장음표시 사용
51쪽
Nec ex Danielis testimoniis capite primo θquinto potest probari immutatio cἶaracterum in Sacris Bibliis.
SAmariticum characterem in codice Scripturarum ante cessisse Chaldaicum conantur adstruere adversarii ex vero bis illis, quae in pariete spectante rege Persarum non sine prodigio conscripta apparuerunt, prout habetur Danielis capite quinto versu citivo. Si omnes, inquiunt ipsi, Chaldaeorum sapientes neque ea legere, eoque minus interpretari valuerunt, id profecto contigit, quia non Chaldaico charactere suerant superna manu depicta , sed ipsis ignoto, quale erat Samaritanum. Quod vero fuerit revera Samaritanum arguunt ex eo quod Daniel & expedite legerit, &facillime explicaverit. Verum si solus Daniel & legit ea verba & exposuit num sortassis quia Hebraeus, vel potius quia Propheta Domini Unde si non Chaldaica erant, e gone Samaritica Τ Calmetus egregie probat potuisse voces illas neque legi neque interpretari licet Chaldaico characte.
re & sermone expressas. Σα Porro, inquit ille a), in
52쪽
inguis orientalibus , ubi rarissimus est usus moralium, S
merarum sensum plerumque aperit ipsa pronuntiatio vel nexus fermonis I nec noυum est nec infuerum, Mi illos pariter, qui eallent linguam, oe cbaracteres , Iareant voeabula solitariai nullo sermonis nexu cum aliis eonjuncta, cujusmodi sunt .lla Mane Techel Phares. Fae alicui in Hebraeo probe ve fato occurrere, ex. gr. , voculam Iolitariam d b r 'm, num. quam percipere illam valebit, eum literae illae decem omni.no diυersis signisitationibus infervire possint pro varia pronuntiandi ratione. Ita pariter aceidere potest iu Chaldaeorum iuua , qua fortasse tres Via voces descriptae erant. Rectis. si me haec dicta sunt cum ex iis literis em tantur plures vo .ces quae varium exprimu ut sensum: fit enim deυer, quae vox
pestem signifieat, fit da var , cui respondet verbum, dabber , ιο qui, & hic porro pro varia pronunciatione diversi sensus. Probabilem quoque illorum opinionem existimat Matthaeus Polus, qui adfirmant initiales tantum M. T. P. illo. rum verborum depictas fuisse literas si , in quam iverunt etiam nonnulli ex Hebraeis set . Neque spernenda Mald, nati aliorumque sententia est, qui asserunt divinitus impeditos suisse, qui ad ea explananda accesserunt, ut haec gloria Danieli reservaretur 3 . Ex iis, quas attulimus, seligendam opinionem aliquam confirmat nos ignorantia ipsa praecipuorum sapientum inter Chaldaeos. Possibile ne erat
53쪽
ut nullus reperiretur, cui per spem foret tum lingua tum
character Hebraeorum , qui etiam ad servitium regis adsci. scebanturὶ Praeterea Daniel tuae temporis a convictu regio
subdullus vivebat sibi , unde quilibet Iudaeorum qui vel in
civitate esset, vel in aula, verba illa potuisset perlegere, eorumque saltem literalem sensum exponere. Uerum si ob eam causam solus ipse accersitus suit, non contigit nisi quia superno lumine collustratus habebatur et ex quo sequitur a firmari non posse Samariticis literis exactam fuisse Scriptu. ram illam. Neque firmius praebent fundamentum opinioni quam infirmandam suscipimus, verba illa quae ab ipsis efferuntur deprompta ex capite primo ipsius Danielis versu quarto. Vulgatus si quidem habet eo loci ordinatum a rege suilla Eunuchorum Praefecto, ut tres pueros nimirum Ananiam , Misaelem, & Azariam doleret literas, & linguam Chaldaeorum. Literae itaque alphabeti Chaldaici differebant omnino ab iis quas usurpabant Hebraei. Verum quid existi. mandum de hoc argumento si aliter illa vox fiseras albter quam pro vocabulorum elementis exponi postulet Ia Hebraico textu per vocabulum f*ber exprimitur. Notat vero Buxtorfius ci) votem hane sepher nulli bi Scripturarum literas designare alphabeticas, sed librum potissimum, enumerationem, & epistolam in utroque numero. Vade
Grotius ibi intelligi vult libros Chaldaeorum cujusque ge
ti Dissert. de gen. Lit. Antiq.
