장음표시 사용
321쪽
Pior reddita, sic est interpretanda : Quod si fingenda sunt nomina Fortunae, fingantur potius nomina Fortunae Vio .poue a vincendo et potiundo, item Fortunin Statae a stando, Protiti est cognomen Iovis Statoris et Iovis Invietiis. Sed videamus librorum lectionem,codd. Cr. et u Vice poete et potius vincendi atque potiundi statasandi cognominaque statoris et invicti iovis rerumque expetendarum, est. n Cod. M. R iCe Poetae. potius vincendi atque potiundi statasandi cognomina statoris et inviti Iovis uterque expetendarum, etc..COPP. Vicit. b. α vice poetae et potius vincendi atque potiundi statasandi cognomina quaestoris et invito jovis rerumque expetendarum, etc.. Mil. Asc. I, a, Crat. uer . Ald. Sturm. Brut. Car. Steph. Gothois. habent: α vice poetaa et potius vincendi atque potiundi statassandique e. statoris et invicti JOVis, etc. v Εd. Paris. in eo ab his discedit, quod habet:
statassandi, Cognominaqueu; ed. Comin. statasSandi, Cognomina, quae sistoris, etc.. ibidem ad Verba vice Poeta Graevius annotavit: α Viam potin legendum .. Nos eum Sequendum duximus, quum Goer. reliquerit Vice polin. Bathius huic loco et corrigendo et interpretando tres paginas impendit, quarum summam ii. l. exhibebimus. Legi igitur vult:α Quod si consecranda sunt nomina, Vicae Potae est potius a vincendo atque potiundo Statae a stando ; cognominaque Iovis, Statoris et Invicti, rerumque expetendarum 'DO-mina, etc. M Primum vocem fingenda turpissimum appellat
mendum; quid tandem, dicens, nominum scito ad religionem, aut ubi ficta leguntur p quemadmodum denique oratio cohaeret 8 Bene, ait Tullius , quod Mens , Pieta . . .
consecrata a majoribus sunt. Virtutes enim, non'vitia consecrari decet. - De consecratione igitur sermo est. lla enim
ante loquitur, ita infra, ita de N. D. II, 23 r Cupidinis
Voluptatis et Lubentinou Veneris Nocabula consecrata Sunt. -- Quum librarii obscuriun nomen Vicin Potin in τί--
Poetin murassent, Pronum erat ex consecranda Corrigere
fingenda, nam id ipsum poetae munus est. Addidi sunt ex
322쪽
N. Fabri notis ad Senecam svid. notam Gruteri J qui locum nostrum quum ex aliis, tum ex F. Pithoei cod. sic adlegat: quod si fluenda sunt homina, etc. - Ιtemque addidi est post Vicae Potin , ex vestigiis multorum librorum, in quibus est et κυineendi; immo duo Davisti habent epotius quod valetren Potius. - Sequitur a vincendo atque potiundo , qua in scriptura Lambinum seqliutus sum. - Deinde Correxi Stata a stando, ut oratio ae abiliter Curreret. Deuique r OCa- vimus cognominaque ex libris campluribus . . - Quae omnia,
quamquam non sint Contemnenda, minime tamen eo va
luerunt, ut me longius a libris discedere cogerent. Ex notis superioribus apparet, dearum duo nomina, in codd. oblite. rata, Nicolao Fabro et Sche ero deberi. ΜαLivius, II, 7, extrem. α ubi nunc Nicae potae est . , ubi in
nostri locus varie tentatur: I'. Quod si fingenda nomina, potius vincendi atque potiundi Vicepotae : statassandique cognomina Statoris et Invieti Iovis, etc. . a' α Quod si fingenda nomina, potius vincendi atque potiundi, statassandique cognomina Vicepotae ἐ' Statoris, et Invicti Iovis 3'. Quod si fingenda nomina potius vincendi atque potiundi, statassandi cognomina Vicepotae, Invicti Iovis et Statoris .. cciolatius et Forcellinius in Tot. Latinit. Lex. sub Vica pota hunc locum ita laudant: α Quod si fingenda nomina Vicas, Potas, id est potius vincendi atque potiundi, etc.. De Vica pota plures laudat Drahen rch. ad Liv. l. l. Cn:
323쪽
Iam ludi publici, quoniam sum cia a circoque distri, sint comorum cenationes, cursu et pugilatione, luctatione, curriculisque equorum, usque ad Certam vicioriam in circo sconstitutis tr in carea cantus, Doce ac Fuibus et tibiis, etc.
