장음표시 사용
81쪽
S ecce statua quam Iecἰ, in altero quam timui. Den Ique ubἰ in Hebraeo legitur ex quo cmpore si) Samaritanus a gloria
Plura alia congerit Hottingerus sa 4 a quibus sese exis pedire arbitrantur adversarii dum respondent disserre quidem textum Samariticum interdum ab Hebraico, sed in rebus parvi momenti. Verum responsio istaec effugit argumentum non solvit. Non enim quaestio versatur circa substantiam operis, sed circa antiquitatem, & utrum Samariticus a textu Hebraeo proflaiscatur , quad certe demonstrant allatae animadversiones. Idipsum confirmant ea omnia quae in tein χ tu Samaritano superadduntur, quaeque eo lori desiderantur in Hobraeo sed alibi reperiuntur δc praeeipue in Deuteronomio. Etenim cum hic liber sit veluti totius legis com .pendium, quae traditur in aliis libris, textus Samariticus desumit ex eo non pauca aliisque interserit versibus vel Exodi, vel Levitici, vel Numerorum. Hoc autem maxime comprobat super Hebraicum conflatum esse Penthateu. tum Samaritanorum, Sc spectandum veluti paraphrasim . Insignem quoque permutationem, quam merito dixeris interpolationem , deprehendimus in capite vigesimo septimo De uteronomii versu quarto. Ibi legitur in Hebraeo texta Judaeos trajecto Iordane lapides constituturos in monte Ebal, Samaritani abiecto nomine Ebal temere invexerunt nomen Garizim, & eo quidem consilio, ut ma lorem com
82쪽
sliarent sanctitatem venerationemque templo ab iisdem eonstructo super montem Garizim prae templo Ierosolymitano. Hanc autem opinionem antiquitus constat insedisse Samaritanis ex colloquio, quod refert Ioannes si Samari. tanae mulieris cum Christo, ia quo adseruit vetustos Patres selegisse eum montem pro cultu, contra id quod sentiebant Ierosolymitant . Observandum denique in supputatiouibus ehronologicis differre textum Samaritanum ab Hebraeo, lamelioris notae eruditi hac super re etiam cuicumque lecti ni praeferendum esse Hebraeum textum consentiunt, idque invicte probat Natalis Alexander et . Verum quid Vallono reponendum, qui cum agnoverit Morini Sententiam merito labefactari , temperat quidem, sed artificio quodam, lita ut si non autenti cum cum Morino eum velit Penthateucum, tamen originarium textum
illum esse, habet quod probet. Samaritanum codicem, ia-quit ille 3 , plurimum discrepat ab Hebraeo , non solum vocibus transpositis , sed saepe etiam lategris versibus, iam agna parte quorumdam captium; tum etiam multa iuvariis locis esse repetita in codice Samaritano , . quae semel tan um aut nusquam in Hebraeo reperiuntur, multisque quoque additis, detractis, aut variatis, quae aliquando etiam sensum mutant, haec tamen quae ipse concedit, tanti non sunt, ut illum a praeconcepta sententia dimove aut, sed ob-
83쪽
firmato animo eontendit textum Sama itanum depravatum fuisse a Dostat seu Dositheo homine ex Hebraeo Sama. ritano. Verum haec asseri quidem , sed numquam probari possunt. Antiqui enim, quibus innotuerat & Penthateucus Samaritanus, & persona Dosithei, temerariam manum inis jecisse super Scripturas minime tradunt. Ab Origene enim accepimus eo dementiae pervenisse, ut se crederet Messiam, ae voluisse ut quem se secerat, agnoscerent Samaritae ; ob eamque causam sensum detorsisse Scripturarum, ita ut Moses non de Christo, sed de se loqueretur & praecipue in Deuteronomio si ubi ait Prophetam de gente tua, o de fratribus tuis scur me, fuscitabit ribi Dominus Deus tuus: ipsum audies. Eadem sere habet Tertullianus sa) & Ege.
sippus apud Eusebium s3 . Quamvis Photius in sua
Bibliotheca sententiam referat Eulogii Patriarchar Alexandrini, eui in animo erat Dositheum Scripturarum textus corrupisse; istaec corruptio designatur utique per praeposteram eorumdem textuum intelligentiam.
