De Lysandri Plutarchei fontibus [microform], dissertatio historica quam..

21쪽

dum cum ad Fr0hbergerum deleg0, tum ad ea, quae de eo, qui tunc fuerit, theniensium statu supra ipse diSSerui. Restat igitur, ut eodem tempore etiam in le0phontem animadversum demonstremus, id qu0dante capta Athenas factum esse omnes, pin0r, Viri 0cti 0nsentiunt ). Iam vero, cum ordinis chr0nologici quali est in Lysiae c. g0r et Erat orationibus nullam esse fidem Supra dem0nstraverimus confugiamus oportet ad rati0nem c0ntra ic0machum habitam, qua res 10 15 ita narratur, ut verba ad cheibei p. 42 . 45 interpretati0

ne Cle0ph0 a iudicibus absolveretur veritus legem aliquam

Apparet hic nisi gravissimis caussis n08 0mm0Veris0 9088e, ut g 10 0n explicemus e temp0re, quo mutabatur larina civitatis, sed eo tempore, quo futurum erat ut mutaretur Drma civitatis; ν 12 qui compluribus mensibus p08t in numero XXX virorum erant; go iterum: e temp0re, qu futurum erat, ut forma civitatis mutaretur. Nisi quis enim pini0nibus e orationibus c. Erat et c. A r.e0llecti ad hunc l0eum accesserit illis verbis recte intellectis quin delegemur ad turbulentum illud temp0ri Spatium, qu0d interest inter captas thenas et institut08 XXX Vims,n0 dubitabit. Caeterum de singulis illis rebus cum iam cheibeus diligentissime omnia undique collegerit, hic fusius disputare

SuperSede0. ni Praeter eos, quos laudavi etiam Melerus de bonis dammatorum p. 218 N. Herbstius die Selilach bei den Aryinusen p. 42 CleOphontem demonstrasse satis habet post ranas ab Aristophane doctas

accusatum esse.

Sed nullam adhuc in hac re diiudicanda lutarchirationem habuimus, quamvis dubitari nequeat, quin ei8senb0rnius et cheibeus, cum ille convenire videatur cum Lysia, inde uarum pini0num haud ita exiguum petierint argumentum. Plutarchus autem rem ita narrat: c. 13 Lysander 08t pugnam apud Aegos flumen c0mmissam X deligit in unaquaque civitate quibus Summum imperium c0mmittat. c. 14 Tum, ubi se CC navibus adventurum 88 Spartam nuntiavit, paullo post cum Agide et Pausania ad 0bsidenda Athenas se c0niungit. Cum autem l0nginquae bsidi0nis eum asedeat επε δ αντεῖχον οἱ Ἀθη-νaioι ad Siam reversus Samum expugnat urbemque Xulibus tradit, Sestum autem eiectis civibus gubernat0ribus suis habitandam d0nat. Quae cum impr0bent eph0ri,40ctamen gaudent mne Graeci, qu0 Aeginam, Melum, Sci0nam antiqui incolis restituit. Interea cum Athenae Summa in0pia premantur, Lysander eo redit neque multo post auctore Theramene pax 0ncluditur. c. 15 Iam p0stquam Ly8aude die XV Munychionis mur08 naveSque accepit, in εβου

resistant Viri 90pulares, vehementer in eo invectus, qu0d muros temp0re constituto n0n diruerint, acerbi0ra - utp0te dirempta pace, eis Se imp0siturum esse minitatur. Iami, o φασιν pergit Plutarchu8, ut urbs 80l aequaretur revera postulasse Erianthum Thebanum, sed cum caeteri

drum tibicinibus adcantantibus c0mbu88i88 BaVes mur0Sque diruime cum Sumni soci0rum gaudi0, qui hunc diem libertatis initium esse putarent ii θυςsit igitur XXX in urbe, X in Pirae instituuntur, penes qu08 0testa omnium rerum it, Callibilisque Spartanurum militum praesidi Acro-p0lim occupat. Vix harum rerum prudente m0neam pus est, fieri n0 90SSe, ut hac perplexa et bScura Plutarchi narratione

22쪽

stabiliantur quae Lysiam tradere illi viri docti sibi persuaserunt. Imo ac Plutarchum ita, ut illa volunt adhibere possimus ad 0mpr0bandam et supplendam Lysiae relati0nem,

tamen, cum eam ita comparatam Me Viderimus, ut Si n0n0mnin fides ei deneganda sit, at certe maximis difficultatibus

impediatur, maxime caveamus oportet, ne eam narrationi Xen0ph0nteae simplici illi quidem et cum rerum natura convenienti antep0namus. Sed omnino nullam esse in Plutarcho argumenti perpetuitatem miror non vidisse viros d0ct08, cum narrati0nem eius e diversis auctoribus male esse conflatam Verbi ενιοι δε φασιν tantum non aperte indicetur idqu0d revera ita Se habere eis, quae iam disputaturus Sum me demonstraturum esse Spero.

Iam vero Plutarchus in hac vita saepius Ephorum p-

Qu0dsi est in c. 20 πῖν ut γαρ Eφορος κτλ. narrati0nem antecedentem ab Ephoro illam quidem diversam a Theop0mpo

eum mutuatum esse eo magis suspiceris, qu0 eius apud Xen0phontem nec Vestigium exstat nec V0la. Videtur igitur Plutarchus ad hanc vitam conscribendam maxime usu esse Eph0ro et Theopompo quo enim iuremau-gius n0 Sine veri specie Xenophontem his sontibus addat, cum hanc Saltem partem ad eum non esse reserendam margumenti diversitate facile colligatur, infra quaeremus. Ali0s autem Plutarchum adiisse scriptores, . . Anaxi menem Lampsacenum, vel quotquot res hoc tempore gesta mem0riae tradiderunt, cum nullo indicio Gnfirmetur, n0 putabit nisi inicus et imprudens harum rerum Xi- Stimat0r. Iam nobis ab eo, quod tertio l0co laudavi e 20 pr0ficiScendum erit. Haec autem ibi, cum antecedat Eph0rum commem0ratum, nescio an Theopompo vindicanda sit narratio c. 19-20): Lysander eum uni ephori av0carent ab imperi Asiatico ne propter crudelitatsem puniretur Veritus Pharnabagum adiit, ut ad ephoros testimonium sibi daret, quanta auctitate bellum gessisset Quod ille liberaliter