Ita collatis variis variorum sententiis scribendum duximus; ejusque rei, antequam aliorum sententias exponamus, Tationem reddemus. Sqnsus est : Ludi publici caseea, i. e. theatro aet circo sunt divisi. Ludi in circo sint studi) corporum certationis f hunc genitivum ex uno Gcer. libro cumGcerenZio recepimus J, videlicet cursu et pugilatione, luCtatione curriculisque equorum, usque ad certam victoriam : ludi) in ea a fin ante circo et caseea a SChut Zio recepimus, qui item ejecit constitutis, quod Gcer. utpote a multis
reiectum cancellis coercuit : sint studi cantus, qui est triplicis generis, fitque Noco, sdibus et tibias. Scriptionem
cantus a GoerenZio re 'pimus, ut concinna sit structura.
Schulatus scripsit: α in cavea, cantui voce, ac sid. et tibiis .. Quod non reprobo ; sed potior videtur triplex vocis cantus interpretatio, ut fiat voce , Idibus et tibiis, ut explicavit cantum Wyttenbachius. GoerenZii rationem , quani sequuti sumus in plerisque, Misi quod ante circo et moea cunt Sch. addidimus in, unice probat Haudius, Censor Ιenensis sI8IO, 1. p. 567 editionis GoerenZianae; Schii Eius praeter ea, quae indicavim ris, nomiisi in eo a GoerenEio nobisque discedit, quod dedit corporum certationes, ut Est in plerisque. Turnebus in primo commentario haec: Locus laic ex lege ita reponendus est: a Iam ludi publici, quoniam furit cavea circoque divisi, sine corporum certatione, Cursu, Iuctatione
324쪽
curriculisque equorum : usque ad certam Victoriam, Circo
et cavea constituuntur in Cantu, Voce, etc. v Ernestus verba ad certam mictoriam ita explicat : sc.
Septem curriculis decursis ad niciam. Tum pergit: Circo bene in addidit Davisius. Idem, pro constitutis, constituticantus sc sint, quod ille addit non necessario, quum e Superioribus repeti possit. In verbo capea in teli. or, aut addendum , ut ante circo. Voce P. Manutius Inale delevit, quia et in lege est cantu et fidibus et tibiis. Pro cantu dixit voce,
quia verbum cantus repetere uoluit. Wagnerus vocabulum'onstitutis otiosum censebat; quo omisso legi volebat in ea a cantus, voce, etc. Ita unusquisque eum nobiscum facere credat, nam plane ita nos edidissius. Sed vide qummodo explicet: α sint Certationes Cor- Porum in circo, in cavea a tem cantus . : ubi videtur cantias ut nominativo Cayu neque vero accusativo ,.ut ait Goer.)positum intelligere cuin Davisio, quamquam etiam EX Su
perioribus repeti potest certationes, ut sit genitivus. Rathius legi volebat, ex Lambini, Davisti Wagnerique emendationibus lectione mixta : . Iam ludi publici . . . sitit corporum
Certationes . . . usque ad Certam victoriam circo constitutae: Caveae Cantus , VOCE , etc. v
Verba u quoniam sunt cavea circoque divisi, glossatori deberi existimat, itemque. usque ad curtam victoriam in circo constitutis M; tum totum locum ita refingit Iam ludis publicis sine .corporum certatione, cursu et pugilatione,
luctatione curriculisque equorum, constet in CaVea CantuSVoce, etc.. Ita si grassari liceret in Veterum libris, mox ne vestigia quidem eorum agnOSCeres. Wvttenhachius ad h. l. haec : α Goea est theatri locus, ubi sedent spectatores, scena autem locus est, ubi agunt actores. HOC loco casem theatrum ipsum significat, ubi spininacula musica quum alia, tum in primis tragoediae et comoediae exhibentur. Est autem hic locus Ciceronis vitiosus et
325쪽
ita cum Davisio emendandus : a circo: Constituti sint caveae cantus, voce ac fidibus et tibiis α. Nam cantua est genus, complectens tres species, vocem, es, tibias.. Mn.
