De figuris sententiarum, ac verborum.P. Rutilii Lupi, Aquilae Romani, Iulii Rufiniani, Bedae, Petri Mosellani Catalogus autorum sequenti pagella continetur

41쪽

4α A ILAE ROMANI

neque male titis magis,quam Plaucis legis: neque Plir inciae legos magis, quam ambitus: neque ambitus magis, quam omnium legam omnia iudictat perierunt. OLVTVM sic enim uoco,quod is Ah Gricis D ei uocant ' ita, ut demptu iunctionibus Cr proporastionibus,quibus uerba CT non uerbis nominibus aut apis pellationibus particulis confiequuntur, singulatim unumis quodque enuntiemus. Cuius rei frequenti fimum exemis plum est per totus orationes M. Tullij: sed uel hoc um ad exemplum fusciet, Expecto uim edicti , si eritatorie praetoris: flueo aratori, cupio ompli damnari Apronii In his enim animaduertimus nullam neque' dictunctiois nem, neque propo tioncm interpositam. Facit autem fissura haec Cr ad celeritatem, er ad uim doloris aliquam Agnificandam: qua picrunque cura commoti fiamus, hoc modo incidere solemus. Illud etiam praeceptum habeto, autori uerae causae nunquam timendum es e, ne nimius sit

in Rurii sententiarum. si enim scri posit, ut omnes ad

aliquam utilitatem Murentur, non uitandum. Verum eroptabile est elocutionis figuris modum adhibere, cr ijs maxime, quas diximus ad os lentationem magis quam ad certamen acere: in quibus paribus paria redduntur, aut quae simili cactu aut sono determinantur: in his etiam quae

iteratione uerbi, t repetitione, t alio quocunque buritu modi motu accidunt. In elocutio id tandiu commoratiae

dum eri quandiu non infinidiam cr satietatem radienistis incurret. N elius itaque et pluribus huiusmodi guristiti, Cr exemplis variari elocutionem, quam diutios migdem manere.

42쪽

DE NOMIN. FIG. LIB. 43

Disi UNCTUM siue iniunctum: Haec figura Di unaunt.

ita ornat Cr amplificat orationem,ut diuersis redditationibus uerborum membra,quae vocamus κῶ ,disiungatae separet siue duo, fue plura,hoc modo, Capuam coloranis deductis occupabunt,ac etiam praesidio communient: Nuceriam, cumus multitudine suorum obtinebunt:caetora oppida praesidijs deuincient. T ale est er illud, Veis niet igitur jub praeconem tota Propontis atq; Hellesto ius addicetur comunis ora L clarum atq; Cilicis, Mγα fa,cr Phogia: Veniet Propontis atq; Hellespontus Iubpraeconem,id est,conditioni legis parebunt. Animadueristere autem potes nihil interesse, utrum in postremis paristibus membra disiungantur,uicisitate uerboruHan in prismis,an hoc uicisim ut Tisi ZEUGMENON, siue epiet menon, Aiεγογιι disiunctum siue iniunctum. Hoc genus enumeraα νομtionis diuersum habet uim a figura siuperiore. I bi enimeopia uerborum iactitur, hic breuitas. Num ut insupeaeriore singulis membris singula diuersi reddimus, ita hieplura in uno coniungimus. Quale est hoc, Quorum ordo humitu, fortuna sordida, natura turpis a ratione abhortaret. Hoc enim postremum,abhorret,ad tria refertur. Sin

autem haec figura ita fit, ut in postremo sit pars oratiorinis, quae duo aut plura membra coniungat, tum in prioino, tum in medio: iniectionem, id est, nimia, uocemus licet. Praestit autem vim orationi pluribus uerbis in Gnaedem rem collatis, non idem significantibus, sed maius semper ac maius uliquid, hoc modo,Verberatur, cruci

tu necatur.

