, eamque non nisi conditionem esse , sine qua color in obi isto non vidi retur, adeoque ante refractionem, et reflexionem radios ex natura sua vi organum visus commovendi ita piaeditos esse,
ut varias colorum sensationes excitate possint . . .
CL Lum: Solis in hac Theoria ex radiis heterooeneis constat iidemque tali divei a tum refrangibilitate, tum reflexibilitate ita ex notula sua do antur, ut, quorum major est refrangibilitas, eorumdem major sit rem xibilitas. CLI. Pro diversa radiorum reliano ibilitate, ac reflexibilitate iidem radii aptitudine ad certi coloris sensum excitandum inter se differunt. Septem vero tantummodo sunt radiorum solis colores primigenii , ii denaque ex natura sua immutabiles, Rubetis nempe, Aurius, Flavus, Micis, Caeruleus . Indicus , Violac us, quoium Primuῆ
32쪽
omnium minimε, postremus maxime refrangibilis est, caeteri autem intermedii magis , minusve sunt, quatenus ad violaceum, aut rubeum magis, minusve accedunt ac proinde tum diversa refrangibilitas tum diversus color radiis non inducitur modificatione, quam in reflexione , aut refractione subeant. CLII. Experimenta a Cl. viris Dollondo Clatraut capta ostendunt falsum esse, quod Nemtonus asseruerat quoties , nimirum, radii bina diversae densitatis media trajiciunt ita, ut refractio unius refraemionem alterius corrigat, adeoque emergentes radii incidentibus paralleli sint, lumen semper album prodire. CLlII. Diversi corporum naturalium colores pendent tum a diversa dispositione, qua tenues, ac pellucidae corporum laminae pro varia crassitudine audent ad certos coloratos radiolos parcius , aut copi sus reflectendos, reliquis maxima ex parte transmisss, tum a quarumdam vicium intervallis, per quas facilius modo transmittuntur modo reflectuntur, quae intervalla in diversis staminibus coloratis pariter diversa sunt. CLIV. Inter praecipua phoenomena, quae a radiis solaribus restae is exhibentur, pulcherrima sunt, alones, Parhelii, Paraselenae, es Iris. Haec omnia ex radiis solis in aquae guttis refraetis, ad sp ctatoris oculum certa cum lege reflexis producuntur. Plerumque nicus Iridis arcus, interdum duo raro admodum tres in coelo visi sunt, qui concentrici apparent. Interior Iris, primaria, exterior, secundata dicitur , quarum prima e refractionibus duabus uni cli re inflexione in guttis aqueis, alterae radiis in guttis aquae bis refractis, bis reflexis exurgit. Cuae de visu , caeterisque infrumentis ad O Fonem ad iuvandam idoneis
deque reliquis corporum sensibilibus proprietatibus, ac de boenomenis κmuttis Planetarum tendenti ortis , deque horum magnitudine, ae de rarat Qque ad aurumnale ferias pertractanda superjunt, ea publicae disputationi propter temporis anguisia exponi non potuerunt atque ades
selecta ex b,sicis hae sint Iatis.
CLV. maii. . existentia, eiusque praecipua attributa contra M a I terialistas, Panthe istas, Manichaeos, QDe istas evincenda sunt. Nulla tamen demonstratione a prior sive phylico, sive logico, aut a quas priori deducta , nisi in senti conditio nato Dei existentiam
demonstrari posse quin etiam metaphysicam a posteriori demonstrationem ex contingenti rerum exilientia desumptam, vel supponere id quod in quaestione est, vel plures involvere quaestiones aegre admodum dirimendas, facile damus. Argumentis itaque physicis , ac moralibus Deum existere a posteriori demonstramus.
