장음표시 사용
281쪽
Typum vero illorum Aetitarum, parumper eonsimilem, des.sibi deprehendimus consignatum, sed naturalis historiae scripto. res sere omnes silentio euna iam Praetereunt. Q iInterim tamen praecellentissimus BoYLE, in Tratum de Gemmarum origine et virtute, in Dueatu Sommerseis,3 Angliae provincia celebri, Aetites, intus pretiosioribus praegnantes, reperiri, quidem fatetur, mirandum vero illud aquilae simulamita, e Vmmis claro nitore micantibus efformatum, haud FH ailli contigit. Ideoque dictas Aetitarum species, inter reliqua etiam nat rae mirabilia, quibus haec nostra Chersonesus Cimbrica supe bit, imo ad invidiae fere morsum abundat, non infimum tenere locum, arbitramur. Hisce atque aliis praeclarissimis naturae ma alibus Septemtrionis nostri consignandis, MORA Oppius, magnus polyhistori atque Parnassi Cimbrici sidus quondam splendidysimum, est Inum quidem admovit, sed, quod graviter dolemus, promisi
Quod ad reliquas vero Aetitum species attinet, singuil imius cavi, iique vel inanes, vel materia consimili repleti dem
henduntur. Intuitu huius subiecti inhaesionis, αλ, e rvmque in marem et laeminam solet distingui; cons. c. FiscHERus de Lapi bus in agro Prassico repertundis, nec non Lam' iERBERO,' de 'Aetite. Primus masculus, vacuatus existit, secur dus vero, σου κυών, oites dictus, modo lapidem, 'do' a gillam vel aliud quicquam, sonitum intus faciens, copiinet. Praegnans intus alio iste lapis est, quum quatiras, velut iη sonante, sunt verba PLINII; ideoque DioscoRIDEs : αιτισης λillai
'Aggregatum illud utrumque, sive lapideum, sive argili sum, vel trinosum,' quod in Aetitis in trice movetur et asti
282쪽
m rarioribus quilrusdam Aetitis ela. aas
EusTATIIIo et ΗESYCHIO Mτο του δονειῶ au , vocatur. Propter eundem crepitum AETIO, ex DEMosmΕNis libro, περὶ lapillus intus absconditus καλαμος, καλιμος, lyrae dicitur crepitaculum ; καλλιμος enim τον κά ςον Graecis significat. Hinc etiam
Huncce embryonem e materia varia et suae matrici semper consimili conflatum esse, iam silpra diximus; hinc Aetitem, e terra sabulosa concretum, Callimum arenWum, e marga, vel argillosa terra conflatum, plerumque glabrum et pinguem continera calculana, observamuS, qui odorem spirans violarum, lapidis violacei nomine solet instigniri. Aelites e silicum prosapia generati, lapillum duriorem intrinsecus cohibent; et hic praecipue est, qui Veteribus το ηχεὶον
Qui e pyritarum denique numero depromuntur, tostasios, ad gemmarum duritiem et naturam accedentes, in alveo suo abscondere, frequenti αυτο ψία sumus devicti. Adeoque PLINII Aetitem, quem verbis nimis generalibus describit, eundemque in aquilarum nidis reperiri asserit, et tamen inter lapides pretiosos reponit, similiter ex pyritarum progenie desumendum esse, non inepte Colligimus. Ita etiam argumenta reliqua omnia , quibus Aetitem in aquilarum nidis reperiri, et hinc inde praegnantibus, Vel parturientibus opit lari, illumque a colore aquilae caudae candido, vel flavo, Co nominatum esse, propugnare student, facile refellere, atque ab ipsius aquilae imagine, aetitis embryoni a natura venuste impressis, vocis originem potius derivandam esse, ex re ipsa de monstrare possemus, negotiis nisi iam aliis implicaremur. Misi Halam missau. 26. Punu 1769.
283쪽
OBSERVATIO XLVILDn. D. UILHELM. LUDOVIC. UILLH.