Vir doctus in Misce. 2bss. IV, 3, p. 334, ita legi iubet:
. Iam ludi publici, quoniam sunt cavea circoque divisi,
sint corporum certatione scursu et pugilatione et luctations in curriculisque equorum usque ad certam victoriam circo constitutis e caveae cantu et sidibus et tibiis; dummodo ea mode in sint, ut lege praescribitur . . Deindo conseret vult verba legis supra cap. 9. Tum ita explicat rationem suam : . Hic cap. 9 duo generitia genera exercitiorum,
circo convenientium, simul nominantur, et quum cera tio corporum includat cursum, pugilationem et luctationem, tria hare verba parenthesi in lusi. In mea lectione circo est dativus casus , et certatione commum cumriculisque equorum constitutis cinaeo significat, eas esse destinatas circo ἰ tunc carem respondebit circo, et sensus ultimae partis pericidi hic erit : eantum et flavi et tibias esse destinatas caDem, etc. Nota, me rejicere verbum voce ob rationes a Manutio adis ductas; dicit enim , in uno Feteri suo eodice non reperiri, et esse manifestam glossam in Vocem praeCedentem cantu, et mentionem ejus non fieri capite nonos. Νisi lariasse Hllius nostro loco variasse orationem putandus est, ac proinde
cantu potius pro interpretamento vocabuli et ora habendum; ac, si ludere liceat in ore ludicra, ipsa verba tibi, lector,
occinere videntur e casea a cantu. CR.
326쪽
Ad ea taeeronis verba. de Legg. II, P. II, 344z
Tantum ponam, crimini duplicem esse poenam ἀμμnam , qum comtet et ex vexandis visoriam animis, et ea fama mortuorum, ut eorum exulum et judiacio vivorum et gaudio Comprobetur.
Antequam meam qualemcumque sententiam exponam, age Virorum doctorum sententias proferam, quae non in ed. Dav. Continentur. Primum operae pretium est Turnebi sen
tentiam exponere, quam prodidit in Commentario primo. Ita igituς ille: κ Tanta poma memi: Quamquam hic mondi
suspicio subest, tamen ex veteri ita legendum censeo: tam tum poenam Erebi duplicem pon m mss dicinam. Hoc siquidem Platonicum est. Aiunt enim binos esse inseros : alteros,
ad quos post fata impiorum animi migrent , ut illic suppliciis plectantur : alteros in Corpore, quo animus inclusus, ut in Carcere tenebricoso, supplicia persert. Nam illic et erro- ribus fluctuat, et ira ebullit, et tristitia contrahitur, et lacrimis liquescit, et odio maceratur. Ad hyc conscientia lancinat, avaritia incubat, fortuna rotat, metus dejicit, spes erigit, voluptas liquefacit, dolor fodicat . . Soheuerus :/rit ex Palatinis, qui 'exhibet metui, quod vix dubito, quin sit rectum. Totum porro locum ita Censeo scribendum : Tantum Ponam, metui dulicem Poenam Esse
H inam , 'quod constar et sm ωexandis visorum animis, eis.
Mettii esses dicitur, quod metum incutit, quomodo quod d
Citur Esεe gaudio, esse Nolutati. Illud quod non est causale , Ut Vulgo arbitrantur, sed pronomen generis neutriufi et refertur ad matui esse. Hoc, haec res, timeri scilicet dupli Cem Poenam, Constat et ex eo, quoniaJn SCeleratorum animi,
327쪽
quamdiu ViVunt, Vexantur, estque haec una poena divina, malae scilicet conscientiae; deinde et ex eo, quoniam post mortem dicuntur apud in seros Cruciari, estque haec poena altera divina, suppliisi scilicet,infernalis . . - Bruto Lambini lectio placebat, itemque Bathio. Pearcius cum Aldo Manutio facit vocem erui ejiciente, itemque Ernestus, in quam Sententiam Wagn. quoque inclinat, qui tamen totum hunc Ioecum, inde a virbis A Quid ego hic sceleratorum utar exemplis., quia et multa insint, quae displiceant, et cum serie
legum non Cohaereat, a CiCerone proseCtum esse non cre
dit. Ad haec ego jam respondi ad cap. I 6, S 4 I.
