장음표시 사용
291쪽
1 6 DISQUIS IT IONES PLINIANAE LIB. IIII.
traduntur inscripta ILLE FECIT, quae suis locis reddam s/λ: quo apparuit summam artis securitatem auctori suo placuisse, & ob id in magna invi dia suere omnia M. Ego plane meis adjici posse multa confiteor; sed &omnibus M, quae edidi, ut obiter caveam istos Homeromastigas ita enim
verius dixerim; quoniam audio & Stoicos, & Dialecticos Epicureos quoque nam de Grammaticis semper expectavi parturisse adversus libet
ANNOTATIONES. 13 Reddam. Cognatae Plinio dictiones: se fuis istis reddemur a , suis reddemus locis b). Quae addit Harduinuti re a
se inmipto ILLE FECIT suis toris reddenda aut αν recip.r, γ tua libro quiuio γ incesimo reddit, exuvitrue fidem ;ntique probant, non sibi clarissimum interpretem constare, cum auctori abllulit praelationem, imb mani testae argui tur eontrarietatis, ubi Plinii verba illumans quibus fatetur in plerisque mi taculorum fidem suam minimi obsi in gere, s)d potius ad auctores relegare, qui dubiis rogentur omnibus J sc haec addidit dὶ scholicus enarratori se Red is dam, inquit, assigna que auctores rebus his omnibus, de quarum fide dubitari marito poterit . Si e legitur 9 in ,, praelatione ad Vespas. ae suis locis reddam: & alias saepe . is Cur insuper Vespasianum loto Titi proferat, noti intelligo, quamvis Titi praenomen abiiciens in praelationis titulo, opus illi dicatum non abnuerit Σὶ Gὸ apparuit. Ita Mediolanenses membranae, atque Hardumus. In Riccardiano quod apparuit. In Londinensi e
dice , atque apud Durandum quo adparuit.
q) In mago imidi. . Notiri eod: ces, Riccardian. rectὸ, quamvis tu vulgatis Ob id magna intadio. 43 Omula. Addunt codiees noliri, Londinensis, Harduinus, Darandus vetulli, & recentiores eum Iovio omnia ea Sed Riceardianuq magis adli rictam, & vere Plinianam exhibet lectionem : Ur ob idi metud imidia fue/e omnia i sub latet enim ilia tria. Quantum sibi Plinii dicta cohaereant oliendit locus, ubi de Furio Cresino scientissimo arrieultore scripsit: in iuriadia muua erat, ceu fruges alienas pelliceret veneficiis te . . Posse multa. Codex Riecardianus, voletinus, Iovianus, Barbarus, Palmarius, Alex. Benedictus, Gelenius, Paul. Manutinς, Daleeam pius, & Harduinus. Ια Ambrosanis exemplaribas ip: illima quidem verba, sed paulltim diuerso
6 Sed in omnibus. Laudatve eodex eum Harduino, & impressis libris. vi ex eleganter, ut saepius, loco etiam poniatur. Iediolanenses membranae minus recte sed omnibus. 7ὶ Homeromastigas. Hane vocem graeeis elementis reddidit Alexander Benedictus D. Homeromastigarum nomine petaversam illam designat turbam , quae adversus libros suos insurrexerat. Compolitum cognomen debetur Zoilo Amphipolitano Sophisiae. Hie summos viros insectari minimE erubuit, quos inter Platonem, Socratem, & Homerum; cumque adversus hune praesertim seripsisset, Homeromastix appellatus est is . Hu: us exemplo Latoius Lieiti ius in Ciceronem librum vulgavit, eat titulum fecit Ciceram tix h . Eadem ratione Leonicenum Pliuiominem nominavimus. Iniquos pariter in Cieeronem, de Virgilium fati se Grammaticos olleniit L. Saaeea ιὶ; atque a Grammati eis Homerus antea aeeusatus, eruditὰ defenditur a Strabone cie . Claudianus in Alethium Quaeliorem torpheos alii libros impune laeti ut,
Nec tua fetareu m, te Maro . fama Debit: Ipse parens vatiam, pris. σι Heliconis Homerus judieis excepit teIa severa notae.
Ad hune Plinii loeum Jonannes Paetus legentibus Galenum offert libro V. Methia. Medendi. Ad voees Homerum flix, aut Metitiomastix Cardanus est e et , ait ci)2m admira:toae retia virum incinum inpugnare, feci ut hue pulcher fimum, se e diu se inepti nu=n non ai equi. Id ult: mum qu u:doque Cardano, Leonice O ex integro ad sp ahitur. 8 Dialecticos Epicurus μοDe. Recipio ex Riccardia D exemplari. Hardoinus Dialecticor, Di reos quoque . Caeteri, in Dialecticos, cla Epicureos quoque. Hos sequ; tur Durandus. Nostra leetio magis ad Plinii stylum aeeedet, ut etiam Harduini inciso deleatur. Dialethici epithethon Epicureis additum innuit hae arte eat illimum gloriari solitos, ut verum a salso di ilinguerent. Dialecticos igitur in philosophicis Epicuri sectatores delignat: Hi enim ut Stoi ei) Graeci erant, quos cum paullo acerbius in praefatione, atque in operis corpore exagitaverit, ita & in re .iquis uoluminibus hostes eos habuisse coniiciendum videtur. Horum tamen investivae interciderunt : mirum aliunde evadit; ubd neque landes, neque eonvicia oecurrant apud Graecos, qui cum Plinio, vel parum infra vixerunt ; & prae-ertim apud Plutarchum, Dionem, Arrianuni, Galenum. Vbi communiori adhaereas lectioni. & D. alecticos ab Epicureis separare velis, non deerunt faventes membranae, & philosophica hutoria, cam & Gam Dialectiei eonili tuerint sectam, quorum ingenium ollendit laudatus L. Seneca: in alium diem, ait m , hanc luem eum Dialectiere dimram, nimiam subtilibus, in Me solum Gramibus, non in hoc . Vide & epiliolam XLIX. Quid Dialecti ea disserat a Rh torica inter alios eleganter, & eopiose ollandit Facciolatus noster ir . De Stoicis ,& Dialecti eis multa eruditὸ Hae de inus hoc loco. ο) De Grammaticis. Meundnt ille Atheniensis qui Plinius a Suida appellator saepe dicebat: in tria mala ineidi, Gram malleum, penuriam, . malam mulierem o . Cum plerumque Grammatici erit leam usque ad stomaehum exereeant, illo tum subtilitatem Plinius alibi etiam damnavit io : tunc temporis intolerandos fuisse innuit Quintilianus, eum ait sq)r sed in tam moti me in id ui Grammaticis. Quintiliano adde Graecum coaevum scriptorem Apollonium Tyanentem υ. Belle in Felirem quendam iocatur Ausonius: Felix Grammaticus non est, nec fuit uam Nee qui quam es friis nomine Grammaticus e Sed se quis si, praeter fatum extitit unquam ,
is demum evast Grammaticos canouo.
Grammaticorum ineptias inter neotericos arguit Guinistus s . Contra illorum caussam suscepit Henrieus Farnesias roblitus tamen audaciae, oua summos viros, & doctiores se gaudent arguere si . to Parturisse. Ex Riccardiano restituo, ubi parturis. Caeteri habent cum editis parturire. Videtur omnes innuere, qui in eum scripserunt, & quorum opera abortus appellat. Agitur de VIII. dubii sermonis libris, quos ultimis Neronis annis editos testatur Plinius Caecilius; ex hoc autem loco olle adimus vulgatos labente anno V. Cond. 818. vel initio 3 I9. αδ Lib. XXXIV. a. DJ Lib. rix. 3. G iab. m. r. sdJ Tom. I. pag. 3 o. num. s. seJ Lib. XVIII. 6.s G In editione Vreeta iso . fgI inde a Mon. lib. m. fhJ Vide Geiἰιum Noe . uis. fiJ Epist. CVιI . thJ Geura . lib. I.
292쪽
DIS IS ITIO NES PLINIANAE LIB. IIII. 277onorata men et fove, si leuono complutamente te inare colla Ucrisione IL TALE FECE.
Da eid , intende, obe delia sua fatica sun ne olare ii cosume P artoice contentissimo ς e per questa sessa rogione vennero sem e culte , e tre in grandissimo pregio tenure. Io confesso ingenuamente, ebe di molio si possono migliorare, is accrehere i mies volumi n/ di que si foti io parto, ni a di tuiti i libri, cla bo pubblicari, acciocebd di passerato mi volga a cot si Flagell-omeri Siami lectio con tal nome opportunissimo sappellarii, mentre inten
do , ebe gli Stoici, egit sess Filosis Epicurei dei Grammatici non ne parti, percia digiis m aspeltava i toro rimproveri) partori*ero invettive contro te mis operet te gramina
i) Con taι mme supponet se potessero domandare i Critici, eia da Plinio Omeromastigi se appellano. In quem raneo si pia
293쪽
1 8 DIS VISITIONES P LINI ANAE LIB. VIILlos, quos de Grammatica edidi, & subinde abortus facere jam decem annis' cum celerius etiam Elephanti pariant. Ceu vero nesciam adversus
Theophrastum fῖὶ, hominem in eloquentia tantum - , ut nomen divinum inde invenerit scripsisse etiam seminam , & proverbium inde natum, sospendio arborem eligenti . Non queo mihi temperare M, quo minus ad hoc pertinentia ipsa Censorii Catonis In verba ponam ' , ut inde appareat etiam Catonide militari disciplina commentanti in qui sub Africano imo & sub Hamnibale Uaὶ didicisset militare, & ne Africanum quidem ferre potuisset L εὶ, qui Imperator triumphum reportasset Min) paratos fuisse istos, qui obtrectatione alienae scientiae famam sibi aucupantur. Vuid enim ait, in eo volumine'
Scio ego quae scripta sunt, Ii palam pro seransur multos fore qui Utilitigent . Sed
i ANNOTATIONES. t Abortus orere. Emicat 'li eonvenientia, ubi de duplici filice a : neutra danda mulieribus, quoniam graiadis abdi rubis, Ambiosi inis, Rieeardian. , Londin. aliisque memini me legisse Elephanta, quod Graeciam an
Ois sanit Nobilis eli hoc loco Plinii exclamatio, ut minimas Grammaticorum nugas ostenderet quibus tantam in oti censores tribuebant eas maximo animalium comparavit: Nihil enim, adnotante Quintiliano tb , rarum 1 an rura voluit magnum esci eiιὸ , proposuitque pulcherrimo cuique operum di cul a em , ur m ora animaIιa diutius 'fen-hus parentum contineamur. Vide Joh. Baptistam Cavatium apud Guillelmum Peraldium c . Cum Plinius in se Erammatteales libros a stiolis debaeehari animadverteret post decimum editionis annum. celerius Elephantos parere adnotavit. Popularis siquidem apud diverses invaluerat sententia, decem adius laetum gestare. Hinc Plautus in Sticho: Audita saepe utilio a multis dicier Solere Elephantum gravidam perpetuos
Plinius velli di decem anncs gestare in utero vulgus exsermato Aristoteles biennio - Φυere CC. annis, uosdam CCC. Nee disseti Solinus te . Elephantos CCC. annis vivere ex Divo Ambrosio refert Olaus Magnus f . Id talsum ex Lusitanorum navigationibus ostenditur . Diodorus Siculus, Strabo, Aelianus Elephantos menses ut minimam sexd c m gravidas, ut plurimum octodecim aifirmant. Mensium disterentia a Lunationibus desumenda sei. De Elepha
tis habes Philostratum hin, Galenum i , atque inter recentiores Aldrovandum si , Jonstonum ι , Salinasum m , maximε erudita in VIII. Plinii librum congerentem. Pro omnibus suifetet Petrus Gillius, qua de Elephantis sinis aularem edidit deseriptionem. Vniam Neapoli docilem vidimus, quem Turcarum Imperator Carolo Regi dono mi-t, Ihinabassum. Theomastus Aristotelis discipulus claruit ante Christi ortum ann. CCCXXX. natus Olympiad. CXIU. anno tertio, obiit olympiade CXX ili. iuxta multos, quos sequitur L:ngietus u . Error tamen ibi cubat haud