43쪽

44 A Q V ILAE ROMANI m Maricti. D LEONAs nos, Plus. Necessarius huius D.

A gurae usius in eo est,ut uerba quidem ad ciamus, non tam enuntiandae rei necessaria, quam ut ex his magnituis. do, uel dignitas, uel moralis aliqua commentatio, aut deis

nique steries motura iudicem circumponatur. Alioqui se nihil eorum additio uerbi efficiet, uitiosa eriti, Itaque sῖ dicas, M. cato ille: quamuis fiuificiat nomen tanti morido posivisse,uidearis trine aliquid significasse addito i Lis L E. Item hoc,Quae,malum, est ijti uoluntaria feruitusscum posit satis significat mi esse, quaenam cst isti uolui

tiria seruitus plus quidda habuit ex eo,quod M A L v Minterpositum est. m l u. Π L LIP s I s, id est, detractio, contraria fiuperioriae figura. Ornatur oratio, cum uerbum aliquod detratabimus a sua significatione, hoc modo, Et illi quidem quia sie contumeliam morte inimici repulit, nosco:uidentur autem mihi er iudices, qui siententias pro illo tulerunt: nam multos fuisse audio. Hic apparet totum illlud deesse, Videntur autem mihi cr iudices idem siensisse, uel ignois

uisse: bed quia intelligebatur, ideo detractum est, ut ipse

celeritate commotior esset enunciatio.

Hae fiunt stre elocutionum figurae animaduersione d agnae. I am illud siua quisque stonte intelligere posit, saepe

plures elocutionis figuras concurrere. N am quisc loquiatur, Athenienctes vitae partem eam,quae Ionia cognomianum est,colonis communierunt: Dores I taliae eam regioaenem,quae Graecia est nominata, occupauere: tres in unam figuras contuli socolon,homoeoptoton,di erigmenon.

Id shocer in caeteris fgurii accidere poterit. Illud da

44쪽

DE FIG. SENT. LIB. Fad postremum praecipiendum uidetur, ne propositi tibi ivr quaeras elocutionem bis subiungere,si ita uerba eoia ligas,ut in eam figuram quam destinaueris incidat. I Uranniam enim hos Cr puerile erit. Haec confiuetudo multa elocutionis, in qua figuras huiusmodi recognoscas, er iniis duitas 'dili in ipsa exercitatio commouerit: dicendi aricultas item in basyrmas ultro incurret, ut er quibus, erquo tempore utendum fit,posis dijudicare. Plurimum optimorum imitatio adiumeti protibit.Demosthenis enim phrasim M.Tulliusne i copiam imitaturi sed ne in nismietatem incidamu cauendor est. FINIS.

FINRINI DE FIGURIssententiarum er elocutionis Liberi H A c T E N V s Aquila Romanus ex Alexandro Nomento exinde ab eo praeterit , as alijs quidem prodiis,subtexuimus schemata istaνρias.

RONIA: partes eius Aleuasimos βαue epicertome Acbarieti mos siue stomina, astimos, diasyrmos, exuthentinos,sa Mos,apophasis sive aetiologia,aporia, anacoenosis, aganectesis, apodoxis,dpoplanesis, aphoritimos siue diorsinos, ia,dess,di bole,rianoea, apophoni ina, dialogismos, epiplexis siue epitmesis,homoeo hicon, homoeon, σαῖον, epitrape,

45쪽

perbole. T RONI A elocutiuncula sanniana commodi'mel exprimitur,cum aliud in pectore reclusim, alvi in lingua promptu habemusσ sententia enunciationis in contrarium a uerbis accipitur,ut apud Vergilium: Scilicet,is superis labor est. Apud Trilliu in pro Ligario: Nouum criinen cui caesu σα In Clodium ex curionem: Tu veropstium,tu elegans,tu solus urbanus, quem decet muliobris ornatus, Cyc. Ironiae autem Decies siex, chleva mos siue epicertomesis, Charienti mos fue s comma, li os, Piu armos,Exutheni mos, Sarca mos. πι μοι. HLEVASMOs siue epicertomesis. Haec Ru Gra risium excitat, Crseuere propo suo e excutit,

eludens per onarum,aut renum comparationem, ut apud Vergili ,-Meq; timoris Argue tu Drance. Apud Ciceronem: Quasi uero ego defcie tua calamite dixerim: uel alias potulet contumeli ius facere, si tibi hoc Parmeno per aliquem,ac non ipsie Parmeno nuncia a. πι-ὼ AA. HARιENTIS MOS siue scomma. Haesis gura sit viva dictio, cum amoenitate mordax , ut

apud Ciceronem: Infirmo corpore atque aegro,colore,utine iudicare p. M. Et apud eundem, Facite enim ut uuti

tum inus er iliam usque ad talos demissum purpuram

cogitetis.

s. 4 STISMOS urbana dictio. Hac Dura' exerci Κωι ullis ingenua priuita rut apud ciceronem Res

