장음표시 사용
21쪽
exeati plari Graeco aliud fuisse et a Plauto commutatum Sse. Qua de causa poeta hanc epistulam commutaverit, viri docti inter se dissentiunt. KarStenus enim t. c. p. 36 suspicatur epistulam in exemplari Graeco neque ration om neque tempus venditioni continuisse, sed ,alidorum ab amica tantummodo aliquam Onitionem accepi SSe, qua certior factus esset imminere perieulum, ne amatori peregrino traderetur. Substituisse autem Plautum
hos versus 51-59), ut dolor et desperatio Calidori statim ab
initio spectatores propter periculum proxime imminen vehementius comm OVeret.
Multo autem verisimilior sententia Leonis i essu mihi videtur, qui putet Scaenam primam ex alio exemplari Graeco esse desumptam Plautum autem hanc scaenam Pseudolo inserentem coactum eSSe argumentum genuinum huius epistolae commutare. Non modo litteras, sed totam scaenam primam cum ea arte Scaenae tertiae, quae expositionem continet v. 269-382), repugnare ex hi quoque apparet. Seudolus enim, postquam litteras Phoenicii perlegit, sese Calidoro viginti minas hodie comparaturum esse promittit v. 14-l 20). Quam utilitatem, quaero, illa viginti minae Calidoro praebere possunt Me quidsem iudice nullam nam Phoenicium iam veniit et quindecim minae iam solutae sunt. Etiamsi igitur Calidorus re vera lenoni viginti minas tradere posset, ille adulescenti amicam non Venderet Langenu l. c. p. 99 dicit: Uas dem Calidorus dio
Sicut haec est praestituta summa ei armento dies.
Si id non adfert, posse opinor facere me ocium meum. Ballio hoc loco orbis perlucidis dicit se tantummodo cras Phoenicium Calidoro, si argentum pependerit, Vendere in animo habere. Cras autem leno iure ac merito meretricem adulescenti vendere potest neque pactum cum milite factum violat, quoniam miles, utSi hodie quinque mina solvit, diem mulieris emendae praeStitutam praetermisit. Quae cum ita sint, verisimillimum esse mihi videtur hanc scaenam Plauto ex alio exemplari iraeco desumptam Pseudolo insertam esse. Quod argumentum huius scaenae in exemplari Graeco uerit, verisimilitate quadam concludere OSSumus ex his. SeudoluS, ut Supra exposuimuS, promittit eSe Calidoro viginti minas comparaturum esse, Scilicet ut aduleScen Samicam Suam a lenone redimere possit. Illae viginti minae autem adulescenti utilitatem praebere non OSSunt, niSi rivaliS, quem praevenire ille in animo habet, usque ad id tempus pecuniam non pependit. Itaque argumentum huius Scaenae in exemplari Graeco B hoc fuiSSe Suspicor Leonem et Biermam secutus servus erilem filium interrogat, cur tanto maerore affectus sit. Adulescens ei litteras legendas dat, quibus amica adulescentem certiorem facit lenouem in animo habere tibicinam divitiori cuidam viginti minis tradere. Si igitur erilis
filius ne meretrix sibi eripiatur prohibere vult, quam celerrime viginti mina lenoni solvendae erunt. Servus promittit Sese orili filio viginti minas, qua leno OScat, liquo modo Comparaturum SSe uuam Scaenam Plautus Pseudolo inseruit. Ut illam ad argumentum Pseudoli accommodaret, opistulam ab amica miSSam commutavit. Alia autem discrepantias contaminatione orta non remoVit.
l1. De actus primi Scaena secunda Actu primi scaena secunda ineunte leno Orario et meretrices oras expellit, homines ignavos, male habito et male conciliatOS, quorum numquam quicquam qu0iquam Venit in mentem ut recte faciant. Doinde suum cuique negotium tribuit, ut omnia parata Sint, cum loquus veniat; nam 'iodie dies natalis lenonis est, quo
22쪽
viros Summos magnifice accipere in anina habot. protrices autem efficere iubet, ut multa munera sibi ab amatoribus hodie conveniant v. 78 num nisi mihi penus annuos hodie
conuenit, cras ut lo proStituam uos. Quaeramu nunc, e quo exemplari Graeco haec scaena
desumpta sit. Bierma' et Leo - illam exemplario tantummodo ea de causa attribuunt, quod leno, qui ino deperit, in hac caena primas partes agit. Quod argumentum a termae Leone d ductum probabile esse mihi non videtur; nam in fabulis novae comoediae depravati mores eda cum araSitorum, avarorum lenonum cf. I er Heautont prol. V. 35-40 saepius non eo consilio depinguntur, ut eo maiore laetitia afficiamur, si illi homines sabula exeunte iustum detrimentum capiunt, Sed saopissime illi homines tantummodo in scaenam prodeunt ut risus spectantium moveant. In Captivis, ut unum exemplum afferam, Ergasili parasiti deperditi mores sustus depinguntur, ut nos huius impudentia taedeat. Tamen parasitus hac in sabula detrimentum non capit, sed e contrario egi v. 895 eum culinae praeesse iubet. Quanta autem commoda Ergasilus ex hoc munere sibi comparaturus sit, optime e scaena Vra illius tabidae hicet. Cui exemplo multa alia, quibu demonstratur poetas Latinos vel Graeco mores nonnullarum er- Sonarum tantum ea de causa depinxisse, ut Spectante delectarent, addere potes. Quae cum ita sint ex eo, quod leno in P primas parte agit, me quidem iudice conchidi non potest hanc scaenam ex ea sabula SSe desumptam, cuius argumentum id Spectat, ut lono decipiatur. At huic scaenae alia difficultas adhaeret, quam eo neglexiSSe Biernia et arsienus non recte explanasse mihi
videntur Ballio enim Phoenicium his verbis graviter increpat v. 225-229):l I. . term l. c. p. 85: perspicuum est et scenam Secundum et tertiam . in luibus Ballio primarias partes agat, ad B Α referendus
si pacisci modo Scis, Sed quod pacta' non Sci Soluere, Phoenicium, tibi est haec loquor, deliciae Summatum uirum ' si hodie mihi eae fundis tuorum u=nicorum omne huc penus amfertur, Cras, Phoenicium, poenicio corio inuise perstulam.