54쪽
neria de Historia, Philosophia, religione gentis, & de stri.
ptionibus, ut ait ille, epistolicis . Gejerus vero de stylo Curiae sicuti & de statutis operibus, & stratagemmatis, quae ad intellectum practicum pertinent. Eadem propemodum habet Cornelius a Lapide 3c Calmetus. Si verior itaque aegermana est hujusce testimonii expositio, non Alphabeto
instruendos, sed omnigena, quae tunc apud Chaldeos flore. bat, literatura & eruditione expoliendos, non est cur ad adversariorum sententiam comprobandam adhibeatur. Hane autem roborat explicationem ipsum regis mandatum in quo praescribitur seligendos pueros eruditos omni sapientia, eautos fientia, & doctos disciplina. Clarius vero ex decimo septimo, ubi legitur Deum dedisse pueris illis scientiam iadisti plinam in omni libro & disciplina, ubi notandum est vulgatum vocem fmber ibi vertere in librum. Addi etiam utique potest si versu quarto capitis primi vox illa literas
pro alphabeto usurpanda esset, Eunuchorum praesectus dicto regis non pardisset instruendo nimirum pueros tantummodo in Alphabeto, cum satis ex aliis textibus innotescat, Chabdaeorum eruditione sere imbueados, quae per verbum sepbereri primitur. Si quis autem levem paret objectionem asse. rendo absurdum videri Deum voluisse, ut Chaldaeorum scien .uis vanissimis, & a vera religione alienis darent operam
pueri illi, Hieronymi responso acquiescat. Didicere , inquit ille si , non ut sequerentur, sed ut judicarent atque comvinae
55쪽
vincerent. Eadem quoque ratione Moses insormari passus est AEgyptiorum disciplinis si . Caeterum Chaldaeos valuisse
plurimum, prout aetas serebat, in iis etiam facultatibuς, ex quarum notitia & usu religio munda nil caperet detrimea. Ii, ratum exploratumque eit apud eruditos. Neque audiendi sunt qui novam proserunt difficultatem ex verbis quae sequuntur statim, nimirum & linguas Chaldaeorum . Amnes esse inter se Hebraicam, & Chaldaicam linguam superius a nobis dictum est. Non ita tamen assimilantur, ut absque omni studio qui unam calleret, posset & alteram et pro nunciare, & intelligere. Multum disserunt in usu vocalium, ut exempli ergo verbum illud numeraυit hebraice dicitur mana, Chaldaice vero menJ, 8c mena. Item litera d pro i &se de analogis. Pariter desinentiae vocum quae inter se conveniunt, discrepant saepissime . Hinc fit, ut quamquam qui in alterutra peritus alteram facili negotio ad distat, neutiquam tamen dici potest ejus notitiam acquiri posse absque omni prorsus applicatione. Hoc contingit iis omnibus qui in variis dialectis unius & ejusdem linguae instrui volunt. Caeterum juvenes addicti aulae ossietis indigebant penitiori cognitione Chaldaicae. Quamquam vero in ejusdem studio versati sint, in eo tamen non longum temporis spatium consumpsisse legitur, majoremque partem in scientiis adipiscendis consumpsisse existimandum. Cum vero circa literas, uti
vidimus, non legatur instruendos fore, sequitur ab iis quas
56쪽
γ ν noverant, non discrepasse. Sed haec satis perspieua sunt, ut longiori non indigeant oratione.
Excutitur Hebraeorum opinio, sicuti o veterum Ecclesie Doctorum.
Consulendos in huiusce quaestionis tractatione Hebraeo.
rum Magistros contendunt adversarii. Licet autem Grotius i) pessimos eos traducat suarum rerum scriptores, tamen adversarios ipsos nos sequi oportere credimus, cum eorumdem auctoritati summopere innitantur, & nos etiam assentiamur iis saJ qui illustria quaedam ex nonnullis Hebraeorum libris decerpi posse contendunt, quae lucem adminveant Biblicis disquisitionibus. E Senticetis etiam flosculi quandoque colliguntur. Hieronymus ipse licet saepe deceptum se ab illis conqueratur, non dissitetur tamen, plura ab Iudaeis didicisse, quae opportuna ei visa sunt ad explonati OΠem plurium textuum Scripturarum. Hieronymi exemplum secuti sunt Paulus Fagius, Valabius, Drusius, Meterus, Bonsterius aliique, qui literalem sensum scripturarum investigarunt, & unanimi consensione statuerunt non modi H cum '
57쪽
eum adjumenti adferre in expositione veteris novique testa. menti judaeorum opera. Mu sterus inepte illos agere contendit si , qui contemptis omnino Hebraeis Scriptoribus pergunt interpretari veteris instrumenti libros, & Cariisti g. tus plurima tradi ab judaeis observat, quae propter linguurum peritiam vix ac ne vix alibi reperiantur. sa) Putidas fabulas & anilia commenta, & persaepe turpia occurri pa Lian in eorumdem operibus indubia res est; sed non minus
certum praeclara etiam suae gentis morum ac rituum uniis versaeque Historiae suae quaedam monumenta reperiri. Spe
