De Jacobi Peletarii Cenomanensis [Jacques Peletier du Mans] Arte Poetica, 1555. Proponebat H. Chamard

101쪽

Homerum e Maronem quasi Secum concurrente Remule lur, Studeatque non aequare leo, sed superare . se irascatur reprehen SUS etiam Ialso non enim admodum inutilisses reprehen Sio Sagaciter dis sernat se eum qui jure laudat se eum qui blanditur, neve nimias laudos credulus accipiat. Illud sere gallicum vitium inconstantiam in judicando, quasi praeteriens Pelolarius subtiliter nolat princi-

J3m Vero quaerit quomodo poeta ceterorum poetarum et oneraliter omnium temporis sui ille ratorum commercio uti deb0at qu0m jubet omnibus amicum S e. De SlU-dio ne invidia laboraro. sed diligonter contendoro ut X privatis sequalium virtutibus lucrum sibi Hrcipiat. Jubet quoquo poetam natura Iamiliariter uti libroSque. ut res ipsas visat saepius se Sepser quo qui dein pra0oepto nihil sanius nihil justius o nam p00la dum ad illum

i Haud aliter Ra finius in priore Britannici ra 'satione 6 De I uel front

102쪽

Veritalis vitaeque fontem natur3m, tibinde redit philidiorem Scientiam essugil. Opusculum coneludit Pelelarius consilium asserendo quod, quanquam in omnibus post oratium sedilis Artibus V rSηlur nunquam tamen e Supervacuo sepse litum eril scilicet poetae necesse est amicum lig0r qui sibi sit censor Sache Sus lotales hose te Poete iere a pretivedi jugemant se homines. Oe proni a communiquerse ocri a n mi inlime e choe si . h dili praeceptor noster ulant ii 'it sera Iacile a les ero voer a nou a detis, tu i sera long e lardi a les motre an Via publique ii p. 92 . 0 quidem plius praescribi pol ses illud gravo laborandi ossicium quod poetae in eum-hil illaque qua Si religiosa Venerali qua artem Silam colere debet. Et vero pO0lae nimia nunquam in cogitando graVilas, nimia nunquam in seribendo dilig0tilia essu potes nonne nim ut ipse Peletarius ait in heatro quod non minus est quam Orbis serrarum, m3Xim Spe labilem p 0rsonam agit 3 2

103쪽

Nunc igitur, postquam Jacobi Peletarii Cenomanensis Artem Poeticum mombra lim Xcus simu S, nec inexplora lumin ea quidqu3m ut novum aut grave reliquimuS, quod nobis de universo opere uiliolum rit Νοn tanti sane Peletarii libellus mihi iactus esse vide tur quanti meruit quem equales Vel omnino vel Iere acuerunt. Forsitan ei nocuerit illa Singularis orthogra phia ratio qua scriptor usus sit. Illud quidsem certum e Si non multorum Serm0ne, cum X iit, opus celebratum eSSe Ron Sardus ipse, quanquam libellum anno 1555 di tum procul dubio legerat, tamen, nec in arte Poeticu sua nec in runciuilis praelationibus, ullam Pelelarii nominis mentionem iecit. Primus omnium, niSi allor, Antonita Vordiarius auctoris nostri poeticen minime preti carere agno Vit, quippe

qui sollicue Bibliothecue suae 1584 tria Peletarii capita de

imitatione, de translationibus, de orbis inseruerit oianis autem post quattuordecim 1598j, hi lis Poeticue cujusdam nunc plano Ob Scuru conditor, Petru Laudunius, inter dum Peletarii, saepius tamen Rongardi maximeque Sibil0ti, Sententias assumpsit Haud sine miratione quadam Peletarii nomen VII sae-

104쪽

Culo citatum invenimus. Hoc tamen judicium in prooemio Poetices ' l640 Parisiensi medicus quidam, a MeS nar diere, em illi 'Art de aeque Pellelier Si SSe con-

Siderable our Iair es timer Son Sprit, a doctrine et Son jugement ei Our Onirer a OS Oele que ceu X qui es ni deva nee alloient hercliser de dia inans an SAthenes et dans Rome avari que de Se parer ni deSemati de Florence, ni de Verre de adrid. η 3men. non equidem ausim affirmare criticum pus, de quo Sic judiea veril serio legiSSe .

Incertum an diligentius legerit mediocris ille litteratus Ba ille qui cum si Iudiciu doctorum h0minus h Xcerperet 1685ὶ hoc tantum de seletarii libello locutus Sit si Il ' a rien de i0rt singulier, si on en excepi la

jug Se maxime asses judici elises Quod uulsem Bailleldi Xeral id ad verbum il0rare ieeron satis habuit 1 33 Contra, Sedulus ille abbas G0ujset Peletarii opusculumat lente Volvit de quo quam optime existimavi certa inement an ce iure beatae Ou de ma Ximes hi SteSet rempli es de bon sens n ne i rien de meilleurul0rs, ui uni t tu le ei lime sipcle'. Ν0bi quidem non operae prelium esse videtur illam litem Poeticum cum hujuscem0di celeris libris, qui per

XVI ' Saeculum editi fuerunt monterre nec utrum ceteri S

Lutetiae Parisiorum, apud Antonium de Somnia illa, Giu. Bibl. at. - . 89j. - Haud temere dicere mihi videor hunc medicum sine diligentiarathros de quibus scripsit legisse Argumento sit quod de Bellato Pronuntiavit si emii 'a erit clii Belia clatis e trante judicie mu i intitule Art Oetique si nou appreud que et Onam illustre avolt ne belle ambition

105쪽

praestantior sit necne perpendere. Sed nescio an haud supervacuum sit breviter indicare quo Peletarius ineli naverit quidve momenti summatim habuerit. Illud primum Irtera Poeticum legentibus Occurrit, multu jam in lucem proI0rri quae prius in Defensi in Subobscura manserant, ita ut Pleiadis doctrina clarius ac pleniu expromatur. Ut enim ulla ius Sic Peletarius in prii ni antiquos imitandos ess docet at quomodo sit imitandum dili gentius desinit atque, correctione quadam adhibita, Singular0m ac propriam in Veniendi virtutem reservat. De eligendis argumenti Bellai copi0Siu di 8Serit amatoriis rebus nimis indulsisse poeta arbitratur, unde minu eum quam aequales talis avisse patet ScientiaS, utpote qui mathe malleis incubuerit in OeSim introduci postulat. Distinc lius et oratorium a poetic Sermonem Sep3rat, ita ut paulum absit quin se orationibus et carminibus singulas div0rsasque linguas attribuat idcirco Scriptore hortatur ut patrium sermonem multiplici ratione ditiorem eniciant, plu- ros iu , ditandi modos indicit, quo Bellatu praeterierat. Denique, perlectae Versificationi quam ipse Pleiadis praeco

pletissimos rhythmo praecipit, ut pleniu Sonent versuS, introductum alexandrinum praedicat, masculino IemininoS-que rhythmos vicissim ordinari comprobat. Ν0 diligentior modo de scribendi verSus ratione Bellato Peletarius est verum etiam 3gi temperatu ac prudenS. Frustra quaesiveris apud eum vim illam animi super 1luentem qua plerumque Iertur acer ille Defensionis auctor, quaque rerum indigentiam haud semel occultari latendum est Peletario enim non jam juveni impetus, at Viri cum uetate tum Scientiarum tractatione Sedatiori iacti mode ratio. ccedit ut non solum in mominibus, sed in rebus

106쪽

- 88 ip SiS, OS se anno exactos nescio quid lae alius laetum esse videatur. Vicit enim poetaru in OV legi0, jamque, eum nulla sit metuenda Ortunae vicissitudo, majore clementia utitur. Quare Pelet3riu udrotum ut aequum est,

laudat, non Secus ac laudabit et ipSe, OS aliquo annos, ali 0r ill Pleiadis aulo Paschasius Marotique fulm03, sicut Pascha Sili S. ut Spem futurarum odarum probat. Praeterea jam in Peletarii libello paululum apparet novum hoc Studium quo Latini seri plores mox Graecis apud nos anteferentur quod quidem ut compertum St, ei rea annum 1560 pra0valui ' Procul absit ut Peletarium

a Graecis abhorrui S se contendam immo Vero, Sicul OmneSA uiati dis stipuli vehementer illos rerum innium magiSiros admiratus est Summisque laudibus X Orna Vit, nec utpo Stea ea ligor, stolide Seneca tragoedias Sophoelis uripidisque Iabulis praetulit. Allamsen haud semel sit ut ali nos scriptores nimio quidem studio Ioveat. lenim, dum Uuintiliano eonesedit Romanos in comoedia Graecis impareSi uis se Plauti Terentiiqu0 quin tiam a se illi tali virtute se X Sequitur AriStophanis vero ne nomen quidem

msem Orat. Cum autem de lyricis carminibus disserit etsi Pindarum si lyricorum prinei pem η rigide salutat, multo longius ac libentius in oratio commoratur, adeo ut illi, quas Th0bano ali Quintilianus tribuerit, laudes XSOlVRl. Denique in opere iseroico maxime Latinis indulget quippe qui quam Vi Homer multu plura lamen Maroni dederit. Certe Vergilio ii ullum poetam alium Irequentiu memo

Testis est ealigeri Poetice 1561). V. Lintilliae. Op. cit. Praecipueque

107쪽

rat, nullum magi laud3l. ueni semper auctorem habet, sive varias poetae virtute 3pud eum extollit, Sive poeti exempla post data praecepta proponit et 'uuleur, ait, que, ceu prandi e p0ur m0n principui quidon an me trudi cisus oeliques p. 19). Hunc dum Homero confert nihil

aliud quam Maronem demonStrat, cum Omerum imitatu Sit, ere Semper magiStrum SuperaSS nec in Vate suo vitia uisSe concedit, at potiu propemodum vitia pro virtutibus habet, ut quae propi0rem eum naturae similioremque essiciant. Ergo n0n primu Scaliger aras divino Maroni statuit ad qua celero poeta mactaret on quidem timidior aut modestior in Vergilium Peletarii cultus et ipse qu0dam modo Vergilianae divinitatis sacerdos fuit. duare quis miretur RonSardum in altera runciuilis prae latione de Maronis excellentia scripsisS ne aut 8'esmervellier si 'estim Virgile plus excellent et tu rond, ptu Serre et plus pariat que tota les au treS, Oit que desina eunesse mon regent me te liscit a rescole, Sol que depuis e me sol fuit ne de de Se conception enmon Sprit portant t0uSjOur Son iure en a main), Ou80it que, 'ayaut appri par c Bur de mon enlance, e et puisse ublier. intra ni 3SSeu re que esen Vieu caqueteron de quo j'allegiae Virgile plus ouventqu'Homere, qui Stoit Son maistre et On patr0n mai jel 'a Iait out expres, cachant te que n0 Francoi Ont plus de cognoissane de Virgile que 'Homere et 'autres

autheur gress '. h ui primo p0etarum omnium princi pem Homerum arbitrabatur paulatim in communem aequa

Maronis auctoritatem uia111 Seu Varias virtutes seu quaedam NemPla

108쪽

lium sententiam ipse transieriat ne seio an in Milus. Quis utilem Vergili favorem lantum paraverat Sentiger sane d 0betur multa par non tamen nulla pars Peletari O. Jam illud alligimus quod in Cenomani scriptori OpuSculo imaximi ponderi est quodque revera a Ximum apud posteros momentum habuit doctrinam die de opsere heroico. quam non solum in Singulari, nec non longissimo quidem, capite, Sed etiam 3SSim X plicuit quippe cum ad 90Sre Spistisens ut ait ipse praecepta tradideri on equid sem lubit Pel0tarii d0etrina magis illam apud nos vulgatam esse jam a Bellato prolatam opinionem. Scilicet necessario Gallis pos quoddam condendum esse, Si quando linguam suam antiquis linguis aequam fieri vellent, Simulque magis HKeilatum Ss Ron Sardum ut landem opus illud, ab omni-bUS XSpeelatum, perfleere Onaretur. Quod si temporum rationem habueris, plane manite Stum erit. Etenim jam anno 1550 Ron Sardus in Od quadam Henrieo sequndo dedicat se si empora nempe Si regiSipsius largitiones averent promiserat heroicum de Franco

C rmen Scripturum S Se cujus carminis, indarico more

digreSSu S, qu 3 Si figuram ei Si bi seviter, adumbraverat. Deinde tacuit atque versalii S S in Sonetli . in odis, in duli S. Ece autem ineunte jam anno 1555 cum durum quattuor primos libros ii serum ederet , non satis intentu in regem

rursu 3ppellavit nam in da prima tertii libri ' Iuturam Frunciuil suam denuo describebat denuoque principiS

Les quatre premier tiores des des de P. e Nonsarci Lutetiae ari- Siorum, apud viduani M. de La Porte 1555, in-8'. Bibl. Xat. Res. Y . 1770i. - rivilegium apud Aquae bellae sontem datum est, die januarii iv 1553 D. S. 1551). Typis Xactum est opus die anuarii xxv 1555. Edit. 1555, s 58 Q. - Edit Blanchemain. t. II, p. 1 2.

109쪽

auxilium flagitabat. In Super in Ironte voluminis alterum carmen Henrico Secundo dic itum pr9eposuit ' cujus eadem clausula Los versus es e bien que e eu receVOir. est se molen bien los en armes de pota voti Λ moner ton Francus Vec ne grand si ope D'Asio, oui donter a plus par de 'Europe Mais il le aut pat0 les irai de On 3rroi. . . et . ViX autem paucis mensibus post editum hoc onsardi volumen Peletarius opusculum suum in vulgus emisit Opportunum certe Onsardo tempus am se ipse Pelsela rius altero aroni altorum Augustum petoba Cum ergo Pelelarius eum provocare Videretur, eumque sella ius Roma non minus vehementer incitaret dux Pleiadis suscipiendum opus lolo animo cogitabat, et desiciente AuguS O. jam ad Mase enatem Carolum Lolliari rigum cardinalem con Versus, in Epistulit quadam prinoi pio cum Hymn irum

Edit. 1555. in fronte extra paginas . - Edit Blanchemain, t. II, P. 9. Privilegium ut jam diximus apud quae hellae sontem die mali v'1555 clatum est. emento inem capitis de opere heroico u'i i ut aneor unAuguSte, Our Oer 'ilis iourroet ancore trouver uri Virgile p. 863. Bellai Poemata odit. 155S D 20 Ad P. Lonsardum ut relictis Amoribus Heroica scribat. s. ' 12 ' - s. etiam in gallieis carminibus AP terre de Ronsiar et Hrmne de a Surdite edit Marty-LaVeaux. t. l, Ρ. 120 et 4033. - Λd extremum Bellatus minus alienter Ronsardi mora Stulit amicumque reprehendit quod proposito staret nec unquam ad rem veniret. V. Tristia fion. 23. Le secon liore des mnes de P de Ronsn d. Lutetiae ariSiorum, apud Andream e hel 1556. D-40. Bibl. at Res Y'. 489 Carmen illud Epistreis Charies cordinal de Lorraine . quod p. 75 editioni Principi Versatur. Posthae in Poemata transiit, sed ex operibu Suis a Ron-S9rdo clandent subductum est. Edit itan hemain, t. VI, p. 276 .

110쪽

Νymu'un tableau asty par u ar Olieux Vaille ne Franciade, BuVre laborieuxi Une Ode, ne han Son, Se petat Iaire an pene; Mais ne Franciade, ceuVre de longiae halene. Νe 'accomplis atrisy il me fauil sprouver L longustu de di an avant que 'acheVer, Car uti iure si gran et si plain 'artifice Ν pari ins de matris an qu 'On te repolice . Νο quidsem hic loeus est runciuilis historiam verbo sitis exsequendi mihi Salis serat ostendere circa annum 555 maximam apud nos heroici carminis condendi curam fuiss0 Peletariumquo curam illam o tempore UOVis alio graviusset acrius habuisse qui scripserit 'euvr0 0roiquo et silui qui dorin te pris e te rei tili e de Poete si sit dρ ρ conte o de te honneiar qu'une langue 'et potirpasser an celebrite ver te siectes, Sinon qu 'ele et retele suget heroique p. 73 . uod per tria Sasecula Galli,

maxime ut quidem putabant neceSSarium, pOS XSpecta

runt quod onsardus illud perficere conatus est, atque Franciuda suam ad eneidis exemplar laudatis in doctis sima praelatione Vergilii virtutibus, composuit quod et post Ronsardum idem ilicseptum alii frustra tentauserunt; quod ipse Bolastus epici carminis illas leges salis notas tradidit quod Henrius, o tacere liceret in lucem edita est nonne quodam modo Peletarius si auctor nonne lassicis scriptoribus Ialsam ille viam apseruit Sed hactenus. on equidem vituperando finem faciam nam criticus noster, elSi Saepius erravit haud semel ac ium os ut subtiliter a sagaci se judicaret. Ceterum, qua liscumque ut ejus doctrina, procul dubio poesim ardenter

i dit Blanchemain, t. VI, p. 287-288.