Praeterea si sedato quocumque animi motu contra suos adversarios rem expendisset Vallonus, animadvertisset ut, que, varie lates, quibus ab Hebraeo discrepat Samaritanus eodex, adscribi non posse vaferrimo Dositheo. Etenim di ferre vidimus Samaritanum ab Hebraeo propter Harbraic
84쪽
rum similitudinem literarum , quas non satis observa.
runt qui textum exscriberent, unde unam pro altera exce. perunt. Hoc autem tribui nequit viro, qui sua in missionem probare velit ex depravatis textibus, cum aliter eos
eorrupisset, sed scribenti imperito. Aliae etiam discrepantiae versantur in supervacaneis addita mentis depromptis ex aliis locis Scripturarum ; & hoc hominis est, qui exscribendo quidpiam addiderit perspicuitatis ergo, & cui proposi tum fuerit Paraphrasim concinnare, quod pariter Dosithei impietati nihil conserebat. Remanet immutatio illa montis Garizim pro Ebal, quae utique appingi potest Dositheo,
qui licet natione Iudaeus, fuit tamen secta Samaritanus. Verum cum habeamus luculentissimum Samaritanae illius Mulieris testimonium, quae cum Christo locuta est, eam ecte sententiam Samaritanorum , idque ab ipsis doceri perpetuo, non est recurrendum ad Dositheum , qui vixit tempore Apostolorum, quique totuς erat ut verba Mosis de Messia in seipsum transferret. Haee omnia firmantur magis si consideretur Dositheum velut hominem perniciosum ejectum tandem fuisse a suis Samaritanis propter tumultus quos excitabat; unde minime passuros existimandum Pea. thateucum ab eo corruptum publice legi in eorum Synagogis. Denique cum certi simus Samaritas sedula cum c stodivisse more Hebraeorum suum Penthateucum si) , quis credat exemplaria omnia quae in Europam variis tempori-
85쪽
bus translata sunt ex oriente, & ab ipsis Samaritis aece. pia si scatere tantum Dositheana depravatione Τ Non authenticus igitur neque originarius habendus est textus Samaritanus, sed ab Hebraeo proficiscitur, & sortassis etiam a Versione Septuaginta Virali, cui pluribus in locis maxime conformis est, ubi ea versio discrepat ab Hebraeo si . Quae
cum ita sint ex Samaritanorum Penthateuco quidquam argui neutiquam potest pro immutatione literarum. Quae hucusque adversariorum momenta ad examen revocata sunt, ab iis omnibus communiter usurpantur . Nonnulla tamen profert Calmetus s3ὶ quae ab eodem excogitata videntur, ob eamque causam egent utique pecu Iiari refutatione. Sed in antecessum observandum est intelligi nequaquam posse, qua ratione adhaereat opinioni Hieronymi, & origenis in sua dissertatione super illum Eze.chielis textum Sigua Tau, cum antea in suo in m mentario tradiderit germanam ejusdem literalem intelligentia in eam esse, quae docet Signa Signo. Praeterea in eadem dissertatione habet pro re certa, & explorata Sacerdotem ibium ab Assaradone Syriae Rege in Samariam missum ad novam Coloniam circa verum Dei cullum edocendam, etiam Penthateuci exemplar illorum manibus tradidisse . Hanc autem certitudinem infirmat utique in suo Commea.
86쪽
tatis sa , ubi sententiam refert, nee tamen resutat eorum, quos vocat, & iure quidem doctissimos viros qui censent Samaritanos tunc temporis nulla habuisse Mosis volumina, nullamque aliam normam cultus Deo impendendi adhibuisse praeter illam, quam a Sacerdote ore tenus traditam acceperunt. Quod quidem vero simile est, cum ' exilii. mari nequeat exteris populis, sibique invisis, qui ab Abraam non descenderant, ac propria occupaverant domicilia Israeliticae gentis, Sacerdotem illum libros legis patefieri voluisse. Quod firmatur magis ex illarum gentium historia 3
quae licet timore quodam, ac veneratione verum Deum prosecutae sint, unaquaeque tamen juxta morem suum cou-
flavit Idola sua, Sacerdotes instituit , ritusque retinuit superstitiosos, dc idolatricas ceremonias. Ad haec, ipse dubitat Calmetus eodem loco cum Sanctio Lirano aliisque Sacerdotem illum fuisse gentilem, idque arguit ex constanti illius populi idololatria, quam non permisisset vel saltem exprobrasset docendo ea quae in Scripturis traduntur de Deo, ejusque cultu, Sacerdos Israelita ob eam causam eo speci liter traductus. Argumentum vero ab Hieronymi versione deductum, quam paulatim in usum accepit Ecclesia, levissimi esse mo. menti nemo non videt. Vult enim doctissimus Interpres fieri potuisse ut inducerentur apud Hebraeos novi characte.
