장음표시 사용
11쪽
cire. Atq; id Cicero ad Metellum libro familiarium V. ijs verbis plane declarat. Otrod scribis de reconciliata nostra gratia,non intelligo,cur rccociliata esse dicas, quocnunquam imminuta iive,ut alij legunt, immutata) cst. Hinc Reconciliatio a verbi ipsius significatione non discrepans,quae quidem potest describi, ut sit altera PaX, non naturalis, sed pacta. μtq; haec utilis, rcctat est, ut quae seditionibus modum ponat, concordiam maXime assectet , ' dicente Platone. V Expedit ciuitati seditiones abesse. Et Aristotele . S Cocordia legislatores sum inopere assectant..uod q; insuper ad pristinum Naturaestatum nos reducat, ligna fauore est, hex quo pulchre Valerius,' Sicut, inquit, placidu mare ex aspero,celumq; ex nubilo serenii hilari aspectu sentitur, sic bellum pace mutatu plurimum gaudii adfert .Cicero vero. Et nomePacis dulce est, & ipsa res salutaris. Ad haec sicut prior illa Pax bona est, eiusq; nome sua vi propensum est ad bonu,& bonis dutaxat viris cogruit, liberamq; omnino Voluntatem exquirit, sic& Recociliatio. Nulla.n. Pax impijs. Φ Nec est vera Pax, nisi cade sit voluntaria θη Ex hoc cosequitur posse illam etiam diebus Maiestati altissimae dedicatis expediri,'secus atq; de Daello. Oui ctim sit actus controuersus,& lachrymosum plerunq; spectaculu, festo die penitus interdicitur,' illis etiam casibus si qui sunt P quibus Duellum a iure permittitur. Imo,quanquacorrupti 2 moribus omnia sunt deprauata, probatio per Duellu die sacro facta nulla est ipso iure,& Iudex,& partes,& quisquis se spectatore pracbet, in magnu crime,&poenas incurrit. 'Ne vero quisquam tu fricetur absurda me,& ab homineChristiano aliena hoc de Pace copendio tradituru,quod Petrus apostoloru summus hac de re sensit,c6tinuo memorabo . Nemo ait vestru patiatur, ut sur,aut homicida,aut maledicus,aut alienorum appetitor. Sin autem ut Christianus,nsi erubescat. Glorificet
autem D E V M in isto nomine. Iniurias igitur propter CHRISTUM condonare praestat utiq;. Sed & fama:
12쪽
uRECONCILIA. csuae consulere,cu quis se in gratia cu inimico restituit,citra peccatu est. Quin ego praecipua protestatione utendum cesto,quoties pro CHRISTO Iniuriae dimittuntur, ne quasi ex merito agnosci videantur, qJ Petrus r prchedit.Sic Aristoteles, Perferre, inquit, contumelias seruile est,cu alio in loco dixisset Magnanimum non meminisse mali sibi illati, sed potius despicere. Quo nomine laudatur maxime omniti Vespasianus Caesar. ' Atq; haec ipsa est pietas,& clementia,de qua Cicero' Nec vero audiedi sunt,qui grauiter irascendum inimicis putat, idq; magnanimi,& fortis viri esse arbitratur. Nihil enim laudabilius,nihil magno,& pr claro viro dignius placabilitate, atq; clementia. Et Claudianus ad Honoriu Ru , gustum. νSispius in primis,nam cum vincamur in omni Munere, sola Deos aequat clementia nobis. Et sane, si bonus alisis ciuis Thrasones istos interroget, Quorsum haec aut quadiu Q uid responsuros arbitremur ni plane delirent prςterqua,ut sine iniuria In pace vivamus,& donec id nobis contingat η Ergo si bellu Pacis caussa suscipitur nonne satius, cu primu id licet,pace amplecti 'Euenit plerisq; , ut quoru caussa iure,& aequitate optima