Noua, et amaenior de admirando fontium genio ex abditis naturae claustris, in orbis lucem emanante philosophia. ... Auctore Iacoboi W. Dobrzenski de Nigro Ponte Boemo Pregensi. ... Opusculum quod non solum curiosis ingenijs ob plurimas & nouas hydrau

11쪽

Nimirum.

Contiadςs generant columbas. Fortes creantur fortibus, & patrum

Robur Nepotes utiliter bibunt. Ite igitur sontes mei, ite lymphae, & sub umbra CONTIANAE alitis perenne fluite. Dabam Ferrariae in Aula Excellentiae TuqKalendis Ma ij i637.

12쪽

Ad Amicum Lectorem

ORBE TERRARO , primaevum ilia ebaos rerum omnium, sub quo totius Naturae moles indigest a latebat, certisticisseu cancellis rite coerctisset g circu-

scripsisset , pacteaquam inquam admirabili vi omnia poleotia sua , libratis eirca mundi Vmbilicum Elementis ea diser isset. Aeri quidem tum alteritatibus abnoxio tum ab omni face depurato superas sedes δε- discimi enim AEn Elementum sit supra arra detur cum de bae adbuc Philosopbι altereentur, incertum pro ceno bis apponere non iudicaui quartoq; loco Estmenta irae consumerare 9 iussitque supereminere, Terraqueam 4 autem molem in centro Vniuersi librari voluit immobilem TERR A ΕΝ u III AETER STAT dicam ne PENDET, ET IN NULLO PONIT VESTLGIAE EVNDO mole Da an diuina, TRIBUS ENIM DIGITIS APPENDIT 8 LEM TERRAE immobilis haerens. Ne porro tanta moles aqueo humore circumfusa ω circum a , bus bu- mauis mιος apta mi eri possim, Diuina illa mens Mundi Architectatrix SPARVAS inquam DOMINI qui FEREBATUR SPPER AMAS terream banx di fregis molem,ω eoalescentia disrupit claustra, i sitquemiuisit enim aquas ab aquis I partim in montes intumescere, partim in malles in humilia fessi menta seu receptacula sis r sinus terra ubsidere, ut aquae qua terrenam infesis ambibant Dbaram, in bis sinibuι reciperentur neque ultra bos cancello

13쪽

aut ἰη βblime attolli, aut ἰn praeceps abire γ terram inundare aut possentiat vellent. Praecepit enim aquis Deus, stre legem posuit it non transgrederentur siue uos. Hinc est quod numquodque Elementum, stationem suam prιmatiamSacrofanae teneat, nec inde ad latum quod aiunt mnguem abscodar; hine inquam est, quod aqua depressemper conditionis suae memor in tenax non nisiingeniose doti βη fraude aut certe occulta Non aera subhmιs 3re velit. Statim enim ibi in altum aera excussa fuerit se reducit sist ad limitesmi na. fixos remit ad Archetypi Orbis circularem ambitum in periodum decurrens . Idem enim quod parte prima breuiter attingam cum Terra grasutatis centrum, metam babet, mitra quam abire nefas. Exponam itaque breuissime boeenim propositum meum fuit2 quibus artibus, quibus machinis, qua deniqueia Di ω 'ingenio proteruus isse in pertinax aqua Genius a nobis in sublime

edoei ω subigi posse. αuod tametsipleno operefacturus eram,odquiasub.

olere capi partum meum serius enire,nondum enim maturus ob diuersa impedimeta esse potuit .mqueforte in Germania o cinis deproperara tu materia eadem, malui tenem hunc partia an potius totius motis pro romum, in rudem Ideam in lucem praemittere quam si placere comperero notiis nimiais ad totius

cedente tanto ebementius intendam.