CLVI. Ex universa Phyika, ex illimo sensu nostrae libertatis
33쪽
ad corpora movenda aperte constat, materiam ad statum plane esse indifferentem , nullamque nisi praeviis quibusdam circumstantiis aestionem, ac statum eiusdem materiae determinari posse. Hinc infelimus I. certum materiae statum , neque ab infinita statuum praecedentium serie, neque a tota omnium corporum collectione potuisse determinari: a actionem causae positae extra materiae universae congeriem necessario praesupponendam esse: . materiam , quae ad statum , seu ade&istendi modum se determinare non potuit, multo minus ad existendum ex natura sua, sed ab extrinseca solum causa esse determinatam. CLVH. Hanc ei Causam Primam mente , .consilio praeditam esse non modo ex intimal nostrae mentis conscientia , sed ex niversi contemplatione deducimus . Quum enim ex diversa particularum materiae in Universo dispositione mutuaque inter se distantia in motuum directione, ac velocitate numerus combinationum possibilium inordinatarum infinitus tertii ordinis resulter, quamvis combinationum ordinatarum infinitus etiam numerus esset, hunc tamen ordinem rerum casti,sve a causa temere operante exsurgere non potuisse, evidens omninti est.
CLVIlI Quum autem maxima sane, et finita, partium , quae Universum componunt, multitudo , elegantissima earumdem dispositio mutuaque in unum ordinatissima , atque utilissima conspiratio sit; sapientissima quoque Causa sitit, quae praesentem hunc statum prae
alii infinitis opportun determinavit.
CLIX. Qua Primi Causae extrinsecae sapientia cognita , non solum summa ejusdem Potentia constat, sed omnium etiam Materialistarum qui fortuito casui actualem Omnium rerum existentiam adsci ibunt impium sistem corruit.
CLX. Ex quibus omnibus potissimum quoque Panthe istarum , ac spino sismi fund mentum evertitur, quod unicam in Universo substantiam, materiam scilicet ratione praeditam / ex natura sua ad existendum
determinatam , tamquam Deum , admittit. CLXI. Ex moralibus vero a gumentis, quibus Dei existentiam convincimus, primum ex communi omnium aetatum , ac gentium consensu ac persuasione desumitur. Neque huic a Rumento quicquam obest Ath orum gens, quam si de negati vis, aut interno directis sit se imo, nullam umquam fuisse δε esse propugn imus,' si qua est, universalem hunc consensum circa Dei existentiam certe non destruere posse cen
CLXII. Alterum morale argumentum ex convenientia tum praemii viris tuti, tum poenae decernendae vitio pendet, ex quo necessaria alicujus supremi Moderatoiis,' scelerum Vindicis, Sc virtutum Remuneratoris existentia deducitur.
CLXIII. Et quoniam ex praesenti rerum statu necessitas Primae Causae, tamquam Entis improdueti, independentis infertur , quod pioinde ex natura sua pro quilibet temporis dii ferentia determinatum ad existendum intelligitur, sic Cadem Causa possibilium omnium persectionum cumulatissime instructa necessario esse debet.
34쪽
CLXIV. In summa huius Causae persemione M in suo Entis natura sua
existentis conceptu etiam Unicitas includitur. in contra Poly. the istas eorum multiplicitatem esse reiiciendam , contra Spinosam a Deo compositionem omnem esse removendam facile patet. CLXV Quum Providentia si rerum omnium ad suos fines ordinatis, eiusque ordinationis per certa, atque infallibilia media executio, hanc Deo Providentiam in ordine naturali essentialiter convenire contra Epicureos, ac Fatalistas assiimamus. Mundus igitur, quaeque in eo res creatae sunt divinae huic Providentiae ita subiiciuntur , ut omnia semper iuxta eorumdem naturam regat, ac gubernet Deus. inc etiam
exilia, infima quaeque curat, quin hoc Divinam Maiestatem dedeceat. CLXVI. Ad Providentiam divina Praescientia pertinet, eamque signo praecedere , a quodammodo dirigere dicitur: siquidem per hanc quid possit Deus, quid facere debeat, Qquommodo causis liberis providere, ne ullam iisdem necessitatem imponat, ipse intelligit. CLXVII. Haec igitur divina Praescientia cum creata humana libertate optime conciliatur eaque per se sola nihil aliud est, nisi purus i tuitus, quo Deus ouania praevidet quare sive ea sit scientia simplicis intelligentiae, sive scientia visionis, sive scientia Conditionatoium in se sola spectata rerum, quas videt, Causa dicenda non est. CLXVIII. Quamvis creatae eiusae iuxta naturam suam agendi virtute praeditae sint, iis tamen divinum concursum physicum is immediatum ad omnes, & snsulas operationes necessarium esse, tum sacra auctoritas, tum ratio ipsa persuadet.