fuerat, in senio DEO, qui se ictari no vult, armorti iudicio succumbant ' Quam ob rem Seneca Fortuna belli semper ancipiti in loco est. Et, Vt abutar veruculo Terentiis Omnia prius experiri, quam armis, sapientem decet. Recteq; Augustinus, ς 'acem, inquit, habere voluntatis est, Bellum debet esse necessitatis. Quamuis autem odia C H RIS TI Charitate sint deponenda volentibus tamen nobis damna, quae rei, personae ue,seu digni tali nostrae quis intulit, lege etiam Euangelica resarcire tenetur
I De quarto Constatu. Gl.in aut . ut
13쪽
VIS Vero prior hanc Pacis conciliandae speciem inuenerit, haud facile scitu est,nisi Theseum,que Plinius excogitasse foedera scribit,'
huius rei constituamus autore. Licet. n.foederis latissima sit significatio,& omnis generis conuenti nes sub hoc nomine veniant, Paci tame strictissime competit. Ex quo Iustinus,h A rsaces, inquit, cum Theodoti filio foedus,ac pacem fecit. Et apud Plautu Sosia. Pacem feci,seedus feci,vera dico. Et Gratianus verbis Isidori Foedera,ait, Pacis sunt iuris gentium.Neque Vero Theseo mercatura tribui potest,quod idem Plinius inuentu fuisse Pomoru adfirmet. inuare propius veritati accedit ipsa Pacis interpretatio, maxime quia. Plinius eodecapite Lycaonem inducias inuenisse iuxta praedixerat. Na,ut docet Arist. M vim nominis,si varia sit, nomina Eregione disposita declarant.Costat autem hoc pacis Senus primum illud,& naturale esse no posse, cu pacto bat humano. Ergo est Reconciliatio. Atq; haec illa lipsa, de qua disputamus,Priuata,ne reus sit Plinius mendacii. Nam Abram,qui teste Eusebio g natus est anno mundicentesimo,& octosesinioquinto supra ter millesimu,nec amplius centu,& septuaginta quinq; annos vixit,h postque eum Isaac filius cum Rege Palestinae Abimelecti, &omnis hinc inde populus ortis inter Pastores iur2tis percussere foedus, & inuice sibi iurarunt. uae publici stederis prima species fuit. Theseus vero Athenas rexit anno ab orbe condito nongentesimo sexagesimo sexto,ac una duntaxat aetateTroianae urbis incendiu antecessit, Uinde ad annii quartu,& octogesimum successisse perlabetur. Q are Nestora sic loquete Homerus inducit.
14쪽
Et filium Thesei Demophoonta auxilium Griecis aduer tasus Troianos tulisse Iustinus commemorat.
iluidsu Reconciliatio. Cap. UILTquiniagni inter se assinitate haec habent,' plauri Pax, Amicitia, Opinionu cosensius,& Recociliatio,vi quq in ipso genere coveniant, ac idefaciant ex pluribus.Quapropter largo qu dam modo definitio Pacti singulis accomodari posse videtur, ut sit duorti, pluriumue in ide placitu, & consen' b L.i is striae .sus. Sed re diligentius per se manifestae sunt proprio δεν ω. tates,quibus unumquodq; ab alio secernitur. Solam.n. Reconciliatione nunci no prsit Discordia.Pax ipso ortu nobiseu gignitur, ut jupra docuimus Amicitia iungit c Cὸν i. illos priaesertim,inter quos nullae uirginimicitia interces sere.Cosensus opinionu utroq; fit modo, na vel ab initio idem sentimus,vel deinde luademur. Quid vero est proprie Reconciliatio Θ Nihil aliud,quam Pacis restitutio.Et ex hoc nomine restitutionis cognostitur Discordiam antecessiste Na Restituere est re in ea conditione, quae retro seit,pstare,& quasi retro,atq; iterustatuere.' 