46쪽

causa sepe dixisset, restexit ipsie: at Fabritius a stubselli s

demifo capite dilicesserat. Et alias: Negabat ius tam neae quam esse Verrinum. Et idem alibi: Execrabatur Succris dotem,qui tam nequam Verrem reliquisset. Di ASΥRMOS. Haec figurast,cum rem aliquam Δια-lus. aut persionam eleuanim: ut apud Tullium, EJt diabue quod admirari uos uideo) non Vores,lied Quintus Nutius. Et in eodem, sed repente euestigio ex homine, quam ex aliquo circaeo poculo, Actus esὶ Verres: reis

dit ad se, atq; ad mores suos. Et alibi, Quid ad haec Naetauius ridet scilicet nostrum amentiam, qui in uita siua ratationem flumini ostich desider res, er innitata bonorum

virorum requiramus.1ZVTHENIS MOS. Figura haec', cum rem

aliqua extenuamus, Cr contemptam scimus ut apud Lucilium: At magnum Mit, quod uerbis Graeca Latinis Nilicuit. Apud Tullium pro cecinna: Eieci ego te armaritis hominibus, non deieci, ut tantuan acinus non in aequia tute iuris, sed in una litera latuisse uideatur. Item in Phila lippicarum fecunda: Nam quod quaerebas, quomodo reta delem: prima luce, non tenebris, deinde cor calceis Crtoga, nullis caligis, nec Iacerna. Cato apud Athenien es: Antiochus epiliolis bellam gerit, calamo er atramento militat.

ra ea

47쪽

4s, IVLII RVFINIA NIra ea significamus, non tamen fine dicacitate concinna:

ut apud Vergiliam: Nouimus Cr qui te,transiuersa tuerim libus hirqui s. Apud ciceronem:sexte noster,bona venia, tuoniam dialecticus es,Cr hoc quoque liguris. Et pro cinis: Quod jicerem uehementim, nisi mihi intercederene inimicitiae cum istius mutieria uiro: fratre uolui dicere, semper hic erro.

ἔ lare. 4 POPHASIs, siue etiologia, uenultim scheis Lx in ubi quasi alio interrogante, nobis ipsis responis

demus er rationem reddimus. Cicero pro Tullio: Siquis si rem occiderit, iniuria occiderit. quamobrem s quia ius

constitutum nullum est. Quid si se tela defenderit s iniuriria. quid ita s quia constitui m est. Cesar pro Bittanis, Quid ergos γngraphae non sunt,sed res adima est.Et bais Etenus ubi nobis restondemus: alias ubi alijs: quod nisi.

arte procedit,causam prodit:ut apud Vergiliam, interrogante altero, quod negare non poterat, subtiliter occurarit, ne surtum strisse existimetur: An mini cantando vitactus non redderet ille, Quem mea carminibus meruisset mula caprum Et testis interrogatus a reo, tum fustibus uapulasset, innocens inquit. Aut cum dicitur: Quaero an occiderit hominem: Cr restondetur,latronem:ut con αsionem praecurrat destnsio. isti . . APORIA, eadem est er diaporesis, addubitula

quaeda, comi simulamus quaerere nos unde incipiemdum, quid potifimum dicendum, an omnino dicendum curas artificialiter fimulamus non res inuenire, non paratos ue isse. cicero in Verrem: Quem s quemnam recte admones, Pol cletam esse dicebant. Et de domo

48쪽

DE FIG. SENT. LIB. 4'Diapud pontifices, Tibi litem ille misitiquus t nunta quam mi is aut si misi in concione recitari noluit. I taque sue ille nusit, fine tu protulini: certe conflium tuum de

honore catonis nudatum est. ANA COENOS is, commuinicario est: cum aut γωsci os aduersarios confidimus, aut cis iudicibus deis

liberamus. Cicero in Diuinatione: De te iam caecisi meae hercule extra hanc contentionem, certamens nostrum,

reliqua. est ex Idiotifimos. Item pro Quintio: Si de praedijs tuis etcretur Sex. Naevi, A in paruula re captistanis aliquid uereremonstitim ad c.Aquilium,aut ad eoru aliquem qui consuluntur, curris es cum ius amicitiae, ocietatis,a ituri ageretur,Cyc. Idem ibi nixEgo pro te nunc hoc confido pon tempus in aliena re,quod tu in tua re cum tempus terat, con ulcre oblitus es. maero abs te c.Aquili, L. Luculle, P. Quintili, M. Marcelle, vadimota nimi mihi non ob t quidam socius er a nis meus, quia eum mihi nec studo uetus,controucrsia de re pecuniaria recens intercedi σα Item pro Sextio: Si recte uiarum bonitatem atq; prudeliam agnoui, non multum me allis: f conq.ri primum expeclari. Cato: si uos in eo loco esset: quid aliud aceret iis Et alibi: communem rem putate, ac uos huic praepositos. Vergilii .-Fuit Cr tibi talis Ailacbses genitor,Dauni milierere lieneste. AGANACTESIS, indignatio. Curaesit maxies si vibri . me pronunciatione. Ennius in Iphigenia: Menelaus me obiurgat,id meis rebus regimen restit. V g. cantrari

49쪽

1o I VL I I RVF IN I AN I mPolii. A PODOXI s siue optanesis,reiectio uel repro Abutio quarundam remum, quasi in quaestionem non,

venire dignaram, nes oportuise aut ab aduersarijs γα ni,aut a nobis quaeri, aut a iudice postulari. Quod sis ima mire facit ad accelerate fugiendum,ut ex tacuisse, erimen non timuise uidean in Gut in re deicili cr contrari riuiron haereamus. I ii qua figura breuiter morati ad aliud stitim transire debemus. Cicero pro caelio:Equitis R.autem e esum criminis loco poni ab accusatoribus,neque his iudieantibus oportui nes defindentibus nobis. 2 ix Urs. Α P O P L A N E SI S est, aut iudicis a re contraria Anobis auocatio, quam cum desiderat, aut ab aduemissurio commonetur ut quaera nos obscurando Cr inscenae,

do er promittendo quidem dicturos nos, sita uo loco, ad aliam rem auocamuS: Cr rur sim, dum dicimus, sim is ad aliud transimus, Cr ab eo quod contra nos est auocatur,er sustenditur iudex: uel coniunciti rerim multitudia ne implicatur, ut non de uno, sita de pluribus putet sibi. sententiam ese dicendam: ut pro Cluentio scit Cicero, in qua oratione tenebras sie ojudis e iactauit iudicibus cluentianis, Intelligant nihil me nec subterfugere uota luisse reticendo, nec obscurare dicendo. ego me iudices

ad eam causam accedere,quae iam per annos octo contianuos: usque eo, Efficiam prolicto. deinde, Versutam esse' se iii iudicio pecuniam conssi: totum caput, deinde: Vnum quidem nemo erit tam inimicus cruentio, usque ad

finem ipsius.

Ur . A PHORI S MOS uel diorsinos, scriptio rerum Aper reprehensonem, qμα exprimit er corrigit vim

senten

50쪽

DE FIG. SENT. LIB. Π sententiae, er potestae. Quare potest uideri steries emendationis: num quae temere dixeris, reprehendit. Tullius:

Quanquam illa non poena, sed prohibitio sceleris fuit. Aut alius,ciues inquam, si hoc nomine appellare ses est.

ARI A, execratio. Execratio oratoria apud ciceron αρσὶ nem: G scelus, ὀ portentum in ultimes terras exta

portandu. Apud Verg. At tibi pro scelere exclamat, prodisibus ausis Dij, siqua est calo pictus, quae talia curet, Persoluant grates dignus. DE E SI S, obsiecratio uel obtestatio, qua deos oraes Δ bers.

mus, aut homines. Cicero pro Deiotaero: Per dextetaram istim tuam ego obtestor, per ego has lac mus. Pro Roficis με rusrωώM,Roga orat que te chosiogone. Atapud deos,Vergilius Per upero atq; hoc coeu . Per ego has Iacomas,dextrumq; tuam te.Plautus: i ta deos obiecisor per sim ectutem tuam. DIABOLE criminatio Cr quasi denuntiatio eorsi Δialia.. quae futura furit. cicer.pro Milone: Erit erit illud pro lino tempus,er illucescet aliquido ille dies,cu tus utalutaribus,e c. Terent. Videre uideor iam issim diem quo hinc egens prolubet aliquo militatum. Apud Vergili :Sed non ante datam cingetis moenibus urbem, Quam uos dira fines,nostraes iniuria ciniis, Ambe M ljubigat malis absumere mensis

Di A N O E A. Haec figura sit proprie, cim prae* Δiboei ponitur non id quod fieri oportet,sed quod fit a Llius: Dolabella autem, quemadmodum homines nobiles decet,ulcisci iniuriam tristae perseuerat. Vergil. - α r arma ministrat.Applicatur huic figurae etiam Chri

da. senten