Debebat quide Amice lector rudis haec Idea anno elamo iam luci dari paratis enim dudumfuerat at penuri ulptoris qui Aguras necessarias incidisset eidem conspectum publicum retardavit, modo autem quia idoneum nactussum Artificem Iuvenem Gallum Parisiensem Ioannem nune dictu nunc in Aula Excel. lentissi mi meiDominiuincenatis morantemsculu, ingenios manufex infertis opusculo meo figuris elucescet minime quoque cunctari malui quin libello bolembivis iam,tum per Italiam,tum per Germaniam proclamato ετ a multis demderat emel taniam aura altarem publica. Reuocaturus in ilgo tota meumaistica gr H draulica mim ad sena potismum capita siue me oris, quibus pertinacem Aqua Genium insublimem ere opportet. Et PRIMO quidem, in mimiamus Naturalis. SECUNDO mim attractivamefactum. TERTIO'etam Expulsivam. 4UARTO mim condensativam, ω compresuam.αQmO vim rarefactivam. SEMTO demum in νιm mixtam,

siue qua ex principio mixto procedit. .a omnes Methodi et si unasia parte tradi potviseet, prout sire traduntur at si qaia mihi midebatur opusculum tum nimis breuefuturum , tum q si in forme stre Artubus carens , placuit eidem membra quaedam partim fundamenis talia quibus tota moles firmiter inniti posset, partim molatilia quibus reis pennis sicum per Mundum Europaeum, ter fors ultro euolarest agat seselibrare queat adnectere, τι ita ordinatiui, in comptius misersisse spectandum Dissili sed by Cooste

14쪽

prasere possit, internas partes silud diuidendor Pr a parte asinus de A Icentro'eius Sphara, de Ratione premenssi, de potentia ad centrum granium aquas impelgente. De Vacuo δ' quibusdam euriosis experimentis. Pars Secunda habebit fontes Ddraulicos sist machinulas aquas insublimὸmrgentes methodis paulo ante recensitis. Pars demiam Tertia, curiosa experimenta puta Motus perpetuos tentatos.lamus aquarum sist melocitatem , Hydrosopiam est alia curiosa continebit. a omnia citra delectum ω ordinem cui Amicis qui opusculum hoc a me ante maturitatem extorserunt seruirem tractabo . Ne autem quispiamfronte luesti mei conspecta turbetur'me iamia arroeantia reum in adbibendo tam superbo titulo accuset, apud hunc sequens interim excusatio tisfaciat. Cum enim proceri ciuerim nultam inquam cὶ

temporibus H eronis qui librum de Spiritalibus intitulatum edidit, stre marias curiosas ex Arte H draulico pneumatica deductas inibi adduxit macbianas de eadem m teria ex proseo tractasse nihilominus ab aliquo tractasti uir i olum breuiter occasionaliter essectum fuisse , ratus sum cum eidem Hro prιmi bonores Artis illius pulcherrima debeantur neque bosfecundos derogareri etsi enim paulo diuersa ab illius bis in sum mentant machinula, at quia exprincipiis eiusdem de uelae , idcirco Talis , Tanti Viri Nomine quod cum corpore pene in imbras evanuerat9 ceu primipilo in Ante signano in

ιn bae dropneumatica arena gaudere moluerant, siue mi melius me explicem e cum ex Professo Nouum s Amaniorem bane de furins Philosopbiam publica Disputationi proponam quem meliorem Prasidem iEius habere potuiquam primum sist Vnicum Fbilosopbia istius Professorem in hae de fronte tituli sufficiant porro eur Nouam, Amaniorem, Philosopbiam, intitularim his breuitatis gratia dicere supersedi, lector opusculum lecturus pero quod ad sufficientiam percipiet . Vnum adhuc est super, de quo Amicum lectorem monere molui', quod de re bus quibusdam Pissicis quas bine inde inspersi, nolim illimam omnino ferrerensuram stu sententiam, alio enim operi quod animo me itor , de rebus istis Acium fanum referuo, neque enim per tempus, 'occupationes, filum peregr imum in quo extra patrios tantisper immoror lares, sumptiar, eromenta eius modii fas si r eopia ad rerum Magistram Experientiam appestare. Ο rogati. ea mea ibi cum bono Deo absoluta fuerint gitationes meas er eonplia Mundo aperient. De reliquo boe prodromo meo si te lector delectari comperera, si bas

cogitationum mearum primitias amicafronte excipere; animum calcar adindes, it tanto citius quod promisi absoluam, consolando te penes mi non imagineris me circa materiam dictam CDeo Visam reliquis necffirθι cocerinteusiam'siturum agabor etiam ad alia quaedam curiose cim a L. ca Τηε Dissilireo by Cooste