Wyttentiachius ad ed. Gcer. min. ubi est metui, haec : delendum est metui, utpote ortum ex varia lectione verbi ρ risi, pro quo aliquis annotator in margine posuerat meruis ut enotavimus ex Copp. Vicit. a. J - Vides. Wytten bachium
Aldi partibus accedere. ΦΗulsem annus conjecit: usCeleri dupliCem eSSe Poenam ... Constet, etc. η Quod ad sonsum optime; sed si ita scripsit Cic. depravationis causa non apparet. G serenEius vulgatam
quidem se avi emi); sed ea merito ei displicet. Metui in
ed. maj. reprobat, sive dictum velis pro conscientia ,' sive passive quo quis timetur. Ipse tandem suam proseri conjecturam, videlicet ut legatur: u Tantum ponam, Cerni, dupl. Pinnam eSSe, etc. v quam jam occupaverat Censor Wagneri
quo tamen valde dubito. dudum e codicum lectionibus sanIm esse nullam existimans, statim animadvertere mihi visus sum, in nulla alia, quam in illa apud Carolum Steplianum ieetione variante, erui, Veram lectionem latere' Conjeci primum :. Id tantum ponam : crevi si . e. cognoqi, intellexi) duplicem esse, etc., Sed statim abieci hoc commentum, reputans, illud persectum hac significatione a Cicerone vix umquam eSsepositum. In mentem tum Venit crimini, pro quo, quum com pendio scriptura scriberetur emi, facillime totidem literis
328쪽
fieri potuit emi; librarii vero, hoc deproatum sentientes,
magis etiam obliteraverunt antiquam et veram lectionem, ultima praecedentis vocabuli litera huic assuta , ut fieret merui. Reliquas loci depravationes non attinet explicare, quum et pes se clarae sint et frequentissimae, et librarii, semel recto tramite relicto, ad alia potius omnia digredi, quam ad veritatem regredi soleant. ΜR.
Ad ea Ciceronis verba. de Legg. lib. II. e. I9. 3 48 :
Quibus implentur jurisconsultorum libri.
Ex Engethronneri Disput. pag. 63-66.
Sacra prioata olim apud Romanos gentilia erant ac sa- miliaria et hereditaria I) heredemque sequebantur. Erant autem Deorum penatium, quos et Lares appellabant. Quisque enim civis, suis in penetralibus, hujus generis Deos domesticos suos habebat, quos et privatis feriis colerent, quibusque aras et focos consecrabant. His sacris tota familia operam dabat: quamobre in Modestinus in l. I, st. de Ritu Avt. Nuptias, dixit, esse communicationem divini atque humani juris. Haec vero sacra prioata Lex XII Tabb. quam sequitur Tullius, jubebat esse perpetua , ut singulis in familiis sancte custodirentur. Itaque necesse fuit, ut ad heredes patrisfamilias transirent, ne morte ejus simul exstinguerentur. Iam vero quum multi hereditatem sine sacris a Ciperent, hoc est, lucrum sine onere multos enim ob SUmptus sacrorum onus molestum habebatur, ut heredes ea
r sImIliter is Oiliis familiaria o et inhereditaria sepulchra a appellat in L. 5,rt. de Relig. et gumptib. funer.
329쪽
eonservare defugerent , placuit pontificibus, ut a defuncto relicta hona sacris obligata et adstricta intelligerentur. Quum vero nulla esset persona, quae ad Vicsm ejus, qui evita emigrasset, Propius ac deret, quam heres, pontifices, uti servitutes et pignora ac similia, ita etiam sacra prioata sequi st) res haereditarias voluerunt. Sed multae tum quidem in hoc genere dissiciles quaestiones a) ortae sunt, et Muciis propositae, quarum desinitio e medio jure civili repetenda erat, quas lioc loco attingit Tullius, quare nos nunc stas, Balduino 3ὶ duce, quo in omni hac disquisitione usi sumus
et quum maxime utimur, breviter expedire conabimur. Docuerunt veteres sacris adstringi :I. Heredes, neque solum suos heredes aut legistimos, sed etiam extraneos ex testamento heredes, quia heres suC- cedit in omne jus, quod defunctus tempore mortis habuit, adeoque vices eius omnes agit, atque haec sententia ab om
nibus sere posterioribus I Ctis fuit frequentata 4 , quare lim
redem succedere in vitia et virtutes defuncti, eamdemque cum desuncto personam sustinere, saepe dixit Iustinianus,
quum alias, tu in Nouella 48, in praef. Vid. Balduinus l. c.
Q Atque hoe est, quod Tullius dieit, . heredum ea iam instἰs Imam a se, quoniam aequis imum sit, ad quem emolumentum perventuram sit. ad eumdem Onus etiam pervenire. Quod idem de hereditina ab In testato sue iadoni Ihos dieetidom est. Vid. Baebius ad Brua n. de Formulta. pag. II 8. et Illatoria ItiHa, I. c. α Ilis propositis, quaestiunculae multae nascuntur, quas quia intelligat, nonai ad eaptit reserat ρ Cic. de Legg. lib. II, Cap. eto. 3) Vid. Balduintis l. e. pag. 469 seqq. et Bachius , Nisi. I . lih. II. e. 2.s 54. nota T. Dieat sorte aliquis. ncia Cieeronianas Dispntat Ionis Ordinem
invertere, verum sciat is, nos non eommentari a seribere . in quibus oration; Cleeronianae perpetuitatem aequi oporteat. sed capita quaedam interpretari. quae inter se eonserenda sunt. Di ex uno lux assundatur alteri. 4ὶ Prisena Iavoletius : . Heres. inquit, et hered Ilas. tametsi duas appella. iones reeipiunt, uni ua per oriae tamen vice languntur M. L. adi . v. de risum. et ostie. I.. 34. L. 6 I, st. de acquir. Ree. Dom. L. et 3 . 9 3. n. quod vi
330쪽
. II. Sacris adstringebatur, qm a majorem partem Pecuniae caperet . , sive, ut Scaevola dixit, α qui morte testamentove tantumdem caperet, quantum omnes heredes .: et tale &gatum vocabatur Piartitio, cujus etiam in Digestoruiri et Institutionum libris crebra fit mentio, quamque ex Scaevolaettaditione descendero recte existimat Balduinus si . Hactenus α merum jus pontificium . sequebatur Scaevola et cum superioribus pontificibus consentiebat, sed mox hasce adde
Α. a Nisi scriptum in testamento sit, ut centum nummi deducerentur . . Scilicet, sciebat Mucius, eum, qui cum herede partiri jussus esset, sacris adstringi, α Nisi testator scripserit, ut heros centum nummos deduceret α; nunc enim legatarius iste partiarius non tantumdem Capiebat,u quantum omnes heredes. , atque idcirco usacris non alligabatur. , et haec qdidem . prima Mucii cautio. erat. B. Alteram invenit, qua, α si quando testator nil praecepisset de Deductione . L vel, uti Cicero loquitur 3 , usi deductio in testamento scripta non esset. , monebat legatarium, aut ipse sponte minus caperet . . Quod planius interpretemur. Regula erat, α eum sacris adstringi, Cui major pecuniae pars legula esset, si quidquam inde cepisset. . Scaevola vero judicavit, sacris eum 'liberari, si minus caperet, a quam omnibus
heredibus relictum esset. . Id tamen 4 Iure Digestorum non licuit; quare credibile videtur, hanc antiqui iuris partem esse Commutatam.
C. Tertia fuit cautio, a Scaevola excogitata, de a Libera
i id. s s Inalit. de Fideir. .. Partii io, inquit Instiniantis. vocabatur. qua eum herede legatari a partiebatur hereditatem m. L. t 9, 3 r, π. ad fetum Trebell. CL Brisson. de V. s. p. m. I 6. id Cie. de Legg. lib. II. cap. 2I. 3) is si de luetio seripia non esset . vid. Cie. i. e. eap. a . sie enim omnIno legendum est. vid. Baehἰcis ad Brisaon. de Formulis, P. I g. 4 Id. L. 38 t. de Legat. r. L. 4. L. 58. r. de Legat. 2 . L. 22 . N. demdeleom. Libeet. Bald inus. l. e. Pag. 4 3.