pollicitus callide, Spartan imprudente, similem subiecit librum, in qu eius Varitiam accusaret. Hunc autem cum se purgaturus ephori tradidiSSet, m0 Se ipsum Suum accusat0rem fuisse intellexit Petiit igitur, ut itineris ad Iovem Amm inem faciendi sibi venia daretur, γως ενιοί φασιν, is qu0d re vera v0ta Suscepit, τοὶ ὁ πλείστοις δοκει hanc cauS-sam interserere, qu0 tanta Se existimans affectum esse iniuria, dum cives eius rei obliviscerentur, procul a patria vitam degere constituit. Iam qu0d apud Plutarchum sequitur: ἰν ιιἐν γαρ Eφορος κτλ. interpretandum Sse apparet: Quamquam non omnes rerum Scriptores hanc perhibent itineris caussam, inter qu08 Ephorus est, hunc enim aliter narrare infra videbimus. Caeterum verba ἐνιοι δέ φασι n0 ad ali08 script0res, Sed ad hominum rumorem reserenda GSe pensitat0, qu0d ei 0pp0nitur, imperfecto: τοῖς δἐ πλεί

Cum 0 habeam, quo aptius de eo disseram l0cum, etiam c. 21 cur e Theopompo fluxisse existimem, hic afferre lubet. Ut enim hoc Suspicer, primum me c0mmovet, qu0d argumenti perpetuitate artissime cohaeret cum The0pompe Lysandri itinere, tum qu0 abrogatam esse in urbibus X vir0rum potestatem ph0rum verisimile est alio loco tradidisse scf. p. 43), denique qu0d hic laudibus effertur Lysander, cui vituperando Eph0rum intenti0rem suisse mox apparebit. Iam ero par quaedam narrati0nis Theop0mpeae, Pharnabagi fraudem dic0, etiam apud Cornelium Nepotem invenitur neque tamen e0, qu opus erat l0co c0llocata, Sed in fine vitae p0st Lysandri 0rtem ut ita dicam assuta. Unde vix me falli ut si concludam universam vitam ad

alium reserendam esse auct0rem, qu0cum narratiunculam

illam arte c0niungere n0mp0tuit neglegens bi0graphus Hunc autem SS Eph0rum c. 3 comprobatur seditiosis Lysandri consiliis, quae Ephorum tradidisse diserte testatur Plut Lys. c. 25 c. I - inde sequitur, quod verba Nep0tis sere t0tac0nveniunt cum Plut Lys. c. 13, qu nullum praeter ph0rum et Theopompum Seriptorem adhibitum esse Supra Vidim :

23쪽

Plut Lys. 13. Nep0 Lys. 1 - 2.1 μααλιων ὁ τους ὁr 1. Namque undique quisιους καὶ τα αλλας πολιτεια Atheniensium rebus Studuis- μἐν ρ/ιοστὴν ἔκαστ5 Aa Sent eiectis decem delegerat κεδαιμονιο κ arcua ε, δέκα δἐ in unaquaque civitate, quibus

ἶρχοντας. Summum imperium c0mmitteret.

rebantur.3. υτ γαρ αριστινδην 3. Orum in numero ne-

ουτε πλουτινδην πε&isa νε m admittebatur, nisi qui aut τοῖς αρχοντας, ἀλλ' εταιρείαις eius hospitio contineretur aut γω ξενιαι χαρι ο/ιενος ra Se illius lare pr0prium fide

Plutarchum igitur, nisi qu0d dictum aliqu0d The ip0mpi

comici inseruit, c. 13 Ephoro se addixisse certe inde a verbis supra laudatis dem0ustravimus. Quod enim Gr0tius

fragmentum The0p0mpo hist0rico vindicare studet, Plutarchum sacere n0 p0test, quin pro historico SumpsiSSe 0etam iudicet id qu0d dum eum nobiscum The0p0mpo et Eph0ro primariis lantibus usum esse credideris, parum veri simile est. Neque quidquam inde mihi videtur effici, qu0d Plutarchum n0 perSpecta migmenti sententia sine ullo iure in auctorem eius invehi dem0nstravit. Cur enim nisi ab historico vera pr0serri nequeant, equidem non intelleg0. Iam Ver c. 14 e Theopompo fluxisse aliunde apparebit, qu0d tamen ut demonstrem paullo altius repetam

C0rn Nepotem enim in Alcibiadis vita c0nscribenda, cum . II Timaeum Theop0mpum, Thucydidem ipse

nominet neque tamen ullum hucydideae originis indicium exstet ' Timae statuunt Sum 88 viri d0cti, quatenus Thucydides pus hist0ricum pertexuerit in sequentibus autem rebus eum The0p0mpi Vestigia pressisse inde c0lligunt, qu0d ea, quae Alcibiadem ante pugnam ad Aeg0 flumen c0mmissam Atheniensibu praecepisse refert Di0d. 13, 105 prodius c0nVeniant cum C0rn Nep0te Alcib. 8) ohe0p0mpo

