장음표시 사용
41쪽
locorum angustiis clausisset, quod perito regionum callideque cogitanti saepe accidebat, utophrodates, cum bellum duci maiore regis calamitate quam ad-Versariorum Videret, pacem amicitiamque pristinam memorans oris hortatus est, ut cum rege in gratiam rediret quam ille etsi fidam non fore putabat, tamen condicionem accepit seque ad ArtaXerxem legatos missurum dixit sic bellum, quod rex adversus Datamen SuSceperat, sedatum est Autophrodates in Phrygiam
At rex, quod implacabile odium in Datamen susceperat, postquam bello eum opprimi non posse animadvertit, insidiis interficero studuit quas ille plerasque evitavit sicut, cum ei nuntiatum esset quosdam sibi insidiari, qui in amicorum erant numero de quibus, quod inimici detulerant, neque credendum nequΘneglegendum putavit), experiri voluit, verum salsumnes sibi esset relatum itaque eo profectus est, in quo itiner futuras insidias dixerant sed elegit corpore ac statura simillimum sui eique vestitum suum dedit atque eo loco ire, quo ipse consuerat, iussit; ipse
autem ornatu vestituque militari inter corporis custo des iter facere coepit at insidiatores, postquam in eum et em insederant locum agmen per enit, decepti ordine atque vestitu impetum in eum faciunt, qui Suppositus erat praedixerat autem iis Datames, cum
quibus iter faciebat, ut parati issent facere . quod
ipsum vidissent ipse, ut concurrentes insidiatores inbmum advertit, tela in eos coniecit hoc idem cum universi fecissent, priusquam pervenirent ad eum quem aggredi volebant, confixi conciderunt.10 Hic tamen tam callidus vir extremo tempore captus est Mithridatis, Ariobarganis filii, dolo namque is pollicitus est regi se eum interfecturum, sire permitteret, ut quodcumque vellet liceret impune sacere, fidemque de ea re more ersarum dextra de disset hanc ut accepit a rege missam, copia parat
et absens amicitiam cum Datame facit, regis provim cIa Vexat, castella expugnat, magnas 'pradas capit, quamam partim suis dispertit, partim ad Datamen mittit pari modo complura castella ei tradit haec sdiu faciendo persuasit homini se infinitum adversus
regem suscepisse bellum, cum nihil magis, ne quam suspicionem alli praeberet insidiarum, neque colloquium eius petivit neque in conspectum venire studuit. sic absens amicitiam gerebat, ut non beneficiis mutuis,
tiorem lacit Datamen, tempus esse maiores res parari et belum cum Ipso rege suscipi, deque ea re, si ei
Videretur, quo loco vellet, in colloquium ventroi probata re colloquendi tempus sumitur locusque, quo conveniretur huc Mithridates cum uno, ut m xx ahabebat fidem, ante aliquot dies venit compluribusque
locis Separatim gladios obruit eaque loca diligenter notat. Ipso autem colloquii die utrique, locum qui explorarent atque Ipso scrutarentur, mittunt; deinde Ipsi Sunt congressi. hic cum aliquamdiu in colloquio suISsent et diversi discessissent iamque procul IJ Tmes abesset, Mithridates, priusquam ad suo perVeniret ne quam suspicionem pareret, in eundem locum revertitur atque ibi, ubi telum erat infossum, reta ut si lassitudine cuperet acquiescere, Datamenque re-VO RV1t, Imulans e quiddam in colloquio ess ob tum interim telum, quod latebat, protulit nudatum 4
que Vagina veste texit ac Datami onioni ais,
dientem se animadvertisse locum quendam, qui erat in conspectu, ad castra ponenda esse idone ἡ quom 5
euriere, interiecit 'ta Ille Var qui multos consilio
neminem perfidia ceperat, simulata captus os πα
42쪽
Epaminondas, Polymnii filius, Thebanus do hoc priusquam scribimus, haec praecipienda videntur lectoribus, ne alienos mores ad suos reserant, neve ea, quae ipsis leviora sunt, pari modo apud ceteros fuisse ar- bitrentur scimus enim musicen nostris moribus abesse a principis persona, altare Vero etiam in vitiis poni: quae omnia apud Graecos et grata et laude digna du- cuntur eum autem exprimere imaginem consuetudinis atque vitae velimus Epaminondae, nihil videmur debere praetermittere, quod pertineat ad eam declaran- 4 dam quare dicemus primum de genere eius, deinde quibus disciplinis et a quibus sit eruditus, tum de moribus ingeniique facultatibus et si qua alia memoria digna erunt, postremo de rebus gestis, quae a plurimis animi anteponuntur virtutibus. Natus igitur patre, quo diximus, genere honest pauper iam a maioribus relictus est, eruditus autem sic ut nemo hebanus magis nam et citharizare et cantare ad chordarum sonum doctus est a Dionysio, qui non minore fuit in musicis gloria quam Damon aut Lamprus, quorum pervulgata sunt nomina, cam tar tibiis ab Olympiodoro, saltare a Calliphrone at philosophiae praeceptorem habuit Lysim Tarentinum, Pythagoreum cui quidem sic fuit deditus, ut adulescens tristem ac severum senem omnibus aequalibus suis in familiaritate anteposuerit; neque priu eum so dimisit, quam in doctrinis tanto antecessit comdiseipulos, ut facile intellegi posse pari modo supera- . turum omnes in ceteris artibus atque haec ad nostram consuetudinem sunt levia et potius contemnenda; at in Graecia, utique olim, magnae laudi erant postquam ephebus est actus et palaestrae dare operam coepit, non tam magnitudini virium servivi quam velocitati cillam enim ad athletarum usum, hanc adi, belli existimabat utilitatem pertinere. itaque exe XT PAMINONDAS. 2-4. 57cebatur plurimum currendo et luctando ad eum finem
quoad stans complecti posset atqu0 eontendor 2
armis Vero plurimum studii consumebat.
