장음표시 사용
21쪽
Mnsuetudine usu notitiam sibi parare studebat eius doctrinae, quae et animum ait et ad vitae usum necessaria esse videbatur. Ad quod doctrinaesti qui linius vi naturae animique ardore magis ferebatur quam Tacitus, qui eam atque alias disciplinas secundum tunc temporis Romanorum mores et ratione parvi fecit. Omnes enim disciplinas, quae ad fun=nda rei publicae
munera multum valebant, maximi momenti, cetera mediocre ratus, cum
in Bas incumberet, eam maxime Spectabat utilitatem, quam vitae usui et rei publicae administrandae asserunt. Atque eam rationem secutus, quae aut in vita aut litteris assequi se non posse putavit, iis alienu erat, neque eiusmodi rebus inanibus frustrationibusque modum excedere periclitatus est. Quapropter philosophiae rationibus, quae tum rant, non admodum favit, cum ipsiua indoles ab iis esset aliena discere tamen a philosophis quaedam et sic complere eruditionem non intermisit, ita ut a eripateticis apto locos, ab Academicis pugnacitatem, ab Epicurei honeSta quaadam exclamationes perciperet. Quominus autem philosophia penitu cognosci iuSteque aestimari posset, maxime obstabat, quod ea aetate philosophiae praeceptores Romae saepius expulsi sunt: ex iis Demetrius Cynica institutionis doctor, complures habebat discipulos, qui adito familiariter usi sunt, unde ipSum quoque a Demetri institutum fuisse conicere licet. aestus autem, quamquam Graecorum philosophiam diligenter cogninuerat, Stoicorum, Epicureorum sententia perceperat ), tamen haec Studia non ultra hausit, quam Romano ad maiora nitenti concessum videbatur; sed Agricolae exemplum sedulus id egit, ut, quod difficillimum rebatur, ex sapientia modum retineret. - Νon fugit eum philosophis tantum studiis nisos inutili labore ad ea contendere, quae nino fieri non OSSent, tyer abrupta Sese ipso perdere, ceteris non prodesse. Digna quidem laude
colebrat Helvidium Priscum eum fuisse Stoicum, non quo, ut terique, mine magnifico segnis otium velaret, sed quo firmior esset adversus fodituita. θ acitus vero phil0sophiae studio adeo tantum savit, quo magis animum excoleret ingeniumqu exacueret. Quamquam enim latonem legerat, Stoicorum, Epicureorum Sententia Saepius commemorat, tamen non eorum morem secutus vivendi et agendi normam separata c0gitatione ibi praescripsit, sed ex moribus institutisque Romanorum et maiorum exemplis, extempqrum condicionibus mult0que rerum usu con3tituit. Atque universum orbis terrarum Statum ac conditionem cum mente perlustraret, omnem
22쪽
10 generis humani spem non potuit non collocare in imperio Romano, quippa
, quo deleto omnium rerum perturbati ac pernicies et humunitatis rudi tionisque interitus instare videretur. Eadem de causa imperatorum principatum et necessarium et temporibus idoneum putavit. Etenim quamquam veterem rem publicam liberam, in qua gere digna memoratu pronum magisque in aperto Saety), Summo recolebat deSiderio, tamen maiorum gloria non adeo obstrictu tenebatur, ut eorum instituta per vim restitui poSSe crederet. Omnium enim potentiam ad unum conferri pacis intersuisse sciebat neque immensum imperii corpus Sine rectore poSS Stare et librari eum non fugit.' Ostendebat autem eius unimum, quod primi statim imperatoreS, qui principatum instituebant, libertatem penitus exstinxissent nimiamque et exitiosam vim Sibi arrogaSSent omni SenatuS, magiStratuum, legum munia in Se trahendo ' et verso civitati Statu nihil usquam prisciet integri moris relinquendo ' Hanc enim fuiSSe uuSum, cur plurimi principes dominationis vi convulsi et mutati' SaeviSSima quaeque patraViSSent, cur in civitate, quae tot olim