Sphaceto a cassa interva exorto.
Solidam inuammationis indeque provenientium malorum di ctrinam non solum medicis stricte talibus, sed et chirurgismmme necessariam eme, non facile quisquam negabit. Si vulgares praecipue barbitonsores ac balneatores veram eius indolem, atque naturam perspicerent, perplures calamitates, et lisntica sane mala saepius iam declinare, atque in meliorem statum convertere potuissent. Huius et sequentis observationis expositi casus, ubi in priori a causis internis exortae atque incongrue Uactatae inflammationes Sphacelus accessit, et in posteriori ubi a vi extrinsecus illata eadem provenit calamitas, Certissima huius asserti praebent testimonia. Divina vero clementia ac benedictione uterque paticns, alter quamvis amisso pede, alter Vero deper dito brachio anteriore suerunt servati, amboque adhuc inctam
Carpentarius quidam rusticus quadragesimum tertium agens annum, ac optimat antehac gaudens sanitate, initio mentis Novembris MDCCL X. venaesectionem dextro in pede multorum dolorum cephalalgicorum causa suscipiebat, qua etiam operatione chirurgus sui scientem quidem quantitatem sanguinis, pablidi vero coloris emittebat. Eodem die, quo venaesectio celebrabatur, dictus vir diarinoea per aliquot dies durante corrupiebatur Diarrhoeam autem hanc, crisin febris petechigantis epidemice tunc grassantis suisse, iudico. Septem continuos poli velebratam venaesectionem dies nullum dicto in pede semtit dolorem, vulnusculum etiam optime coales it, et aegrotans nua aedes obambulare valet. Octavo autem die nominatus
284쪽
Hr dolorem punctorium circa astragalum indicati pedis percipit, qui etiam locus colorem lividum nanciscitur. Chirurgus
tunc iterum vocabatur, qui saceulorum e herbis discutientibus paratorum atque Calefactorum adplicationem Curabat. Remedium vero hoc dolores non solum non mitigabat, sed molestiae eo potius adaugebantur. Deinde dictus chirurgus adfectum hunc spasmum declarabat, atque locum adfectum pectine seis taceo graviter fricabat, quo labore res iterum in peiorem adhue statum convertebatur. Denique idem artifex tam ipso aegroto, quam ad illum misso nuncio declarabat, se porro neque Consulere, neque aurisium suppeditare posse. Facta hac declaratione rusticus quidam . loci unguentum quoddam alias ad ambusta usitatum pingue, sed incalsum, adplicabat. Advocabatur tum famosissima viciniae medicast x, quae pedem adflictum Decis ebuli insumabat, in armenae pulvere conspergebat, eique e inrum aliquod ressum. sum imponebat, et etiam remessia interna, sed nescio quaenam, propinabat. inter atrocissimos eruciatus iners haec methodus continuabatur per quatuor hebdomades, tandem dolores remittebant, inflammatio vero in gangraenam et haec in sphacetum transibat.
Die XI. Decembris supra dicti anni chirurgus im nominatus Curationem sphacelati huius pedis et ecclesiastici & civilis praefecti persuasione denuo suscipiebat, & sequentia ordinabat.
Rec. Tinct. Rbabarb. Jh. D. ad vire. Rec. ε Core. Gin. Jj. D. ad Ch. pro usu interno, ad externum vero ulam compositionem quamdam uno iti basilici praescribebat. Nuncius remedia haec iapharmacopos o huius loci postulans, factum hoc reserebat mihi. Osficii ergo causa die XlII. eiusdem aegrotum ipse ego Vbsitabam, illumque hora vespertina tertia de magno aestu labrili, flagulis horis vespertinis ad duodecimam usque exacerbato , ingente siti et diarrhoea cadaverosi odoris conquerentem inveniebam. Singulae totius pedis molliores partes ad astra-
285쪽
galum usque aridum quasi nigrumque habebant adspectum. Ahastragalo ad genu fere usque integumenta communia plane deerant, musculosae aliaeque molliores partes putredine Correptae, tibiae aeque ac fibulae ollia a periosito denudata erant, atroque adparabant Colore. I.atitudine unitas palmae infra ς nu vero et carneae et osseae partes in optimo adhuc constitutae erant statu. Cum autem aegrotus Corruptarum partium nihi tam amputationem concedere haud vellet, chirurgo corruptae carnis ab ossibus separationem sensim tantum suscipiendam, exulceratorum locorum mundificationem adspersione Decocti
rad. ari toloch. rotundae verae melle rosar. mixti peragendam, crucdo vulneri vero adplicationem unguenti balsamici e M semi Ameaei sest. Mell roser. 3 ij. I. Amrrb..Τiss. Sutela. Ivj. et Mis. permolan. 3ij. compositi, atque defensionis gratia superimpositi nem sacculorum discutientium in vino calefactorum iniungribam. Interne potionem antisepticam ex Arias Ceras. nigr. C. C. eire. Adet. vis. fortiss. C mcb. Dcc. citr. ntis, momento nitri , et Syr. Mid. eoncinnatam, et lassicientem potum acidiusculum ordinabam, ac regimen calidum in temperatum mutare iubebam. Die XX. dicti mensis frater aegroti renunciabat mihi, res aegrotantis in melius ire incipere , aestum, sitim , ac di arrhoeam remittere, quietem et lamnum redire, putredinem subsistere, et infra genu novam pullulare carnem. Interiemi duorum dimrum miserum hunc iterum visitabam , illumque memorato in statu inveniebam. Sphacelatae enim pedis molliores partes suppurationis ope a mis separatae haeque pulchre mundi fic tae, et ipli musculi gastrocnemii optime adhuc comparati, ti-hiae vero, fibulae, tarii, metatarsi, atque digitorum pedis ossa omnibus luis involucris privata erant, et Calcaneus unice tendinis Achillis ope superioribus pedis partibus adfigebatur Rebus sic stantibus continuationem singulorum remediorum tam
internorum, quam externorum porro imperabam, et scopo r
borandi ventriculum ac intestina bis de die inlusum thee-
286쪽
De Sphaceto a causa interna exorta.
forme ex herbis amaris, S GD, et Cortice manterano parare
ad g vj. vel strbillare suadebam. Ultimis supra diat anani diebus totus pes inferior in articulatione malleolorum una cum toto achilleo tendine sponte decidebat. Initio anni MDCCLX. procrescentia integumentorum communium aeque ac carnosarum partium continuabat, corruptae vero tibiae et fibulae partes impedimento erant, ut vulnus coalescere haud posset. Iterum iterutaque ergo adhortabar aegrum, ut remotionem horum ossium concederet. Tandem hoc votum implebat. Quo tacto octavo mensis Ianuat idie operatio suscipiebatur, et duo haec om prope carnem recens procretam serra resecabantur, extremitate, ossium liniateo carpto EII sucem. Spirit. Terebmib. mixta madefacto, Caro vero eruda Unguento hactenus usitato balsamico tegebantur, et trun-εus more consueto fasciis at spleniis deligabatur. - Et sic amia putatio haec incruenta horae quadrantis spatio sine sensibili do lore, et inter continuos aegri sermones perficiebatur. Residua pars fibulae optimae constitutionis, tibiae autem restans portio ad medullam usque putredinosa corruptione insecta erat, qua etiam de causa lentam sanationem hoc in loco praenunciabam. Medio eiusdem mensis Unguentum balsamicum seponebatur, eiusque loco Mixtura ex v b. siccis. et presse rGari par ta adhibebatur. 3Medio Februarii totum vulnus praeter tibiam corruptam nova cute erat obducta. Hoc etiam tempore circa dictam ii biam per aliquot dies de magnis doloribus conquerebatur patiens. Quam ob causam uIterior remotio omis tibiae ad sanam nempe partem usque decernebatur, quod etiam aeger sub conditione, ut hypnotica potio ei exhiberetur, concedebat. O dinabam ergo sequentem Emulsionem: Rec. 2 q. R. Aeae. Nic
287쪽
dia pris rete, altera vero mox post operationem, sumenda. die XIX. eiusdem mensis chiruros cultello carnem de tibia Ie- movebat, et mediante serra fiustum huius ossis longitudine quatuor digitorum amputabat. Inferior et amputati huius ossis Pars corruptione cariosa infecta, et carne spongioso - luxuriante obducta, superior vero eluidem portio optime comparata erat. Quarto mensis Martii aegrotum iterum invisebam, et totum eius corpus habitu oedemnoso infectum, pedem vero amputatum usime ad magnitudinem imperialis consolidatum reperiebam. Ad debellandum oedema praescribebam : Rec. HI alexiph. St. Tinct. vitriin martis Lud. aa Ja. LIq. anod. m n. E. I. M. D. ad vitr. S. Ter de die natae I x. tum vino sumendae. Initio Aprilis viro huic fatum hoc ingratum accideba , ut, cum a seip so e ligno artificiose paratum pedem in omnium domesticorum suorum absentia adplicaret, et in hypocausto mediante hae machina obambularet, supine concideret. Hoc lapsu molli res pedis amputati et cute nondum obductae partes adeo conis tundhbantur, ut sortis haemorrhagia proveniret. Eadem Contusio etiam procrescentiae carnis luxuriantis, qua sanatio valde impediebatur, ansam dabat. Tandem vero etiam hoe impedimentum exsiccantibus et ad triventibus remedFis tollebatur, et
pes amputatus fine Junii perfecte sanatus erat. Martio, Aprili, Maio et Iunio pecusiaris adhuc accidebat casus. Hic vir nempe non solum crebrioribus et vehementibus supra oculum dextrum, sed et horrendis et lancinantibus quasi certis vero tantum horis exacerbatis in amputato pede doloribus, qui semper multis borborygmis subsequentibus aliquot sedibus incipiebant, et a chirurgo PRO CI Avo IlusTERi Co i clarabantur, opprimebatur. Denique autem hae etiam molestiae, praemissis convenientibus laxantibus, longo corticis pe- .ruviani usu debellabantur.
Sanguinem huius viri mox in principio morbi ad inflammationem proclivem, ipsam instam mationem tu pede sacculorum
288쪽
rum siccorum adplicatione, frictione, pinguium, resinosorumque unguentorum et emplastrorum adplicatione, et fumigati ne necessario corruptam fuisse, et postremo labrem anomalam apparuisse, non tacite quisquam negabit.
Sphaeelo e vi externa nato. - . . opulenti cuiusdam molitoris bene formatus, prudens, et,
feliciter diperatis variolis Connuentibus , optima gauis dens sanitate septem annorum filiolus, cum anni ΜDCCLXIII. nocte ante nativitatis Christi festum ad mittendam urinam e lecto surgeret, dextro brachio in matulam cadebat, et radium, ulnamque in medio diffringebat. Parentes huius pueri haud cunctabantur chirurgum proximum , carnificis filium mox accersere. Hic etiam sine mora adparebat, et ad brachii fracti summam perniciem omnem adhibebat operam ac diligentiam. Talem enim suscipiebat extensionem, quacum alius maximam distocationem articulationis in robustissimo homine iunxis.set iterum, et brachium fractum ita fasciis constringebat, utos Femori, fractum gigantei hominis cohiberi potuisset. ANtifex hic de futuro eventu certissimus erat, et tumorem manum versus subsecuturum, et proventuras in manu pustulas prae a iebat. Interim au'em brachium spiritu vim calefacto diligenter fovebat, et cetera fato committebat. Neutiquam etiam praesagitio huius viri frustrabatur, post aliquot enim dies brachium et manus tumidae et vehementer inflammatae, sed et puiculae, Sangraenae iam Praesentis signa, adparebant.