4 I. st situ re in Ruodsi Pax item statuitur,utique per discordia lapsa selfND. Obis fuerat. Illud aute in primis animaduertere oportet, non in locis Alciat. de poste i 'acem sinc Aequalitate restitui.' Quod vel ipse ver .sen. CHRISTUS I ES VS , cu Patre nobis conciliaret ' Arr s. Eib.insiprqstitit,ut eu ipsum inuocans Gregorius ait. L mu 2 ad coris. Qi -δε βροτος θνητοῖαν ἐμαχθήρ. x Nazimet. Extatq; de hac re prouerbita. Immς τέλεμον ου ιεῖ. Et e των istac trario.ανIMτης εi Nobis igitur discor ψι τὴν diis modum adhibere cupientibus , quidna sit, quod ab φ- rc Aequalitate seiungat, ante omnia perquirendum. ρ u eap .infusis Aequalit
15쪽
Equalitatem dirimunt iniuriae.Nam ut inquit Aristoteles ' qui facit iniuriam,plus habet medio, tui patitur,minus.Iniuria vero ex eo dicta - 'st, sp no iure fiat.Quicquid .n. non iure fit, iniuria fieri dicitur. h At qa attinet ad institutu nostrum, INIURIA est praua animi,voluntariaq; in agente smgnificatio ab eius,qui patitur, animo per sensum accepta. S IGNIFICATIO inquam, quod ex solo ani mo nemo laedatur na quis animi secreta videt,nisi,qui maior est illo, JDEV S Oportet ergo declarari animu, atq; id significatione praua,alioqui, si vel dubia sit, in meliorem parte interpretabimur. Sunt enim actus quidam obscuri, atq; promiscui,veluti impulsus, qui necessitate sepe, aliquando imprudelia defendi possunt,viXd; ael rem a reo diiudices viae. Ii limoi aute benignior intem pretatio semper adsumitur. x Sed & VOLUNTAR IA M oportet hanc cile significatione,id est, ut qui infert iniuriam, in sua sit plate,& que petit,noscat,& quo,& gratia cuius ana iniuria ex affectu facientis consistit,& tunc derna iniuria est,cu a sponte agente fit .s Quare si quis per iocum,aut officii honeste faciendi gratia, siue dum certat,percusserit,uel si quis hominem liberti ceciderit,dum putat seruum suci,vel si cu seruo ipsi pugnum ducere vellet, in proximo altu stante pulsauerit, iniuria non infert. h Pariq; ratione furiosus & impubes,qui doli mali capaY non est,iniuria non inserunt.' Atq; haec in agente considerantur. In patiente voluntaria omittitur, quonia iniuria sua sponte patitur nemo . Quod si l ponte pateretur,iniuria noctiet.' Diximus itaq; AB citis, qui patitur,animo per sensum accepta. Oportet. n. Vt is, in que confertur iniuria,statim illa ad animu suum reuo
cet,& sic A C CIPIA T, id est complectatur, ac intelligat eam ANIMO, quod est mente,atq; cosilio, PER
1ensum,Pi Dux est eoru n,quae extrinsecus veniunt, ad
16쪽
mentem. ' Accipere autem est aeque sensus, & animi. ' auorum utrunq, adeo verile est, ut siquis caeco turpi corporis motu illuserit,uel in surdum prorsus couicia Iaetauerit,nullam hi iniuriam accepisse dicantur , sensu careant. Idem, de absentibus statuitur,donec per fama nuncita,vel epistola aut alia quavis probabili caussae certiores iniuriet facti fuerint.' Et ecotrario lime quis si rio criminetur ego illi subridea,vt iocanti, nihil patior iniuriae,cu ca ad animu non reuocem. PHoc au te potissimum differt ab animo sensus in inferendis, siue accipiendis iniuriis , ' animia omnino adesse oportet tum agetis, tum perferentis ipsius. De sensu iecus.Na mandato, vel rati habitatione accedente fit iniuria per aliti, vel facta comprobatur.' Accipiturq; non solii per nosmetipsos, sed etiam per uxore,per filium per seruit, per bona, per cadauer eius,cui haeredes extitimus quanqua haec duo minus proprie & generaliter P eos omnes,qui potestati nostrae,vel affectui subiecti sunt, perq; res ii stras,aut quibus insistimus,puta si meam domu,vel a me conductam vi quispiam ingrediatur incaue praedia, cunihil deberem,ut creditor occupet. Ad haec in perie rente animus iccirco desideratur,ut sciat,si velit,pacificari , dimittere, 'cisci.Est enim quidam modus cum pacificandi,ttim ulciscendi ex comparatione iniuriae, nec dimitti potest ,quod ignoratur. Sanc vero a nobis autores tantum,& illi ipsi,unde ortum iniuria ducit,vel in qiubus residet,considerantur, non alii. Sed iam ad reliqua pergamus. euoluplex er cuiusmossi Iniuriae Artificatio. Op.VI. VIA dirimus Iniuria esse animi sanificationem, duobus id modis contingit.Rc, aut Verbis.' Et verbis scripturam etiam contineri dicimus. Quaecunq; autem iniuria non fit ver
bo, re fieri dicitur . SQ uare si telum in te iecero,quauis irritum
17쪽
ο Fauet Text. ine. qui de mense, dis
DE PRIUATA irritum, re tame iniuria intuli. Quod alia quoque rone percipitur,unus est.n. iacientis inaniter,& eius,qui ferit, conatus.Et serire Fortunae est,uride tam et si iniuria is-pe exaggeretur,nunqua tamen substantiam recipit. Quare & euenit aliquando, ut te uix continga, interdit ut Vulnerem,nonnunquam Vt interficia..ucadmodum autem vulnerasse tantu minor est iniuria,qua occidisse, ita si te vix attigero,minor est,quam si vulnerauero.Sed
hic sermo ad Vindictae modii Pprie stinet,de quo mox disseremus,non alia quidem roiae,quam Medici soleant de malis venenis tractare, ut vi cognita morbi facilius remedium adhibeatur. ' Illud enim nobis DEO bene iuuante institutu est,Docere iniquos vias domini,& i pios ad veram,sanctamq; pietate transferre, ut fiat, quod dictu est.Erunt praua in recta,& aspera in vias planas .fNeq; vero quisquam mihi vitio vertat,si corruptis moribus aliquantulti indulsem,na ut ait Baldus f Vindictam ex consuetudine locoru,& ex vulgi opinione metimur,arii aliud quide est iniuria apud Magistratu persequi aliud Pace multitudini suadere. Qua ob rem sicut subiecta materia postulat multa a nobis,tu cxcpli gratia,tu ad opinionem militu accomodata dicentur. Nec pudebit Mosen imitari, a quo propter duritie populi libellus repudii permissus est,h & Paulu, quo autore post Euangelium circuncisus est Timotheus, & uniuersum Apostolorii coetum, imo ipsum Spiritu sanctum, qui nouae legis initio ab Idolothitis,& sanguine, & sui cato abstineri consensit. Tanti resert animos a vitiis ad virtutem reuocare. De Vindicta igitur, & eius modo iam
INDICTA refertur ad Iniuriam,perinde ac Reconciliatio ad Pacem,'& est secundum Baldum h recontristatio offensoris. Nos definimus,ut sit iterata Iniuria ab eo,qui priorem
18쪽
passus est,proficiscens. Atq; haec gradibus distinguitur,
cum iam in ore omnium versetur illud Satyricum. ς Inumbb. s. DCurabitis, ut sit π.postrem. Vindicta grauior,quam Iniuria. d OQuod &Boccatius alicubi tradidit.'Et factu est tritum a FG in Insermone prouerbiu Verba factis dilui. At verbis etia i
ego te mentiri respOdeam,vel si sitste ictus te gladio vul
nerauero,iniuria omnis ad te transfertur.Haec aut singu
la in patrandis recociliationibus internosci diligentinime oportet,quo parti laesae pudor in integru restitui pos-
ra sint. Quare,ut hic nodus cosultius explicetur , Iniu- Vt pes lyririam tres formas costituo. 'Aliae naturae decus,seu digni Vim ςr tale, Aliae naturae dignitate,& conscientia, Aliae naturae 'Rh dignitate,&coscientia,corpusq; ipsum violant. En quo sunt gradus, quibus cotinuo ascenditur. Et Vt quis'; se in es a Dperior, ita vindictae accomodatior P ea, quae pdi imus, si huod-ὸd Hac fusius paulopost dicturi sumus.Interim cu tria sint pos ter Ἀ-kiro sessionu genera in rebus corporalibus,quae in incorpora qui tu mea scriptalibus nota similitudinis adiecta, Quasi possessiones ain comminicauerm .pellantur,Naturalis,Ciuilis, & Nuda deletiolliae fingu sic vos non vobismiae ad pretscriptos Iniuriae gradus sic traducuntur. Qui.n. Afratis aura. primi gradus iniuria infert is alienae dignitatis nuda ca renis, mutuaes Epipit detentione.Hςc illa est dignitas,qua Natura nobiscu polαri mulust ι parit,adeo ut qui iq; bonus,& honore dignus psumatur,thyc ηψςrdonec facinore admis Lexiliti infamia notet.gQui seia Glae doct. ina. cundum gradu Iniuriae faciendo attingit, is ciuile quasi res I rassessionc dignitatis alienae naciscitur.Qui tertiu ciui . in iμie,& naturale simul. Atq; haec eade in Vindicta obtinet,
quane vindictae primus gradus nunq satis sit,cum Opor c aa oes s subteat,ut illas P exuperet. A primo itaq; gradu incipit,
& copensatur Iniuria,sed no augetur. Quo circa limoi , ,ha in iuris tu et si re fiat,sunt in leues,& verba factis hoc gra . iduexςquantur.Finge Titiua Sempronio his Verbis tro versecunda ratio. nice copellatu fuisse: Hem bone vir.Nivn Titius statim
19쪽
DE PRIVATAh s. ceu ra. persuasum habebit se malu virii esse Falso.Na inter ubi Dbq. ti bonu,& maludatur tertiu'Nec secus est,si telarua exue acqui. possLi.C. o. ro de qua facti spetie semel consultus sui) vel si crepitu Bar. in l. Furium. Ventris adsimulato, digitisue obscoene copositis meu in h. Fudi. de usucap. te iniuriosum animii significauero.Neq;.n .ex his infer-Balb. de praescript. tur te poena dignit esse,vel id tute existimas. Idemq; est,in.ii. par. in princ. si minitanti cuipia te vapulaturu ab eo respoderis nihil col. s.n m. T. te tale vereri. auonia igitur nulla limoi iniuria metem, Pt rcg- o- e suo statu dimouet,corporiq; nullum damnu infert,quii F, . ἐς iη - sunt duo ulteriores gradus a nobis costituit,restat, Vesota tu naturae decus minuat, qui prior est gradus. Atq; haec. ' ' . CONT V MELI A forte praecipuo nomine dici pos- Ret γ' p valet argumetu ex nomine' clim dicta sit a cotem ori r 1 L nendo Est enim vere conleptio.Nec alio genere inta
ἡ-riar stultus Nabal in sacris literis offendit David, in Chry insic is i ... senue Agamemnon apud Homerii, '' quan si iniuria li cuia desvir.eret . PP ipares sonas Regis,ac Privati,Sacerdotis,et eius, cap. . Argu.en.L qui Sacerdos no erat,doctrinae nostri proposito parum his it .m. de assim . admodu conuenit. Declaratur aute utroq; exemplo i lega.Porans. item ttes hanc iniuria fieri, quoties peteti honestu superbe de quaeriturices pcn.in negatur.Ot Odecotrario sacrae eaede litere docent,ctim fit.de loca. David referunt Abigail precibus deuictu ad ea dixisse. Paeaa. q. s. Da Ecce audivi voce tua,& facie honoraui. Atq; hoc grate. Dra. τ .m 3- du ambigat nemo,qtiin satis sit copes alio, cu ad pugna, a,q. P. Pβt. δε nisi ex maximis caussis, venire no liceat. 'Nihilq; interre l.bis. 6'ccp antegressae suerint,an verba. Atq; haec deprim
AN 'L Q gradu. Qui deinde seqturi,pprius est MENTITI O-po' Pt ip N I S locus. Namentiens cotra id, quod animo sentir, cpςt h ς ς loquitur voluntate fallendi .P Mendaciis aut improbu' vituperio dignu, in nostriq; illud Doctores iter Mas leficia adscribunt. Sacra vero pagina, Mores,inquit, ho. ' . minu mendaciu sine honore. Nec defuere, qui scriptu LaΑ d. iv.l. reliquerint, Mentiri seruile vitiu esse,& a cunctis mortatu priti. de lib. libus odio insedi adu,atq; ut Gncco verticulo restatu est, . o. h. Inuisum esse cuilibet sapietio probo. Alij Mentientes s Ecclisa' io. id sibi quaerere,ut nec vera dicetibus credatur' Alij pro, nihilo
20쪽
nihilo ab hominibus duci. viij vita labefactare I Plato
acerbius mendace homine Bestijs cotulit,*vt in limoi coueniat illud Prophetae.' Homo,cu in honore esset, non intellegit,coparatus est iumentis insipientibus,& similis - factus est illis.Grauissima igitur est obiectio mendacii, perq; illa non solu naturalis amittitur dignitas, ac apud homines male auditur, sed& animus ilico costernatur, seq; reli magne turpidinis agnostit.Qini ob rem sapienter quide meo iudicio Perse,cu reru potirentur, instituerant,mendacio nullum crime maius,mendacij vero exprobratione columeliam nulla grauiore. hEsto nuc post accepta Mentitionis iniuria te mihi pollice lximis digitis interposito, vel adsimulato crepitu vetris illudere, vel Iaruatum vultu detegere, niim te vltus es Minime quia dem. Na eius actus foeditas conscientia mea deturbat nuhil. Estq; grauior mentitio,licet verbis inseratur, quam qui hi eo modo coteptus, iasi alia rotae,nisi ' gradu Mentitio praeest.Tertiti ergo iniuriae gradu scadere oportet, qui se de Mentitione ulcisci velit. Nec ulla superest dubitatio, si res prospere cadat Ictu. n.deletur Metitio,propterea 'ii'us naturς dignitate,& corpus manifestissimeamciat,qum & ipsam conscientia,tu apud te, cuius animus a pristina dignitate ia inde abesse quodamodo incipit,tum apud alios, qui te no ab repoena dignit arbitrant ut . Crur ponamus ante oculos.Tu metiri me dicis. Ego pugnil chico,aliudue icto eiusmodi,vite pulsem. Irritusci t ci natus. Vindicaui ne mes Existimat multi me vindicas te ob lata illa regula,qua dicit solet, verba factis tolli.,ed hoc iam,quea odii capiedu sit,declarauimus. Exaduerso tamen stat ratio,qua superiore capite recessit, 3 percutientis,& eius,qui pcutere nisus est ide fuit initiu, suaui, di sipar exitus.Nec exitus cosiderari debet,ut qui iniuria quide ampliore, tenuioremve facere possit , ted
non tui forma,ne liq3 aiunt Graeci obolo,accsimo dare. I On. n. plaga representat columelia,ut Claudius Iure-