illustribu viri niteretur, nulla fere reipublicae munera adminiStrarentur ' Multo enim nobile ambitione abreptos vel metu perculsos foedissima adulatione in Servitium ruiSSeq), alios rebus publicis e prorSu abStinuiSSe, pr0mptiSSim0 et serocisSim0 principum Saevitia cecidiSSe q), cetero virtute de tantum incluruiSSe, quantum praeumbrante imperatoris faStigio datum esset irincipatu igitur ut certis terminis deliniretur, certis legibus coerceretur. haud dubie in votis habe-' bat δ), non quo eam comitiorum et iudiciorum sormam reStitui cuperet, quae ante Augustum fuerat valde enim abhorrebat a multitudinis moribus et tu iS, quippe quae Servis, libertiS, peregrini mixta non idonea esset, cui ulla in administranda re publica inculta concederetur, cum nullam nisi spectaculorum et voluptatum curam haberet Ta0itus autem totus ab optimatium partibus Stabat eorumque iudicia de Sequebatur, ut ii omnia
Conseratur velim egregia riuuernil commentatio: ,Uber den unalcharaliter dea Tacitus, Abhandiunt de Berliner Ahademie de Missenschanen, histor.-philolog. Classe
23쪽
tribui vellet et senatum omnis libertatis custodem esse cuperet. Itaque Senatu promptorum virorum auctoritate valente et principi nimiam vim moderante non dubitavit, quin magistratus facultate legitima Iibero uti,
de patria bene mereri atque magni exsistere viri et virtutibus etiam inclarescere possent. Haec enim Tacito virtuti ratio fuit, ut, etsi non pedinebat eas virtutes, quae a privatis exerceri possent, tamen eam praecipue in vita publica collocaret neque clarum virum iudicaret, qui in vita privata delitesceret. '' Quae cum ita sint, ex universa maiorum et praesentis rerum Status contemplatione hunc in ceterisque agendi vivendique normam c0nStituit, ut bovis sub imperatoribus praeclari lacti quam maxime deSsent rebus publiciS, Sed tamen caverent, ne gloriae linia eXSuperantia et morum nimia Severitate suae aetatis homines offenderent, summi virtutibus iam non pares ); deinde Sub malis imperatoribus ne Segni innocentiae Se darent, neve imperatorem Sine uno rei publicae usu irritarent. Ut enim neque doctrinae ιudi0 θ neque metu temporum ' satis excusari inertiam arbitrabatur, ita eorum improbabat nimium animi ardorem, qui ibi causam periculi faciente ceteri libertatis initium non praeberent. - Μoderato obsequio reservandam sibi esSe potiu bene merendi de re publica facultatem licero enim inter abruptam c0ntumaciam et deforme obsequium pergere iter ambitione et periculo vacuum, ita ut teste Agricola etiam sub malis principibus magni exsistere viri possent.
In nullo litterarum genere Romani maiore studi versati sunt, in nullo solicius prokc'runt quam in eloquentia et historia, cum utriuSque Eeientia et exercitatio magno esset vitae usui et ad famam imperii gloriamque nationi multum conferret. Summam autem operam eloquentiae studio navabant, quo n0 aliud vel ad utilitatem fructuosius vel ad dignitatem amplius vel ad urbi famam pulchrius vel ad totius imperii atque ρmnium gentium n0titiam illustrius exeogitari potest. Itaque orator multum valebat cum auctoritate in re publica administranda tum maxime, qua ratione, ut eam dignitatem assequeretur et obtineret, in communem
24쪽
omnium eruditionem conferret et litterarum studium incenderet inceri sumque diffunderet; ipse autem orator omni fit sui et iriorim temporia doctrina imbutus esset necesse erat. Sed eum ad orationes frequentissimo. habenda tot publicae in urbe actione invitarent, ita ut unusqui8que sere
Romanus steret quodammodo orator, etiam rhetorica ruri inde a Galbae Gracchorumque temporibus aerius exerceri coepta est.