Ad hanc corporis firmitatem plura fiam animi bona accesserant erat enim modestus, prudens gra temporibus sapienter utens, peritus es t for I ammo maximo, adeo veritatis diligens, ut ne iocoquIdem mentiretur idem contino , lomons afloti que admirandum in modum, non solum populi 4od
diserte dicere stud1osus audiendi ex hoc enim faciblime disci arbitrabatur itaqus cum in circulam us a
philosophia sermo haberetur numquam inde prius
pertatem adeo tacito perpessus est, u de re Dublica
nihil praeter gloriam ceperit. amicorum inon docaxuit lacu tatibus, fide ad alios subisiud os zopo Sic usus est, ut iudicari possit omnia ei cum aras
suisse communia. nam cum aut civium suorum ali 5 quis ab hostibus esset captus aut virgo nubilis proDter paupertatem collocari non posso am eorum contam
Imperabat eamque Summam cum secerat, potius quam ipse acciperet pecuniem, adducebat eum: qui quae
iaciebat, ut ille, ad quem ea res perveniebat, sciret quantum cu1quo oboreh. 'Tentata autem eius es abstinentia a Diomodonto UyZIceno namque is rogatu Artaxerxis regis paminondam pecunia corrumpendum susceperat. hic ma mocum pondere auri Thebas venit et Micythum ad lescentulum, quem tum Epaminondas plurimum diliae qui tu . lex is G suam perduxit voluntatem.
Micythus Epaminondam convenit et causam adventus
Diomedontis ostendit at ille Diomedonti eoraium 4
43쪽
inquit opus pecunia est: nam si rex ea Vult quae Thebanis sunt utilia, gratiis facere sum paratuS, in autem contraria, non habet auri atque argenti satis. namque orbis terrarum divitias accipere nolo pro pa- triae caritate tu quod me incognitum tentasti tuique similem existimasti, non miror tibique ignosco; sed egredere propere, ne alio corrumpaS, cum me non potueris et tu, Micythe, argentum huic redde, aut, nisi id confestim facis, ego te tradam magistratui.' hunc Diomedon cum rogaret, ut tuto exire Suaque, quae attulerat, liceret efferre, istud quidem' inquit faciam, neque tua causa, sed mea, ne, si tibi sit pecunia adempta, aliquis dicat id ad me ereptum per venisse, quod delatum accipere noluissem.' a quo cum quaesisset, quo se deduci vellet, et ille Athenas dixisset, praesidium dedit, ut tuto perveniret neque vero id satis habuit, sed etiam, ut inviolatus in navem escenderet, per Chabriam Atheniensem, de quo Supra mentionem fecimus, effecit abstinentiae erit hoc satis
testimonium plurima quidem proferre OSSumus, Sed modus adhibendus est, quoniam uno hoc volumine vitam excellentium Virorum complurium concludere constituimus, quorum res separatim multis milibus versuum complures Scriptores ante nos Xplicarunt.