CLXIX. Duplex autem Dei concursus, alter scilicet in aestu primo alter in actu secundo distinguendus est quorum primus est divina
omnipotentia, quae ex vi decreti intime cum creata causa conjungitur, ut haec possit iuxta naturam suam operari alter vero est eadem omnipotentia, quae per unam indivisibilem actionem simul cum creata causi effectum producit. CLXX. Quod si hic divinus Concursus in aestu secundo eiusmodi esse dicatur, ut in actibus creaturae liberis creata causa per modum principii liberi, Deus vero per modum principii necestarii agat, nihil profecto admittitur, quod sanctitati divinae repugnet. CLXX l. Quare, duplici hoc divino Concuisti admisso, non solum duo illa Manetis Principia , alterum nempe Bonum, bonique Auctor, alterum vero Malum, malique Causa , quae iuxta impiam Petri Ba-ylii sententiam simul in foedus coluerint, omnino excluduntur; sed omnia etiam, tum quae ad sanctitatem, & dominium divinum, tum quae ad agendi virtutem, libertatem humanam spectant, optime
35쪽
CLXXII. T a monstrata increati Divini Spiritus existentia eiusque
Ita attributis nunc Spiritus creati quo nos informamur, ac vivimus, natura, Quis cognoscenda est. Existere mentem humanam, sive rationalem Animam nostram, non ex Fide solum, sed ex naturali etiam ratione, atque experientia constat. Veruli circa eiusdem an mae humanae naturam , unitatem, originem maxima sane opinio um , errorumque varietas semper fuit.
CLXXIlI. Prim itaque circa ejus n. ituram reiicimus tum Epicureorum deliria, qui illam non substantiam, sed quomdam accidentium , ac
temperamentorum harmoniam me affirmabant; tum veterum Phil
sophinum Anaximandri, Anaxagorae, Anaximenis, aliorumque err res, quorum aliqui Animam esse substantiam igneam, alii elaeam, plerique vero cum Cleantes, Chrysippo, pluribus Stoicis, atque Epicureis , quos Materialistae recentiores secuti sunt, absolute corp ream volebant, contra quos Catholica doctrina duplici Later nenti Concilio stabilita fuit. CLXXIV. Deinde circa Animae Unitatem , non solum erroneam illam Manichaeorum sente 'tiam , quae duplicem animam humano in corpore admittebat, ex ipsorum principiis omnino absurdam esse aperte constat; sed pluralitas etiam illa , seu divisibilitas Animae in duas Partes, int lectu leni unam, iri rationalem alteram, ab Occamo, ab Antonio Mirandulano, aliisque aci serta, ex iis, quae de mutuo Animam inter corpus commercio infra dicemus, veluti saltem in illis albitraria facile evincitur. CLXXV. Denique circa Animae originem, quatuor omnium celeberri-- opiniones, primam scilicet Pythagorae de Animarum transmigratione alteram Platonis, qui mentem humanam non solum Dei opus sed etiam Dei partem esse statue hat tertiam Benedicti Spinosae, qui unicam in Mundo materialem substantiam , cuius veluti partes essent humanae mentes, contendebat; quartam Luciferianorum , qui rationales animas , perinde ac corpora, ex semine propagari, ex Pa entibus in filios traduci arbitrabantur hos, inquam, errores Animae humanae spiritualitas, quae aliunde demonstratur ' Auctoritas P.R Conciliorum Lateranensium is Constantinop litani, quae Animas restionales humanas a Deo creari, in corpo-za, quibus coniunguntur, statim insundi docet, ac definit, satis r fellit. CLXXVI. Utrum vero humanae mentes a Deo creatae corpori adhuc imperfecto, an solum perseest organizato uniantur, Qquona Iria
36쪽
tempore corpori iam persecto coniungantur oli quonam momentori- te corpus humanum efformatum sit haec nulla invicta ratione d monstrari, ac definiri possunt, vel saltem hactenus demonstrata minime fuere.