nendi itaque non sunt eorum libri, sed quod bonum est, 3c utile excipiendum. Hinc Calmetus illorum sententiis, quamvis in praefatione omnes omnino reiiciendas velit, utitur tamen in suis expositionibus, licet iuxta Ricchardium Simonium 3 a veris Hebraeorum deliramentis proserendis abstinere potuerat, quae commentarium augeat, sed non thlustrant. Interrogandi itaque a nobis sunt etiam Hebraeorum
Doctores, cum jactitet Ioannes Morinus ) Iegem Moysi
i a Monte Sinai a Deo characteribus Samaritanis esse datam antiquissimcrum ac recentiorum Hebraeorum majorem & sa. niorem partem ultro concedere, quod ante tradiderant Capellus & Valtonus. Attamen Athanasius Chircherus adeo
58쪽
inconstantes hic videri Rabbinos sentit, ut vIx obtineri po sit, quid putent ij. Et certe qui ipsis faveant paucissimi
sunt. Buxtorfius ut probet adversarios consulto imponere voluisse iis quibus datum non est Hebraeorum libros consule. re, longissimam pertexuit in suae sententiae patrocinum D ctorum seriem tum Misaicorum tum Gemaricorum tum Cais balistarum , praecipuosque seligit qui 3c antiquitate, & doctrina caeteris praestant, ita ut perlectis illorum testimoniis non nisi qui aures veritati occludere velit, adduci potest, ut asserat adhuc eam esse , quam adversarii propugnant, Hebrae rum sententiam. Quos citat tam ingenti numero sunt, ut in nonnullorum inciderit repraehensionem in eorum auctoritatibus nimium immorari. Hane notam potissimum illi inu
dem vera totus est in congerendis illorum testimoniis ut potiora argumenta vel ne tangat quidem, eorumque, quae per sequitur vim omnem nequaquam efferat, unde & ipse quaestionem non diremptam reliquit. Nihilo tamen secius excusari utique potest, si dicamus illi propositum sui me praeci,
pue ostendere, quid in hae causa opinati sint celebriores ia. ter Iudaeos, quandoquidem ab adversariis premebatur, qui tuto adfirmabant sere omnes Hebraeos, & qui majori do. ctrinae laude caeteros antecederent, cum ipsis convenire. Hoc
illi concedendum est, quid Hebraei senserint non tam copi H a se
59쪽
se quam vere exposuisse, ut nefas sit aliter dubitare. Hi ne hisce nostris temporibus, in quibus nullum viget in hae
causa partium studium, quale non sine animi contentione efferbuit elapso saeculo, eam esse, quam propugnat Buxtor. fius, Hebraeorum opinionem concedunt docti viri. Scripto res anglici, quos supra memoravimus IJ, asseverant Talis mulistas antiquitati favere Chaldaicorum characterum in Scripturis. Calmetus ipse, licet ad Samaritanorum partes in hac causa descendat, latetur tamen sub initio suae dissertationis plures ex Hebraeorum magistris ante origenem etiam sen tentiam nostram propugnavisse. Accedis etiam, inquit ille, testimonium vetustissimorum apud Judaeos auctorum , qui voreres femper mansisse apud gentem suam ebaracteres eo en
riunt p. eosdemque qui modo obtinent, prisca etiam aetate adohibitos conrendunt. Laudanx in eam rem Iudam Sanctum qui
Moam collegit, opus ipse Origene primo ex fidelibus adversa sententiae adferrore, vetustius. Eadem habent ambo
RR. Eliezer in Talmude laudatissimi, quos deinde sequitur rurba Rabbinorum in Ghemara. Hinc satis mirari non possumus, cur postea adfirmet in suam sententiam conspirare omnes, citatis Rabbi Iose adversus Iudam Sanctum ,& aliis tantum tribus Rabbinis, inter quos est Rabbi Mose Nac. manides, quem licet vixisse sciat post AEram Christianam an. no circiter millesimo, majorem tamen vult sibi vindicare auctoritatem, quam promereantur vetustiores. In libro cui
60쪽
61 titulus: En Israel, id est, oculus Israel, quem tanti iaciunt Hebraei omnes, & in quo est clarius expressa doctrina Taim, dis legia ur , totum mundum fateri, tabulas & librum te. gis, qui in arca suit, literis Assyriacis fuisse e scriptas. Idipissum indicat Abarbanelus fiJ qui nullam prursus mutationem in scriptura invectam asserit. Rabbi etiam Ghedalias ait lex data est ea Scriptura , qua nos hodie scribimus librum legis. Illi vero duo Eliezer seu Eleazari postquam obse variat in lege Mosis sa) uncinos vocari Vaυim, inde comcludunt tempore etiam Mosiis literam Vau pictam suisse inis star uncini. Caeteros videre est apud Buxtorfium. Ex iis quae diximus, abunde constat majorem partem Doctorum
inter Hebraeos huic sententiae subscribere. Unde si ea non ible Talmudicus abjiciendus non est, in quo legitur si unus& plures inter se opponantur, sententia seratur ex mente plurium; cum fere omnes accedant sententiae nostrae, adfirmandum proculdubio hanc esse mentem Hebraeorum.
Sed interea quid reponendum Talmuli Babilonico ubi in tract. Sanedrin 3 ita legitur. In principio data est Ira
Scriptura Hebraea, o lingua Sancta iterum data es ipsis in diebus EEdrae Sergiura Abriaea oe lingua Aramaea . Elegerunt Israelirae Scripturam MDriaeam oe linguam San Iam,o' reliquerunt Idiotis Scripturam Hebraeam, EI linguam Ara.