15쪽

eae quae animis metu occupatur qua non emque manifesti f.nt; merreandia

inurer sis eausa quae pro non gnorantiam meam contegat iri nominare amisisto. indicasse Oenum meam qualem qualem etsi pauperem at non omnimovi vacuam, m rei alligatum esse subsiciae. Interim si quos errores aut ista Dpo , aut in figuris inaduertenter factos repereris , pro ingenuitatu tua quaeso condona; tempus enim in ore o non tulit me qui unicus utrique laborip Di ,pro nunc inter exteras degens, stes non tali commoditate quasim similes labores requirunt gaudens diligentiorem esse potuis. Vale ergo ου laborem hunc primum, tenuis ingeni, mei fructumgrato animo fuscipe. Diuitigod by Cooste

16쪽

NOVAE, ET AMAENIORIS

DE FONTIBUS PHILOSOPHIAE.' Contentorum Elenchus.

TErminorum quorundam in Hydraulicis,& Pneumaticis frequen

ter occurrentium pramotitia.

Petitiones seu Postulata Hydraulico Pneumatica, cum quibusdam suppositionibus iam aliunde probatis, S euidentet deductis.

NOVAE, ET AMAENIORIS

DE FONTIBUS PHILOSOPHIAE

PARS PRIMA. De Natura liquidi & Principijs fontium.

Praclogium. De sentium origine sel. s.

Discursus Primus '.- Discursur Secundiar . . . .

Prop. I. Graue, Gravitas gyGrauitatis cinerum quid fit I i ro. Plop. L. Problema primum centrumgraisitati Nigram riuuenire. xi. cuiasiis corporis regularisgrauitatis centrum desernare 'lilit. centruo lindrici corporis,PH atis,ae Parrallelepipedi in-ἀagare R. I. ibd. I D-iami e es' conog auitatis centrum explorare DLδi. centrum Grauitatis Haemobarii explorare I L. Mecbanica centri emendi in quovis eo pare irregulari es infirmi

ribula Asa o Ionatisr,gbam rationem corporatu volida, tum liquida. t mole aqualia lintersebabeant ingrauitatς. I . t 4 13. Prop. 3 Theorema I. Aqua γ Dbarica es , ω concentiaca Terra Fig. Il. 14. Prop. Theorema a. Ofunditur amplius. centrumgramidiis in Aqua eum centro auitatis Terraeom verse μ'. UL 'Α uel

17쪽

Prop. g. Theorema 4. Vnaquaequa humidi para, V m humorem adpe pendiculumpremit Ag. V. 1'. Prop. I. Theorema s. Si fuerint duo corpora aequalia infundo aqua ε serum altitu ine aequatium, capacitate mero in aquatia, quali potentia afundo insublime per Spartum in Statera subrige. tur, quodsiNero unum max altero fuerit altius, pro ratione ericessus potentia attollens maior requiretur M. VI. ao. Prop. 8.Theorema c. Potentia quae ad centrumgrauium liquidum impeialis non inducit vacuum. R VII. DLaa. Experientia pro Vacuo allata discutisur ω refellitur 2 3. Dieresis de Vitrarum Porositatibus

Retressio ad Materiam Experimentum. Mon trans Aquam Eumentarem Mercurio iness

Prop. p. Vnde nam fiat quo non modo aquae d-corpor olida in subliis me attollantur, I pensa teneaσtur

Ista Experimentum I. . 3 o.

Experimentum a. f. VII

3I. . Experimentum s. .

Experimentum σ32. Experimentum X.

ibid. Discursus mdefrid Aial θ Mnnen, Natarra metu mattii et indieans reiseensitaque pra molimina aliter demonaraa H.Ixinx3 δ. Prop. Io. Problema a. Vs aqua descen a alterius liquidi incensiam camst A. XL . 39. Prop. ri. Theorema T. Aqua iuri suo relicta iuxta mensuram sui per- μὴ itoli in sublime attollitur Agἰ XV. . P.

NOVAE ET A MAENIORIS

DE FONTIBUS PHILOs OPHIAE

PARS SECUNDA De Varijs fontium classibus, & Ideis.

18쪽

pons Hydro Magnetico Horologus, M. πιι . 46 Pror 3. Problema 3. Machinam Odraulicam conflauere ἰn qua per tabulum infernὸ delapsur liquor, alium insui locum ab imo se tis euotatum substituit gre ad leges perpendiculi attollit. H. XIV. 48. Modus alius eandem Machinulam repraesentandi'. m. so. Prop. Problema . Intra olindri mitrei inane fontem fallentis bwba fuscitareri. XVI. . Prop. s. Prob. 3. Lympham intra e stadi lindrici inane motu vertigι-nis caelos agentem νepraesentare, nullis intelligentijs in subsidium iocaris R. XVII 'Prop. s. Prob. s. Fontem construere qui ad duplum fui perpendiculi ascendat. H. XVIII. 33. Prop. 7. Prob. I. Fontem congruere qui per mim expultricem aquam malium euebat R. XIX. δε- 37 Auctuarium Gratissum. sentem perenne resuentem fabricare. R. XX. ηυ I. Prop. 8. Prob. 8. ειν eandem mim expultricem ad Duplam altitudinem aquas in sublime cogere. R. XXII.

confectarium I. ima. consectarium a. Prop. s. Prob. s. nolenta aerἰr eompressione fonticulum manualem conis

struere. R. XXIV. . b LAlius modus facilior er gratiosior idem experiendi. 61. Prop. ro. Prob. Io. Fontem Hydraulicum addenseti aeris benesio fabricare. sit XXκ 63. consectarium t .R. XXV. σε. Prop. II. Prob. r I. Fons inealescestis aeris virtutesub libero Iouespectabilis si XXVI . . . . si F

Prop. I x. Prob. I x. Fons aeris rarefacti excitus imperio ιntra istres gum

gustij angustias spectabili R. XXVU.

Prop. I 3. Prob. II. Rupem gyramidalem conflauere per cuius Θιralem Orbitamplures Sphaeruia aquarumis exculsa uis a volunona sursum deorsu erantiar, vetui motus Simiae R. XXIX. 6δ. Prop. r4. Prob. Dberam Hydrostaticam construere, ιο cinus centro Geniolus libratus, lento Areuitu boras Babilonicas, Daticas

Planetarias dis noctuque designet R. XXX. 9.

19쪽

an mala; oriam horologum in plano Artisabinambulando, bo. Nid signet sit XXXI.

Prop. 1 f. Prob. 1 G Η Hologium siue fonticulus in quo avicula in aere pe-dula horaetontalem horologum limbum circumuolitando horas

rostrosuo de atri. XXXII. 7 3. Appendix. R. XXXII. XXXIV. N XXXV.

NOVAE, ET A MAENIORIS

DE FONTIBVs PHILOs OPHIAE

.neas contiuentem consicere . . 8

Prop. 3. Prob. 3. Varaa micoru rapluuia luem grandinem, .nitras e. Ars Natura simia aemulatur 4 Se Prop. 4. Prob. 4. De instrumento Hydrometrico cuius ope differentia pra- ωitatis liquorum in agatur. A. XXXV . Rc Prop. s. Prob. I. Altιturinem lamus aqua m explorare R. XXXV E. XXXIX. st XL. t .i εδ Prop. 6 Prob. s. Velocitctem aquarum metiri or Prop. 7. Prob. I. . culos Murasin rcus ab aqua delapsi eum liolentias B explorare R. XLI. i . Gq. i su p. 8 Prob. 84 Adsumma montium ae domorumfacti disquam attollere, aut per confragosas rupium erepidines in sublime euectam olio rursum ιn mades in bumalia loca deriuar g.XLV. . um . Consectarium I. Aquam expiscina non perfos aggere in locum declivio.

rem alio mersum derivare . . i .

Consecta Diuitiaso by Corale

20쪽

Consectarium L. A. XLIV. 'reum eo Dere, ex Τὸa vibilhaurias nisi adsumtra labra liquor constiterit sy. Consectarium 3. craterem fabricare ex quo nibu ἀelibes nisi ad certum tempus. ibisconsectarium 4 Auem QEtiam e formare qua datum liquorem exsorbere

Prop. 9-Prob. y. lia Metbo ρ aquam in sublime metere R. XLV. ibid. Piop. I o. Prob. io.. Fonte Marinis Uns 'coauum fabricare'. XLVI. 'Id .

Prop. II. Prob. II.' Aeris rarefacti stes addenseti benesicis motum perem 'nem teneare M. XLVae p . - ro Asia perpetui motus a Sole dependentis Idea R. XLVIIL. I o s. Prop. ri. Prob. u. Theodoni More i S. I. in nrsestate Carola Ferri qua

Pragd si Matbemata emeriti et Doctissimi Professorisfons per