Quae verba Ballionis repugnant eis, quae ex epistula et paulo post in scaena dialogo Calidori cum lenone habito
cognoscimus Ballio enim hoc loco amicae crimini dat ,.quod pacta' non Sci Solvere quamquam a milite quindecim minae iam Soli ita sunt. Neque minus inepto leno minatur, ut iam Langonus in docuit, Se cras Phoenicium in pergulam misSurum eSSe, quamquam non ignorat Phoenicium cras a milite abductum iri et a de causa in pergultam mitti non OSSθ. Karstenus L . p. 37 putat verba lenonis cras Phoenicium, Oenici corio invise pergulam ' Phoenicio, Calidoro, Pseudolo iustum horrorem iniecisse, cum ignorarent mulierem hodi vel cras domo lenonis abductum iri. Quae sententia Karsten vix probanda esse mihi vi dotur. Ut uini Calidorus, Phoenicium, Pseudolus ignorent quibus condicionibus mulier militi vendita sit - quamquam iam supra demonstraNimus opistulam aliud argumentum continui Sse atque arsienus suspicatur, tamen intellegero non OSSum, qua causa adductus leno hoc loco mentiatur. Me quidem iudice omni ii non hab0t, cur adulescenti iuSium horrorem iniciat. Sed omnes discrepantiae uno ictu, ut ita dicam, amoventur, si hunc quoque scaenam eidem exemplari Graeco ac Scaenam primani B tribuimus. Versus en ini 225 Sq. Optime cum argumento congruunt, quod Scaena prima In exemplari Graeco B)continuit. Neque miles neque adulescens lenoni usque ad id tempu quicquam pependerunt. Ἐ0ctissim igitur lono Phoonicio
23쪽
obicit v. 226 Pacisci modo scis, sed quod pactus non Scis soli ere. Quae Si proponimuS, Optime elucet, qua de cauSalono nainetur: Cras, Phoenicium poenicio corio inuise perstula Leno enim id unum p sectat, ut quam celerrime Phoenicium vendere possit. Utrum a milite an ab adulescente argentum accipiat, Omnino non curat. Verbis autem supra prolatis Ballio adulescentem commovere vult, ut iam hodie amicam emat, ne illa ,cra poenici corio pergulam invisat. g 2. De actus primi scaena tertia. Iam Supra demonstravimus expositionem fabulae v. 269-382), quam haec Scaena continet ex exemplari Graecora esse deSumptam. Nunc quae tendum est, num tota scaena ex illo exemplari fluxerit. Initium scaena Ira artissime cum Scaena Ira, quam Xem plari Graecii esse supra expoSuimus, coniunctum St. Primum
enim Calidorus timet, o Ballio id, quod Sese acturun eSSeversibus 228 229 minatus est, perficiat. Deinde dies natalis lenonis, quo ille viris primariis qui eius domum requentant,
convivium daturus est os. v. 65-167, 179-l Sl et versu 234 et versu 243 commemoratur. um leno versu 24 in sorum se conserre in animo habet, ut iam vorsu sis indicavit. Sed in hac scaena alia quoque argumenta inSunt, quibuS demonstratur initium exemplarii tribuendum esse Versu enim
258 Calidorus Ballioni dicit Dubo, quando erit. ReSpondet autem leno Ducilo quando habebis. Quae verba repugnant versibus 4ll342, 372 377, quos ex exemplari A fluxisS Supra coniecimus. Versibus 4ll342 uim leno Calidoro interroganti:
Jon habes uenalem micum tu meam Phoenicium' reSpondet: Fon edepol habeo profecto nam iam pridem uendidi.