autem usum esse Di0d0rum ex eis, quo 13, 2 laudet rerum Script0ribus c0ncludi possit. Wichers. p. 63. 84 Wig- ger8. p. 37 δ). Sed cum Cauer praeeunte, unde repetierit Diodorus illam script0rum multitudinem perspeXerimuS, pr0rsu de integro quaesti nobis instituenda erit. Ac primum quidem, quin usque ad . 1 unum Script0rem Nep08 adhibuerit, pr0pter argumenti perpetuitatem mihi n0 videtur esse dubium Etenim n01 80lum e Vita LySandri, quam Supra examinavimus, sed etiam ex ipso Alcibiade, cuius in fine m0res viri, iam initi illi quidem adumbrati secundum alium Scriptorem iterum describantur, C0rn Nepotem du0rum lantium arte c0niungend0rum pr0rSUS

imperitum fuisse hic clarius apparet'). Qu0dsi ille in Alcibiade Timaeum et The0p0mpum e qu illi viri docti volunt

m0d secutus esset, fieri n0n 0sset, quin locum qu alter alterum exciperet, sicut suturam male consectam primo cUl0rum obtutu 0nspiceremus. Iam in c. 1-10 8 comparantur cum reliquis Corn. Nepoti vitis tria sunt, quae a S0lita eius consuetudine abh0rreant.1. Usque ad finem Thucydidis vita Alcibiadis vix meli0rem apud Nep0tem reppereris neque quae omnibus Bumeri Sit persecti0r. Non enim, ut e g. in Lysandro Statim in media res rapimur, sed m0ribus Alcibiadis eleganter dum-I υπορινχὶμ atra σημειωσεις γνωμικα c. I 16 p. 792 sq. repetit Mulier fr. hist Graec I, 333.1 Nihilominus eo usum osse Nepotem statuit Wichersius p. 45.2 Similiter ratiocinatur Wichersius fracim Theopompi Lugd. Bat. 829. p. 137 adstipulante Mulier fr. h. G. I, 279. 3 Eadem de caussa valde dubito, num adstipulandum sit Wi- chersio p. 56, Wiggersio p. 39 Nepotem ipsum, quod commemorat Platonis convivium inspexisse iudicantibus. Mihi potius et historico, quem omnino exScripsit, haec quoque videtur debere.

24쪽

bratis de educatione eius accurate refertur nec n0n, quas res in Sicilia gesserit, per8picue narratur. 2. Pronus aliter comparata Sunt, quae tradit de eo temp0ris spatio quod interest inter finem hucydidis et Alcibiadem Athena reversum. Quamvis enim nunquam clarius et splendidius eluceat Alei, biadis ingenium, tamen h0 ipsum tempus ossicii sui prorsus oblitus perstringit magis verbis aliqu0t magnificis, quam

describit epos. G. Tum postquam accuratius rettulit, quae Athenis gesserit Alcibiades rursus mutatur narrati0nis quasi col0r. Quamquam enim reverea ad eam, quam in prima parte observavimus pr0lixitatem, n0 tamen eandem retinet perspicuitatem. ita ut res pr0pe Cumani gestae qu0m0d se haberent, vix intellegeremus, nisi Diodorum conserre p08Semus. Quibus recte pensitatis mihi n0 videtur dubium quin

Theopompus in historia Graeca, cum Alcibiadem Athenas

reverti commemoraret, eius ιtam incur8u quodam ampliore

enarraverit. Quo eum apparet de eis annis, qui n0n continerentur eius per historico, h. e. usque ad finem hucydidis fusius commentatum paucis verbis ea attigi8M, quae ipse iam accuratius tradiderat. Ialem enim digressi0nem si Nepotem exscripsisse statuimus neque mira Sunt, quae

antea de prima et altera vitae Alcibiadi parte notavimus neque n0 intellegitur cur tertia prioribus et obscurior sit et e0pi08i0r, Siquidem hic simpliciter exscribere non licuit, sede perpetua The0p0mpi narratione ea eligenda erant st0lido Script0ri, quae ad Alcibiadem tertinerent. Accedit qu0d Di0d0ri neglegentia Graecum qu0que huius digressi0nis initium servatum est.

- κατα μεν γῆν στροπείαν

ἄριστος, καΤὰ δε τὴν τόλμαν

πρακτικώτατος

Nep0s Alcib. l. disertus, ut imprimis dicendo valeret ad omnes res aptus conSiliique plenus, namque imperator fuit summus et mariet terra

Quae si recte disputavimus Theopompum in rebus scribendis apparet id egisse, ut si non meliora traderet prioribus hist 0ricis, at certe quodam modo ab eis differret. Vix enim videtur dubium, quin Thucydidem excursu ill emendare studuerit λ):

quamquam num ei succe88erit h0 negotium inquirere n0n est huius l0ci. Pr0rsus autem diversunt fuisse ph0ri ingenium insta me dem0nstraturum SSe per0. Neque minus hoc inde apparet, Di0dorum et t. l. Theo-p0mpi Vestigia pressisse et alioquin, si cum illo c0nveniatC0m Nep08, he0p0mpeae originis n0s firma habere d0cumenta. Quaniquam enisa, cum Di0d0r in du0bus Script0ribus c0niungendis n0 magi re succedat, quam Nep0ti, si aliquo l0co Theop0mpum ab eo adhibitum esse probaverimus, quatenus ille locus argumenti perpetuitate arte cohaeret cum sequentibus aut antecedentibuS, neque ullus ut ita dicam narrationis hiatus apparet, eundem SSelantem n0 dubit c0ntendere, nihil0minus gratum erit et aeceptum, Si, quae hac rati0ne eruerimus, Nepotis ita confirmabuntur. Quae cum ita sint, dubium esse non ODe3 qui Diodorus inde a 3, 6 8 sqει ad finem libri 3 Si discesseris a rebus Siculis, quas n0n XaminaVi Theopompo usus sit, id qu0d eis c0nfirmari, quae Alcibiadem ante pugnam apud Aegos flumen c0mmi88am impera-t0ribus Atheniensium p0llicitum esse uterque pari m0d tradat, iam Iupra m0nuimuS. Caeterum, ut haec inseram, Di0d0r0 0pi0sior est

Halle 1853 accuratissime quibus locis opos a Thucydide disserat,

commemoret, ea hic repetere supervacaneum est.