289쪽
Chiriargus pustulas forfice aperiebat, contra instamnationen
. quin cales axungia canis mixtin adplicabat, metacarpum sca- . cabat, vulneribus ab operatione hac Ortis unguentum a s tincum illinebat, et lintea vino , pauxillo herbarum ammatica-rum decocto, madefacta superimponere iubebat, minime autem vel fatarrum resa alii, nem, vel earum remotionem
. Hoc in tempore chirurgus ab huius pueri patre, meta ingenii acie praedito viro, saepius interrogabatur: Anne hae circumstantiae indicia vel gangraenae, Vel Sphaceli faciant, et filio suo summae perniciei esse, eique ipsam mortem constar Cere possint 'Semper autem illa temere et futiliter rhspondebat ne rem nihil mali ostendere, et in meliorem statum perventuriis esse, attamen cum haec diceret verba carnifex, brachii rata integumenta communia cinereum iam habebant colorem, natius sensuum expers erat, et corruptae eius partes putridum
Festo Epiphaniorum anni MDCCLXIV. decimo tertio nempe post factam fracturam die, pater, cum chirurgus te pore vespertino brachio laeso somentationes adplicaret, circa cubiti articulationem vulnus cultello quasi incisum animadvertebat. Adspectus hic valde perplexum eum iaciebat, quare etiam noctu ad me sestinabat, mihique rem ordine modo ducto narrabat, quo deinde ei respondebam: anteriores brachii partes secundum meam opinionem fortassis iam emortuas vesspha latas, et conservationem sanariam adhuc partium valde. 4fficilem, ambiguamque fore, interim autem putredinem. tam internis, quam externis remediis quovis modo Compescendam esse. Vix haecce proponebam, pater flagranter mox me rogabat, ut filium suum ipte inspicerem. Domicilium autem amicti huius viri a meo spatium unius horae aberat , qua e
iam de causa hora undecima vespertina demum, chirurgo
290쪽
De Sphaceto e vi extra'na nato. 233
mendingerisi iurato et primario comite, in illud perveniebam , puerumque cruciatum sic reperiebam, ut nunc Commemorabo. Pulsum habebat celerem, durum, atque frequentem , tota eius corporis peripheria vehementer sudabat, lingua erat arida et aspera, saepiusque delirabat, alvus vero ei aperta erat, et urina naturaliter fluebat. Conclave aegroti immodice erat calefactum, et odore putrido conspurcatum. Quod membrum neglectum attinet, lacertus tumidus atque inflammatus reperiebatur. Circa articulationem cubiti vulnus supra iam descriptum conspiciebatur, hocque vulnus terminus erat, ubi sana adhuc cutis ab illa sphacelo iam corrupta separabatur. Totum brachium linteis vino calefacto madefactis involutum erat. His, et supra dicto deligationis adparatu, remotis, O stupescebam sane , cum integumenta manus et brachii communia ad nominatum iam vulnus usque livida, et tactu gelida erant, et odorem Vere cadaverosum spirabant. Sine ullo labore etiam et dolore magnae portiones cutis sphacelatae tam in nu, quam versus Cubiti articulationem auferri poterant. Indicabam tunc patri, singulas putredine iam correptas partes vel manu cultello armata, vel suppurationis beneficio e medio tolli debere , nihilominus brachii conservationem dinficillimam sore. Posthac valde lamentabantur parentes, it rum ite iumque rogabant, ad brachium salvandum, ae si etiam id deformaretur, omnem impendere laborem, atque nullis parcere impensiis. Externe brachium laesum hac vice in linea recta sine ulla fastia in sacculum furfure triticeo repletum componebatur, et tantum piramis vino, cum larga portione MI rhae pularet aliae decocto , madefactis involvebatur, idemque brachium sacculi herbis discutientibus atque roborantibus repletis et vinoealefactis diligenter fomentabatur. Interne autem 'rdinabam: