장음표시 사용
51쪽
n icinae, quae de effectibus agit siderum, idelicetnene1 dhlus n-
festioris mundi accidentibus, de bello vel 'ace deja me elabum. . dantia, de pes vel coeli clementia, de imperiorum cir sectarum mu itionibus, degrandineis imbre defatibu π eh menti elementorum commotione de terraemotibus tu rebus, quae ex naturalibus qualitatibus et influxusiderum dependent omnin incerta esse nequit. Alia punisutura contingentia, quorum ciἰ non sit determinata veritas, de ijs nulta pol unt se certa indicia fleuiserae ac infallibiles praedictiones, neq; per prologiam,neq; per ullam aliam humanae rations scientium, sed exiles tantum coniecturae, quales sunt aerimnes hominum, quae simplicitero omni expartesunt voluntariae de illa nihil neci veri neq;falsi certo praedici potent. Non enim anima hominis spiritualis, 't nec ei attributa voluntas, derum coelestium imperiosubiacet. Id quod his versibus legantissimis Poeta quidam expressit. Sidera corporibin praesunt coelesia si is,
Sunt ea de Diti condita numqilato; Cogeresed nequeunt animum ratione uentem,
Quippe sub imperi solita ille Dei e t.
Sed uia terrefri mens aurea mole orauatur.
Sub iuga serpe sui corporis acta enit. Quaedam sunt quae causeam quidem habent determinatam sed non νο si infassibilem de quibu si Oloqi saepe uehum et peditum iudicium si non demonstrationibus da ibilibu , aesalienis sicienti ac probabili contes tu fundatum proferunt. Cur modisunt operationes essectus, quipartim a voluntate hominis, partim ab insuenti, Gaelestibus dependent, eamq; ob
causam vari ac mixti sunt, prout homo constat duabus rebus, 1idelicet, anima rationali, quae coelectu es C immortalo, corpore, quod ex elementis confatum caducum ti mortale e l.
Sciθώi ijdem essectus se operatione magis ad corpus accedunt
52쪽
dunt quam animam, m nusq; volantat homἰnis, ut bonasmtunae corporis, animae habitudo, veluti sensus ac intellectus, Saletudo bona, infirma, litae breuitas longitudo, ριοΘανατ mors, quae is hominu arbitrio aut sapientia, eo vel moderaripossunt De his aliqualiter praedictiones, non tam peciales quam Venerales ierapo Junt praecipue uero de affectionibus animi , moribus in θυμοειδ' -- ιμβκu, cquae licet oluntatem , a sui iuris eri, in sua potestate non habeant tamen eam es inclinantis periunt, ut maxima pars hominum illis p Onibus seu affetiioniblis, tuam rationis aut 'oluntatis imperio, mastis obediat. Caeterum variis inclinationes, actiones, studia, mores hominum ab astris Oribnem ducere, ruamuis sunt qui dubitant; tamen id argumentis minime dubist probari potess. Constat prima qualitates ex si Orum tribus caeli i&mine oriri oe multifariam inuicem commisceri Et quia ex diuersis earundem mixturis secundae qualitates, nempe naturales humores in corporibus existunt, haud dubie maxima 'unt in illa alte, attones, ex quibus apiae G diuera ca a
tur mixtiones, quas Graeci κρασεις Latim complexiones acremperamenta Tocant qua temperamenta in tuam, ciἰ-Ρ-
quantur assectus animi; quid mirum,si variae hominum inclinationes oe actiones Ῥudiorum ac morum diuersitas inde quoq; proueniat Sed de his iudicis, um: praedictionum eneribus ideὐ prolixius commentari libuit, ut intestigerent adolescentes, qui pietatis, honestatis prima Ironicia aciunt, I tramci; artem, tum eam, qua solis , luna reliquarumci; siderum motus, i uter se possitus, quolibet tempore, deprehendimus; tum alteram etiam, qua mutationes in corporibus inde prosic centes, ad eosdem motus construentes, per naturales
stellarum qualitates inquirimus. con sideramus, oce. au toritate divina comprobari. . Quaprolter ea cni arte a q*α
53쪽
νna cum Geometriae or Crithmetica sub Mathesi compraehenduntur, quaeq; ad istam Philosophia partem, quae θεά siquistitur, spe lant, cum reliquρ sunt coniungendae, ita tamen ne quid sudi, theolo cis inde decedat. Et meminerint adoleis Icentes, Asbologorum decreta in neqο is alatis rebusq; diuinis pro Uiu inama esse sallacia.
Dixit autem Deus producant aquae reptile antimae viventis,e volatile super terram sub firmamento coeli. Hic s. est versus, in quo describit reptilium animae viventis seu viuentium, id erit piscium creationem, sic enim apud Hebraeos animatia reptilia vocantur quacunq; pedibis carent oeriolarilium. Quorum naisiras ac nomina i testra descriptiones Plinius radito Arsoteles. Creatriis cete grandi Cetos e balanas mirae
mustnitudinis. κuτρο, ocr, in plurali κτη quorum ideo pecu-hariter hie mentione acitMoes, ut is inde coon camus immensam Dei crearoris in hisce tantu creaturis sapiemiam, potentiam bonitarem, et neforte magnitudine illorum territi,
existimemus st: irae ,ped magna Dei opi max opera. ι-cut eandem ob causam scriptura alibi maiorumpiscium mentionemfacit, ut Iob. I. Spiritin . deIcriptionem tradit Leviathan.
Omne m animam viventem id e I corpora tua, inopuibus es t anima siue halitus. Benedixit illis id in verbosu iussit istes 'duci commixtione seminum,fortui a prolificatione incunda acfelici propagari yicutι videmus mirabilem iumerosam murutiplicationeni, imo prope infinitam foecunditatem triusq; θeciei, nempe autum cI p cium. Hic obiter notandum erit, Deum benedietionis oce sum esse, non ad solemo lunam . ut alia, sella reliquaq; inanimata, neq; ad herba aut arbo
54쪽
m, licet ipsa anima proditae sunt verutat ud. Ita enim omnis saltem bona esse, hoc sit sibi 'lacere dixi, hed*iuu benedixisse
ad ea tantum benedictionis voce usum esse, ut flenda nouum Venerationis modum Quia animalia viva ex sesibi similia euerant corpora tua, quod non herbae,nonfrutices inarbores, multo minus peltifaciunt. Ofrbor enim non 'enera
Dixit quoc DEUS, producat terra antinam VHIentem in genere suo, iumenta cureptilia e bestias terrae, secundum species suas: Factum c est ita.
Hoc a versu creatio describitur. D. Iumentorum, id est, animalium quadrupedum domesticorum seu cicurum , iunratione carent,quae q is hominum arbit, is requntur, ita illis
in multiplices sus inseruiunt, aliorum ouae carnibus nou cuntur, Hebraeu num Behemali dicta . . Rutilium humi repentium quales sunt serpentes. 3. Bestiarum, qua γ oesioni Pantur rupi, leones, m animantia σαρκοφαγα, Faciamus Hominem ad imaginem c similitudinem nostram,c praesit piscibus maris e volatilibus coeli,et besti su niuersaec terrae, omnic reptili, quod mouetur super terram. Hic versus as conciuium
consultationem continet S.S. Trinitatu, de formatione honi naue adimabnem Dei, de qua extant multa Scriptura dicta, huc interpretariose vice reserenda. V. a. Quoniam Deus creauit hominem inexterminabilem, S ad imaWinem simi iudinufecit 'tam Inuidia autem Diaboli mors introiuit in orbem terra, um Eccl. V. Deus creauit de terra hominens
secundum ima iusm suam fecit illum cyc. Iob. Io Ma- tui cccxum cies fi mahcrant me toti m in circuitu.
55쪽
EL 13. Ammu tua fecerunt me, plasmauerunt me, da Mihi intellectum, ut discam mandata tua Iacob. Homines adsimilitudinem Dei secti sunt.
Locus tertilis,de creatione hominis adima nem Dei,di-listenter e Lobseruandus ciuem C traus hunc textum enarrans luculente euoluit atq; explicat. Nunc vocabula quaedam
hic sit seunt exponenda. Vox Hebraea Adam Jo minem siqnificat, ex humoseu terra Iormatum. Et Decisi eo trum i exum masculum semessam complet 'litur, alia n me proprium est primi parentis Osri, ΘΞ Telem ma cinem denotat alterius reiprimariae G quoi,mbrum seu ad-mnbrationem vel corporis vel re alicuius primariae ut serpensus, hominem conditum esse in inlatine Dei, non quidemsorma corporea, quan tuam. ipse cluoq; ad dignitatem lantiam ac pupereminentiam maxime apposita ess,ped sapie ria seu vera Dei noticia, tu licia, sanctitate immortalitate, Abertate voluntatis, conformitate cum Deo relictulici virtutibus quae in Deo istacent perseessime. Praesit piscibus Radali, potestatem exercete eeu tu c dominium in personam aut rem aluiuam subiectamo inseriorem siquisicut qualecu domini in eruum reus in subditos. Et creauit Deus hominem ad imaginem 5 similitudinein suam, ad imaginem Dei creauit ilsum, masculum seminam creauit illos. Πὰ primum nomenioni Moses proe humanae, deinde utriusq; sexus, masculi nimirum . oeminae mentionem facis, lenda mulierem factum se a Deo conserum imaqinuacsimilitudinu minae, imperi quoq; super reliqua animantia, oe communis p pDondis in Oeconomia, prolus sucultatum seu fortunarum, imo etiam vitae gloriae empiternae insutura ruiti quemad mo- rum I tru dicit eas obare se esse eius m ratiae. I, t. q.
56쪽
ra tamen magna disserentia sexus. M.t ea ceu sol in corti Foemina velut Luna reli qua animantia sunt vetat stella Genim Sol luna in sesias, sic quoci; Adam Eua in omnia sibi subie lis auimantia dominium obtinent. Benedixitq; illis DEUS, d ait Crescite ex multiplicamini, o replete terram,& subhcite eam,& dominamini piscibus maris ec volatilibus coelira uniuersis animantibus, quae mouentu super terram. In hoc a 3 versu opes olendit, ut Deus cum homines primum
steret, mirabiliqMadamprouidentia illis ingenerarit 'im procreandi sobolem; ut lepitima coniunetione ac commixtιone pe-minum, totum 'enus humanum, praecipue vero Eccksia conferuaretur propagaretur, donec compleretur electorum num
νιιι Eta erit in auctos numer a prole tum terrarum orbem p idere replere. Dixitque Deus: ecce dedi vobis omnem herbam asserentem semen super terram,oc uniuersa ligna quae habent in semet ipsis sementem generis sui: ut sint vobis in escam, e cunctis an sinantibus terrae, omniuvolucri coeli, uniuersis quae mouentur in terra, in quibus eii anima vivens, ut habeant ad vescendum. His me, bu manifeste ostenditurici bonitas σχιλαν ωτπαο qua huius uae creaturae curam eriti rationem habet, eiq; de ictu prosecit ac consulit. Et simul hau lo,cur inde colh- itur rimos parentes nostros,eorum ;po teritatem,primis duo
bus millena/j γ si ad diluuium simpli inim cibo; os fuisse,
nempe radicibiis, herbis arborum frutiibus, quam tuendi rationem long euitatis ipsorum causa My consentaneum est. Hic obiter annotare placuit, quod Iosephu, b A sntia quuat. cap. s. seriptum rebquit Deum primos parentea
57쪽
το penti quorum beneficis, paria dierum, mensium annorum
Fectoram discrimina consituuntur. ibocus quartus de Prouidentia. Cura plurima paeen siqnis illustria simonia in homine μικροκρύ ,
. in tota reliqua naturi quam intueri oportet, oe in ea di-Iwenter con siderare, uniuersalem iliam conseruationem rerum,pulibritudinem, ordinem, perpetuitatem ac modum nerationis ac propagationis Pecierum GP plantarum, arborum ructuum, ru'um, Ilorum, leguminum, quorum aliarum rerum terra nascentium arietatem trope infinitam, arcana ac vendas ire ipsit initas restolares item ratos . constantes coelestum corporum motus, tu . occasus u
rum viribus. efficacia terra alii, foecundatur modica pluuiarissata irato tepefacta calore, alias nimis su arescit, abis Licta gelu quies iti quod non modo res nascentes ad animantium ' praecipue hominum, victum oe alias tilitates sint de lodiae iero etiam quod omni alia ad certos sussint condita. Huc testimonia scripturae probantia Deum architectum esse prouidum, sapientem, omnipotentem, beneficum, conseruare ac sustentare naturam a se conditam animantibus , tam inmotum perpet puppeditare, praecipue veryhominum curamgerere, si omnia pro sua tiberrima voluntate regere gubernare, referantur Aes. IF In ipso luim vi, movemur
sumus Colosi. I. Omnia per ipsium confisunt: sal io; omnia a te expediant, H des isquis cum in temsore. Psal. 7, Homines intumenta saluabdis Domine. Uidit E cuncta quae secerat, Merant valde bona. factum est manere vesperi dies sextus. Valde bona, ident, admodum Deo placebant, quia ab eo Creata erant, cum ipsius mente construebant pulchre ordinara, oe sinata ad certos,sub ipsi piacentes. Et hoc, versu tum caput clauditur. 3 TI,
58쪽
s doctrinas praecipua complectens. misiquis es, atherei sanctum venerare Pioumen,et ipsim acta penda refer. rentissim mare, qui terras, depictas moenia cursi soler moranda condidit arte sua. sit rutilo celeres Phoebo commisse habenas
Lucis, S igniferi sceptra diurna globi Ant cum sideribus reliquis praefecit opaca
Nocti, lenirem pulchra Diana tuum. uuiis, flores, herbasa virere decentes, Et terras ges arboreads coma Acfruticis genus omne uiso, animalias is Troduxit varis cunctipotente manu
stra velis imbros inscurrunt undis tuis,
domita excelsi vel iuga montis amant, et Aquae prata colunt viridantia, qua se perem Uberis ac titi pascua tita soli. rant Lysic Patris athere bonitas, haec cuncta creauit Uel olonum cunctipotentes V. Tum
59쪽
Tum quaprofindunt pinnis mare, catheri
Endunt, ipsius compos iere manus. pennis Denis nos nostrusegenus formauit ei omnes,sium tenet hic orbis diues samplus, opes. En homini dulces cunctis animantibus escas Contribuit larga prouidi Le manu. Scilicetv numens DE sanctum scelebrent Terpetua nomen audis honoresuum. Se imis glin tibi lectoris v medulgis Carminegratifico concelebrandus erit, Pratifico cecinisse decet te carmitie laudes
JAius terna , si pius esse velis USUS SECUNDI
CT verbi inure sui Mundum abricasset
nihilo, I sui maximus illi parens
Jam dicatasacris rebus placidas quieti Septima lux Domini in opus omne rei: ta lim Her hominem formauit, ut esset Sobiecticulos, ctor, honoris β.
60쪽
it creatoris referens lucem effigiem Uiueret Ambrosi os clarus in orbe dies Dulcia coelestis dedit huic straculatis sa bentis, imprest ina dia . Dehinc hilarem iussit eciosis ludere in hortis, Decerptissionis fructibi inde ruitiam peramoena DEUS late viridaria duduc osseuit, Ganges qua rigat amnis agros
facultos auro Spomis radiantibus agros
Ac Paradisiaci sorida prata eL Massili ho cursus primordiasumit,
ε uphratessi ingens nigris svnda rapax. At,ibi mandauitfrondentis robora tua Eloribu e foli, luxuriare sacris. quorum medio reliquis generosior arbos et nasterit celebri conspicisnda loco, Foeta, aprica era fue rutatus plena salubris, Nomina vivificus mi dedit ampla vigor, Prolixa vita quia gaudia verastvonis Humanogener artibus insuis. Hanc iuxtasubis resens ublimis 'auras