CLXXvII. Reiectis hisce erroribus ad rationalis Animae humanae naturam explicandam eligimus eam definitionem , quae & recentioribus magis arridet, .mentii Augustini de quantitate animae num a. congruit eam scilicet esse spiritualem substantiam cogitandi capacem
regendoque corpori accomodatam.
CLXXVIII. In hac definitione tum spiritualis Animae humanae essemita, tum duo praecipua eiusdem munera declarantur alterum primarium, quod menti in omni statu convenit; secundarium alterum quod non nisi in uno statu ei cornpetit, habere scilicet unionem cum corpore, aretissimumque commercium. CLXXIX. Naturam humanae rationalis Animae spiritualem esse ex eiusdem nobrii oribus actibus, attenta naturali ratione, demonstramus, quos cogitationem nempe, volitionem , materiae viribus, ac modificationibus quibuscumque tribui posse contra Epicureos, omnesque Materialistas recentiores inficiamur.
CLXXX. Neque argumenta , sive quae a Brutorum Animantium operationibus, quarum aliquae adeo mirae, nobilesque sunt, ut vi ab humanis differre videantur, sive quae a munere , quo Anima, tamquam Corporis forma, in ipso fungitur, ab adversariis depromi solent, nostram de Animae humanae spiritualitate demonstrationem infirmant. CLXXXI. Ut hanc spiritualem Animam esse quoque Immortalem ostendamus, in primis intrinseca, absoluta immortalitas ab extrinseca, ac relativa distinguenda est . Utraque immortalitas uni Deo perfecte convenit, qui necessiario existit, neque ab intrinseco naturae suae principio, neque ab intrinseca ulla causa potest destrui. CLXXXIl. Spirituali autem Animae humanae nullum in sua simplicinatura interitus principium esse , adeoque intrinsecam illi immortalitatem esse tribuendam, neque ullam praeterea creatam extrinsecam causam haberi, quae eamdem animam destruere possit, naturali r tiocinio demonstramus.
CLXXXIII. Quamvis autem Deus absolute possit, illum tamen numquam eamdem Animam anni hi laturum esse duplici morali argumento eyincimus, quorum primum ex eo pendet, quod substantia spiritualis semel condita deterioris conditionis, quam substantia corporea esse non debeat, alterum vero ex eo provenit, quod Deus & scelerum Vindex, virtutum remunerator sit. CLXXXIV. Ut ad praecipua eiusdem Animae munera declaranda veniamus cum anima nostra quadam a corpore dependentia suas ideas pioducere videatur, in primis quaenam ut mentis cum corpore On-iunmo, ac nexus, examinare Praestat.
CLXXXV. Ad explicandum Animam inter QCorpus commerCium tres Potissimae Philosophorum sententiae Proponuntur . Prim.
37쪽
est occasionalistarum opinio , qui in duas classes, in Rigidos nim una
&in Molles Occasionalistas, dividuntur , quorum primi docent, res quascumque creatas sive corporeas, sive spirituales nullam habere vim quidquam agendi , sedes la causas dumtaxat occasionales, cur Deus tamquam unica essiciens causa omnes tum in Anima modificationes, tum in corpore motus essiciat. Atque hi quiuem adeo longe a veritate aberrant, ut omnem quoque activam humanae volunt iti vim negantes, in Materialismum accedant M in errorem aperte contra Fidem inciderint CLXXXVI. Ex Mollibus vero Occasionalistis , alii, ut Malebranchius, cui tamen maxima est inconstan. tia dominae δε Cartesus Le-Granii Pur-chotius , solam in anima virus sibi cudendi volitiones agnoscunt alii autem quos Gabriel Daniel impugnat, animae corpori unitae vim ho movendi tantummodo negant ac Propterea ex occasione modificati. num animae omnes corporis motus a Deo fieri , ex occissi ne motuum corporeorum animam suas sibi modification s vel excitares, vel producere volunt. Atque hi quamvis contra Theologicas rationes nihil evidenter absurdum fortasse ponini, n nus tamen probabile systema in medium proserunt, ainusque verosimilem unionem corpus inter QAnimam constituunt, atque dcirco audiendi mni me sunt. CLXXXVII. Altera est Harmoni starum hypothesis, qui putant Animam &corpus huma una esse duo automata , alterum spirituale , materiale alterum morum numerum in utroque genere possibilium este infinitum Deum ab aetetno praevidere , quaenam series operationum in lingulis futura sit, 'uaenam propicia unius alteri seriei ab altero automate volvendae harmonice ei pondeat atque hinc Deum praestabilire, ut haec div rsi generis automata praevisa harmonice operatura simul coexistant . In hoc Harmoniae praestabilitae systemate unionem,
commercium Animae cum corpore consistere docent.