Fuit etiam disertus, ut nemo ei Thebanus par esset eloquentia, neque minus concinnus in brevitate respondendi quam in perpetua oratione ornatus habuit obtrectatorem Menecliden quendam, indidem Thebis, et adversarium in administranda re publica, Satis exercitatum in dicendo, ut Thebanum scilicet. namque illi genti plus inest virium quam ingenii is quod in re militari florere Epaminondam videbat, hortari solebat Thebanos, ut pacem bello anteferrent, ne illius imperatoris opera deviideraretur huic illo saltis inquit verbo cives tuos, quod eos a bello avocas: otii enim nomine servitutem concilias nam paritur pax bello. itaque qui ea diutina volunt frui, bello exe XV EPAMINONDAS. I. 6. 59
eSSe, ast S est Obis utendum, non palaestra. idem 51lle Meneclides cum huic obiceret, quod liberos non haberet neque uxorem duxisset, maximeque inho entiam, quod sibi Agamemnonis belli gloriam Cretur mihi exprobrare nam nullius in ista re minus uti
Idem cum in conventum venisset Arcadum te silens ut societatem cum Thebanis et Amivis urent
contraque Callistratus, Atheniensium ετ s, qui e TU TI' P q. Rh tempore, postularet ut
potius amicitiam sequerentur Atticorum, et in orations
sua multa invectus esse in Thobinos of Am 6πeISque hoc Posuisset, animum advortor iti
eade' quales utraque civitas cives procreasset, e qui- Orestem et Alcmeonem matricidas, Thebis Oedipum natum, qua, cum patrem suum interiecisset, ex matro
eum de ceteris perorasset, postqΗam ad illa duo opprobria pervenit, admirari s dixi stultitiam Asito
Attici, qui non animadverterit, innocentes illos natos domi, celere adm18S cum patria essent expulsi, receptos esse ab Atheniensibus. sed maxime eius 'elo 4 quentia eluxit Spartae legati ante pugnam Leuctricam. quo cum omnium socioriam convenissent legati, coram
equentissimo legationum conventu si Lacedaem
moriam tyrannidem coarguit, ut non minus illa or
'Σ3 0 m concusserit quam Leuctrica pugna. um enim perfecit, quod post apparuit, ut auxilio
Lacedaemonii sociorum privarentur.
44쪽
Xv. PAMINONDAS. 7. 8. Fuisse patientem suorumques iniurias serentem civium, quod se patriae irasci nefas esse duceret, haec sunt testimonia cum eum propter invidiam cives sui praeficere exercitui noluissent duxque esset delectus
belli imperitus, cuius errore res eo esset deducta, ut omnes de salute pertimescerent, quod locorum amgustiis clausi ab hostibus obsidebantur, desiderari coepta est Epaminondae diligentia erat enim ibi pri-
vatus numero militis a quo cum peterent opem, nullam adhibuit memoriam contumeliae et exercitum Obs sidione liberatum domum reduxit incolumem ne Vero hoc semel fecit, sed saepius maxime autem fuit illustre, cum in Peloponnesum exercitum duxisset adversus Lacedaemonios haberetque collegas duos, quorum alter erat elopidas, vir fortis a Strenuus. Icum criminibus adversariorum omnes in invidiam venissent ob eamque rem imperium iis esset abrogatum atque in eorum locum alii praetorem successissent,
Epaminondas populi scito non paruit idemque ut facerent persuasit collegis et bellum, quod susceperat,
gessit namque animadvertebat, nisi id fecisset, totum exercitum propter praetorum imprudentiam inscitiam que belli periturum lex erat hebis, quae morte multabat, si quis imperium diutius retinuisset, quam lege praefinitum foret hanc Epaminondas cum rei publicae conservandae causa latam videret, ad perniciem civitatis conferri noluit et quattuor mensibus diutius, quam populus iusserat, gessit imperium. Postquam domum reditum est, collegae eius hoc crimine accusabantur quibus ille permisit, ut omnem
causam in se transferrent suaque Opera factum contenderent, ut legi non oboedirent qua defensioue illis periculo liberatis nemo Epaminondam reSponsurum
putabat, quod quid diceret non haberet. at ille in
iudicium venit, nihil eorum negavit, quae adversariIcrimini dabant, omniaque, quae collegae dixerunt, Omfessus est neque recusavi, quominus degis poenam
XV. PAMINONDAS 4 10. 1 subiret, sed unum ab iis petivit, ut in sepulcro suo inscriberent: Epaminondas in hebanis morte mul atatus est, quod eos coegit apud Leuctra superare
Lacedaemonios, quo ante Se imperatorem nemo Boeotoriam ausus sit aspicere in acie, quodque uno proelio 4non solum Τhebas ab interitu retraxit, sed etiam universam Graeciam in libertatem vindicavit eoque res utrorumque perduxit, ut hebani Spartam oppugnarent, Lacedaemonii satis haberent, si salvi esse possent, neque prius bellare destitit, quam Messene resti 5