Versibus 72l37 autom leno verbis perlucidis dicit sese
tantummodo inde a dio crastino adulescenti moretricem dediturum esse nisi hodie miles quinque minas allaturus uerit. Contra versus 2b optime ad argumentum exemplari Si quadrat. Nequo miles neque adulescens lenoni quicquam pependerunt. Qui primus argentum soluset nil eam ducet. sectissime igitur
Sequitur, de qua iam Supra egimuS.
Dissicilius est diiudicatu, cui exemplari fini huius scaenae tribuendus sit. Versibus enim 385 sq. Calidorus a Pseudolo petit, ut satellitem requirat:
Ad eam rem usust hominem astutum doctum, cautum et callidum, Uui imperatu ecfecta reddat, non qui istilan dormiat.
Quibus verbis versus 390 92 pugnare videntur:
Pauci ex multis sunt amici, homini qui certi Sient eqs.; nam epitheta, quae verSu 385 continet, RStutum, doctum, cautum, callidum minime ad amicum pertinere OSSe, quicumque vel paucas Plauti comoedias perlegerit, primo Obtutu cognOScet. Duo igitur diversi hominus his versibus definiuntur satelles astutuS, doctuS, cautus, callidus et amicus certus. In scaena II 4 Calidorus hominem, quem in sine caenae 3 arcessere iussus est, adducit et hanc scaenam reSpiciens
Seudolus mihi ita myerauit, ut aliquem hominem Strenuom, Mnevolentem adducerem ad se Ch Seruus imperium probe Nam et amicum et beneuolentem ducis.
Quos locos si conserimus, sine ulla dubitatione Charinus v. 697-699 optime cum illo certo amico v. 390-392 congruit. Qua de causa Ladewigius in versus 384-386 spurios
esse existimat ratus versus 390-392 versum 383 Secutos esso,doinde versus 387 389, tum versus 393. LadeWigiu8, quem Bierma l. c. p. 112lllb Secutus est, Sententiam Suam hi argumenti confirmare conatus est. Versum 84 imitatione versus 586 offictum esse et versus 385l386 ab interpolatore vel histrione quodam e versibus 72bl726 esse compOSitos. Re vera VerSus
384 vorsu 586 repetitur, sed illo locus tot interpolationibus η)obrutus est, ut ex illo argumento nihil concludi possit. Versus 385l38 autem vorsibus 725l726 non ita similes sunt, ut ex illis compositos isses dicamus Aliter Orongius δ et iung0
24쪽
nus ' iudicaverunt versus 384l386 genuinos esse pii tantes, delenteSautem versus 390l392. Illos versus insertos esse ab interpolatore quodam, qui repugnantiam inter versus 384l386 et v. 697- 699exStantem removere in unimo tabuisset. Versus auten 390 92 interpolatoris esse mihi non videntur hac de causa: Oeta Snovae comoediae Euripidis tragoediam imprimis in vita et moribus describendis saepius imitatos esse inter omne conStat. Si igitur demonstrari potest locos Plautinos cum locis Euripideis congruere, certa quadam verisimilitatu contendi potest illos locos e nova comoedia desumptos esse neque interpolatori cuidam deberi η). Do amicitia saepius in Euripidis tragoediis agitiir et discrimen, quod inter veros amicos et salSOS intercedat, tractatur Huc spectant Euripidis Orestis versus 806:
Supplicum versus 867l868: φίλος τ αλχὶθχὶς ὴν φίλοις παρο- τε
Quibus cum versibus Euripideis versus 390l392 eno congruero et ea de causa minime spurii habendi esse, sed ex aliquo Oxemplari Graeco fluxisse milii videntur. Nequaquam iutemo versus 384 386 et versus 390l.,92 secum repugnantes eiusdem
orsus 384 386, quibus liominem astutum, doctum arcessore Calidorus iubetur, ex exemplario desumpti esse non p0ssunt, quod Charinus in Scaenaci 4 prodiens, quam exemplaris A esse supra exposuimus cum illa perSona non congruit. Ita quo indo a versu 383 Plautus ad exemplari, qua in sabula servo callido docto ad patrem decipiendum opus erat, videtur rediisse. Addidit autem poeta, ut hoc modo Scaeuam I 4 praepararet, in qua Charinus, amicus benevoluS, in Scaenam prodit, versus 390l392 ex exemplari A desumptos. 3. De actus primi scaena quarta. OStquam Calidorus exiit, Pseudolus in scaena quarta secum deliberat, quomodo viginti minas, quae nusquam Sint gentium invenire possit. Iam Supra p. 30l3l demon Stravi argumento exemplaris repugnare, quod Servu viginti minas sibi comparare in animo habeat; nam Secundum argumentum exemplaris A viginti mina adulesconti omnino mihil prodesse possunt Itaque vel
Versibus 404l405 Vistini minus
Uuae nusquam nunc Sunt εν titrem, inuenian lumen
et e versibus Irit413: Ex hoc sepulcro uetere i. e. Simone 4sint minus Alfodium est hodie, quas dem erili filio concludas hanc scaenam exemplari tribuendam esse. Quae Sententia eo confirmatur, quod Pseudolus hoc loco v. 412 4l3)id peragere incipit, quod Sese iacturum esse in scaena rimae exemplar B desumpta promiserat: v. 17 Ca): Dabisne in menti mi hodie sint minus'
v. 20 Si neminem alium potero, tuom tunstam patren Tamen a Scaena prima abhorrere videntur versus 406 409: Atque eo me tum pridem huic uturum dixerum
fit uolui inicere trustulum in nostrum Sen m Ierum is nescioquo pacto praesensit prius.