Iam vero do aciti studiis rhetoricis dissertur mihi adnotandum esse
videtur hoc loco, quam viam ac rationem illo temp0re inierint iuvenes, qui arti rhetoricae studebant. Amplectebantur enim in hae arte excolenda atque tractanda duas potissimum rationes, quae quidem, quamquam dive sissimae inter se maximeque disiunctae, et cum rerum publicarum statu cohaerebant et praeceptoribus utebantur celeberrimis praeclarissimisque. Quarum altera spreta Ciceroni arte dicendi neque, ut ille censuerat, ut Sententiae inter Se aptae couexaeque neceSSitate quadam continerentur, prospectum est, neque Servata aequabilitate orationi uberiori materiae consultum est. Neque mirandum St, quod oratoribu uberiore et liberiore materia uti non liceret. Etenim ut antea in libera re publica iudiciorum ratio liberior eloquentiae quoque Vim auxit, cum publicae in foro agerentur cauSae, ita principum temporibu oratore metu percula vel secreto agebant causas vel in senatu orationes habebant innoxias. Itaque cum eorum ratio in eo tantum posita esse videretur, ut exquisitiores in dies voluptates excogitarentur et Sensus rerum Suavitate languefacti ad novas oblectationes percipienda apti sterent, in digendo quoque, quae antea admiratione digna visa erant, nihili aestimabantur immo vero argumenta eiuSmodi conquirebantur, quae et Verborum et Sententiarum insolentia audientium animos obstupefacerent. Quae cum ita essent, periodos artificiose consormatus minus . pr0babant earumque l000 oratione pre88 atque concisa utebantur, Sententias autem ita invertebant atqe inter se coniungebant, ut trita quoque ac pervulgata novam quandam Speciem gererent. Ita a sincera illa dicendi ratione aberrantea oratore ostentationem et, ut Kalteriis dicit,* simulationem quandam induxerunt. Atque primus quidem a vetere illa atque directa dicendi via deflexit Cassius Severus orator, b non infirmitato ingenii neque inscitia litterarum, sed quod animadverterat cum condicione temporum et diversitate aurium sormam quoque et Speciem orationis esse mutandam μ. Valebat autem haec dicendi ratio maximeΝerone principe eiusque auctor exstitit L. Annaeus Seneca Quamvis enim in eo fuerit ingenium copiosum, plurimum Studii, magna rerum cognitio quamvis multae in eo claraeque sententiae, tamen in eloquentia erant corrupta pleraque atque eo perniciosiora, quod abundabant dulcibus vitiis. Itaquo 3 in dialog. 32.
E. alter, de aciti studiis rhetoricis, Halis Sax. 1873, g. 2. ' Dialog. 19. Annal. I, 2. IV, 21. Quintilian inst. Orat. X, 1, 116. ibid. X, 1, 125-131.
25쪽
iani aetate eum morum redintegratio ipso principe auctore fieret pinstinaque morum severitas revocari coepta esset, fieri non potuit, quincorruptum et omnibus vitiis tractum dicendi genus ad antiquam integritatem redueere studerent, qui arti rhetoricae peram navabant. Fuerunt autem in hoo numero clarissimi illius temporis viri, Iulius Secundus, Vipstanus Messalla, Curiatius Maternus Pristinae autem simplicitatis et antiquae integritatis gravissimus laudator exstitit M. Fabius Quintilianus, qui cum universa dicendi ratione tum disertis verbis huc vel illuc pronuntiatis Ciceronem se sequi auctorem neque huic potiori corruptam sui
tempori eloquentiam praeserri passurum Se SSe proseSSuS St. Neque tamen cum Ciceronem exemplar prop0neret iuvenibus in arte rhetorica erudiendis, id unum agebat, ut nihil nisi Ciceronis orationem dicendo exprimeret quaeque summi illius oratoris peculiaria fuerunt, repeteret; immo cum ea servaret, quae e poetarum carminibus ad prosam orationemoxornandam deSumpta erant, id maxime eniSus St, ut preta nimia et Verborum et Sententiarum insolentia orationem Simplicem et ad naturam accom0datam redderet. Quae cum ita sint, ut eo transeamus re ipSa, monemur, ut inquiranruri quae fuerit illo tempore artis rhetoricae disciplina, qua iuvenes imbui solo-bant, quaSque parte Tacitus Secutus sit. AduleScente enim domestica disciplina absoluta statim ad rhetores deduc0bantur 3 ibique non causis publici interesse didicerunt, Sed exercitationibus operam dederunt, quae, cum maximam partem contrariae SSent, parum utilitatis asserebant. Etenime duobus materiarum generibus, SuaS0rii et controveratis, quae tractabantur, adeo omnia futilia et levia ieiuna et arida a facundia et festivitate aliena erant, ut non modo recte dicere non di Scerent, Sed etiam res prorsus perversas et eius generis, quae in laro vel raro vel nunquam tractabantur, ingenti Verborum mole fruStra peracrutarentur. Longe alia eaque multo praestantior erat institutio apud veteres Rhetorica enim cum iis Aset
bene dicendi ars, ita ut de omni quaestione pulchre et ornate et ad persuadendum apte dicere aliqui possit pro dignitate rerum, ad utilitatem temporum, cum voluptate audientium, iuvenem illum, qui foro destinatus erat et eloquentiae parabatur, ad eximium quendam oratorem deducebant ), quem ubique ectando et audiendo ipsum brevi sortem exStitisse oratorem viderunt. Uberiorem quoque et liberiorem dicendi materiam suisse oratoribus antiquis dialogus de oratoribus nobis testis est pertinent enim huc leges rogandae et p0pulare n0men, contione magiStratuum, accuSationes potentium reorum et assignatae etiam domibus inimicitiae, procerum factiones,
in Dialog. 35. ' Dialog. m. ' ibid. M.
26쪽
assidua sonatus adversus plebem certamina. )maiora quoque iis praemi fuisse proposita, faciliores ad Summo honore aditus, plus apud principes et magistratus provinciales gratiae, apud patres auctoritatis, apud plebem notitiae et nomini8, clientelas exterarum nationum, praetura et conSulatus indidem apparet. Neque minus formam quam consuetudinem veterum iiDdiciorum oratoribus savisse, liberum deinde dicendi tempus, causas in Dro explicatas, clamore et Studia populi certantiS, contione GSiduas, datumius potenti SSimum quemque vexandi. Quam quidem Studiorum rhetoricorum, quae tractabantur, diScrepantiam ad ipsum acitum, quem a puero summa ingenii acie excellentem omnibu diSciplini institutum fuisse credere par est, quibu tunc pueri imbui 0lerent, pertinuiSSe eumque, ut
huc vel illuc verteret, invitatum suiSSe onSentaneum St. um vero OSSecutua est, qui dicendi si uiplicitatem et antiquam integritatem in litteras reducere Studebant. Fuerunt autem inprimis Qui utilianus et illo testes
Sacerd0S, a quo acitum religione inStitutum sui SSe iam Supra expoSuimus. Iam vero cum ad rhetoricam accederet acituS, tenera certe iuventute orebat ), quamquani antea alia Studia Superanda erant. Exigebatur enim iuri quoque civili et morum o religionum rei publicae Seleutia δ); neque fieri potuit, quin musicae et geometricae institutioni vacaret aut in palaeStrica arte VerSatu eSSet ), quae Studi Oratori futuro neceSSaria commendat Quintilianua. Quamquam non certo relatum legimus Quintilianum
fuisse aciti praeceptorem, tamen ut oratori civiSque ossiciis recte fungeretur, et ipsiu et icetne Sacerdoti diSciplina eum Sum suiSSe cogit bimus δ); qua in re e minus a ver aberrare nobi videmur, cum ipse Plinius, qui in litterarum studii S maxime autem in eloquentia cum Tacito coniunctissimu fuit, utroque praeceptore SuS St. Itaque a prima iuventute in eloquentiae Studium acerrime ineubuit, et si dialogi de oratoribus Tacitum auctorem SSe StatuimuS, celeberrima tum ingenia lari Marcum Aprum et Iuliuii Secundum et domi et in publico SSeetabatur. Neque a consuetudine Vipstani eSSullae, clari maioribus orti, alienus fuisse videtur, qui veterum eloquentiam desiderio recolebat et prioris aevi ratores aemulabatur '); praeterea Curiatium Maternum tragoediarum scriptorem eι
M ibid. I, 10 9 et 34. I, 11, 1 et 15 Lieberi, de doctrina Taciti, irceburg 186 HRase, ac opp. praelat. g. VII. robelius, vir ill in scholis. Nipperdeius, Tac
27쪽
recitantem audivit in auditorii et amicitiae usu ei coniunctus mites Quid
igitur mirum acitum, acerrimi ingenii et Strenuae integraeque indolis iuvenem, omni diaciplina imbutum, omni ad exercendum ingenium opportunitate subnixum, brevi magna loquentiae fama excellulSSe, cuiua rei disertissimum testimonium est lini locu iam Supra laudatus: Erit rarum et insigne, duo homine aetate propemodum aequales, non nullius in litteris nominis, cogor enim de te quoque parciu dicere, quia de me Simul dico, alterum alterius studia lavisse. quidem adulescentulus, cum iam tu fama gloriaque orereS, te equi, tibi longo Sed proximus intervallo et esse et liaberi concupiscebam. Et erant multa clarissima ingenia sed tu mihi ota similitudo naturae ferebat maxime imitandus videbaris. μQuo ex loco nimirum apparet avitum iam aetate admodum iuvenili fama gloriaque eloquentiae 0rutSSe et quidem eiuS, qua recenti Saeculi sui studiis non neglecti laetisSima quaeque antiquorum ratorum imitari Studeret. Adde hue, quod alio loco φ idem linius Tacitum his verbis alloquitur Neque ut magistro magiSter, neque ut digeipulo discipulus, sic
enim scribis, Sed ut diScipulo magi Ster, nam tu magiSter, ego contra atque ideo tu in Scholam revocaS, ego adhuc Saturnalia exten
vir0 studiorum ratione inter Se coniunctos fuiSSe perspici potest 3
Quod autem linius ad Maximum lamiliarem Seribit: ' ἡ Νunquam mai0rem
cepi voluptatem quum nuper ex Sermone Cornelii aciti. arrabat odissos0cum Circensibu proximi equitem Romanum. Hunc post vario erudi-t08que Sermone requiSiSSe: Italicu e an provincialiS3 Se respondisse:,Nosti me et quidem ex StudiiS. Ad hoc illum: Tacitus es an linius 3 Exprimere non p0SSum, quam Sit iucundum mihi, quod nomina nostra quasi litterarum propria, non li0minum, litteri redduntur quod uterque nostrum his etiam ex Studii not , quibu aliter ignotuS Stμ, eodem pectare videtur magnamque in eloquentia paranda concordiam utriuSque Scriptoris fuisse d0get. Huc referendum est, quod auitea oratio ui inesse censet
Quae cum ita Sint h0 pro certo pr0p0ni potest instituti sunt acitus et linius ad rem publicam capeSSendum ab eodem praeceptore aemulabatur linius in dicendo aequalem Suum natu maiorem, familiaritate c0niuncti manebant per totam vitam, iam vero alterum alterius Studia adiuvisse ex compluribus l0ei epiStularum linianarum c0ncludi 0test. Itaque ex iis rebus, quae adhuc de Taciti Studii rhetoricis de eiusque
dum lini familiaritate et studi0rum Similitudine in medium prolatae sunt, apparet utrumque Quintilian rect0re persectam ibi c0mpar Se artis rho
i Walter, de ac Stud rhet. g. . ' lin epist. VII, 7. di ibid. IX, 23.
