장음표시 사용
61쪽
4 Romanum Mustum. TABULA LXII.
INsculpta vero subtus juvenilis essigies thiara parthica insignis, qualiter AtyS Vulgo repraesentatur. Hunc elegantis gemmae typum olim mihi benignh communicavit Joannes Clampinus vir summae eruditionis , ac doctrinae, qui eam ad superbos Aquae Virginis ductus columnis, ejusdemque Virginis statua ornatos censuit referendam . Virginem Aquam a M. Agrippa in Urbem adductam narrat Frontinus lib. I. de Aquaeduct. Rom. ejusque originem describit his verbis . Idem Agrippa cum jam temtium Cos fuisset, C. Sentio, o Sp. Lucretio Coll. post annum XIII.
quam 'uliam deduxerat, Virginem in agro quoque Lucullano cotilectam Romam perduxit. Dies, quo primum in Urbem responderit, V. Iduum Punii inzenitur. Virgo appellata es, quod quaerentibus aquam militibus puella Girguncula quasdam venas monstroit, quassiecuri, qui foderunt, ingentem aquae modum inzenerunt. AEdicula sonti apposita, hanc Virginem pictura ostendit. Concipitur ergo Sia Collatina ad milliarium v III. palustribus locis, signino circumjecto
continendarum scaturiginum causa. Aluυatur ex compluribus aliis acquisitionibus. Senit per longitudinem passuum XIII. insilium CV. Ex eo riso subterraneo pag. XI. millium DCCCLXV. Supra terram
per pag. ΜCCXL. Ex eo substructione risorum locis compluribus pag. DXL. Opere arcuato pag. Dcc. Acquisitionum ductus risi sab- terranei sciunt pag. ΜCCC v. Hujus Aquae ductus statuis, &columnis ab eodem M. Agrippa ornatos fuisse, docet Plinius
lib. 36. cap. I S. cujus verba, quoniam ad istius gemmae explicationem mire faciunt, hic refero . Agrippa Cero sinquit) tu aedilitate sua, adjecta Virgine Aqua, caeteris corriSatis, alque emen datis lacus Dcc. secit: praeterea salientes CV. Casella CXXX. complura
62쪽
Sectio I. Gemmae antiquae. 4 s
plura etiam cultu magnifica. Operibus iissigna CCC. area, aut mammorea imposuit, columnas ex marmore CCCC. eaque omnia annuo
spatio. Haec Aqua minus abundanter fluebat, quam Anio novus, sed aliis omnibus Appia videlicet, Aniene vetere, Maditia , Tepula, Iulia, Alsietina, quae eadem vocabatur Augusta, & Claudia copiosior erat: cujus major pars in Urbem dividebatur, minor vero eXtra Urbem exibat, teste Frontino lib. 2. qui de Virginis Aquae divisione sic loquitur. Exibant extra Urbem quinariae CC. 'RHiquae quinaria Μ MCCCHII. intra Urbem disidebantur per regiones VII. VIII. XIIII. In Coelia XXVI. Ex quibus nomine Caesaris quinaria DXLIX. Prizatis quinaria cccxXXVIII. Usus publicis ΜCCCCXVII. Ex eo muneribus duobus quinariae XXVI. Lacubus Sigintiquisque quinariae LXI. Operibus publicisbexdecim quinariae ΜCCCLXXX. In quibus per se Euripo, eis ipsa nomen dedit, quinaria CCCCLX. Exhibentur in hac gemma duae mulieres manibus elevatis Virgini vota facientes . Nymphis. Fontiumque Geniis Vota saeph a Veteribus repensa liquet ex antiquis marmoribus a Grutero vulgatis, ut& a Sponio plurimas inscriptiones in suis Miscellaneis rese- Tente , quarum unam ad praesentis gemmae dilucidationem hic refero.
Ibidem etiam Vir Eruditus duo marmora protulit 3 alterum quidem exhibens tres aquarum Nymphas,sive N ades cum vase aquam effundente, latioque cujusdam herbae aquaticae, a deXtra parte serpentem erectum Nymphis sorth sacrum , a sinistra Augustalem Augustorum libertum Nympharum numini sacrificantem: basi insculpta sunt haec Verba.
Alterum vero sex figuras referens, Dianam videlicet, Nym-PhaS tres, Silvanum , & Herculem eum sequenti inscriptione.
63쪽
ET CAECILIUS ASCLEPIADES EX VOTO NYNFABUS D. D.
Non solum Ν ades, Fontiumque Genios colebant veteres, sed & urbium, populorum, & civium, quos eiungebant tu ritos, eisque sacra faciebant, eXistimantes illos rerum omnium gignendarum Vim obtinere, populosque, & urbes in eorum praesidio, ac tutela esse, unde Prudentius lib. 2. contra Symmachum. Sie urbibus adfert
Hora di que suum. cim primum moenia surgunt,
Aut Fatum, aut Genium, cujus moderamine regnent.
Suum etiam unusquisque privatum. & particularem habebat , ut docet Plinius lib.2. cap. I. uuamobrem inquit major icurlitum populus etiam, quam hominum intelligi potes: tam figuli ex semetipsis totidem Deos faciant, Punones, Geniosque adoptando fibi. Sic Augusti Genio Templum dicatum fume, scribit Suetonius in ejus vita cap. 6O. Reges amici, atque socii.'singuli in suo qui sique regno, Caesareas urbes condiderunt, or cuncti simul aedem BCis Obmpici Athenis antiquitus inchoatam perficere communi sumptu desin erunt, Genioque ejus dedicare. Arcus, seu Viginis aediculae fornici appensa est lucernar illas antiquitus ante aras, Deorumque imagines tam in templis, quam alibi cultus, honorisque gratia positas fuisse nemo nescit: sic aurea il-Ia Callimachi apud Athenienses in aede Minervae collocata fuit, quae sine ullius novi somitis adjectione toto integro anno splendebat, ut narrat Pausanias in Atticis, & de qua scribit Hieronymus Cardanus lib. I. de subtil. & lib. Io. de Variet. cap. go. mirabilis hujus artificii causam tentans explicare. Sic illa inextinguibilis in Phano Veneris sub dio sic ardens,
ut eam nullus imber, nullave tempestas extingueret, teste
D. Augustino lib. 2I. de Civit. Dei cap. 6. Sic illa in Britannicae Minervae delubro, si fides Iulio Solino Polihistori, qui
ait cap. 24. Britanniae fontibus praesul esse Μinervae numen, in cujus aede perpetuus ignis procul dubio in lampadibus, imcernisve ardebat. Sic illa Jovi Ammoni dicata, quae in ejus Templo citra omnem novi somitis adjectionem nisi exacto anno extinguebatur, ut resert Plutarchus in opusculo deo
64쪽
Oraculorum desectu . Sic illa, de qua loquitur Strabo lib. 9.in Μunychia urbe Atheniensium ad Pyreum sita vetustum Minervae delubrum perpetuo inextinctae lucis lychno illuminans . Plures aliae possent recenseri, sed istae ad gemmae nostrae dilucidationem susticiunt .
TRes gemmae, quae sequuntur, una cum aliis pretiosissimis eruditae antiquitatis monumentis asservabantur
in museo Marii de Picolomineis . qui harum ectypa in aere affabre incisa pro solita sua benignitate meo Thesauro Iargitus est. Serapis, qui in prima exhibetur, idem reputabatur cum Plutone , &Jove teste Apollinis oraculo apud Julianum Imperatorem . de quo infra. In nummo argenteo Diocletiani repraesentatur Jovis stantis figura dextra globum, cui victoriola imposita est . sinistra hastam, propedibus Aquila cum epig. Iovi TUTORI AUGG. Tutor animarum Iustorum dicendus Pluto juxta mentem PIatonis ,& in hac imagine hastam vice bisurcati sceptri gerit, quod ipse non horribilis, ut fabulae illum describunt, sed mitis& benignus sit , sub aspectu minime cadens , & in te, ligentia constans , sublimes Iustorum animas ad se evehens ι de reis vero illas aliis corporibus assigendo poenas
exposcens et unde Plato eundem non absurdθ prudentem Deum esse dixit, & hoc nomine vocatur ab Homero Ιl. I.
Vers. ψ89. Ζευς. Modius , & Cerberus Serapidis .& Plutonis fimbola r Canis triceps inferorum Custos credebatur . Virgilius lib. 6. Aineid
Cerberus haec ingens latratu regna trifauci Personat, adverso recubans immanis in antro ..
Serapis Deorum maximus habebatur apud AEgyptios, qui ejus simulacro tricipitis animantis signum adjungebant reserente Macrobio Sat. lib. I. cap. 2O. Ipsum autem & Maximum . & Jovi aequalem declarat inscriptio Gemmae incisa. CAPAPIC MEPICTOC ICOS ZETC . Seu eumdem Isiacum Jovem vocandum asserit. ICIATOC ZETC . quae interpretatio melius
65쪽
melius forsan appropriata videbitur Serapidi . qui idem
credebatur cum Jove , ut supra dictum est. Legans Sapientiae simulacrum, sorte amuletum honores statuens in Achate varia incisum hic exhibetur. Dea stolata dextra globum, hastam laeva, cui serpens involutus, columnae innititur : ad pedes clypeus, in quo facies muliebris. sorte Gorgona. Pausanias describens Minervae simulacrum meminit Serpentis hastae involuti prudentiae , sapientiaeque hieroglyphici . Estote prudentes sicut Serpentes . Ait Dominus apud Matth. Io. I 6. De aliis simbolis abunde alias dictum est.
S Equitur Idolum falcata Luna , aliisque notis Isidi propriis insigne in gemma Italice Proma insculptum , cujus hieroglyphica tenebris obvoluta feliciori OEdipo meae in conjiciendo tenuitatis conscius interpretanda relinquo. Haec sunt, studiose Lector, quae de gemmis antiquis in hac Sectione contentis habebamus dicendar illae pretiosiorem thesauri partem conficiunt a paucae sunt re vera, si quantitatem attendis; si qualitatem, & raritatem plurimarum Ioco tibi esse poterunt. Selectam nostrarum gemmarum antiquarum seriem annotationibus illustratam anno saeculi proxime praeteriti ublimo vulgavimus , quam consulere poterunt , qui illarum pretio, raritate, & artificio tenentur.