87쪽
res in Seripturis quemadmodum Hieronymiana verso in. vecta est in Ecclesiam, quae cum dissicultate quidem, sed lapsu temporis invaluit. At, praeterquam quod opinio haec praecipuum destruit & commune adversariorum principium , qui ideirco statuunt immutandas litteras in Scripturis , eo quod Chaldaeorum characteri in exilio Babylonis Hebraei
assueverint, proindeque immutationem illam libenter ex eis pluri, non exiguum intercedit in utroque casu discrimen. Utilissimum erat Ecclesiae, ut Versio haberetur, quae longe minuet scateret mendis, prae o matbuῖ quae ante circumsereobantur; unde si ab Hieronymo id pretestitum fuit, nil mirum si Ezclesiae deinceps eamdem amplecterentur. Quae v e. ro exorta est primo dissicultas ex eo repetenda quia Hiero. nymi aetate cum paueti, ac fere nulli essent quibus innotescere potuerit discrepantia versionum ab originario textu Hebraeo quem ignorabant, Hieronymi suasionibus dissieul. ter acquieverunt. Agebatur vero in immutatione characteris, ut Hebraei repudiarent illustre antiquitatis monumentum, easdemque literas, quas superna virtus in Tabulis,& Moyses in libro legis adhibuit. Caeterum Calmetus ipse alibi si) docet nonnullos scripturarum libros, ac praecipue
Psalmorum prout reperiebantur in veteri Versione, in vulgata etiam permansisse propter consuetudinem recitandi eos
in sacris iunctionibus, ac proinde uti non poterat hoc argumento. Sed hactenus. Caetera persequi, quae addit ille,
88쪽
supervacaneum est eum vel dubiis imitantur prIneipiis, vel abunde superius refutata sint praesertim in capite tertio, &
Semotis itaque, ni fallimur, causis omnibus, quae pro poni possent ad labefactandam sententiam, quae adserit eos. dem semper in Sacris Bibliis permansisse characteres, supero est ut adfirmetur, alteri quae ipsi oppOuitur , anteponendam esse. Id prosecto egimus ut alacriori animo, contemtione, & studio ad Hebraicam linguam se conseram addiscendam, qui in penitiori Sacrae literaturae notitia institui volunt, quod sane necessarium est in iis qui ast Ecclesiae ministeria adscribi volunt. Sed ad hanc rem audiendum decrevimus celeberrimum virum Carolum Sigonium , cujus verbis totam hanc tractationem liceat concludere squid, inquit ille in Commentario ad Sacram Hiiloriam Sulpitii Severi, in nobis sensus ne dieas sanitaris, inesset , ab iis
quae Iaeris continentur Hrbraeorum literis , initium ducere deis heremas . Nam se prima rerum principia quaerimus, non altius ν etere, quam ab ipso rerum hominumque, qstod ibi troctatur,
opifcio possumus ; s vera, nibii ram verum eAsit, quam quod Dei ipsi/s viυenris ore prolatum est; s gravia quid magnificentitis iis inveniri monumentis pores, in quibus Samcta Dei Mandata, flutaria promissa, certa oracula , et ero. que his adnexa salutis nostra adminicula eoncluduntur Z Pomro autem unde aut virLutum exempla maestantiora ad yem quendum, aut viriorum desti 'tiones aerioνes ad declinandum,
89쪽
s braeorum perἰ Commensariis possuηνὶ In quibus solis aperie
docetur quantum bumanum genus, aut religione colenda fumismo praesentis Dei auxilio subleυetur, aut ea negligenda aeri ejusdem iracundia conteratur. Haec longe prae tantiora utique sunt, quam quae habet Poeta Philosophus de Socraticis disciplinis .
90쪽
CAP. Expenditur eaus, quae reddi flet, eur Eaedras vereres lixeras abjecerit, petita ex diuturnitate Bab lonicae captivitatis. 2.CAP. IV. Immutatio literarum in Sacris Bibliἰs Ineonvenienserar ob dispersionem Iudaeorum peν rotam dominium Chaldaeorum a P. V. Ex oris Iudaeorum eontra Samarisanos ἰnfirmum depromitur argumentum immutationis titerarum in Smeris Bibliis.
Ex cura vero fervandi omnia etiam levissima quae a Patriabus acceperunt, arguitur recte easdem literas semper ro
CAP. VI. En peculiari quarnmdam Γνeνarum formarione oefigura eruitur easdem pe mansisse literas in Sacris Aia