tuta urbem eorum obsidione clausit.' haec cum dixisset risus omnium cum hilaritate coortus est, neque quisquam de ausus est de eo serre suffragium. sic a iudicio capitis maxima discessit gloria. Hic extremo tempore imperator apud Mantineam cum ac1 instructa audacius instaret hostes, cognitus a Lacedaemoniis, quod in unius emici eius patriae sitam putabant salutem, universi in unum impetum fecerunt neque prius abscesserunt, quam magna caede edιta multisque occisis sortissime ipsum Epaminondam
pugnantem, par eminu percuSSum concidere viderunt huius casu aliquantum retardati sunt Boeoti neque tamen Irius Iugna excesserunt, quam re
pugnantes proflagarunt at Epaminondas, cum lani 3 madverteret mortiferum e Vulnus . accepisse simulque si serrum, quod ex hastili in corpore remanseras, X- traX1SSet, animam Statim emissurum, usque eo retinuit
quoad renuntiatum est vicisse Boeotos id postquam' audivit, satis inquit lixi invictus enim morior. tum
serro extracto confestim Xanimatus est. Hic uxorem numquam duxit in quo cum re-10
prehenderetur a Pelopida, qui filium habebat infamem maleque eum in eo patriae consulere diceret, quod liberos non relinqueret, iide' inquit ne tu peius consulas, qui talem ex te natum relicturus is neque vero stirps potest mihi deesse: namque ex me natam relinquo pugnam Leuctricam quae non modo mihi
45쪽
XV EPAMINONDAS 10. superstes, sed etiam immortalis sit necesse est.' quo tempore duce Pelopida exules Thebas occuparunt et praesidium Lacedaemoniorum ex arce Xpulerunt, paminondas, quamdiu sacta est caedes civium, domo se tenuit, quod neque defendere malos volebat neque
impugnare, ne manu Suorum Sanguine cruentaret:
namque Omnem civilem Victoriam funestam putabat. idem, postquam apud Cadmeam cum Lacedaemoniis pugnari coeptum est, in primis stetit. Huius de virtutibus vitaque satis erit dictum, si hoc unum adiunxero, quod nemo ibit infitias, Thebas et ante Epaminondam natum et post eiusdem interitum perpetuo alieno paruisse imperio, contra eis, quamdiu ille praefuerit rei publicae, caput fuisse totius Graeciae ex quo intellegi potest unum hominem pluris quam civitatem fuisse.
Pelopidas Thebanus, magis historicis quam Vulgo notus cuius de virtutibus dubito quem ad modum exponam, quod Vereor, si res explicare incipiam, ne non vitam eius enarrare, Sed historiam videar Scribere, sin tantummodo summas attigero, ne rudibus Graecarum litterarum minus dilucide appareat, quantus fuerit ille vir itaque utrique rei occurram, quantum potuero, et medebor cum satietati tum ignorantiae
Phoebidas Lacedaemonius cum exercitum Olynthum duceret iterque per Thebas faceret, arcem Oppidi, quae Cadmea nominatur, occupavit impulsu paucorum Thebanorum, qui adversariae factioni quosacilius resisterent, Laconum rebus studebant, idque suo privato, non publico secit consilio quo facto eum Lacedaemonii ab exercitu removerunt pecuniaque multarunt, neque eo magis arcem Thebanis reddiderunt,
quod susceptis inimicitiis satius ducebant eos obsideri quam liberari nam post Peloponnesium bellum Athenasque devictas cum Thebanis sibi rem esse existimabant et eos esse solos, qui adversus Se sistere auderent hac mente amicis Suis Summas potestates
dederant alteriusque actionis principes partim infe fecerant, alios in exilium eiecerant in quibus elopidas hic, de quo scribere exorsi sumus, pulsus patria
Hi omnes sere Athenas se contulerant, non quo Sequerentur otium, Sed ut, quem e proximo locum fors obtulisset, eo patriam recuperare niterentur. 4ta 2 que cum tempus esset Visum rei gerendae, communiter
cum iis, qui Thebis idem sentiebant, diem delegerunt ad inimicos opprimendos civitatemque liberandam eum, quo maximi magistratus simul consuerandi epulari. magnae Saepe res non ita magnis copiis Sunt gestae, sed prosecto numquam tam ab tenui initio tantasiopem sunt profligatae nam duodecim adulescentuli coierunt ex iis, qui exilio erant multati, cum omnino non essent amplius centum, qui tanto se offerrent periculo. qua paucitate perculsa est Lacedaemoniorum
potentia. ii enim non magis adversariorum laetioni quam Spartanis eo tempore tellum intulerunt, qui principes erant totius Graeciae quorum imperii maiestas, neque ita multo post Leuctrica pugna ab hoc initio perculsa concidit illi igitur duodecim, quorum4 dux erat Pelopidas, cum Athenis interdiu exissentJ,
ut vesperascente caelo Thebas OSSent perVenire, cum canibus venaticis exierunt, retia serentes, Vestitu agresti, quo minore suspicione sacerent iter. qui cum tempore ipso, quo Studuerant, perVenissent, domum Charonis deverterunt, a quo et tempus et dies erat datus. Hoc loco libet interponere, etsi seiunctum ab re 3 proposita est, nimia fiducia quanta calamitati soleat esse. nam magistratuum Thebanorum statim ad adres pervenit exules in urbem venisse. id illi vino epulis-
46쪽