CLXXXVIII. Praeterea in hac hypothesi cuius fuit sin inlis auctor,
primus saltem acerrimus propugnator otioseidus Guillelmus Leibnitius, anima humana est speculum quod univei sum orbem repraesentat: ejus ideae , ac perceptiones clarae, vel obscurae, disti notae , vel confusae sunt pro cliveis a relatione, & com nexione , quam unaquaeque auim cum Universo habet Totoni igitur hoc harmonicum systema , utpote arbitrarium, implexum, rationi tum divinae, tum naturali minime consent ineum , absolute reiiciendum est CLXXXIX. Tertium d nique locum influxion istarum sententia teneat quae duplex est , alia scilicet a P ripatticis propniit .i, quae mutuanu inter animam, .corpus influistiam admittit alia ver P. To nemine excogitat , quae nempe non mutuam influentiam , ei. 9-lum animae in corpus actionem constituit postremam hanc hypothesim caeteiis probabiliorem, adeoque praeserendam esse existimamus. Q Antequam Touinem iiii anum systema proponatur, duas propositione praemittimus. Prima contra Occasionalistas, , momitas pro positio sit sive spiritus est e via , sive otiis natui a spectetur, actio animae in colpus nullo modo I pugnato
38쪽
CXCI. Sit secunda contra Peripateticos propositio sive corporis essentia, sive modus, quo corpora naturaliter agere constat, conudeletur, actio corporis in animam repugnare videtur.
CXCII. Quum igitur ex una parte pro diversis animae modificationibus direr in corpore sequantur motus, ex alia parte si effectus ab immediata secund causa repeti possunt Physico homini non liceat ad
Deum, tamquam unicam horum effectuum causam, vel ad divinam legem confugere non omnem physicum influxum reiiciendum esse facile pate L. Quare, negato tantum physico in animam corporis influxu , solam animae in corpus actionem, iuxta sente uiam a Ci. P. Tour nemine e Soc Jesu in actis Trevolitanis expositam ad 'num Tog. statuendam elle affirm mus, quin dissicultates a Bel montio , o tignyo, Niementitio contra hoc ystema oppostae quidquam nos moveant. CXCIII. in hoc ystemate, quamdiu anima, tamquam forma, O. Pori unitur, tamdiu ad organicae corporeae machinae conservationem ita perpetuo incumbit, ut immediate quidem in spiritus animalis, inediate vero in miria orporis membra, praesertim in illa quae iscnsitiva dicuntur, agat, eaque vivificet, ac moveat, in quo societas , uni animae cum corpore consistit. CXCIV. Motus itaque corpore , sive necessarii, sive liberi sint, ab actione animae in spiritus animales procedunt, qui dei nae per nervos potissimum, perque fibras etiam propagantur, & mechanica tantum ratione fiunt, ut ipsa constructio corporis indicat. CXCV. Qui necessarii fiunt in corpore motus, ii ex anima tamquam corporis forma ad illud regendum, conservandumque ordinata, dent. Ex quo haec duo sequuntur primum scilicet ad munus hoc sormis corporis exequendum ita animam esse determinatam, ut pro suo arbitrio non possit motus ad uitam necessarios impedire, neque ob ma chinae lucturam promovere alterum velo, laeso aliquo organo ast Vitam prorsus necessario , animam, quae praecipuo bimae suo munere amplius fungi nequit, ex lege Dei ab eodem corpore separari.
