Romanum museum sive Thesaurus eruditae antiquitatis in quo proponuntur, ac dilucidantur gemmæ, idola, insignia sacerdotalia, ... instrumenta musica, vota, signa militaria, marmora & c. ... Opera, et studio Michaelis Angeli Causei De La Chausse. Tomus

192쪽

SAPIENTIA

IN ACHATE VARIA, O

196쪽

ROMANUM MUS EI

THESAURUS

ERUDITAE ANTIQUITATIS. SECTIO SECUNDA

Deorum Simulacra, Idola, aliaeque

Imagines aereae, ac marmoreae.

V P P IT E R sinistro lateri fulmen tenet . isque est , quem veteres Milichium , &Defium . idest placabilem, & supplicitus praesidem dixere. Aristoteles, seu quis fuit auctor libri de Mundo, inter multa Iovis cognomina , illa etiam enumerat:& hoc nomine illi e candido marmore Po-licleti eeleberrimi statuarii opus Argis in Templo Apollinis Lycii dicatum erat Paus in Chorint. lib.2O. p. I9. Rursus ara trans Cephisum amnem consecrata . ad quam Theseus a Phitali posteris de caede purgatus dicitur 3 demum Plu Tom.L G res

197쪽

Romanum Μ eum.

res Veteres nummi inter quos argenteus Neronis ille in quo legitur Pupiter Custos. Oris habitum , faciemque eleganter descripsit Homerus Iliad.A. Nempe nigris superciliis innuit Puppiter Ambrasti Cero pili vibrati sunt Regis

Capite ab immortali.

Ex quibus versibus Jovis etiam Olympii statuae larmam a cepisse confessus est Phidias. Hastam vero puram ut plurinum gerit Iuppiter, & Veste tegitur caput, quae immutabilem ejus soliditatem exprimunt, cujusque virtute coelestibus tantum, ac intellectualibus partibus patentem , insernis contectis, ut indicaretur oculiari nobis mortalibus humi degem tibus , uti ex Eusebio advertit Fabretius ad Colum. Trajan. Pag. 3Ι9.

TABULA IL

SErapis, qui etiam Ditis,Iuppiter, seu Pluto est. Iuliunus Imperator orat. X.

Unus Puppiter, unus Pluto, unus es Serapis. Reverendum illud AEgyptiorum numen Serapis in nummis interdum barbatus,& senex,interdum juvenis atque imberbis conspicitur a quod sorte factum, quia ille erat vetustissimus AEgyptiorum, alter advena, adventilius, atque eX Ponto, ac Sinopensium urbe Ptolemaeo vel Lagi filio, vel Philadel-Phο , Vel Euergete procurante, advectus Deus, qui, teste Tacito lib. 4. Hist. cap. 8 3. Regi per quietem oblatus .decore eximio , o majore quam humana specie IUUENIs cum monuit, ut musianus amicorum in Pontum missis erilem suam acciret. Si tamen quis est qui hanc conjecturam existimet admittendam non esse s ego facile illis assentiar, qui judicabunt Serapim . modo ut jumenem, modo ut senem effingi, quia sol etiam exbstimabant esse,vel quia parum sibi Gentiles in effingendis numinibus suis constabant. T A-

198쪽

Sectio II. Deorum Simulacra, &C. FIT ABULA Iu

Roma gentium domina, & per excellentiam Urbs dicta

tamquam Dea summo cultu ab antiquis venerata est, Templaque habuit tam apud Romanos,quam apud eXterOS.

Alabandefies inquit Livius lib. 3 s. cap.6.) Templum Urbis Romae se fecisse commemoraverunt sin Senatu ) ludosque annisersm rios ei Di instituisse. Alabanda fuit Cariae oppidum, quae regio est minoris Asiae. Caesar Octavianus Templum Urbi Romae, patrique Caesari, quem Heroa Julium nominavit, Ephesi, & Nicaeae clarissimis Asiae, & Bithyniae Civitatibus fieri permisit, ut narrat Dio Cassius lib. s I. &sic in Graecis veteribus nummis SE A POMΗ saepius inscribitur. In ipsa quoque Urbe plura ei Templa aedificata sunt, inter quae supe hissimum fuit illud ab Antonino Pio erectum, cujus occurrit typus in nummis ejusdem Imperatoris cum epigraphe, ROMAE AETERNAE. Repraesentatur autem haec Dea cum galea cristata nudam habens mammam dextram Heroinae instar eo plane modo, quo exhibetur in hac imagine, & describitur a Corippo lib. I. de laudib. J ustini.

Addidit antiquam tendentem brachia Romam, Exstrio ο nudam gestantem pectore mammam , Altricem Imperii, libertat que parentem . Cicero in Catil. Orat. 4. Romam vocat lucem orbis terrarum, atque arcem omnium gentium. Tibull. lib. 2. el. s. immortalitatis nomen ei tribuit. Romulus aternae nondum formaCerat Urbis

Moenia.

Martialis ep. 8. lib. I 2. Terrarum Dea , gentiumque Roma,

Cui par es nihil, o nihil fecundum. Isidorus lib. 8. Orig. cap. 6. Roma sola Urbs, eaetera Oppida. Sed non soli autho res profani UrbemRomam his sublimibus

titulis decorarunt , ipsum etiam audiamus Hieronymum lib. 2. contra Jovin. de illa sic loquentem . Urbs potens , Urbs Orbis domina , Urbs Apostoli Core laudata , interpretare vocabulam tuum, Roma, aut fortitudini nomen es apud Graecos, aursublimitatis juxta Hebraeos. TOm. I. G a

199쪽

BAcchus hic repraesentatur facie juvenili & muliebri,

prout ab Albrico depingitur , teneroque ae delicato Vultu, crinibus more puellarum collectis & pendentibus. Ovidius lib. q. Metam. Tibi enim inconsiumpta juzentasTu puer aeternus, Tuformo visimus alto Conspiceris caelo ; tibi, cum fine cornibus ad as, Virgineum capur es. Vitium frondibus, & uvis coronatus exhibetur juxta fusidem Ovidii descriptionem lib. 3. Metam. Ipse racemiseris frontem circumdatus uvis. Harum enim ferebatur inventor a cui tamen opinioni refra gatur Tertullianus in Apolog. cap. I s. Bacchum non inventorem vitis, seu vini usus, sed tantum demonstratorem fuisse scribens. Caput Dei mitra vincitur solito ejus Ornamento . Propertius lib. ψ. el. 2. Cinge caput mitra, speciem furabor Pacchi. Sed quare vinculo caput alligare solitus fuerit , declarat Diodorus apud Eusebium lib. 2. Praep. EV. cap. 2.-n τας

Porro inquit mitra quidem revinctum illum caput habuisse ferunt , a esus acutos capitis dolures , quos ex immoderato vini haustu pateretur . Flores quidam rosis similes mitrae annexi sunt adversus ebrietatem, ut docet Athenaeus, valentissimis, quibus veteres non convivarum frontes tantummodo , sed & calices torosque solebant adornare. Horatius lib. I. Carm. Od. 36. Iveudefint epulis rose. Et Tibullus lib. 2. el. 6. Aut e mole sacris tendent umbracula sertis Vincta: coronatus sabit or ipse calis . Bacchum diversa nomina sortitum fuisse, refert Ausonius ep. 3O. Oguia me Bacchum Cocat. Osirin a raptus putat. Μυ Phanacen nominant.

Diom

200쪽

Sectio II. Deorum Simulacra, M. s 3

Dion on Indi existimant. Romana sacra Liberum. Dictus est Liber a liberando, quod vinum a curis mentem ibberet, tristitiaeque mederi videatur: non autem ob licentiam linguae. Auctor est Seneca lib. de tranq. vitae. Huic imagini ab una parte subjicitur patera, seu Bacchi poculum, quod & scyphus, & cantharus vocatur: ab altera phallum, cujus pompam Μelampus in Graeciam primus introduxit, teste Herodoto in Euterp. Plutarchus lib. de cupid. opum describens sacram Bacchi pompam , amphoram Vini cum palmite, hinc hircum quem trahebat aliquis , post cistam nucum , & phallum recenset. Plura vide apud Euseb. lib. 2. Praep.EV .cap. I. Arnobium lib. s. adv. gent. Diodorum lib. I. cap. 2. Augustinum lib. . Civit. Dei cap. 2I. & a . & Alliam

Cretensem.

TABULA T

S Equitur alia statua pariter elegans,sed argentea,& rarita.

te conspicua extans in celebri Patrum Carthusianorum Musto antiquarum supellectilium, ac praecipue nummorum cujusvis metalli,& moduli jam refertissimo.Hanc quidemFl ram asserunt. Bacchum alii floribus coronatum. Facies Virilis est muliebritatem spirans , & juveni Baccho valde con-Veniens , qui nonnumquam cum crinibus more puellarum collectis, teneroque, ac delicato vultu juxta suam duplicem naturam repraesentatur . De Coronis egimus in Sec. I. Qui plura volet, considat Athenaeum lib. I S. Deipnos. In omni fere sagrificiorum genere frequens fuit coronarum usus; maxime tamen coronis usi sunt in sacris Bacchi. Auctor enim est Plinius lib. I 6. Hist. cap. g. Primum omnium Liaberum Patrem, Ilae Bacchum imposuisse capiti suo coronam ex hedera ; postea Deorum honori surificantes sumpsi e victimis finia coronatis . Alioquin Bacchi coronam hederaceam , & lauream fuisse ex Tertulliano de coron. mil. cap. I. intelligimus . Nil Vulgarius est corona Bacchi pampinea. Sed & legimus apud Euripidem in Bacchis ver. IO2. Bacchantes sibi impoluisseeoronas hederaceas , & quernas, & smilace florida composit

tas s