28쪽
16toricae doctrinam deinde et ex fidialogo de oratoribus et ex Quintilii, institutione oratoria conicere licet, quae aciti studiorum rhetoricorum ratio fuerit, quorum Virorum consuetudine Sus Sit, quo maxime audierit, quo Sit assectatus. Summam autem eum sibi parasse artem dicendi eum que in foro causisque agendi eminuisse, eius rei testis nobis est Plinius. )Idom linius aditum Vergini Rufi mortui, clarissimi civiS, anno T. quo consul suffectus est, laudatorem exstitisse eloquenti8Simum et hunc supremum elicitati illius cumulum accessisse memoriae tradit. 'oribus annis post Astis a Mario risco proconsule male vexatis deSS Se ipsum et Cornelium aditum a senatu iusso ac diligenter fortiterque hoc munere functos esse ut dignum mandatis partibus esset, idem Plinius enarrat 'Neque dubium est respicientibus nobis locum ex epistula lini desumptum μ), quin, ut ipse acitus aliquando celeberrima fori ingenia assectatua
sit, ita postea multi studiosorum adite ingenii admiratione incensi ad
eum Se contulerint. Iam vero cum linius illa ipsa epistula, qua Afrorum patrocinium a Senatu una cum Tacito sibi delatum esse reson, de aciti dicendi genere haec habeat ): Respondit CorneIlu Tacitus eloquentissime, et quod eximium rationi eiu ine8t, iii,ssic, hoc ipS Vocabulo μψω Tacitum illo temp0re in ratoris munere fungendo aliam rationeminisse docet. nest huic dicendi generi 0 iam ubertas illa Ciceroniana, non iam iucunditas illa iuvenili aetati optime conveniens, Sed Summa gravitas et austeritas quae omnia ad rerum condicionem et Statum, qui tum erat, referenda Sunt ' Τacitus enim, quamvis teste dialogo non ignoraret depravatum sui Saeculi tempus ab antiqua libertate et virtute non minus degeneraviSSe quam ab eloquentia, Sperare tamen p0tuit, fore ut sub Sapientibus et bene m0deratis principibus melior quaedam et selicior aetas nasceretur. Sed laeta hac spe brevi est deiectus Etenim cum Tito nimis mature mortuo Domitianu rerum potitus, quae SSet vera animi sui indoles, ostendere coepisset, tum ver rerum intus Subito in malum conversu est. Fuit illa libertas, qua VeSpaSiano et it re antibus ad veteris virtutis exempla intendere Sui animi enSus proferre, depravatos saeculi mores castigare licebat sui illa opp0rtunitas, qua boni ac strenui viri sociati laboribus civitati subvenire, publicis muneribus libero fungi, do patria bene mereri et hercule etiam virtutibus inclarescere p0tuerunt. Tum liberorum ac Sapientium virorum erat, grave patientiae documentum dare, principis Saevitiae cedere, a rebu publiciS, quoad 0SSent, bStinere, Veros animi enSus pectore premere. Quid per quindessim illos annos tole-
29쪽
ad moribus colligi potest quippe qui cupidissimus agendi digna memoratu ad segnem inertiam, qui bonarum artium et prodendae virtutis memoriae studiosissimus ad turpe silentium damnaretur, quid vero, quod patriam Suam unius viri nequitia prorsus pessumdari tacite videret. Quare fieri non potuit, qui dolor quidam vehemens et acerbus nobilem eius animum In diem magis magisque occuparet et penitus perturbaret. Quod quantum valuerit ad gratum illud ac laetum dicendi genus, quo iuvenis Sus erat, immutandum, quis St, qui non videat 3 Per quindecim illos annos grande
mortali aevi spatium, Tacitus ad turpe Silentium coaetus, durissimo imperi preSSu ac Vexatus, quo Domitianus n0 per intervalla ac spiramenta temporum, Sed continuo et velut uno ictu rempublicam exhausit ), tot clarissimorum virorum caedes, tot nobilissimarum seminarum dedecora, Socerum, de rebus publidis optime meritum, vexatum ac de Sua Suorumque salute sollicitum intuitus vitam degerat animi dolore et angore, ira et indignatione plenam ac resertam. Quae cum ita SSent, tum demum, cum animus rediit cumque beatissimi saeculi ortu Nerva Caesar re olim dissociabiles miscuit, principatum ac libertatem, auxitque c0ttidie elicitatem temp0rum Nerva raianus, tum recuperata libere loquendi facultate ' sememoriam prioris servituti ac te8timonium praesentium bonorum aspero quidem et acerbo, Sed illo ipso Ialto et hilari animo c0mponere instituit.
Ut enim eloquentia iuvenibus Romanis viam patefecit ad amplissimam
auctoritatem et Summos in civitate h0n0re rite capeSSendos, ita rerum gestarum c0gnitio maiorum praeclara facta Specimina et exemplaria propoSuit eosque, ut pari modo agerent, incitavit. Est praeclarum illud Mureti )d historiae utilitate: quod natura nobis denegat, praestat historia, ut,
qui eam diu ac diligenter pervolutarunt, omnibus aetatibu vixi88e, Omne regione perluStrasse, omnibus pubIicis consiIiis interfuisse, omnia, quae unquam contigerunt, praesente Spectasη atque adnotasse videantur. Sic historia tamquam testis est temporum atque aequus acinorum tam bonorum quam malorum iudex et optima cuicunque vitae magistra Hinc omni aevo celebrata Si hiStoria, hinc laudibus elati auctores, qui dignum in modum eam c0nScriΡSerunt.
ii Agr. 44 sq.' L. C. underer Tacitus mach seiner Biographie des gricola. Blatter s. ayer. Gymn. Munchen 1897, g. 21 sq.
30쪽
Inter omnes autem scriptores, qui res R0manas litterarum monumenti prodiderunt, vi quisquam reperiatur, qui tantam vim ingenii tantumque iudicii acumen praestiterit una cum acerrimo veritatis aequitatisque studi et flagrantissimo libertatis virtutisque amore quam acitus Diu enim multumque in aulae atque lari consuetudine versatus et penitus imbutus cum bonarum tum malarii in artium c0gnitione omnes vel intima rerum cauSas perSpicit omneSque simulationes et allacias detegit, ita ut ex verbis infra allatis Satis appareat, quem finem et quam praecipuam historiae utilitatem Sse voluerit vir virtutis StudiosisSimuS. Praecipuum, inquit, munus annalium reor, ne virtute sileantur, utque pravis dictis factisque ex posteritate et infamia metus sit .' Itaque rerum Scriptor, tamquam iudex quidam, nillil nisi iustissima iudicia pr0serre debetinaque tanta veritatis vi ac gravitate, ut metum aetat ita, qui pravorum dictorum actorumque infamiam vel potentiae splendore vel callida virtuti simulati0ne effugere velint. Tacitus autem ut Severissimum Se praeStat mal0rum perverSorumque facinorum iudicem, ita animo libentissimo immoratur in virtutibus ex-t0llendis nunquam neque ira neque studi abreptus unamque veritatem ducem Secutu retinuit, qu0d est dimicillimum, et laudis et vituperationis
Iam Ver exponendum n0bi est, quem Studi0rum cursum agitu ad Scribendam ii Storiam persecerit et quomodo praeclarum illud ingessium adtractanda re geSta adhibuerit. Rerum scriptori autem munus cun tale sit ac tantum ut supra docuimus, acitum maxime idoneum et quaSi natum et sactum esse ad historiam scribendam putabimus.' Neque enim s0lum litteris et studiis ad id opus perficiendum eruditu erat, Sed etiam claro, rum et bon0rum virorum conSuetudine et vitae usu multiplici Tantum enim ubique auctoritate valuit, ut, cum ad ipsos imperatore Summ0Sque magiStratus aditu ei pateret, tum non actorum Solum Senatu populique, Sed commentariorum etiam principum inspiciendorum libera ei SSet 0teStRS. Eorum, qua memoriae prodidit, multa ipSe vidit, multa per e0S, qui rebus gestis interfuerant, comperit. Quae autem ad Britanniam ad Germaniam, ad res Orienti pertinebunt, e0rum graviSSimos auctore teSteSque habuit Aglicolam, linium maiorem, Verginium Rufum, Traianum, Licinium Mucianum, Vespasianum, itum, liOS.
Sed quantum fuerit aciti studium in legendis Script0ribu8, qui ante fuerunt, quantamque diligentiam adhibuerit in colligenda historiae scribendae materia, neminem latebit, qui nomina tantum Scriptorum ab ipso c0mmem0ratorum deviter et biter percucurrerit. Sunima mutem religiodo