que dediti usque eo despexerunt, ut ne quaerere quidem de tanta re laborarint accessit quod etiam magis aperiret eorum dementiam allata est enim epistula Athenis ab Archia, uno ex iis et i sacris praeerant Eleusiniis, Archiae, qui tum maximum magistratum Thebis obtinebat, in qua omnia de prosectione eorum perscripta erant quae cum iam accubanti in convivio esset data, sicut erat signata, sub pulvinum subi- ciens in crastinum' inquit dissero res serias.' at illi Omnes, cum iam nox processisset, vinolenti ab exulibus duco Pelopida sunt intersecti quibus rebus com sectis, vulgo ad arma libertatemque vocato, non Olum qui in urbe erant, sed etiam undique ex agri concurrerunt, praesidium Lacedaemoniorum X arce pepulerunt, patriam obsidione liberarunt, auctores ad- meae occupandae partim Occiderunt, partim in exilium
Hoc tam turbido tempore, sicut supra docuimuS, Epaminondas, quoad cum civibus dimicatum est, domi quietus fuit itaque haec liberatarum hebarum propria laus est Pelopidae, ceterae fere commune cum
Epaminonda namque in Leuctrica pugna imperatore Epaminonda hic fuit dux delectae manus, quae prima
phalangem prostravit Laconum omnibus praeterea
periculis eius assuit sicut Spartam cum oppugnaVit, alterum tenuit comu), quoque Messena celerius reStitueretur, legatus in Persas est profectus denique haec fuit altera persona Thebis, sed tamen secunda ita, ut
proxima esset Epaminondae. Conflictatus autem est etiam adversa fortuna nam et initio, sicut ostendimus, exul patria caruit et, cum Τhessaliam in potestatem Thebanorum cuperet redigere legationisque iure satis tectum se arbitraretur, quod apud omnes gente Sanctum SSe OnSueSSet, tyranno Alexandro Pheraeo simul cum Ismenia Om- prehensus in Vincla coniectus est hunc Epaminondas
recuperavit . bello persequens Alexandrum post id factum numquam aenim placari potuit in eum, a quo
erat violatus itaque persuasit Thebaenis ut subsidio
1 nessaliae proficiscerentur tyrannosque eius Xpellerent. cuius belli cum ei summa esset data eoque cum a exercitu prosectus esset, non dubitavit, simulac consperat hostem, confligere. in quo proelio Alexandrum 4 ut ammadVertit, incensus ira equum in eum concitavit proculque digressus a suis coniectu telorum confossus concadat. atque hoc secunda victoria accidit: nam iam inclinatae erant tyrannorum copiae. quo facto omnes
1 hessaliae sivitates intersectum Pelopidam coronis aureis et statuis aeneis liberosquo ius multo agro
Agesilaus Lacedaemonius cum a ceteris scripto 1 ribus tum eximie a Xenophonte Socratico collaudatus est: eo enim usus est familiarissime. hic primum de regno cum Leotychide, fratrii filio . habuit contentionem. mos erat enim Lacedaemoniis a maioribus traditus, ut binos haberent semper reges, nomine magis quam Imperio, ex duabus familiis Procli et Eurysthems qui principes e progenie Herculis Spartae reges fuerunt horum ex altera in alterius familiae locum fieri a non licebat Ita suum utraque retinebat ordinem. primum ratio habebatur, qui maximus natu esset ex liberas erus, qui regnans decessisset; sin is virile secus non reliquisset, tum deligebatur, qui proximus esset propinquitate. Mortuus erat Agis rex, frater Agesilai 4 lilium reliquerat Leotychidem. quem ille natum non
agnorat, eundem moriens suum esse dixerat. is de
honore regni cum Agesilao, patruo suo, contendit neque id quod petivit consecutus est nam Lysandro fi Suffragante, homine, ut ostendimus supra, factioso etus temporibus potente, Agesilaus antelatus est.
47쪽
Hi, simulatque imperii totitus est persuasit
Lacedaemoniis ut cum exercitu se mitterent in Asiam bellumque regi facerent, docens satius esse in Asia quam in Europa dimicari namque fama exierat Arta-XerXen comparare classe pedestresque Xercitus, quos
in Graeciam mitteret data potestate tanta celeritate usus est, ut prius in Asiam cum copiis pervenerit, quam regii satrapae eum scirent prosectum quo actum est ut omnes imparatos imprudentesque offenderet id ut cognovit Tissaphernes, qui summum imperium tum inter praefectos habebat regios, indutias a Lacone petivit, simulans se dare operam, ut Lacedaemoniis cum
rege conveniret, re autem Vera ad copia comparandaS, easque impetravit trimenstres iuravit autem uterque se sine dolo indutias conservaturum in qua pactione
summa fide mansit Agesilaus, contra ea Tissaphemes nihil aliud quam bellum comparavit id etsi sentiebat Laco, tamen iusiurandum servabat multumque in eo se consequi dicebat, quod Tissaphernes periurio suo et homines suis rebus abalienaret et deos sibi iratos
redderet, se autem conservata religione confirmare exercitum, cum animadverteret deum numen sacere secum hominesque sibi conciliare amiciores, quod iis studere consuessent, quos conservare fidem Viderent.