25쪽

Nep08, cum ea addat, quae Alcibiades iam discedens ad Semandum exercitum necessaria esse iudicavit, quae tamen qualia fuerint, pr0pter l0cum mendos Scriptum recte intellegi nequeunt. Qu0d enim est Alcib. 8, 5 Ab h0 discedens Alcibiades Quoniam, inquit, Victoriae patriae repugnas, illud m0neo iuxta h0stem castra habeas nauticaret. Verbis tota h0Stem aptam sententiam Subicere vi possis Athenienses enim propter id ipsum ad Aeg08 flumen, stationem ad victum c0mparandum minime id0neam naVe appulerunt, ut quam proxime ad hostem accedentes nullam praeterirent ccasionem, quin et pugnandi copiam facerent. Qu0dsi vel propius ad eum accedere V0luerunt id aliter fieri non p0tuit, quam ut Hellespontum inspectante Lysandro transgressi in e0dem lit0re iuxta Lacedaem0ni0 castra ponerent. Hoc autem, qua de cau8Sa Alcibiades prudentissimus rerum militarium existimator audendum Me censuerit minime perspicuum est. Iam si h0c consilium ab ipso Nepote confectum esse statuimus, quae

Nipperdei videtur esse sententia, tam inepte l0qui Alcibiadem nemo mirabitur, sin autem h0 l0c Nep0 The0p0mpum tantum n0 ad verbum interpretatus est id qu0d mihi pr0pter narrati0nis et perspicuitatem et pr0lixitatem vix videtur dubium, locum emendemus oportet. Neque eius medela difficilis estisd0ratu. Mutati0ne enim lenissimas pr i hostem scripseris ii Sestum i idem habebis neque imprudens illud quidem praeceptum, qu0 80lum imperat0ribus Atheniensibus Alcibiadem dedisse refert en0ph0n. Cum igitur . 10 Theopompum secutus Sit Diod0rus, quin idem fecerit usque ad c 10 vix videtur dubium, nisi qu0 c. 10 ad finem belli properans script0ris narrationem maxim0pere contraxit. Ut igitur Theopompum sicut aedes destructa quasi resciamus, Iustinus 5 7- adhibendus est. Tr0gum P0mpeium autem, cuius epitomat0rem 8See0nstat Iustinum Theopompi vestigia pressisse Secundum ea, quae de eius ratione recte disseruit Heerenius, cum ubique VeriSimile est, d0nec aliter se rem habere luculenter dem0 tretur, tum hic c0lligitur . 7 ex eis, quae de c0ncitat post cladem Atheniensium animo The090mpe Verb0

rum p0mpa et ubertate traduntur, e Me morte Alcibiadis, quippe quae, quamquam Singula re passim perturbavit neglegens epit0mator, tamen universa et conveniat cum Nepote et differat ab Eph0rea narratione, qualem eam exhibet Di0d 14, 1. Qu0dsi est apud Iustinum 5 7 hac tributaria Atheniensium civitates, quas metus dubiae belli fortunae in fide tenuerat, v0luntaria recepit neque aliud dicionis Atheniensium praeter urbem ipsam reliquit The0p0mpum

conicere licet, priusquam Lysandrum Athenas navigasse rettulerit etiam Aeginam, Melum Seionam expugnata c0mmem0ra8Se. Adde quod eum accuratius descripsisse AthenienSe8, qu0m0d clade accepta Se gesserit, Supra Vidimu8; c. 8 autem η AthenienSe . . . pacem petiVere, quae andari deberet, diu inter Spartan0s 0ei0sque deliberatum Sigeum n0 praeteriisse c0lligitur, quae Lacedaem0nii 0ruinque s0cii de pace theniensibus danda disputaVerint. Iam vero si haec milia The0p0mp iure VindicaVimus, quantopere cum e conveniat Plut Lys. c. I facile intellegitur. Ac primum quidem, si ab e discesseris, qu0d Lysander primum Athenas obsidet, tum Samum Xpugnat, l0gic 0rdine res disp0sitas esse invenies. rimum enim Se-8tum capit, qu auct0re Di0d0r0 0nfugerunt, quotqu0t 08tium superstite e maxima clade evaserant, tum Athenas petiturus Mel0 Scionae, Aeginae prisc0 incola restituit, denique pace conclusa in Piraeum invehitur. Deinde Plutarchum eph0r0rum c0nsultum e The0p0mp petiisse, cum inde colligitur qu0d Di0dorus et Iustinus, quamvis ipsa eius Verba

non afferant, tamen servaverunt inusitatum Verbum κελη

Iust. 5, 8 muri brachia - apud Xen0ph0ntem enim et

λεων. Quod enim i0d0rus cum XI afferre debeat, naves affert nisi cum esselingio Icώδεκα pro δέκα scribere malis id mirum n0 est, siquidem hic numerus n0n XStat in pS decret0, sed ex eis, quae secuntur ei addendus erat. Denique Plutarchum hic he0p0mp usum me mihi Videtur confirmari caussis, quibus ad afferenda ipsa decreti verba

26쪽

ὁ λογος πεπλασται. ο δ' ἀληθινον donua των φορων τως εἶχε in alia enim Theopompus fieri potuit, ut reserentes audiret Lacedaem0nios aut eorum fili08, minime autem Plutarchus. Qu0cum si c0mparaveris c. 20, ubi Verbis ενιοι δε φασιν indicari hominum etiamtum viv0rum rumorem supra Vidimus, Theopompum refutandis communibus aequalium erroribus intentum fuisse probabilis erit coniectura. Accedit, qu0 Plutarchus et Di0dorus commemorant Sestum eXpugnatam, quam praeterit Xen0ph0n, praetereunt Chalce-d0nem et Byzantium, quas urbes apta teStatur Xenoph0n. Quamquam enim neglegentium, quales sunt Plutarchus et Di0d0rus Script0rum eundem esse lantem non p0test c0m-pr0bari ex eis, quae uterque intacta reliquit, tamen cum c. 14 e Theop0mpo fluxisse certioribus argumentis iam constet, ne haec quidem indigna Videntur mem0ratu. Iam si his recte disputatis c. I ad Theopompum reserendum est, . 1 inde a Verbis ενιμ δε φασιν Ephoro vindicandum esse non est cur pluribus Mequar. Caeterum quod ea, quae de muris diruendis navibusque comburendis ibi traduntur, cum Xen0phonte c0ngrruunt, id pr0nus convenire cum Ephorei peris ind0le insta videbimuS. Iam ut in unam quasi imaginem comprehendam, quae

de lantibus capitum XIII XIV XV docui, sic ea puto

consarcin se Plutarchum, ut, perlectis antea The0p0mpo Eph0r0que, cum e0s aut inter se disserentes inveniret aut alterum alterinplura narrantem neque tamen uni Se pr0rsus addicere auderet, ambos, quatenus e0s mem0ria tenuit coniungere Studeret. Etenim si qu0que l0c ipsa ill0rum script0rum Verba inspexisset, non intellegeretur, cur et praeteriret res nonnullas, . . Spartan0rum ante pacem Atheniensem deliberationes et vel plures perturbaret Lysandrum enim, ubi primum Sestum expugnavit bello nondum consecto gubernat0ribus urbem tradidisse nec mihi possum per-

Suadere neque Τhe0p0mpum ita narrasse apparet emi0doro I 3, 06 qui gubernat0rum dimis80rum nullam iniciat menti0nem De Samo autem u8que ad captasathenas The0p0mpum eadem rettulisse a Xenoph0ntem ipse d0cet Di0dorus tantumque abest, ut The0p0mpus Lysandrum primum Athenas cinxiSSe, tum ηεπε ἀντεῖχον o 'Aθηνaiora Plut 14)cum navibus in Asiam rever8um expugnasse Samum, Se8tum cet. narraverit ut Di0d. 13, 10 ea diserte neget i, Tot δε-κεδαιμονίοις do εν, Ἀπείπερ χυπερης ην ἡ ποιορπια, τας Ῥεν δυνα ιιεις ἀπαγαγεῖν Ἀπι της 'Aιτικῆς, ταῖς δεναυσὶ μακρὰν εφεδρευε ιν κτλ Quo nescio an h0c quoque illustretur, qui factum Sit, ut lutarchus male coniunctis Eph0rique The0p0mpique narrati0nibus, qualem exhibet, talem rerum gestarum ordinem fuisse sibi finxerit, mihi enim videntur bi0graph verba ηεπεὶ δ' ἀντεθον οἱ Ἀθηναῖοι i. 0BScribenti ante oculos versata esse, quae apud Diodorum . . apud The0p0mpum leguntur γ επείπερ δυςχερχης ἐν γ cotioρκωψ Neque aliam rem h0 10c praetermittendam esse cen8e0 Mirum enim est, Au0d Plutarchus, cum Sestum captam SSe statim p08 occis0 Lampsaci captivos et veri simile sit et a Di0d. 13, 10 tradatur, c 13 ubi de captivis rettulit Sestum c0mmem0rarae supersedit Atqui eum c. 13 ph0r usum Sse vidimus, nesci, an Ephorus qu0que praeteriisse Sestum iudicandus sit h0 enim re vera

facere c0nStat en0ph0ntem, qu0cum Saepenumero convenire

Ephorum infra videbimus Sestum igitur si addidit he0p0mpus aliqua ex parte intellegimus, cur lutarchus in exscribendo ph0ro acquiscere n0luerit. Sed utut haec se habent, quin anteceperit Plutarchus, quae est et Samop0stea acciderunt, mihi non videtur dubium Atque in Sestum quidem quando animadverterit Lysander, certilis possemus iudicare ni8 Di0d0rus, quae post XXX viros institut0 Lysandrum ge8sisse rettulit Theopompus quo tempore eum etiam a Pharnabag salso sanctitatis testimonio instructum esse Vidimus ea omnia parum c0nvenire ratus cum universae hist0riae ind0le misisset ). Initio c. 15 0n

1 Diodorum enim re vera solere omittere quae ad singulos

27쪽

3435

dubito quin etiam Theopompus inter captas Athenas et institutos XXX viros Samum a Lysandro ppugnatam SMinseruerit. Si enim ut narrat Plutarchus, Lysander ηεt Mςκ post pacem XXX viros instituisset, fieri non potuisset, ut Athenienses servatis, qui diruendi erant, muris pacem tur

barent.

Quae aucem Plutarchus verbis ενιοι δέ φασιν Spartanos sociosque de pace Atheniensibus danda deliberasse narrat, ea non poSt capta iam Athenas saeta esse cum lutarcho existimabimus neque denuo de pacis conditi0nibus Lacedaemoni0 disputasse apparet, id quod credunt eis-senb0rnius p. 20 Curtius II, 703 sed potius referenda sunt ad primam 80lamque de pace deliberati0nem Plutarchus enim cum ph0rum n0 animadverteret de eisdem rebus reserre, quas ipSe Secundum Theopompum iam narraverat, quae apud eum invenit, falso loco inseruit. Muios igitur a Lysandro dirut esse F ph0rum veri simile est statim post captam urbem narrasse XXX viros autem constitutos et Spartan0s milites in arce coli atos arte coniungenti Plutarcho nescio an ante ocul08 Versatus sit orator quispiam Atticus, Lysiam enim eodem modo has res comprehendere Supra vidimus Lys. c. g0r g 46). Huc app0nere lubet, quae ephoro eo loco Scripsisse putem, ubi codd. praebent Ἀρ δοντες. Ae cheibeus p. 44 N. 59 quidem et leversius p. 93 servantes hanc lecti0nem diversa ratione eam explicant neque ullam mutationis caussam inde repeti posse, qu0d haec verba omnino intellegi non p0ssint, eis concedendum est. Sed cum caetera omnia in hoc decreto tam clara sint et perspicua ut de e0rum interpretatione dubitari prorsus nequeat, si quid inest ambigui neque talem esse illorum verborum conditi0nem illi negant iam propter id ipsum maximam

viros pertineant, inde apparet, quod Alcibiadis mortem secundum Ephorum fusius narraturus quasi veniam petit 14, II: 'E ιγό

suspitionem m0vet. mendandam igitur esse hanc decreti partem suo iure contendit peritiSSimus rerum grammaticarum existimator G. Hermannus in Sintenis d. Plut maiori

δοιτε ea praeStat, quae hic p08tulamus. Cum enim ephorin0 mod obscuritatem evitent, Sed etiam more Lac0nico adeo brevitati studeant, ut nihil mitti possit, vi probaverim c0niecturam, qua tantumm0d accuratius explicatur optativus χοιτε neque quidquam n0Vi additur. Accedit, qu0d parum commode sequitur participiale enuntiatum: η και τοῖς φυγαδας ἀνεντες. Quare c0mparato, quem iam Schneidem laudavit Lysia c. Erat ηιπεσχετο δε se. --σμννὶς εἰρηνην τοι/ησειν ιητε os ιλὶρα si fra τε τα τεθνη

ομνγρα δόντες. Unde sit orta corruptela, n0 difficile est explicatu, si litteris maiusculis nullo verborum discrimine se excipientibus antiqu0s 0dices script0 fuiSSe meminerimus.

Postquam enim ante simillimum in doWτες excidit littera antecedenti o/ιηρα, Sequens librarius facillime fieri potuit ut permutatis litteris Π PH leniterque mutatis prioribus OM AN χρη reStitueret.

Qu0 autem Sieversius Schneidero opp0nit nusquam obsides c0mmem0rari id nullius momenti esse puto ad 0niecturam reiciendam, si accuratius inquiramus, quid sibi velit illud , nusquam. Certe Diod0rus, quamvis et ipse Theopompo usu Sit, obsides imperat0s non affert, Sed cum ne exulum quidem iniciat menti0nem, eum, qua Si neglegentia, Verba γ ταυτα- δρῶτες ταν εἰρονα ἐχοιτε finem decreti habuisse et sequentia praeteriisse Veri simillimum est. Script0rum igitur unus restat en0phon, quem aliqua paciSconditi0nes misisse inter inne c0nStat Orat0 Lysias autem n0 80lum c0mmem0rat bSideS, Sed ita c0mmemorat,

ut sibi ipse n0cuisset, nisi vera pr0tulisset. Quod enim . Erat g 68 r0nice dicit Theramenes pacem Se impetratu

nibus apparet, eum hic nihil attulisse nisi qu0d pace cautum erat. Si enim ibsides re vera n0n imperati essent,

28쪽

Theramenes aliqua saltem ex parte ea praestitisset, quae pr0miserat neque esset cur Lysias tam acriter in eum inveheretur quae orat0 efficere studuit, ea effici aperte n0n potuerunt, niSi 0mnia, quae afferret ephororum decreto c0n

tinerentur.

Iam exp0sitis quae sentiam de tribus Lysandri capitibus, ut redeam ad Germanos rerum script0res duas res, quas illi asserunt, a Plutarcho quidem apparet narrari, sed n0 exstitisse in eius lantibus. Neque enim tum demum cum XXX viri instituti sunt, muros dirutos navesque c0mbust exhibuit Eph0rus et quin Peterus p. 46, Scheibeus p. 385 , Weissenbomius p. 203 N. 28 Curtius II 675 Lysandrum paucis ad obsidendas Athenas navibus relictis ipsum Samum expugnasse credunt, id Plutarchi neglegentiae imputandum est. Accedit qu0d, Si discesseris a Xen0ph0nte et Diodor0,

qu0rum alter eam rem n0n 0mmemorat, alter diserte negat, ne cauSSi quidem e rerum natura petitis probari potest. Quamvis enim a08tra aetate paucis navibus quivis p0rtus facile claudatur, tamen caveam mportet, ne telorum diversitate neglecta eundem numerum antiquo tempore suffecisse credamus. Quare n0n dubito quin ad ampl0 Athenarum

portus plane cingend0 CL navibus cf. Xen. h. G. II, 2, 3 opus fuerit. Caeterum quod Scheibeus Plutarchum initio c. 5 repetere dicit, quam c0mmem0rant Diod. 13, 10 et ipse Plut Lys. 9 Lysandream adversus Athenas expeditionem, eo non explicari Plutarchi confusionem vix m0nendum erit. Itaque accurate pensitatis Scriptorum testim0niis nec non rerum naturae rati0ne habita pronus ea c0mprobo,

quae Gmtius inde a pugna ad Aegos flumen commisSa usque ad XXX virorum d0minatum facta esse felici iudicio intellexit neque tamen adhuc aliis probavit. Hoc tantum eum erram put0, quod Cleoph0ntem iam ante captam urbem in

vincula coniectum esse existimavit.

V. Priusquam ad examinandas reliquas Lysandri partes pergam, quo Plutarchus in gesilai c. 3 et 6-20 sontes adhibuerit, accuratius inquirendum videtur. Atque Ηaugius quidem p. 36 de hac vita ita disserit: Hic lutarchus praecipue Xen0phonte uti p0tuit, qui summis laudibus Agesilaum extollat. Neque tamen anxie eius Vestigia pre8Sit, Sedimissi quibusdam, quae apud eum exstant, alia addidit quae non exhibet ). Similiter de eo iudicat Herig- bergius in gesilai p. 25. Ad examinandam autem hanc sententiam c. 3 et 6-20 propterea elegi, qu0d hic quin Haugius recte existimaverit, lis id ea tantummodo inquirenti vix dubium videatur. Primum igitur singula capita peraequente ea c0lligamus, quae Plutarchus Xen0phontis hist0riae

Graecae, eam enim huc S0lam Spectare apparet Vi

detur addidisse. c. 3 qu0m id Agesilaus imperium adeptus sit, e0dem modo narratur atque a Xen. h. G. III 3, 1- ita tamen ut Singulae res fusius explicentur. Sic Alcibiadis cum imaeac0ngreS8us accuratius Secundunt uridem describitur, sed cum eadem eisdem fere verbis in Plutarchi Alcibiade c. 23 c- currant, neScio an h0 Solum e c. 3 ad Duridem reserendum

sit. Accedit quod uridem veri similius est de Alcibiadelasius disseruisse, quani hanc hist0riae Spartanae partem tractasse. Porr Plutarchus addit ab Agide m0ritur Leotychidem legitimum filium esse agnitum. c. 6 iluae Agesilaus ad bellum cum Persis gerendum praeparaVerit et quale fuerit eius sacrificium Aulidens Similiter refertur atque a Xen0phonte h. G. III, 4, Sed cum quibus rebus rex ad illud sacrificium perm0tus sit tum ipsum illud sacrificium accuratius describitur. Praeterea

29쪽

Graecis Asiaticis petitum esse, ut Agesila mandaretur bellum gerendum, Plutarchus addit. c. 7- quomodo Lysander in Asia se gesserit quasque Agesilaus ab eo p na repetierit e0dem m0do narrat Xen. h. G. III, 4 7-l omittit autem, quae Agesilaus de

Lysandro acerbe dixerit 33M οἶν θεραπευετωσαν DTοι ἀπωντες τον ἐμον κρεοδαίτην. Praeterea de consiliis, quae

ad 0ssend0s reges Lacedaem0ni0s iratus Lysander inierit a

sol Plutarcho docemur, ea autem e0dem modo Eph0rum narram apparet e Plut Lys. c. 25.

c. 9-10 eSp0ndent Xen. h. G. III. 4, 1 sq. nisi quω addit Plutarchus et Agesilai cum captivi Penici venirent,

χεσθε et The0p0mpi aliquod dictum, quem nominatim

laudat.

c. I ita resp0ndet en h. G. IV, 1, 1-28, ut eo mi disserant ambo auctores, quod Plutarchus otyn, Xenoph0 Olyn 0minat regem Paphlagonum. In fine capitis Plutarchus addit, quanto amore Megabati Spithridatis filii exareerit Agesilaus, qua de re siseudo-Xenoph0ntis Agre. 5. c. 12-I omnium simillima sunt Xen0ph0nti h. G. IV, I, 29-4l). Nam hic qu0que scriptorum differentia in aliqu0n0mine pr0pri posita est, qu0 apud Plutarchum Gaioς,

apud Xenophontem Idcito scriptum exstat. In fine e 13 qu0m0d0 Agesilaus adversus amico Su0s se gesserit, duobus exemplis illustratur, quorum posterius ex Hier0nymo phil080ph se petiisse diserte testatur Plutarchus. c. I pauca tantum inveniuntur apud Xen. h. G. IV, I, l. Maxima capiti pars non XStat in Xen0ph. h. G., es tamen Pseudo-Xen0ph. AgeS. . e. I huc apparet non spectare nisi usque ad verba ηο βαρβαρ' κτλ.έ, quae autem hic gesilaus cepisse dicitur Susa et Ecbatana expugnandi consilia, a Xen0phonte non c0mmemorantur. Reliqua capitis parte Plutarchus lantes Su08 adhibui8Se pr0pterea n0n 0test, qu0d gesilaus ex Asia reVersus comparatur cum Hannibale ad defendendum patriam ex Italia reV0cato. c. 6 mnium minime resp0ndet en0phonti h. G.

IV, 2, 3-9 et 3 1-93. Xen0ph0 enim neque infestos Spartanis Tralles devict0s nec en0clem et Scythem Agesilai legatos a Larissensibus in cust0diam dato esse narrat. Accedit, quod Agesilaus, cum Athenienses eorumque S0cios apud Corinthum superatos esse audiret, apud Xenophontem prorsus aliter excipit nuntium atque apud Plutarchum. Cum enim Xen0ph0n eum narret Summo gaudio elatum ercylidae mandasse, ut vict0riam urbibus Asiaticis nuntiaret, quae Spartan militibus adiuvassent neque aliter Se gerat atque XSpectamus Verum partiatam, apud lutarchum t0t Vir0S, qui coniuncti Persas devincere p0tuerint, civili bello

c. 17 quamvis magis accedat ad similitudinem Xen. h. G. IV, 3 9-15, tamen h0 habet 0vi, qu0 et eph0ri Diphridam mittunt, qui Agesilaum in Boe0tiam invadere iubeat et L nobiles adulescentes Spartani regi auxilio Veniunt. Accedit qu0d Agesilaus apud lutarchum adsciscit dura m0

tem unam et dimidiam alterius partem ex Orch0men0. c. 1840 80lum sere totum c0nvenit cum Xen. . . IV, 3, 15-20 verum etiam in eo laudatur ipse Xen0ph0n

ποτερ dixerit. Nihilominus hic quoque Xen0ph0ntem nescire apparet, quae ge8Serint L illi nobiles adulescentes, cum eosne advenisse quidem narraVerit.

c. I resp0ndet en h. G. IV, 3, 20-2l, Sed 80lus Plutarchus addit primum aedes, qu0 08 pugnam par h0stium c0nfugerit Minervae It0niae suisse et ante a Stetisse tr0paeum a B0e0tiis erectum pr0pter victoriam a Tolmide rep0rtatam. Deinde Pythia esse Delphis celebrata, cum

AgeSilaus Vulnerum curandorum cau88a e Venit. Denique

Plutarchus d0mesticam gesilai vitam aliqu0 exemplis illustrat, quae unde hauserit passim adn0tat. Sic quale fuerit καναθρον filiae gesilai e Xen0ph0nte Age8. 8, 3 didicit ut uxoris et filiarii regis nomina p0SSit afferre ἀναγραφὰς ακωνικtia Gnsuluit atque hac quidem in re

30쪽

n0 sine quadam ui admiratione ea nomina se eruisse c0mmem0rat, quae ign0ta Me Dicaearchus maxim0pere

e. 20 nihil invenitur in Xenophontis historia Graeca. niscam autem Agesilai filiam Olympiae curru vicisse asseri Pseudo-Xen0ph. Ages. 9 6 quaeque de d0m Lysandrip08 em m0rtem perqui8ita narrat, ex Ephoro desumpsisse Plutarchum d0cet LyS. c. 30. Haec mnia, quae Plutarchus aut addidisse videtur Xen0ph0nti aut aliter atque ille narrare si Xen0ph0ntis historia Graeca usus est sente primario Satis multae caussae Sunt, cur miremur. ac primum quidem cur tanta sit eius in laudandis script0ribus inc0nstantia. Cum enim saepius in rebus exiguis, qua ipse narrationi inserit nequaquam auctorem afferre Supersedeat, quemadmodum c. 3. Duridem c. 3 Hier0nymum, ' c. 9 Xenoph0ntem et ἀναγραφα Aακωνικας ab eo laudari vidimus, mirum est, quod ab hacc Suetu i me discedit in rebus gravissimis , Sediti0sa enim

Ly8andri 0nsilia et, cum mortuus sit talis criminis inventam eius d0m0 0cumenta unde repetiisset, nesciremus, nisi in vita Lysandri earundem rerum testem diserte c0mmemmraret ph0rum. Nu0 autem temphim illud, quo c0nfugerunt h0stes p08t pugnam 0ronensem fusius describit, id Plutarchum in B000tia natum ipsum addidisse Suspicaremur nisi intellegeretur e c. 19 ubi nomina uxoris gesilai filia rumque affert quam diligenter ea c0mmemorare s0leret, quae ipse ad antiquitatem accuratius cognoscendam sibi c0ntulisse ViSu est Sed praecipue, cuni eorum quae additn0nnulla e Pseud' Xen0ph0ntis Agesilao hausisse videatur id qu0d re vera existimant Haugius et Herigbergius iis c. II gesilai ergo Megabatum animum ex Ages. c. x e 14 simplicis Agesilai vitae exempla ex ges. 5. Q - 4, es 20 Olympiam Cyniscae vict0riam ex Ages mirum est qu0 hic Xenoph0ntem n0minare omittit, quem c. 20 diserte

laudet, neque unquam Xen0ph0ntem eundem esse scriptorem c0mmem0rat, quo lante primario utatur Omnia haec autem e magis miremur oportet, qu0d, cum Plutarchum appareat Script0ris, quem secutus est, paene ipsa verba in

suum librum tran88cripsisse neque res, quatenus memoria tenuit litteris mandasse, fieri n0n potuit, ut compluribus historicis antea perlectis, quae exstarent in lante primario, quae aliunde repetiisset hic illuc nesciret. Sed vel mirabilius est qu0 tam artificiose hic Plutarchus ea, quae addidit, cum universa narrati0ne c0niunxit, ut eundem Scriptorem tam misere c0nsarcinasse tria illa Lysandri capita, quae supra examinavimus, nemo crediderit. Sicut taceam oraculum . , facetias c. 8 et , Agesilai erg0Megabatum am0rem c. 11 consilia Susa capiendi c. 15 adventum Diphridae c. 17, quae quamvis facile inseri potuerint, tamen pr0secto multo melius inserta Sunt, quam maXima Drum par8, quae se X alii scriptoribus petiisse diserte testatur certe Agidis morituri declarati0nem c. 3, Sacrificium fusius descriptum c. 6, seditiosa Lysandri 0nsilia c. 8. Tralles devict0s, Xen0clem et Scythem Larissam legatoSc. 16, praecipue autem res a L adulescentibus in pugna Cor0nensigeStaS, c. I tam arte cum universa narrati0ne c0niunxit Plutarchus, quam ab ptimi et antiquitatis et nostrae aetatis script0ribus fieri 80let. Hic enim neque tali 0do re perturbat, quali in Lysandro c. 13-l neque tam l0ngus est in enumerandis Scriptorum testimoniis quam in Artaxerxe; quamquam e Plutarchi consuetudine imprimis c. 18 ubi lau

unde hauserit res a L adulescentibus gestas, qua Xm0ph0n prorsu praeterit. Sed summa laude dignus est lutarchus, si quae . 1 hist0riae Graecae addit e Pseud0 Aen0ph0ntis Agesilao petiisse cum Herigbergio et Haugi iudicandus eSt. Cum enim Pseudo-Xenophon haec simplicis Agesilai Vitae exempla in virtutum illum quasi catal0gum inseruisSe satis habeat, Plutarchus eis hist0rici, ut ita dicam,

pragmatici more utitur, nam non 80lum inde ortum SSenarrat Secundum qu Agesilaus in superioribus pr0vinciis celebretur rumorem, sed etiam Graec08 Asiatic0s gavis esse, qu0 satrapae Superbi alias et arrogantes tam implicem virum adulentur felicissime adiungit. Sed multo minus intellegimus, ut taceam n0mina c. 11 et 1 diverso m0d Scripta, qui fieri potuerit, ut Plutarchus nunti vict0-