Nam Pseudolus, qui in scaena Ll consilium Simoni viginti
minas ripiendi cepit usque ad hanc scaenam omnino non abiit,
ut tragulam in senem cinicere posset Illo autem versus
25쪽
exposuerunt, ut vix pu Si hoc quoque loco argumenta viris doctis allata repetere λ).Τotam igitur scaenam Plautus ex exemplar videtur
g 14. De actus primi scaena luinta. Scaena quinta, in qua Simo Callipho, Seudolus in Scaenam prodeunt, iam scaena quarta praeparata et artiSSime cum illa coniuncta est. Simo, pater Calidori, certior factus filium argentum quaerere, ut amicam liberet, e Seudolo, Scelerum capite , quod illius sententia filium eorrumpit, exquirit, num Calidorus amicam liberare velit Pseudolus confitetur. Deinde senex
interrogat, num Servu a Se argentuni auferre in animo habeat. Servus non negat. MaXime autem Sene miratur, quod Seudo
9ui I nunc assetis nam hinc quidem a me non potest Arstentum auferri, qui praesertim Senserim
Tu mihi hercle uroentum dubis:
bs te equidem Sumam. Ium dico ut a me caueaS.
Simo ratus servum propOSitum peracturum non esse promittit sese a Pseudolo, si illii . mirum et magnum lacinus Macturus fuerit, poenam repetiturum non esse. Initio igitur huius scaenae v. 415-52l argumentum fabulae praeparatur, quod sine ulla dubitatione id spectat, ut servuS a patre necopinanti argentum ad amicam liberandani auferat. Quod argumentum per totam sabulam neglegitur, quin etiam versibus 22-546 novum
1 Η. Sauppe quaestiones lautinae, Ausgem Schristen, Beri 1896 p. 227 228 tantum versum 409 spurium eiecit. Versus 406-408 delevit P. Langen l. c. p. 35 359. Versus 406-409 interpolatori tribuunt
Τ h. Ladewig Plautinische Studien , Philologus XVII p. 456-45T;
Aug. o. r. Loren Z Zum seudolus de Plautus, Philolog. XXXV p. 171 173; ars ten l. c. p. 141; O et in ed. mai unci illos versus saepsit Loren in ed. eos misit Versus 406-408 Plauto ipsi assignat W. Bierma l. c. p. 38, 56 86 87, cuius sententiam refutat A. Schmitti. c. p. 20 22.
Pseudolus Diui dicit sese, priusquam a Sene argentum ab S- tulerit, a lenon tibicinam illam abducturum SSe. ς' ectum hoc hodie reddam utrumque ad uesperum v. 30).D0inde Simo et Pseudolus novam actionen ineunt versibus
Si Siquidem istaec opera, ut praedicas, PerfeceriS, Virtute resti stathocli antecesseris. Sed si non faxis, numquid causaest ilico 9uin te in pistrinum conduin PS Non unum quidem diem modo, Verum hercle in omnis urentumst. Sed Si effecero, subin mihi arstentum quod dem lenoni ilico Tua uoluntate ' Cn Ius bonum orat Seudolus: Dubo in Vuc. Simo promittit sese, si Pseudolus utrumque persecerit illas minas Soluturun esse, quas Calidorus lenoni pro anticu abducta debebit. Atque liorum coliSilioruni primunt in eo O iturii est, ut argent uni a Sinione aut ratur. Pseudolus igitur, si illa duo prop0Sita ierogorit id est, Si a Sen urgentum abstulerit
atque senone mulierem abduxerit, illis viginti uinis Dulinotion indigebit. Quomodo haec discrepantia orta Sit, optime Leo l. C. p. 349 351 exposuit. Duo enim argumenta inter se diversa in
hac caena connulXtu Sunt arguitient uni I Servii Seni liquo
dolo pecuniam eripit, ut amicam adulescenti u lenone redimere posSit argumentum II: Si Servo continget, ut mulierem a lunon aliquo dolo abducat, Senex Sese viginti mina pro antica liberata soluturum esse promittit Argumentum exen talaris B esse et iam nutu primo ci. v. l 20 praeparari e Omnibu8,iIune Supra XI OSuimuS elucet Argumentum I autent, quod actum Secundum et quartum praeparet, exemplari A St. Hoci litur loco v. 22-54is Plautus argumenta illorum duoruni exen iturium inter se divorsorum. O quibus Seudolum Cont: mi unxit, commiscere conatus est. Illa duo argumenta dum spectant, ut Simo viginti minus pro Dior trico abducta OlVat.
In argumento argentum aliquo dolo seni eripiendum est, in
26쪽
erem 1 lenone abduxerit. Cui condicioni X urgunteiito IdeSuniptae Si Servus mulierent ii lenone abduxerit Plautus alterani condicionen ad argument uni Spectantem Si servus
seni aliquo dolo viginti minas seripuerit addidit et hoc modo illa duo exemplarii commiscuit Simo Servo viginti mina dabit, si ille a lenone amicaui abduxerit et Seni ipsi viginti minas aliquo dolo eripu0rit. Neglexit autem Plautus ulteram condicionem huius actionis congruere cuni raemio, quod SeSe daturum esse Simo promittit, Si Seu lolii utrumque condicionem persoluturus suerit. Aliam viani Schmittius ingressus est, qui existimat diSerepantiaS, qua PSeudolu praebet, non O SS OTtRS, quod Plautus eum e duabus tabuli Graecis contaminavisset, Sed quod poeta Latinus exemphi Graecum decurtavisset. Exemplo Attico exeunte non modo Simonem Viginti linas Sua Sponte Solvisse. Sed tinna SerVum maiorem ecuniam a Sene abstulisse cf. l. c. p. 45). Quae Sententia iam a principio milii displicui, quod intellegere non OSSum, cur ei Vus in illo Xemphiri Graeco Seni argentum eripuerit. Suhmittius i. c. p. 42 lineuverba facit: Quid refert amicam lil erari, nisi sun 13tus fieri
potest 3 Sed illi causa a Schmitti athita minime probabilis
est, quod poeta id unum spectat, ut omnes difficultates rem0Veat, quibus iuVeni amicam Suam amplecti proliibetur. In lino fabulae miter in potestatem adulescentis relincta Si pretium Sene Sua sponte Solvit. Unde autem iuvenis argentum sibi comparet, ut ,Sumptu fieri possit , poeta non curat, ad sububim non ertinet. Sed veri, poetae ipsius demonstrunt Pseudolum tantum ea de cauS Seni pecuniam eripere Velle, ut pro illo argent amicam a lenone redimat Simo enim servo dicit v. 482 sq.): Ecquam scis mis/m tibicinam eum amare' Liberare quam uelit quas ut 'inti minus uritus ut u me auferas' 504 9uid nunc stetis num hinc quidem a me non potest Arstentum uuferri, qui praesertim senserim. Seudolus autem respondet v. 50 Abs te equidem sumum, scilicet ut
amicam adulescontis litteraro possim . uti Cum it; sint sententia Schmitti ut minime probabilis roicienda esse mihi videtur.
l hixerit. ursibus 4 sq. Pseudolus a Calliphone petit, ut auxilio Suo id, quod servus ibi faciendum proposuit adiuves: D in hunc diem operum, Callipho, quaeso mihi et Callipho consiliuni Suum rus eundi, quod heri cepit, mutat. Ut iam ungeniis l. c. p. 202). Orengiu sed praes. . 20) Bierma l. c. . 39 Sq.). Leo l. c. . 348 monuerunt, e tot anisubulam Culliphouis mentio uni in non it. Itaque recte Bierma L c. p. 87 et Leo l. c. hanc personam Xen llari
tribuunt rati Philitum eunt postea in cnenam ei de CRUSRnon produXiSSe . quod per Ilios actus exempli' Α Secutus it. Quae cum ita sint me quidem iudice totus eius X Xempturi Graeco D desumptus est. Poeta autem argumentum opiStolii commutavit et pro XpoSitione Xen thiri B, luani tertia Scaena continuit, expositionem X Xen 1 lari Α desumptam transtulit, ut lio modo nutum secundum praepararet. Praeterea
Plautus versus 390 92 0 522l546 ad argum0nta abuturum
: 15. De actus torti scapian prima Actu tertio ineunte miser uerulla in ea sentim prodit, qui eodem modo quo meretrices in scu0na I 2 lunoni odio munii dare iussus eSt. Queritur Sese a nullo muri qui Silii pecuniam et Quae Senen breviSSima cuni argumento subulit 3 ut iam Saul pius i. c. p. 230 monuit, tam parum cohaeret, ut, si deeSSet, Oudosidortiretur. Qua se causa Orongius i hanc scaenam ab histrione quodam inSertam esse uint.
27쪽
Scaelia prima actu tertii neque cuni illecedentibus scaenis neque cum Sequentibu diScrepat, Sed cuni actu rinio vinclo quodam coniuncta videtur esse. Ut nini in scaenara , ita in hau quo lue dies natalis lenoni commemoratur. In Ira versibus 171 229 seno mulieres efficere iubet, ut Ona mutorum
Suorum turgiter domum suam comportentur. Quo VerSUS
reSpiciunt haec verba pueri v. 776-778):
Interminatus est a minum ad maxumum Siquis non hodie munus misisset sibi, sium crus cruciatu vaeum perbiter .
nunc animum discnennm Sequentem.