Postquam indutiarum praeteriit Hies. barbarus non dubitans, quod ipsius erant plurima domicilia in Caria et ea regio iis temporibus multo putabatur locupletissima, eo potissimum hostes impetum facturos, Omnes suas copias e contraxerat at gesilaus in Phrygiam se convertit eamque prius depopulatus est, quam Tissaphernes usquam Se moVeret magna praeda militibus locupletatis Ephesum hiematum exercitum reduxit atque ibi officinis armorum institutis magna industria bellum apparavit et quo studiosius armarentur insigniusque Ornarentur, praemia proposuit, quibus donarentur, quorum egregia in ea re fuisseta industria. fecit idem in exercitationum generibus, ut,
qui ceteris praestitissent, O magnis assceret muneribus. his igitur rebus effecit ut et matissimum et exercitat1ssimum haberet exercitum. huic cum tem 4 pu esset Visum copias extrahere ex libemaculis radit, SI, UO SSet ter facturus, palam pronuntiasset' hostes non credituros aliasque regiones praesidiis occupaturos neque dubitaturos aliud eum lacturum ac pronuntiasset. Itaque cum ille Sardis iturum se dixisset 1issapheme eandem Cariam defendendam putavit in quo cum eum opinio sesellisset victumque s vidisset conSIlio, Ser Sua praesidi profectus est nam cum Ili Venasset, Iam Agesilaus multis locis expugnatis magna erat praeda potitus. iaco autem cum videret hOSte equitatu Superare, numquam in campo sui fecit potestatem et iis locis manum conseruit, quibus plus pedestres copiae Valerent. pepulit ergo, quotienScumque congressus St, multo maiore adVersariorem copias et sic an Asia Versatus est, ut omnium opinione victor duceretur.
Hic sum iam 'nimo meditarotur proficisci in
Persas et psum regem adoriri, nuntius ei domo venit ephororum missu, bellum Athenienses et Boeotos imdIXIAS Lacedaemoniis quare venire ne dubitaret. 4 2 hoc non minus eius pietas suspicienda est quam virtus bellica qui cum Victori praeesset exercitui maximamque haberet fiduciam regni Persarum potiundi, tanta modestia dicto audiens fuit iussis absentium magistratuum, ut si privatus in comitio esset Spartae. cuius Xemplum utinam imperatores nostri sequi voluissent sed illii redeamus. Agesilaus opulentissimo regno praeposuit bonam existimationem multoque gloriosius duxit, si institutis patriae paruisset, quam si bello superasset Asiam. hac igitur mente Hellespon-- tum copias traiecit tantaque usus est celeritate, ut, quod ter Xerxes anno Vertente consecerat, hic transierit triginta diebus. cum iam haud ita longe abessetis Peloponneso, obsistere ei conati sunt Athenieusea
48쪽
XVII. AGESILAUS 4-6. et Boeoti ceterique eomam socii apud Coroneam quos
omnes gravi proelio vicit huius victoriae vel maxima fuit laus, quod, cum plerique ex fuga se in templum Minervae coniecissent quaerereturque ab eo, quid iis vellet fier1, etsi aliquot vulnera acceperat e proelio
et iratus videbatur Omnibus, qui adversu arma tulerant. tamen antetulit irae religionem et eos vetuit violari neque vero hoc solum in Graecia secit, ut templa deorum sancta haberet, sed etiam apud barbaros summa religione Omnia Simulacra araSque On- servavit itaque praedicabat mirari Se non Sacrilegorum numero haberi, qui supplicibus deorum nocuissent, aut non gravioribus poenis affici, qui religionem minuerent, quam qui fana spoliarent. Post hoc proelium collatum omne bellum est circa Corinthum ideoque Corinthium est appellatum hic cum una pugna decem milia hostium Agesilao duce
cecidissent eoque acto opes adversariorum debilitatae viderentur, tantum afuit ab insolentia gloriae, ut commiseratus sit fortunam Graeciae, quod tam multi a se victi vitio adversariorum concidissent namque illa multitudine, si sana mens esset, Graeciae Supplicium 3 Persas dare potuisse idem cum adversarios intra moenia compulisset et ut Corinthum oppugnaret multi hortarentur, negavit id suae Virtuti convenire se enim eum esse dixitJ, qui ad officium peccantes redire cogeret, non qui urbes nobilissimas expugnaret Graeciae. nam si' inquit eos exstinguere Voluerimus, qui Obiscum adversus barbaros steterunt, nosmet ipsi nos expugnaverimus illis quiescentibus quo acto sine
negotio, cum Voluerint, OS Oppriment.'
Interim accidit illa calamitas apud Leuctra Lacedaemoniis quo ne proficisceretur, cum a pleriSque
ad exeundum impelleretur, ut si de exitu divinaret, rassavit Senectutem idem, cum Epaminondas Spartam oppugnaret essetque sine muris oppidum, talem se mperatorem praebuit, ut eo tempore omnibus
apparuerit, nisi cille suisset. Spartam futuram nobfuisse. quo quidem discrimine celeritas eius con 2 sili saluti fuit universis. iam cum quidam aduleScentuli 'ostium adventu perterriti ad Thebanos tranS- fugere vellent et locum extra urbem editum cepissent, Agesilaus, qui emiciosissimum fore videret, si animadVersum SSet quemquam ad hostem transfugere conarI, cum Suis eo Venit atque, ut si bono animo fecissent, laudavit consilium eorum, quod eum locum occupassent id se quoque fieri debere animadvertisse. Sic adulescentem simulata laudatione aecuperavi, et adiunctis Me suis comitibus locum tutum uoliquit. namque illi adiecto numero eorum, qui experte erant conSIlII, OmmoVere Se non sunt ausi eoque libentius, quod latere arbitrabantur quae cogitaVerant.
Sine Iubio post Teuctricam sumam Tacedae Tmonii e numquam resecerunt neque pristinum imperium recuperarunt, cum interim numquam Agesilaus destitit quibuscumque rebus posse, patriam iuVare.
nam cum praecipue Lacedaemonii indigerent pecunia, ille omnibus, qui a rege defecerant, praesidio fuit a
quibus Magna donatum pecunia satriam sublevavit.
atque in hoc illud inprimis fuit admirabile, cum maxima munera ei ab regibus ac dynastis civitatibusque conferrentur, quod nihil umquam domum suam contulit, nihil de victu, nihil de vestitu Laconum mutavit. domo eadem fuit contentus, qua Eurysthenes, progenitor
maiorum Guorum, fuerat usus: quam qui intrarat,
nullum signum libidinis, nullum luxuriae videre poterat, contra ea plurima patientiae atque abstinentiae. sic enim erat instructa, ut in nulla re differret a cuiusvis inopis atque priVati. Atque hic tantus vir ut naturam lautricem habuerat in tribuendis animi viriutibus, sic maleficam nactus est in corpore fingendo: nam et statura fuit humili et corpore exiguo et claudus alter pede quae res etiam nonnullam asserebat deformitatem, atquo
49쪽
XIII. AGESILAUS in ignoti, Iaciem eius cum intuerentur, contemnebant;
qui autem Virtutes noverant, non poterant admirari satis quod ei usu venit, cum annorum Octoginta subsidio acho in Aegyptum missus esset et in acta cum suis accubuisset sine ullo tecto stratumque haberet
tale, ut terra tecta esset stramentis neque huc amplius quam pellis esset iniecta, eodem quo comites omnes vestitu humili atque obsoleto, ut eorum Ornatus non modo in is regem neminem significaret, sed homines esse non beatissimos suspicionem praeberet. 3 huius de adventu fama cum ad regios esset perlata, celeriter munera eo cuiusque generis sunt allata his quaerentibus Agesilaum vix fides facta est, unum esse ex iis qui tum accubabant qui cum regis verbis quae attulerant dedissent, ille praeter vitulinam et eius modi genera obsonii, quae praesens tempus deSiderabat, nihil accepit unguenta, Orona Secundamque mensam servis dispertiit, cetera referri iussit quo
laeto eum barbari magis etiam contempserunt, quod
eum ignorantia bonarum rerum ilia potissimum sumpsisse arbitrabantur.
Hic cum ex Aegypto reverteretur, donatus a rege Nectanabido ducentis viginti talentis, quae ille muneri populo suo daret, Venissetque in portum, qui Menelai vocatur, iacens inter Cyrenas et Aegyptum, in mor bum implicitus decessit ibi eum amici, quo Spartam lacilius perferre possent, quod mel non habebant, cera circumfuderunt atque ita domum rettulerunt.
Eumenes Cardianus huius si virtuti par data esset fortuna, non ille quidem maior aestitisset, quod
magnos homines Virtute metimur, non ortuna, sed multo illustrior atque etiam honoratior. nam cum
aetas eius incidisset in ea tempora, quibus Macedones
florerent, multum ei detraxit inter eos viventi, quod alienae erat civitatis, neque aliud huic defuit quam generosa Stirps etsi enim domestico summo uenere 3 erat, tamen Macedones eum sibi aliquando anteponi indigne ferebant, neque tamen non patiebantur vincebat enim Omnes cura, vigilantia, patientia, calliditate
Hic peradulescentulus ad amicitiam accessit hi ilippi Amyntae filii, brevique tempore in intimam pervenit amiliaritatem fulgebat enim iam in adulescentulo indoles virtutis itaque eum habuit ad manum 5 scribae loco, quod multo apud Graios honorificentius
est quam apud Ornanos namque apud nos, re Vera sicut sunt, mercennarii scribae existimantur; at apud
illo e contrario nemo ad id officium admittitur nisi honesto loco, et fide et industria cognita, quod necesse est omnium consiliorum eum esse participem
hunc locum tenuit amicitiae apud hilippum a nos Septem Ill interfecto eodem gradu fuit apud lexandrum amios tredecim. novissimo tempore prae-1uit etiam alterae equitum alae, quae Hetaerice appellabatur utrique autem in consilio semper affuit et omnium rerum habitus est particeps. Alexandro Babylone mortuo, cum regna Singulis familiaribus Hispertirentur edi summa tradita esset tuenda eidem, cui Alexander moriens anulum suum dederat, Perdiccae ex quin omnes coniecerandi eum regnum e commisisse, quoad liberi eius in suam tu, telam pervenissent aberat enim Crateros et Antipater qui antecedere hunc Videbantur; mortuum erat ephaeStio, quem unum Alexander, quod facile intellegi posset plurimi feceras, hoc tempore data est Eumeni Uappadocia sive potius dicta: nam tum in hostium erat potestate. hunc sibi Perdiccas adiunxerat,auno studio, quod in homine fidem et industriam magnam debat, non dubitans, si eum pellexisset, magno usui
iore Ib in I rebus qua apparabat. cogitabat enim,
50쪽
quod fores omne. in magni. imperiam concupIScunt, omnium partes corripere atque complectI. neque ero hoc illo solus fecit, sed ceteri quoque omnes, HI Alexandri fuerant amici primus Leonnatus Macedoniam praeoccupare destinavit is multis magnisque pollicitationibus persuadere umen studu1t, ut 'er- diccam desereret ac secum faceret Ocaetatem cum perducere eum non posset, interficere conatus est et fecisset, nisi ille clam noctu e praesidus erus estu-3 Interim conflata sunt illa bella, quae ad internicionem post lexandri mortem gesta Sunt, OmneSuue concurrerunt ad Perdiccam opprimendum quem etsi infirmum videbat, quod unus omn1bus resistere cogebatur, tamen amicum non deseruit neque salut1su 2 fidei fuit cupidior praesecerat hunc Perdiccasei parti Asiae, quae inter Taurum montem Iacet atque Hellespontum, et illum unum Opposuerat Europaeis adversariis ipse Aegyptum oppugnatum adversus' 'tO- lemaeum erat profectus Eumenes cum neque magnas copias neque firmas haberet, quod et inexercitatae et non multo ante erant contractae, adVentare autem 1-cerentur Hellespontumque traensisse Antipater et Ur toros magno cum Xercitu Macedonum, Hr cum et 4ritate tum usu belli praestantes Macedones vero milites ea tum erant fama, qua nunc Romam feruntur etenim semper habiti sunt sortissimi, qui summa imperii potirenturi Eumenes intellegebat SI copiae suae cognossent, adVerSus quo ducerentur, non modo non ituras, sed simul cum nuntio dilapsuras. Itaque hoc ei visum est prudentissimum, ut deV11 1tiner1bus milites duceret, in quibus Vera audire non OSSent, si iis persuaderet se contra quosdam barbaros pro- ficisci atque tenuit hoc propositum et prius in caemexercitum eduxit proeliumque commISit, quam malites sui scirent, cum quibus arma conserrent effecit etiam illud locorum praeoccupatione, ut equitatu Otrus 1-
XVIII. UMENES. 3-5. 73Quorum acerrimo concursu cum magnam Dari m a
die esset pugnatum, cadit Cratoros dux o Moos lemus, qui secundum locum imperii tonsibat cum hoe concurrit Ipse Eumenes. qui cum intoris eoiupi: In terram ex equis decidissoni, ut saeti inihllh et
sent inimica mente contendisse animoquo magis etiam
quam alterum amma relinqueret ab hoc aliquot praEumenes Vulneratur, noquo oo magis ri 6. cessit, sed acrius hostes institit. hic qu tibus oro afligatis, interfecto duo Crathro, iuulfi, Ita tamaX1me nobilibus captis podsisto. Yhreisu quod
ea loca erat deductus, ut invito Eumon 'olabi non posset, pacem ab eo petiit quam cum impetrassos
in fide non mansit et se, simulae potuit, An na
trum recepit. Eumenes Craterum cadi. simitari elatum recreare studuit; cum id non posset, pro Immis dignitate proque pristina amicitia nam o illo usus erat Alexandro vivo familiaritor amplo'-
Haec dum apud Hellespontum goruntur, Pordiccas 5 apud Nilum flumen interficitur a S eue eontions rerumque Summa ad Antipatrum desertur hi qui non desertierant, exercitu suffragium serente mitis absense damnantur, in eis Eumonos hae I sensi e sus plaga non succubuit neque eo setius bellum administrant. sed exiles res animi magnitudinom etsi
Antigonus cum omni genere copiarum abundaret Saepe in tineribus vexabatur, nequo umuuam ad T '
num accedere licebat nisi iis lotas, brahat, esu
possent resistere sed extremo tempore, cum consilio ae I non posset, multitudino eircumis o t. h e famhumultis suis amissis se expedivit et in castellum Pho-