Quinque capitula ex Purgatorio Dantis latinitate donata a Cajetano Dalla Piazza

21쪽

um propter sensum seu gaudi, sive doloris Qui quamdam ex nostris virtutem apprehendat, in illam

Se bene mens animi sgit, non ista videtur Λmplius ad reliquas alias se extendere vires. Quapropter longe diversi errare putantur 6 Qui credunt aliam, atque aliam insuper inflammari In nobis animam. Nam si quid sertur ad aures Aut oculos rerum, valido quod distrahat ictu It tempus, neque homo sentit. Namque illa potestas Quae sensu haeret in hoc, alia est, atque integra nostrae Tota animae. Haec quasi devincta est, manet illa Soluta. Id verum experto patuit, cum santis ab ore Umbrae pendebam, et mirabar plurima, donec Quinquaginta gradus superaverat aethereus sol,

Nec sensi, nisi tunc, cum illarum venit ad aures 3 6

22쪽

Umbrarum is clamor nostras: quod poscitis, hic est. Maiorem obiicibus, sepis vallavit hiatum illicus exiguo spinarum saepe maniplo Usus, ubi nigro suffunditur uva colore Quam fuit ille aditus, per quem conscendere solis 20 Contigerat vati, atque mihi post terga caterva Discedente alia. Santaeum est repere plantis, Naulo delabi; atque tuum Bismantua dorsum

Exuperare datur, verum hic opus esse volatu

Bes docet, alarum levitate, et scilicet ingens Queis desiderium pennis ducebat adortum Illum pone sequi qui spem dabat, atque serebat

Prae se, meque facem. Nos inter fragmina saxi Venimus ascensu. Stringebatque undique corpus Summa; pedes, pariterque manus pars insima scmper Posccbat. Postquam supremo tu margine rupis Λlterius stetimus ripae nacti aequor apertum

O mi praeceptor, dixi, quem carpere callem Fert animus 3 Tunc ille mihi, descendere passu

Paree ullo, ac post me teneas saxa ardua montis 36Scandendo, sapiens dum nobis obvius adsit Monstrator. Sed apex summus distabat ab lina Radice usque adeo, ut visum longinqua tuentem Falleret, atque assurgebat magis ille superbe Clivus, quam ex medio ad centrum demissa quadrante

23쪽

Linea. Minus eram, cum coepi, respice, dulcis Mi pater, atque vide ut maneo jam solus, ubi ultra Contendas. Fili respondit, repere perge Atque accede isthuc, ostendens proxima rupis Terga impendentis. quae ex illa parte rigentem 46 Undique clivum ambit. Tales mihi verba Magistri Admorunt stimulos, ut juxta hunc niterer ipse

Reptando usque adeo donec saxi aspera moles Sub pede pressa meo est, et ibi consedimus ambo ortum spectantes, qua ex parte ascendimus ante Ko Nam juvat emensos oculis lustrare viarum.

Disseiles siexus, subjectaque littora primum Legi, deinde oculos ego coepi tollere in altum Ad solem, ac laeva hunc mirabar spicula lucis

Mittere. Ne vates suspensum haerere stupore 6sSat sensit, dum lucis iter, solisque tuebar Quem tunc nos inter, Boreamque intrare videbam Is mihi. Si gemini lucentia sidera fratres Cum speculo ducente iubar, sursum, atque deorsum Una irent, ibi in obliquo curvamine sectum so Aspiceres rubrum iter solis, dum vertitur, ursas Stringere adhuc propius curru, nisi tramite abiret Antiquo. At cur id sat, si cernere posse Optas, lac mente attendas, ac singe Sionem Tantum, alque hunc montem terrarum existere in orbe

24쪽

Sic ut qui in plano prospectum terminat aethrae Circius utrique unus pateat, diversaque sphaerae Puncta utrique habeant bifidae, tunc ipse idebis Ut sit, per quod iter Phaeton male decidit ausis Huic latere ex alio sol conspiciendus, et illi 70Ex alio, clare si advertas lumine mentis. Haud unquam certe res est tam clara Magister

Visa mibi, atque modo, dixi, hanc dignoscere fas est Quod prius ingenium mihi erat minus utile visum. Namque Orbis medius, quem circum sidera motu 75 Labuntur supero, qui aliqua appellatur in arte aequator, quique usque inter Solemque, hJememque Est situs, ob caussas illas quas dicis, ad Λrcton Hinc discedit, tibi contra hunc Iudaea videbat Gens, rutila ad calidas tendentem lampade partes. 80 At nisi te taedet, me valde scire iuvaret Quanta terenda suat nobis via, nam altus ad astra Mons scandit plus quam mea lumina scandere possint. Virgilius mihi, is est clivus. respondit, ut usque Sit gravis ad summum nitenti evadere ab imo. 35 At quanto plus ascendes minus ille noctibit. Quare ubi suavis crit tibi sic, ut vadere in altum Bes tibi habenda levis veniat, velut ire secundo Flumine navigiis deorsum, tunc haec semita habebit Finem et securae dabitur dare membra quieti. 90

25쪽

Nullum ultra verbum, namque haec verissima novi. Vix haec satus erat, subito cum venit ad aures Proxima vox; fortasse prius tibi copia deerit Sidendi, ad sonitum cuius convertimus ambo Lumina, et a laeva saxum conspeximus ingens, s sQuo neque ego, neque dux oculos adverterat ante. Repimus huc, multaeque isthic sub tegmine stabant Umbrae post saxum, ut qucis mollis inertia suadet Stare, atque ex illis unus languescere visus In sede haerebat complexus genua, tenensque 400Ηaec inter vultum demissum. O blande Magiste Hunc lustra, dixi, qui se manifestat inertem Sat plus, quam si pigrities soror afforet ipsi. Tunc inspecturo venientes haec prior illi

Cura fuit modo per coxam contendere visum 405 Haec sando: tibi praestanti conscendere par est. Tunc mihi nosse hominem licuit, nec plurimus angor. Qui cogebat adhuc animam celerare parumper, Illuc ferre aditum vetuit. Postquam obvius isti Restiteram, is tollens caput aegre, ita voce profatur: Jam bene novisti qui fiat, ut aureus axem Sol humero a lacuo ducat. Pigra coepta, brevisque Sermo, milii ad risum solucrunt labra parumper.

Dein coepi: Belacqua, tuum jam parco dolere Casum, at me doceas cur hac in sede moraris 3 10

26쪽

Immotus, num sorte manes, quem pone Sequaris

Ductorem An potius te mos vetus ille revinxit3 Ille mihi; Frater, quid me ascendisse iuvaret Si quam praefecit numen custodia portae Me loca, ubi poenas luerem prohiberet inire3 44s Est opus, ut primum mihi vertant astra tot annos Excluso, quot adhuc annos viri; Namque utile siendi Tempus distuleram in finem, nisi vota, Precesque Corde erumpentes cui gratia donat habere Vitam, eon urgant ad quem mittuntur; at illae 420 Quas sundunt alii, quae non caelestia tangunt

Pectora, quid prosunt7 ἡEt jam sublime petebat Prae me, ac dicebat vates, jam perge; Viden ut Axe diem medium sol hinc contingit, et inde Nox pedibus tegit Hesperii jam regna Marocchi.' 425

27쪽

V. Sam procul umbrarum coetu digressus ab illo Ibam ductoris vestigia pone sequutus, Cum digitum intendens post me talem edidit una Exclamans vocem. En si non fulgere videtur A laeva jubar huic subeunti et planta moveri ἄNon secus ac vivo i Ad rumorem ego lumina verti Atque illas vidi me unum Iustrare stupenteS, Et retro fracti cedentia lumina solis, Cur tu tot curas animum tibi dividis3 inquit Doctor, ita ut gressus cessarint2 Quid tua refert 40 Quidquid stridentes hic mussant3 Pergito mecum Et sine sponte sua post tergum dicere gentes, Sta veluti turris, quae elato vertice numquam Quid possit Boreas novit. Nam semper ubi una Atque alia, atque alia invadit praecordia cura ηg

28쪽

Longe a proposito sertur, quia ubi altera gliscit

Altera lentescit. Quae mallem dicere contra Hoc uno excepto3 venio. Id dixi ora colore Valde conspersus, quo vir quandoque repretus Est dignus venia. Interea transversa legentes 20 Clivi, prae nobis paulum longo ordine turbae Ibant pro versu versum Miserere, canendo Reddentes. Λt ubi sensit me turba vetantem Per corpus transire meum quae spicula mittit Sol, interruptum mutarunt carinem in unum 25 O, longum, raucumque sonans Ast agmine bini Ex illo qui se legatos ore serebant Occurrere simul nobis, et voce rogarunt, Quae sit conditio vobis decreta, docete. Atque meus Doctor: jam vobis ire licebit, 30 Atque his qui mittunt eadem haec responsa referre, Hujus adhuc corpus Vera coalescere carne. Cujus ut inspiciant umbram si sorte stetere, Ut reor, haec satis est illis responsa dedisse.

Ipsi habeatur honor, quod eas fortasse iuvabit. 36

Accensos nunquam nocte incumbente vapores

Tam cito ego vidi sudum disindere caelusa, Aut mense Augusti nubes iam sole cadente Quam citius reditum hi tulerint super ardua montis: Atque ubi perventum est illuc, comitante caterva 40

29쪽

Advenere sua regressi. ut susa sine ullo Turba ruit fraeno. Quae se agglomeratque premitque Ad nos sestinans numero gens plurima abundat Et venit oratum, Vates dicebat, at ipse Ne tamen ire viam desiste, audique rogantes 45 Non interrupto gressu. O tu quae artubus illis Cum quibus existi primas in luminis auras, O anima, incedis vestita, initura beatas Sedes, clamabant venientes, ito parumper Lenius. Atque vide num quem tibi noscere nostrum 60 Hic tibi contingat, cujus narrata reportes Ad vestros. At cur properas3 cur stare recusaS Nos vis hostilis jam cunctos lanere mersit Assueti sceleri extremum duravimus usque Ad tempus. donec inmen coeleste refulsit 5s Mentibus ac docuit sic ut malefacta perosus Cum fletu, et certus veniam indulgere nocenti Quisque sua exivit placato numine vita, Visendi quod amore sui praecordia adurit, Bis ego: ut in vestros ego figam lumina vultus 60 Haud ullum inspiciens nosco. At vos si qua juvabit Res penes arbitrium nostrum, O beue nata animarum

Saecla, loqui haud pudeat. Nam pacem iuro per illam Quam jubeor tantum ductorem pone SequiuS, Nunc hoc, nune illo properans mihi quaerere in orbe sis

30쪽

Id me facturum. Tum contra talibus unus Iasit. Quisque tuo benefacto sideret ullo Quamquam haud jurasses verbo, prodesse studentis, Dummodo proposito non obstet vestra facultas. Quare ego prae reliquis unus qui te alloquor oro, 70Ut si sorte unquam terram conspexeris illam aemiliae sinet inter, quaeque Appulus ar a Exercet positam, Fani tu largus abundes Supplicibus verbis, quisque ut bene numen adoret Pro me ut purgando gravium delere malorum 75 Sit mihi sis labem. Namque est mihi patria Fanum. Verum Antenoreos inter mihi plura profunda Unde cruor siuxit nostra in qua vita sedebat Vulnera venerunt ubi tutius ipse latere Bebar. Λtestinus vehementi percitus ira floIu me plus aequo patrati est criminis auctor.

Quod si dum fugi Mirae loca lata petissem

Cum prope oriacum me primum opresserat hostis Nunc quoque vitalis ubi ducitur aura manerem. Currenti est quaesita palus, caunaeque, simusque 35 Impediere adeo trepidantem, ut corpore Prono Concidcrim, atque meis vidi manare cruentum In tellure lacum, venis. Deinde incipit alter. O quae vota trahunt te celsi ad culmina montis Sig rata sint, succurre meis miserescere praesens 90