16. Do actus tertii scaena altera. ciues tertii Scaenam nitoram, in qua leno et coquu inter se colloquuntur, argumento minime necessarium iam nugonusi intelluxit. Ballio hunc coquum conduxit ut die est lenoni Conum O- queret. Coquii postea in ea seni in non prodit ne lue Cotin ullii min argumento obtinet Ooum. Vix dubitari potest iiiiiii nocscaena in Xenudari Graeco e tu desumpta est, cum tabula artius coniunctu et argum Ont maioris momenti uerit. Ita qui iam alippius p et ad 3Wigius . hanc Scaenam X alio XOmplari Graeco a Phaut contaminante risus Iptandi nuuen tranS- latam esse Suspicati Sunt.
2 H. Sauppe l. i . p. 230: Sed, nisi ultor, et similis huius puer IIII et coquus in alia sabula, an dicam in pluribus, lebeculae ita pla
cuerant, ut poeta personas Dectatoribus gratissimas etiam huic sabulae risus captandi causa praeter necessitatem adderet. 8
Scaena III 2 iam nutu primo ra 'parata St. Len enim, qui scaena 2 ineunte tu macellum iturus v. 169 domum reliquit, initio huius scaenae e foro revertitur v. 790l79l, 800).
Deinde cum versu 168, in quo leno servos domum intrare et Omnia praeparare iubet, , ne mora quae Sit, cocu quom Veniat , haec scaena in qua Ballio coquum Secum adducit, Optime congruit. Qua de causa hunc quoque dialogum exempliarii assignandum eSSe existimo. Postquam coquus abiit, leno edicit 892-904)Sese a patre Calidori admonitum esse, ne Pseudolo, qui mulierem sibi eripere in animo haberet, confideret. Quo verSUS ad exemplar A pertin0ntes Plautus, ut iam ierma L c. p. l03 sq.)SuSpicatus est, de suo videtur addidisse, ut duo exemplaria
Graeca coniungeret et hoc modo actum Sequentem qui ex alio exemplari Graeco atque actus tertius desumptu Sit, praes Araret. Quae cum ita sint, lautus totum actum tertium ex exemplarii mutuatus videtur esse praeter finem, quem ad exemplaria coniungenda de suo addidit. I7. De actu quarto. Quamquam actum quartum exemplari Α SSe iam supra exposuimus, tamen pauci VerbiSpercurrendum est, quid term a d hoc actu iudicaverit. Vir doctus enim contendit duorum exemplarium, quae Plautu contaminaverit, alterum B quod nos litora A significavimus id Spectare, ut Ballio, alterum S quod nos liter B significavimus ut Simo decipiatur. Quae sententia cum ea congruit, quam Supra Secuti sumus. Maxime autem mirum St, quod Bierm nescio qua causa adductus Simonom in sabula A B)omnino non in Scaenam prodiisse existimat. Quae opinio redarguitur Scaena V , qua Simo et Ballio prodeunt; nam illa scaena nulli alio exemplari nisi A B attribui potest. Itaque
Bierma L c, p. 92 hanc excogitat rationem Plautum in Scaena IV 7 aliam personam exemplaris Graeci ita invertisse ut arteSSimonis su Scipere posset. Huc Spectare amicitiam, quae enicum lenone intercedat, quoniam Simonem divitem et nobilem in soro auxilium lenonis, hominis infimi ordinis, invocaSSe li45lli 46 verisimile non sit. Sed primum ex hac Senennnon apparet Simoni amicitiam cum Balli0ne esse leno Sene
28쪽
est, quid versu il4blili dicere velint, cum Simo verbis Har- pacis imitediatur, quontinus ad verba lenoni respondeat. um
communi eis S adverSarius, ut Societate quadam coniungantur ). Denique scaena IV 6 IVG, VI ita Plauto commutandae atque convertendae suisSent, ut illae Scaenae Xemplaris Graeci valde u Pseudoli abhorrerent. Itaque Leonum )Secutus totum actum quartum exemplaris A esse exiStimo. 18. De actus quinti scaena prima. POStquant Simo actu quarto exeunte domum intravit ut argentum, luod Pseudolo debet, promeret, Servus in Scaeua ebrius et corona Ornatu progreditur ut Simonem promi Ssi commonefaciat. Quaeramu nunc, cui Xemplari Graeco haec scaena attribuenda sit Leo haeret in eo, quod duae causae, quibus adductuSSerVuς convivium aeli itinerit. proserantur: altera sorsu H282: Inde huc exii, crupulum dum amove rem, altera versu 1283:Junc u ero ad erum meum maiorem uenio foedus commcni frutum. 1 F. De O l. c. p. 348 adn. 1 .,Die Bedenken die Biermn S. 43 gegen die Person Simos in V 6. T ausseri, sin teichi ii ieseitigen. Simo uti Ballio sinit Naelibaria, eine gewisse Vertrauthei veriungi die Eriindvng. V. 11 44 prichi Ballio im Zorn, protgentiast die AntWori,
Cum causa secunda iam versibus 239-l245 xpressa sito versus 1283li 284 bono versum 245 sequi possint, eo hoc canticum l246-l282 a Plauto ipso addititii esse existimui. Sed vir doctus hoc loco illos versus nimis pressisse mihi videtur. Pseudolus convivium reliquit, ut crapulam amoveret. POStquam per versus 1246-l282 se iam paulum refecit, subito ei in mentem venit senem sibi viginti minas debere. Itaque nunc
ad erum maiorem foedus commemoratum ' ire constituit. Haec scaena non a Plauto de suo addita esse, sed optime ad scaeniis antecedente quadrare quin etiam Scaeni antecedentibu Ρraeparata esse mihi videtur his de causis. Illi enim convivio praeterra'seudolum una cum hoenicio et Charino Simiam quoque intereSSe e verSu 05 apparet, quo Pseudolus Phoenici et Simia dicit:
De hac, triumsthe, ad cantharum recla ιia.
Iam versibus 946 949 Pseudolus promisit sus Simiam acc09
9έT Letudo uictu, /ino, uno uentis et inter pocula pulpamentis. 948 Ibidem unu aderit mulier lepida, tibi savia Super auia H ac det. Huc spectant verba, quae hoc loco facit Pseudolus, pii in scaenam prodit, postquam Illos accubuntis potanti amuntis Cum si ortis reliquit v. 270li 27 l), Ubi mans complectus amant 'm, ubi lubra ui lubellu cf. savia v. 948 odiunuit v. I 2b i). Neque vinum v. 947 do fuisse versus 262li 263 odo sent. Lepidus uictus autem et nouentu v. 47 0isdom pro verbis Commemorantur versibus 1265l67
Unouenta atque odores, lemniaecox cori lius Duri dapsiles non enim parce promi Victu cetero nequis me osset.
Qua cum ita sint, scaena V l actu quarto paene ad verbum praeparati videtur esse. Quin illa scaena eiusdem sexemplaris Graeci utque notus quartus . . ex semplariso sit, illa de cauSanon dubito. l . De actus quinti scaena altera. Scaenam iussiona Xomplaris raseo ni quo scapian in nrito 'sedon leni Ssevo se se concludas, si Od Pseudolus ut in ita lino ista ulul
29쪽
in scaena ebrium Se praebet. Secundum exemplar A senex sese viginti minas Soluturum SSQ, ubi primum Servu propOSi- tum perfecerit, promiSit. Qua in Scaena Pseudolus a sene illas
viginti minas petit et Simo ei argentum trudit haec verba faciens v. 3l3):
Sed iam inde a versu 1314 poeta minime exemplaro secutus videtur esse. Verba enim Pseudoli v. 314):
At eoubas daturum esse te mihi tamen das tantummodo nil verSumil0, quem ex exemplarii desumptum esse supra demonStraVimuS, attinere OsSunt, quo Sinio dicit: lidit mihi hercle oculum, si dedero; nam in exemplario Senex sese viginti minus sua sponte daturum SSe promiSit cf. v. 536lb3T). Deinde Simo a Pseudolo petit, ut sibi aliquam partem argenti reddat V. 322). Postquam autem servus Se ei dimidiam partem argenti redditurum esse promisit, Simo Pseudolum Sequitur confirman Omnem simultatem inter filium et patrem intercedentem sublatam esse. Qui tabulae exitus me quidem iudice neque ad argumentum exemplaris A neque exemplaris quadrat. Exemplar A enim id spectat, ut Sene SerVO, qui propositum perlecit, viginti ni inas det, quas ille lenoni promeretrice abducta debet cf. v. 536 Dubin mihi aroentum quod dem lenoni ilico tua uoluntate). Si igitur illas viginti minae
lenoni tradendae Sunt, servus Secundum hoc exemplar SeSe dimidiam partem seni redditurum esse promittere non poteSt. Secundum autem exemplar B, ut supra Xpositum St, SerVuS
seni aliquo dolo viginti minas eripit, ut mulierem illo argento
redimere possit. Si igitur amica in adulescentis potestate est, Servu mina erepta non iam possidet. Quae cum ita sint, Plautus finem huius scaenae v. 13l4-1355 initio eiusdem ex exemplario translato de suo videtur adiunxisse. Haec habeo quae dicam de ratione contaminandi Phintina. Accingamus nunc ad sabulas contaminata Terenti perscru
B. De ratione contaminandi Terentiana.
I. De Andria. 20. D uctus primi scaena prima. orenti n-drium in numero fabularum contaminatarum habendam esse versus 9 44 prologi docent: Menander fecit Andriam et Perinthium.
9ui utrarauis recte norit, ambas nouerit Ita non dissimili sunt urstumento, et tamen Dissimili oratione sunt factae ac Stilo. Uuae conuenere, in Andrium ex Perinthius utetur transtulisse atque usum pro SutS.