CXCVI. Qui motus in corpore liberi, Me imperio animae nasci dicuntur, Hisbe idem anima ope spirituum animalium libere producuntur: qui tamen vel propter eorumdem spirituum in πtitudinem , vel Propter alia extrinseca impedimenta , numquam vero ob defectum p tentiae in atrima , vel ob resistento in quam anima a corpore immediate patiatur, non scis per ex voto eiusdem animae succedunt. CXCvu Quum aurem corporei machinam externa sensibilia obiecta divel νnde afficiant, ac mutent, ita hi motus in externis γNans excitatio ad cerebrum usque relati , assiduam quoque actionem animae in corpus necessario mutant , ita mutatione sic anima se scit, ac d stinguit, ut ipsa sensatio sit, anis e moclificatio, di tacta materialis obiccti perceptio ab eadem an inia proaucta
CXCVIII. Si vero liujusmodi impressiones ab extrinseco factae eidem
39쪽
animae actioni, five liberae, sive necessariae servibiliter congruant, anima facilitatem in agendo, ac propterea delectationem experitur. Sin minus congruant, difflauitate, atque adeo etiam moerore afficitur; quae naturales passiones tum pro varii facilitate, aut dissicultate in operando varios obtinent gradus , tum ex animae reflexione subinde crescunt
CIC. Ex quibus omnibus deducitur animam non esse per totum corpu humanum virtualiter extensam , ut veteres Philosophi quam plures contendebant; sed eius quasi sedem eo in cerebri loco sitam esse, quo nervi pertingunt,funde per animalium spirituum immissionem reliquis coi-poreis membris motum sive necessarium, sive liberum communicare, ubi impressiones in externa organa aetas; ac per motum eorumdem spirituum , aut per Dibillarum , nervorumque tremorem eo delatas cognoscere potest. C. Ad Tourne minianum hoc ystema tuendum necesse tamen non est, unamquamque animam a Deo talem creari, ut non nisi determinato
corpori possit convenire quare hac un in re a sui auctoris opinione recedimus,4 quamlibet animam ad corpus quodlibet humanum indifferentem esse, eiusdemque ordinationem , ac determinationem ex divina extrinseca dispositione provenire iudicamus. CCI Ut autem iuxta hoc systema de modo efformandi ideas, ac percepti nes agamus, externa sensibilia obiecta vel per se , vel per immissa corpuscula motum sensibus imprimunt, qui vel per librillarum tremorem, ut Cartesius, vel per animalium spirituum excursionem, ut Boeratavius, aliique sentiunt recentiores, ac cerebrum usque propagatur deinde iuxta hunc motum pro mechanicarum obieet assemionum, sensuum externorum diversitate diversum, ad cerebrum delatum , anima deam externi obiecti producit ex quo fit, ut ad perceptionem obtinendam, praeter motum in externo sensorio factum, motus in cerebro, modificatio in aninia tantummodo requirantur.
CCII. Quare opinionem decideis innatis a Platone excogitatam , deinde reviviscente Peripatetica doctrina oblivioni traditam, XVI. saeculo iterum a Renato Cartesio in lucem editam improbamus quin etiam universam cogitandi rationem, qua triplicis generis ideas Cartesiani
distinguunt innatas scilicet, quae menti nostrae ab ortu divinitus imprimuntur, adventitiar, quae occasione motuum in corporeis organis fictorum a Deo in anima creantur, factitia , quae per voluntatis actionem in intellectu mere passivo excideis antea habitis componuntur omnino rejiciendam Te existimamus. CCIII. Si quid itaque ab intellectiva facultate distinctum nomine ideae innatae intelligatur mos Petricassendi, Joannis Lokii sententiae adstipulantes, nullas prorsus innatas ideas esse statuimus; sed primas terum omnium ideas, ministerio sensuum doetrin , institutione, tum alias ex animae ad se , suosque actus reflexione, ac tandem ex hujusmodi idearum comparatione, discussione caeteras omnes animam sibi comparare affirmamus.