dubius eum in duplum saltem uitam protulerit. Fallitur etiam Laertius vel quod vero propius eorrupti ab amanueniasibus e iees , ubi Theophrasto LXX xii l. aum tantum assignantur. Superavit centesimum,& nonagesimo nono admiraniados characteres vulgasse in operis praelatione teliatur o . Divus Hieronymus Theophrastum annos CVII. vixisse ad Nepotianum scribens affirmat. Illi Cardauus locum in xi I. Artium praeclariistinis scriptoribus fecit ; suntque eius iudieio Plato, Aristoteles, Euclides, Archimedes, Vitruvius, Ptolemaeus, Hippocrates , Galenus, Diotarides Cieero, Quintilianas, Theophratias. In Theophrasti elogio utique Cardano subscribam; sed Dioscoridi, Uiti uolo. Quintiliano, Ptolemaeo Plinium antepono, & reliquorum nemini secundum praedieabo. Tantum Mediolanenses Ambrosiani , Riceardianus, Londinensis eodices Harduino, di Durando eoncinunt . In edi tis plerumque oecutrit summum. Melior membranarum scriptura, eum tantum homι em dieat Theophrastum, ut hane appellationem ex eloquentia illi indiderit Aristoteles, de quo Plinius alibi, minimὸ eaeteroquin laudatorus : aristisegam tamen, ait θὶ, quae tantus tr is Mitri or uti - . a. f. Inisnerit Ab oris nempe, & eloquentiae suavitate quasi divina. Tyrtamus initio dietas Euphrasti eognomen Mia tanquam Aoumtis invenit. Postremd Theophratius a ειος Deus, & - ο est ιιo. Cicero in Bruto Quis An D. 1.is nemo ν, Theophrasto dulcior Z . - . . assa Fominam. Idem Cicero postquam ut supra meminimos de Trael, di ramo locatus est is Ut ego, εnquit, iam non mirer illud Theophrasto accidisse, quod dieitur, cum percunciaretur ab anicul1 qu dam, quanti aliquid venia
ΣΠmmita Ait,ia - ire Cieeronis, & Quintiliani verba innuunt Theophrasto ex nimi lim quaesito ser-rnone obiurgatoriam non dei aisse censuram. Femina tamen, quae in illum scripsit, altera est ab Ana tanti holninis loquendi rationem impiobante. Idem Cicem ν : Non movi Fμcurus, Meιrodorus , m Hermachus emtra mih a Mam. Platonem, Empedoclemque dixerunt, sed muliercula etiam Laou. tum contra Theophrasto stribere ausa se . seno illa ouidem semone , s Attico. Joh. Paetus, notat Leontium volumen in Theophrastum edidis te pro tuendo adversus coniugium meretrieior quae ubi vera sint , caustarum improbissimam lucatis unicὸ verbis, non rationibus defendendam suseepit. Consule Divum Hiemnymum adversus Iovinianum . . . e . - τὶ Visendi. Estorialenses, Rieeardianus, Vallicellianus eum Haesumo, & Darando. Eligendam Ambrufiant, Per tus. Ugoleius, Iovius. Iesaita interpres Plinii mentem nititur explicare, ut nempe suspendio iam quaerere mortem opolleat homines, vitaeque renunciare, cum tantum licentiae vel imperit , vel seminae sumant, ut in vires doctissimos seribant. Ducentis iam ante annis Remtus brevius: prorsu , ait, desperandum esse, quum adisinus Metismosiares scribere . mulierculae praesumant. Putarem aliqua etiam magis recondita hymbola cubare et ieitieet ipsitus
294쪽
DIS MI I S IT IONES PLINI ANAE LIB. VIII. 279tieali , e pol gili passati due luti i animigessero degit aborti,superando in Ao gli Elinanti ,cbe a dar in luce i loro parti minor tempo franoMono. Ma queste cose io dispreet mentre se che ancora contro di Teo iraso Uemplare delia piu sublime eloqueneta, ed in gra-etia di cui fu con divino nome ebiamato , arvi frivere una Donnicta uola, onde trasse oria
gine ii proverbio, ebe bisogni anche sic egliere un albero per appiccarsi. Rattenermi non pollo dat addurre una senteueta di Catone ii Censore, posciae53 ottima mente cade inacconcio at presente discorso. Da cosui, cbe tanto risebiata eo' suo, scristi la militare disciplina e ebe da Scipione, aneti dallosesso Annibale apprese avea Parte deIguerreniare, e s rire non potem it fasio, e le maniere di Scipione, e ebe essendo Generalissι- mo merito l' onore det trionfo) Nn uno intendera, ebe se re trisarons critici desideros di renuers celebri col deprimere r astrui sapere. In che, die a cili, a voi dis place ilmio libro Era ben certo, che pubblicandosi una tat' opera, parecchi ravrebbero
sis elaeuetione. Quanto albiama riserito di Teos asto, che da una incchiatessa Aseni e fa conssciuio μν forestiere, credere is do Se imendere nari uni mente a e ione deue parsis, ma ancora μν emito delia pronuncιa, e di quelia asprema neι fauellane, eho . Par gini chlamano mi Guasconi, minandi, Picea di me. accent. Questa ora iunia ale astrato Rudio dei voeaboli supponeι inducem ta Donna a sententiare , ehe Te rasto era forestiere; sebbene appresso Quintiliano non βri risca altra retione μαι delia troppo grande ricerea nei termini.
mortis genus ita eireumferibendum, ut nihil alieno linquamus arbitrio, dum euncta tali pacto externis subsant eu piditatibus, ut in auctorem divinum etiam meretricula scribere non erubuerit. Paullus Manutius in adagiis hanc Plinii locum illustrat. Vide Erasmum, & Coelium Rhodiginum a Daucampio allatos. 8 Temperare. Libro XVIII. Nequeo mihi temperare, quo minus unum exemplum antiquitatis referam a ; item de Tiberio : qui non quivit sebi temperare b . 9 Censorii Catonis. Cato maior ab ollieio Censorius appellatur, eoque agnomine saepe a Plinio celebratus a rece liore eius pronepote, sive Uticensi distingui iur: e utem ratione dicitur a L. Seneca M. Cato Cens eius. Conveniunt sibi hoc loco omnes e iees praeter Ambrosianum I., ubi renseria Caronis verba. Docet Quintilianas, censoriam vi gulam notam elle erit leam, & damnatoriam te); & Cieero ipsis lima significatione censior iam animadversionem pro corrigendi actu subieeit di. obiit Cato post annum Uib. Cond. sexcentesimum ei rea captam Carthaginem, & C riat sum se . Tanti viri elogium non semel Plinius eontexuit. Cicero de Catone f : Nemo apud Postutum fortior, nemo mεων Senator, idem Delia optimus Imperatoνe deniqua nihil in Me eritime temporibus illis hiri, disime potuis . quod ille Mon cum investigaberit . frierit , tum etiam conscripserit. io Ponam. Libri XXXI. initio Bonam ipsum carmen. Ii Commeηtanti. Ambros anus II. Riecard. Ugolet. Iovianus, Haesuinus, Durandas. Militaria Catonis voluminacitant Flavius Uegetius, & Pristianus, quae apud Hardainum invenies: Iis praeponam antiquiorem Gelliam, ubi lego . , Cato, quoque in libro quem de re militari composuit, doeet verba haec sani Catonis ut populus sua ope- ,, ni potius ob rem bene gesam supplicaιum eat , quam re mav gem coronatus veneas is Taraebum argait Harduinus, eo quia primas reposuerit comminanti, tum magis qubd libri omnes praeseserant commentami. Uerum antiqui eodices non deerunt rimebo , siquidem ipsi omnino faveat Ambrosianus 1., & Londinensis, aliique t nee sane haee lectici undique exsibilanda, nam & Catonis indolem, atque illius genium exprimit ; nee inde abhorrent Plutarehi sementiae, qui de Catone h) Africanum majorem non dubit it oppugnare. Sed in quaestis eum eo ad bellum in Africam misissus, ubi ti sare cemst eum solitam profusionem, pecuniam essundere in milites, admonuit eum libere - Cato in uitae pecuniae dissipationem Scipionis apud Patres insectans - efecit, ut mitteretur ad eum Tribunus Plebis. ia) Sub Africum. Nempe sub P. Cornelio Scipione Africano Maiore, de quo paulld ante, cu usve memoria apud
rq sub Hannibati. Cato eontra Hannibalem prima secerat stipendia annum agens XVII. ἐὶ, unde minius elega tet illius nomen addueit, quia contra hostem peritissimum, atque impigrum bella gerens ab illo didicerat militare. I Potuisset. Legimus apud laudatum Comeliam Nepotem . . suasis obtigit P. Cornelio Scipioni Africano Consili ;cum quo non ero fortis nee uudine υixit. Namque ab eo perpetu. ae enset υita. T. Livius ι Morte Africani re eia inimicorum animi, quorum princeps Dis M. Porrius Cato, qui viis quoque eo adlatrare ejus magnitudini solitus erat. i 3 Reportasset. Idem Cornelius Nepos m): Consulatum gessit cum L. Valerio Flacco Iorte provinciam nactus Hispaniam
is Quid enim. Huiusmodi verba Harduinus. & Durandas non Catonis, sed Plinii esse eoniiciunt. Ego ipsissima ad
Catonem relato plurium eodieum, & Riceardiani praesertim scriptione, atque rerum etiam fretus textura.
17 Multos foro. Ex Rierarat avo, Londinens, Vnoletino, Ioviano eodie ibus, Barbaro, Palmario, filexandro Bene dicto, Gelenio, Paullo Manutio, Dalmampio, Harduino &e. In Ambrosianis esse. i3 Vitilirigen: . Riceard. Iovian. v goletin. eodices, atque post allatos interpretes Harduinus. Rectam horum opini
295쪽
digo D IS'IS IT IONES PLINIANAE LIB. VIII.
Sed bi potissimum, qui verae laudis expertes sunt Eorum ego orationes Hopraeterfuere sῖ . Nec Plancus Nin illepide, cum diceretur Asinius Pollio orati nes in eum parare, quae ab ipso, aut liberis M post mortem Planci ederentur, ne respondere posset Cum mortuis non nis lamas luctari s3 . Quo diacto sic repercussit illas, ut apud eruditos nihil impudentius judicetur. Ergo
securi etiam contra viti litigatores 'in, quos Cato eleganter ex vitiis , atque
litigatoribus composuit quid enim illi aliud quam litigant, aut litem quaerunt ) exequemur reliqua propositi. Quia vero occupationibus Tuis p blico bono parcendum erat L M, quid singulis contineretur Sin libris, huic epustolae subjunxi summaque cura ne legendos V in eos haberes operam dedi.
Tu per hoc, & aliis praestabis, ne perlegant. Sed ut quisque desideraverit aliquid, id tantum quaerat, & sciat, quo loco inveniat Hoc ante me se- cit
em eomprobant, quae sequuntur de vitilitigatoribus, quos scit a Catone ex vitiis atque litigatoribus noministit adit Plinius. Ambrosian. I. multos esse qui ita πρrobent, Aut eligant. II. qui imiti legant. Uerbum Ditistiηο unita ex Pliniana praefatione Lexicographis innotuit, postquam de genuina script ut1 Barbarum admonuit Fabricius Cameri. IJ Expertes sunt. Ex Riecardiano, Londinensi, Harduino, & Durando. In Ambrosianis, reliquisque eodieibus mi
sint desideratae. χὶ orationes. Hoeee voeabulum tum in honam, tum in malam partem accieitur. Plinius infra a : Iam Catonis Centorsi orationes aprugnum exprobrant ealium. Hoe loco orationes pro eritieis setolorum .eturis sumantur. 3 Sino praetersaere . Ambrosiani,& nonnulli alii eodices ieiuno sensu habent Mi praetereo: hoc ex compendiosis notis, quibus sino praeterfluere in primigeniis exemplaribus reddebatur, pruent dubio manavit: in Londinealibus membranis Wones s. ptereo. Cicero de voluptate iisdem Catonis verbis: nec praeteritam praeterfluere Mere b .
4 Nee Plautus. Hujus Plinius saepe tanquam bisConsulis, Oratoris, & supremi Romanarum copiarum Ducis memi nit, & aptε hoe loeo Pacius: De Munatio Planco inteliὰρ reor. Erat illi praenomen Lucius. Coniunctus vixit C. Iulio Caesari, ac Cieeroni. cujus suit auditor te . A L. Seneca dieitur summus Declamator d). Meminit Suetonius e , Divus Hieronymus in Chroni eo f , aliique, quos praetereo , ut Macrobium audiamus ig). Plancus in iudicio se ιὸ amici, eum meissum testem dormere vellet, interrogσωι quia furorem fiebat in quo artificiose tueretur. Ilis urbanὸ ν pondite Galam subigo: sutorium tire habetur instrumentum, quod non infacetὸ in adulterii exprobrationem ambiguitate comenis: nam Planeus in Mureis Galtis nupta maia audiebat. Hic igitur, qui nec illepivi se contra Asinium tueb tue : nm infacetὸ ab aliis punctus fuit. 3 Asinius Polito. Videtur, quia antea amici essent Pollio, & Planeus, eum primum reprehendat Gellias is quadam σψuid, quam ad Ploneum scripsit, eo quia Sallustium grammaticalibus, frigidisque nugamentis perstringere ausus sit. Asinius Pollio quem in Cieeronem scripssis adnotavimus suit caeteroqui doctrina, & iudicio maximὸ spectandus, cum de illo tanquam Principe Oratore, in Cive, ideli summo oratore, & Romano cive nobilissimo Plinius loquatur h), nee uno loeo in naturali historia laudetur si . Valerius Maximus non minimam partem Romani styli in Pollione agnoscit . Velleius Patereulns nihil ei denegatum affirmavit, quod nobilissimis summa eum laude consequendum foret 0. Pollionis insuper meminerunt Plinius Caecilius cmJ, Tacitus n , Suetonias in Caesare , & il. lustribus Grammaticis. Contra ingenio serox a Quintiliano dieitur so); & Seneca filius: Leaee, inquit p . Ciceronem, compositio evis r una est, pedem Iemat, eurata, lenta, oe μὰ infamia moltis. At eorura Pollionis Minii fati,nosa, ω eximens, m ubi maximὸ evelles relictura. Denique apud Ciceronem omnia desinunt, apud Pollionem eadunt, exceptis paucissimis, quae ad catum modum, in ad unum exemplar albicta μnt. Huc usque turgidus philosophus , qui sibi pugnantia videtur seripsit se, cum alibi Pollionem Oratorem magnum appellaverit ρ . Quare eum Asinii Pollionis laudes recenseat Seneea Pater ν , &a Virgilio s), & Horatio tr), Latinorum vatum Principibus celebretur: Cieeroni quidem in oratoria minorem; sed .adhuc plurimorum operum utinam non deperditorum nobilem parentem affirmarem. Inter multa argutε a Pollione dicta illud a Maerobio relatum non praetermittam υ . Temporibus Οι--viralibus eum Fescenninos in eum Augustus scripsisset: ego taceo reddidit Pollio a non es facio in eum scribere, Di potest proscribere. 6ὶ Aus tiberis. Praesertim ab Asnio Gallo, de quo M. Seneca τὶ Pollio - eum Uium Asinium Gallum reIinqueret
magnum Oratorem , nisi illum quod semper menit magnitudo patris non produceret, Ied obrueret. Haee sane tantum Pollionis stylum elevant, quant lim Senem filius paternis oppositus sententiis depresiit. Librum composuerat Gallus, ubi Pollionem, & Tullium comparans, palmam genitori suo dare ausus est, ut Plinii Caeeilii verbis utar υ . Asinii Galli meminerunt Suetonius in Claudio, & illustitibus Grammati eis, Senera filius, & Tacitus; fuitque iuxta Divum Hieronymum αὶ diris a Tiberio supplieiis necatus. Habes Lipsium, Scholium, aliosque innumeros inter reiscentiores, pro quibus sufficiet Muratorius, ubi dubitat ut, an fame perierit - . Quod certum suit Gallus Plane inae suppar, quae sibi eodem anno manus intulit. Noscimus igitur ab elogio supra recitato, hane fuisse L. Planei filiam, tum magis si Dioni eomparetur, a quo Munatia Palaneina ritὸ appellarer . Latinorum brevitas esseeit, ut Plane inaecognomen nominis loeum usurpasse videretur; atque haee studiosi filii mei in gratiam dicta sint, qui dum ista eo mentaremur, gentiliciam Plancinae appellationem a doctis inquirendam reseire desideravit bb . τὶ Possiet. Ex kie eardiano, Ugoletino, Iovianio, quibus edita subscribunt exemplaria. In Ambrosianis, Carbonarino, Londinensi, aliisque nec restondere posse. Iis aeeessit Durandas . 8 iactari. Hoeee verbum Plinius sterilibus eampis in naturali historia adaptavit see r Malus es σερο, eum quo D minus linatis. Alibi etiam saepius, & de rebus visendo corpore desiitatis. Si in nube luctuin satus, aut vapor dM.
296쪽
DIS IS ITIONES PLINIANAE LIB. VIIL 28 r
eri vellata a torto, e quelli singolarmente, che giam mai ni una verace lode si merita rono; ma io punio non bado alle loro cavillaZioni. Non meno graetiosa δε lar posta , ebe di ede Planco a ebi riserlati, come Aginio Pollione componem contro di lui derule invetiris, is quasi avrea determinato, o per se medomo, o per meet o de suoi Aliuoli pubblicare solamente ripo D morte di Planco, onde tollo gli venisse ii modo s ogni disese: che solo i Fantasmi tot lavano coi Deflanti. Col qual detio talmente oppresse la mala ceneto in esse contenuia, ebe Urontatissime da sani vengono giudicate. Sicuri per tanto dat inόidia de' vizai litigatori H, composo, ebe felicemente tratio da e da litigatori Catone inventδ nuentre a quat altra eos pensano cotest,se non a litigare, o delle litigioene in traceia Z il proposio argomento at bramato termine condurremo. Ma siccome per risesso delia pubblica utilitὰ riguardare si dovea alte vos; e occupaetioni, bo aggiunto a quesa lettera uia epilogo di quanto in uni libro si dichiarava, eon estissima dilige Gaadoperandomi, acci Ad lenerti seguitamente cos, reto non foste. Coll' es pio vostro glialtri pκre Iapranno, ebe a toro non corre L obbligaetione di consultarii da capo a piedi, macoi proposio meet di quelis cose, cui bramano informa, si ii luogo ritro re. M tale mei Tom. I. N n do
Alterius Μanes exagitare pusillos, seu potius improbos unie8 deeet. Id enim, ut opportunt Madrisius a , gravissima tantum de eaussa agendum est. Plinius sequens is simul vitabis illud rasae ἀπ- φ immo b is ubi multa ad hanerem congesserunt Catanaeus, & Cortius ; qui de Homeri versus initio, & differentiis consulendi. Alia affert exempla hoe Plinii nostri loco Daleeampius, & auctoris aurea verba mutuatur Beroaldus ad Politianum seribens de Geo gio Merula iam vita iancto. 9 Vitilitigatores. Ita. Rierardianus, Estorialenses, Ambrosian. II. Anonymus in Carbonatino, Ioh. Andreas Aleriae Episcopus se , & impressa ut plurimum exemplatia . Discedendum igitur a primo Ambrosiano, ubi Vitillitigatores, a eodieibus Ugoleti, Iovii, & Politiani, ubi Vitiligatores M, quod pariter in Veneta impressione Plinii anu. r496. invenies. Nostra lettio plaeuisse videtur Antonio Sandino; & qui eum lonῖε praecellit Andreas Alciatus, cum Grammaticos argueret: It ua, ait, aequo animo vitilitigatores si Iureconsultos in hae isee Eraeei fures audiant: itemque in epist la ad Paul. Iovium. In hae eos, quae multos Utilitigatores habitura est. Demum Petrus Petitus ad Plinii semen. tiam respiciens opastulum edidit, eui titulum feeit intuitisatoν e . Mitὸ ad hune Plinii loeum eonvenit Clemens Alexandrinus, eum in quosdam Sophistas verissimos Grammaticorum patrueles invehitur. Interpres tali pasta
graecam sententiam aemulatur De eontentiosas comparantes quaeseimes, di tintiun. ularum venatores, pusiliarum qua runctam artium aemulatores, litigatores, in iurgiorum consarcisaιores, in nominum delectu, in certa dictionum compolii ne, in eo exione tot I vird laboranter.
io Exequemur. Rieeardianus, & reliqui exeeptis Ambrosianis, ubi exequamur. Quia verδ. Habent membranae Vgoleti, Iovii, Breviarium Uallieellianum, & vetustae editiones in hoe Salm sio accedentes. Caeterum Rierardianus, Ambrosiani, Londinensis, & plerique quia oecupationibus. Potes & hane cum Gelenio, Manutio, Daleeampio. Harduino, & Durando recipere, cum rerum cognitioni minimὸ ostietat. Aliarera elatior videtur, & Breviarium Vallicellianum optimae notae exemplar nusquam verba Plinio addite quare eo favente particulam viro reeipiendam duxi , quam etiam in libris calamo exaratis inveniri Daleeampias non dissimulavit. I 2ὶ Parcendum erat. Nempe ne ingens temporis spatium insumeres ad seriptores eonsolendos, quorum auctoritati, &sententiis vel innitor, vel adversor: non enim iis praecipue, sed sormandae Populorum felicitati studeat optimi Principes unde eleganter Horatius ad Augustum la):
-m publica commoda peccem, Si longo sermone morer tua tempora, Caesar.
r3 Contiuemur. Ex Ambrosianis eodicibus, Daleeampii manuscriptis, &Salmasio. In vulgatis plerumque contineatin, quae leEtio in idem eum nostri confluit. i VAnxi. Quid Plinius epistolae addiderit, re ipsa patet; nempe elmehum librorum omnium XXXVI. , quaeque in iis essent praeeipua suo euique volumini adscripta: rerum, historiarum, observationum summam 2 auctorumque in latinos, externosque distributorum nomina: pagellarum etiam numerum non omisisse eredi potest, ut omnia faeiliori negoelo Titus inveniret h . Inde amannenses naturalis historiae libris sectiones, seu eapita improbὸ addiderunt. Quamvis in praefatione tot sustulerim errata, nee minora in attexto indice lateant e quae adhuc superstini minimε corrupta Harduintani iudieii iniquitatem arguunt, eum primum Plinii librum posterioris aevi figmentum venis ditavit. Quis enim barbaris seentis tam doctus esse potuit, ut similia eruditionis, & sapientiae resertissima eonsaris ciens nusquam aberraret uisnam Plinium Valerii Sorani sequi methodum nosset, nili ipse de se talia affirmasset De) Letendis. Ita C diem Ambrosiani, Estorialenses, Londinensis. In aliis pleramoue, editisque oceurrit perleRencionliod particula per hoc lom redundet ex allata dictorum textura eolligerem. Plinius Titum ingentibus Reipuis eae curis distentum nolens desalisare, se maxima eura operam dedisse asserit, ni adamussim aliorum sententiae in naturali historia redderentur: nbi igitur Caesar dieantis confideret integritati, atque diligentiae, per hoc caeteris exemplo praestabat Imperator doctissimus, ne Graeeos, Romanosque auctores a principio usque ad finem eriticiς oeulis collatos naturali historiae conserrent. Videtur, qudd inde etiam lucidior emergat sensus, eum erudito, occupatoque Prineipi legere subseelvis horis fulseere debeat: Sapientibus, ut aequum librorum proieraut iudicium, periseere necesse saJ Par Go. tbJ Lib. Ix. t. pag. 63 r. seJ In eod. Passionaeo. ΓdJ Vide m lib. I. Miseoli. seJ Viri Ribtio/bee. Baiae. Tom. ιι. me. os . su Droman lib. I. sci Lib. IL eps. I. shJ Vide harum Disquisition. Id. m. pag. Eo .
297쪽
181 DIS VISITIONES PLINIANAE LIB. I. cit Din in literis nostris Valerius Soranus M, in libris quos in)., 3 scripsit. Vale o.
In- ANNOTATIONES. sit Est enim perlegere magis quam legere. Hinc Apuleius, qui tanta a Plinio suppresso nomine exseripsit: Omnia hi G, a principio a fietem pertegam. Addit istior vim particulam, uti eruitur ex Senee1 klio r/-bstinatio In pmmpz'erit omnia invenire. Huiusmodi eonveniunt exire. 'ta uiariu . bi,. p.ras. Euiopae red a consummatio es , ne quid non m expedito D noscere istentibus .e, ' ni Uerba Plinii imitatve Sistonius in praelatione ad Livium: quod esareanus ante me ferar. ' regius isti . Du Pseisse Valerios So anos, Qnimum nempe, ac meimum scientiis, & facundia spectandox
innuit Cicero, qui vi b N hQ, pilis iis, hoe loeo ad Quintum pmvoeat fratre doctiorem,& eadem rabιlex, quum ci t ν Nohritum Maseellum Ciceronis auctoritatem ex III. de oraIore adducere pro Sionς Μς4kςR 'I' 'R .Qstituta, torem bio IV. de lingua latina jam a Daleeampio allatum . Vul in dictione processu. Ciceron addo φ R ' ' μ' obesum pars innotuit Franeisco Philelpho, qui ligauit Quintus inter alia Hipp*- -ι,. .m, A diotiis,.vidisse asia re Metusissimum quendam cod cem sbio epitiolarum in to: in Conlidit Mothohus epistolas in z;t: 'T, o socia, a M. Antonium de Cleopatrae libidine coercenda seripsit se . Ego ras meliora Philet epistolae a doctis suppositit ae Indicantur. Sorani cognomenIum utrisque fratribus comis
rum interpretatur. Epoptes novitius Sacerdos. appellatur. Valerius Soranus, cum ausas esset verum Romae nomea' enuneiare in erveem latus est cujus carmina hutiusmodi circumseruntur is
Iupiter Omnipotens, Regum Rex νpse, decusque Progenitor, genitorque Desm , res unus, ommspheso is nossia tuo divino numiηe rapis . . . . di si haee ad Valerium spectant, meliora apud Ethnicum dogmata minimε invenies; neque multum a Christian α - Trist . - aliouam de ipso Trinitatis mysterio notionem videntur afferre. Hoe cum Judaei any c sui ,30htiium' ignotauerint dii fietis eredam Syllanis temporibus Valerio innotuisse. Si plura de illo nolis optat, Eo tile Ciee I Plutarchum, Divum Augustinum, & Robertum Keuehemium, a quo inter ιζ.αζ e rex Uroleti, Iovii, autographus Palmarii, & plures vetustae editionem; &μduamvis a rerentioribus typostaphis omissam videtur exposcere titulas C. Pinniu Secundus T. Vectosano Suo Salutem, quaeque ιicentiore episeola amico Caesari narravit.
298쪽
MEmbranarum, quibus innitimur, uberiorem notitiam quamvis X. volumine exhibeamus, curiosis aliqua ex parte satisfaciendum hoc loco dux Lmus, ne breviata quandoque exemplarium nomina, aut notis reddita lectori officiant . Pergratum insuper erit Plinianae Iectionis studiosis codicum syllabum , eorumque vetustatem unico conspectu intueri: potiora vero ubi quis optet: id tantum quaerat, oesciat quo loco inveniat. Tot restitutiones in operis exordio ingestae in caussa fuerunt, ut praefationi italicam adderem aemulationem, tum quia hujusmodi eloquium Regio Delphino, Dominisque meis placere compertum habeo; tum etiam, ut labor iis inserviret, qui vertendi Plinii munus suscipere voluissent. Si vivere datum erit, fortasse quod aliis proponimus, nos ipsi executioni mandabimus. In allatis membranis plura cubare menda, utique fateor: non omnia tamen ubique lectorem destituunt; & quae male in plerisque, recte in uno vel alio redduntur: unde quando in corruptis Vocabulis minor numerus veriora exhibuit, tunc a communi lectione recedendum duxi, non occultatis interim con trariis argumentis, & reliquorum librorum scripturis . optime labori nostro ad aptabitur Beati Rhenani sententia r quae enim felix castigatio absque eoice Setusa,
qui tamen non omnino sit depravatus p
299쪽
Penna exaratorum, quorum ope Naturalis historiae prooemium
Ambros. I. seu Fratris Petri Ticin. Ambros. II. Guatini Balberi n. I. Barberi n. II. Balberi n. III.
Caesaraugust. Caesenat. I. Caesenat. II. Carbonari n. Chimetian L Coibertin. I. Coibertia. II. Estorialensis I.
Passicin Politiana Pertulatium. Reetetoni Rieeardiam Salmanticens.
Vallicillim. Vaticini Vindobonensia Vetolet. Ambrosianus I. scriptus a Fratre Petro Ticinensi anno 13gr. Ambrosianus I l. emendatus a Guarino Veronenti anno I 433. Extant Medi lani in Ambrosiana Bibliotheca.
Codex bombycinus. qui fuit BenediEti Egri anni I4 8. V Caesaraugustanus olim ad Hieronymum Suri tam speetans. Caesenas , sve CaeΩnatios l. seri pius a Jacobo Pergulitano an. I 446. Caesenas I l. serip:us a Fratre Francisco Fighino an . l 3 i. ex Binliotheea olim Malatestarum Plineipum, nune Fratrum Minorum ex Divi Francisei familia. Caesenae .s Iohannis ad Carbonariam Neapolis ab Anonymo exscriptus circa annum i 6o. in nobili Au 'stustinianorem Bibliotheel, quam sibi eomparaverat Antonius Cardinatis Siti pandus. Ex Jacobi Daleeam pii fider de hoe eonsule illias praelationem in Plinium. Ex Bibliotheca Ioh. Baptistae Colnerii nune Regia. Ex Harduini test monio. . Ab Anonvmo, & IX. seculo ut videtur, descriptus. Hie suit Aieronymi Suritae. & exaratum iudicarem circa ann. I 2 . Vterque in Regia Estoria lensi seeretiori Bibliotheea apud Sanctum Laurentium.
Codex autographus Benedicti Jovii ad finem XU. seculo vergente scriptus. In Bibliotheeula nostia Codieee autographi Christophori l .andini XV. seculi in Estorialensi Bibliotheca, & Vallieelliana Romae. Codex Londinensis a Davide Durando collatus Codex Abbatialis Morbaeensis Bibliothecae, quo usus est Beatus Rhenanus. Iohannis Paeti a Castro annotationes autographae in Estoria lensi Bibliotheel XUL seeuli. Codex Parmensis, sive Farnesianus . horum Principum olim Bibliothecae dieatus, nune Neapoli quaerendus a Iohanne Marco exscriptus anno IM . Codex olim Domini ei Cardinat. Passionaei, quem Johannes Andreas Aleriensis Episeopus, &Theodorus G a1a emendarunt. Hoc ad multum temporis mihi commodato usus sum an . t 38. Angeli Politiani notae aut graphae ad editionem Romanam anni Io'. digestae: extant apud ornatissimum Equitem Marchionem Nicolinium Florentiae r hare dedueuntur e duobus Codiei bu; e Divi Maret Florentina Bibliotheca, alque altero e Regis Ferdinandi, qui olim ad Leonardum Arretinum spectabat . . . Codex olim Caroli Comitis Pertusati, quo pariter saepius usus sum, exaratus an . I479. , atque Frane isti Simonetae auspieiis deductus ab altero, qui ad Frane istum Petrareham speetabat. Nostri Codiees, seu bina chartacea exemplaria ex variis antiquis annotationibus eonflata & praeis sertim ex illi quae adiectae sunt editioni Plinianae anni I 472., quae in Ambrosiana Biblioth,
Ex Bibliotheca Marehionum Riceardiorum Florentiae IX. seculo, ut videtur: de quo Lamius,& Bandinius. &e. . Regiae Salmanticensis Bibliotheeae. De hoc Finitanus, & Paetus.
Andreae Stranei leti iones MSSt. ad integram Plinii naturalem historiam anno t33r. Extant in Restia Matritens Bibliotheca. Eeelesiae matrieis Toletanae IX. seculi, ut ostendere conabor libro X. Villieellianum Breuiar am in Bibliotheca D. Philippi Nerii sodalibus attributa Romae an. I 8
I I . exaratus circa annum 13 o. I59 I. annum redolens IV .
iq92. eiusdem aetatis. i, Vi. Hie suit Petri Balbi postea Pontificis Maximi Paulli II. praenomine, ei rea ann. Iaeo. to a. Labente semio decimo tertio exscriptus.
Ut Bibi d. L di se . αἱ iotheea Mariae Theresiae Angustae seeuli XIII. & fortasse XII. Codex Thadaei Vgoleti a Benedicto Iovio exscriptus.
300쪽
Viro CL Doctissimoque Paullo Mariae Paclaudio C. R. Sae. D. Ord. Hierosolymarii Hisorico, Regiae Parisiensis Academiae Elogiorum, oe Human. Literarum Sodali , Regiae Parmensis Bibliotberae Praefecto, Antonius Ioseph a Turre Reet nisi S. P. D. :xto ab hinc anno cogitaveram Plinianas Disquistiones in apertam lucem proferre, cum inopinata, nec satis unquam dolenda
Serenissimae, Regiaeque Principis MARIAE LUDOVICAE ELI
SABETH mors de vadimonio deserendo opinionem induxerat, quamvis florentes tum Belgicae ephemerides proxime edenda volumina indicasse viderentur sq). Cum in hac essem animi fluctuatione, Philippeae Regiae Bibliothecae Praefectus maximo Parmensium , inio totius Galliae Cisalpinae bono, arcessitus venisti doctissime Paciaudi; mihique jamdiu tot editis egregiis voluminibus noto optatissimum accidit, ut tecum quamplurima valde dissicilia, & subobscura communicarem. Octo insuper haec priora Disquisitionum volumina limae tuae subjeci, ut male tornata virgulis notarentur, cum opus Typographo concedendum suaderes. In nostra culpa igitur Tibi ignosces, & cum in tot tantisque disputationibus utilitatem juvandi gratiae placendi ubique praetulerim: compertum habebis, non unice senioris Plinii patriam, & immensam eruditionem ostendendam; sed ipsius etiam sententias imitandas mihi proposuisse. Quaedam porro neque probanda, neque rejicienda invenies, cum non omnibus omnia scripta sint; qua de caussa in paucis quibusdam diversam a tua opinionem sequor, ut adjectae ostendent argumentationes. Liberum igitur Tibi sit, Vir Clarissime, nobiscum decertare, ubi a vero ablusisse judicaveris. Interim scias velim, me nono libro ea
congessisse, quae Vel ejatibus monumentis omnino evadent necessaria, ut Populus illustrioribus Ligurum annumerandus nomine tandem certus, ac notus
ab oblivionis injuria vindicetur. Nemo enim ignorat Velejates plus uni Pli
nio, quam caeteris omnibus vetustis scriptoribus debere. Incomparabilis tamen Naturalis historiae verba quantas Tibi ostundent tenebras, ubi vulgatis adhaereas exemplaribus, legasque: Veliates , dc quorum oppida in ora proxima diacemus Ust, atque infra Viliates cognomine Vecterio Regiates, Urbanates M, itemque ultimo, ubi experimenta recentissimi census enumerantur AE: Cirea Placentiam in collibus oppidum es Veleiacium M. Membranis enim faventibus, vetustarum editionum , rectaeque argumentationis praesidio Plinium scripssse ostendemus primo loco: Veisjates oe quorum oppida in ora proximὸ dicemus. Secundo:
I Veleiates. Vnde ex patrii easus progressione Veleiarium eadem ratione, qui nostrates nostratium. Id non unie/ Traianae Tabniae praesidio, sed ex Angeli Politiani membranis, atque ex hoe loco ad ViI. naturalis historiae librum tollato evineitur. In monumentis laudatae Tabulae recentioribus celeberrimi Populi nomen geminata quoque litellia invenitur. In Carbonarano Codi , & Balberino 738. Velleiactes: in Medicam antiquiore Vel istares. Ex eorruptis hilae indieiis quae Ri ardianiri Uationis, Pertusatino, Ambrosianis, aliisque exemplaribus eomparantur Veisiares a Pl nio nominari ostendemus. 1 Pνοximp. Mirandam sanΦ, qubd genuinam seripinram a Iohanne Andrea Buxio Aleriensi Episeopo in Romanigimpressionibus exhibitam recentiores eorruperint Typographi: praximὸ dicemus diserte apparet in Vaticano I93 3. , Ambrosano antiquiore, aliisque. Neque enim de ora proxima Plinius; sed proximὸ , nempe eontinub, illieo de litoralibus populis, oppidisque Ligurum se loeuturum indigitat.