4 erontius igitur Andriam Menandri pro undamento abutitulutinaes habuit et o Porinthia Monandri in Andriam transtulit
quae convenerunt. Quant ne ut sem si te Perinthia attribuenda sint se Donati adnotatione ad prologi vorsum discimus: sed quare eryo se onerat Terentius, cum possit uideri te unutranstulisse sic soluitur quia conscius ibi est primum caenum de 'erinthiu esse trunslutum ubi senex ilia cum ua ore loquitur, ut apud Terentium cum liberto. in Andriu Menandri solus est senex. Quae verba Satis perlucide edocent exemplum priniae
scaenae non Andriam sed Perinthiam Menandri fuisse 'orba autem, quae in Perinthia uxor Simonis secit Ierentius Sosiuo liberto attribuit Quam rationem contaminandi poeta eo acilius
sequi potuit. quod illae duae fabula isita non dissimili sunt argumento. Huc spectant verba Donati ad prologi versumi allata prima scaenu Perinthiue fere isdem uerbis quibus Andrii scripta est celeri dissimilia sunt exceptis duobus locis, ultero ad uersus I, alter ud II, sui in utraque fabula positi
Nunc singulos versus huius scaenae pauci perluStremUS.
In versibus l-l 9 Simo enumerat, quot beneficiis Sosiam assecerit, o fidem taciturnitRtem quo liberii sibi astringit. Qui vel Sus, cum ad neminem nisi libertum quadrent, neque e Perinthia neque o Andria fluxisse sed a serentio ipso do suo sesso additi videntur Gersus 20-4l quibus enarratur' riunm rati
30쪽
- 48 onem vivendi Pamphilus Secutus sit, et in Perinthia et in Andria uenandri locum habuisse possunt Fabulae autem expositio versibus 42-140 tam suSe explicatur, ut a soli loquio abhorrere et ' Perinthia esse translata videntur. quamquam Andriam quoque Menandri similem expositionem, Sed multo breviorem continuisse negari non potest Versus 4l 444. quibus Simo Sosiae imperat, perterrefaciat lavum observo filium, ad
uxorem n0n aptos erentio ipSi vindicandos esse verisimile est. Quae cum ita Sint, re Vera prima Scaena Perinthia paene eisdem verbis, quibu Andria Menandri, Sse Scripta videtur neque habemus, cur linio' contendenti illas duas Donati adnotationes qua supra adduximuS, inter Se diSSentire aSSentiamur Terentius igitur, ut Supra demon Stravimus, primum scaenam Perinthiae non integram in Andriam transtulit, sed et initio et in fine huius Scaenae nonnullo versus de suo addidit et hoc modo optimo totam Scaenam sum reliqua Tabula confudit atque conflavit. Qua cau8 adductu poeta pro uxore libertum substituerit,
1 W Ihne uuaestiones erentianae, Bonnae 1843, p. 11 12.2 C. et tuta ko Dio Andria de Menander, Rhein Mus. L si 876
Quibus absolutis vertamus nunc oculos ad alteram discrepantiam, quae huic fabulae adhaeret. 2 l. De Charino et Byrria. Donatus ad actus secundi scaenam primam, in qua Charinus et Byrria prodeunt, adnotat
haec has persona Perentius addidit fabulae, - nam no i Sunt apud Menandrum, ne παθητικον heret Philumenam spretam relinquere sine sponso, Pamphilo aliam ducente. Quibus e verbis
Grauertus' conclusit omnes fabulae partes, quae ad Charinum et Byrriam pectent, non ex exemplari Graeco ablatas, sed a Terentio ipso inventas esse Grauerti partes temporibus recentioribus Spengelius et encinius secuti sunt. Sed linius, cui D iaigko, Braunius, amplus, RegeliuS, Fabia assentiuntur, a Grauerti sententia abhorret contendens Charini et Byrristo persona Menandri Perinthiae esse. Perserutemur nunc argumenta a viris doctis allata. Atque primum Ilinius ' putat Luscium Lanuvinum tantam licentiam, quantam erentius duabus personis de suo additis sibi indulserit, non tulisse. erentio autem in prologo tale crimen defendendum suisse. Quod cum actuni non it, illud quoque negandum esse duas persona a poeta ip8 esse inventas. Sed Terentius, ut iam Noricinius i. c. p. b anini advertit, numquam e quicquam do suo sedissse indicavit. Deinde Ilinio ' verisimile esse non videtur Terentium in prima quam scripserit fabula huic audaciae indulsisse. Cui sententia verba Donati ad versum T allata repugnant, quibu poetam Latinum re ora huic audacia indulsisse demonstratur: qui et auducter et urtiseciosissime binos
imore duorum adul Scentium et binus nuptias in una fibulumachinatus est, - et id ea tria sera scrotum uenundri, cuius comoediam transferebui.
Praoterea Ilinius i. c. p. 14libi haec affert argumenta Censset enim Andriae versum 427: