장음표시 사용
211쪽
Socratem que merito oes admirantur non magni has disciplinas fecisse. Xenophon in libro dedistis socraticis seribit Docebat inquit quantum oporreat singula m re rum atq; amu habere peritiam. Nam tantu geometriae stud dum consulcbat quantum sufficeret ad mensurationem agro 1 ac distributionem: quod adeo facile dicebat ut si quis diligenter animaduertat qprimum quantitatem agri cognoucrit mensi rationem ignorare n6 possit.Reprobat uero tantam eius rei curam ac studium ut difficili figurarum cognitioni inuigilare uelis. Nullam. n. utilitatem 1 illa seculatione uidere se asserebat: cerat geometris imperitus : sed a multis utilissimis studiis et hominis uitam ad alienarum considerationum studia deducere no oportere putabat. Similiter astronomiam quot discendam consulebat ut dies ac noetis horas dc menses 3c annos reditas percipiamus. Quae res ad iter agendum εc nauigationes ais me stodias multas alia in nocte aut in mense aut in anno per aguntur putilis est: Eousis autem ast nomiam discere quousq; planetarum motus:& distantias eorum a terra compraehendas tinemeter improbat.Nullam. n. utilitatem etiam in hac re uidere dicebat:nec erat expers omnium illo'. Sed cum longa tempora spatia desiderant non conserre arbitrabatur utiliora relinqu- ec in his uitam conterere omnino aute non
esse curandum homini dicebat ut per caelestia corpora Blurorum quae in potestate diuina sent cognitione pquirat,Nee.n. posse holes illa cognoscere: nee diis gratu me siq illi ocultarui ea tu diligeter iras postet Acile ira deo' in insania Anaxagoiae cadere: si cu caelestia Hentia pshereet' in a amentiae incidit ut sole igne petratus putaret:
Nec Pspicere poterat Aelle nos ad igne oeulos erigere susti in respicere niuam nec corpora hominum acriora seri ab letne quemadmodum a sile. Nec cernebat omnia quae a terra germinantur abis silaribus radiis atq; calore eas esti crostere non poseietqux omnia igneo calore langueseunt ae percunt Logicam quot discendam ita cotactatur magnum eius studium multas operam improbaret. Haec Socrates apud Xenophontemtipse autem Xenophon , quadam ad Ac in epistola: haec de platone ac de his qui naturalem scientiain profitebatur scribit. Omnibus inquit patet diuinas res cognitione humana compraehendi non potie: quare suffest pie ipsos deos de
ex animo colere:quales autem Bnt nec inuenire nobis postibile inmoe fas est quaere
remec enim seruis conducitmec eis laudabile dixerim si dominorum seorum consilia nisi quantum ad ministerium Sum ptinet scrutari uoluerint. Quado enim o Aeschine Socratem quispiam audiuit de caelestibus aliquid comoribus diceres aut ad sebii. les linearum spreulationes perdiscendas exhortari Musicam enim ipsium scimus au ribus selum modo pere ilia: quotidie autem de sortitudincide iustitia:d aliis uirtutibus disserebar. Haec naque bona hominum appellar solebat.Caetcra uero aut percipi ab hominibus non pos et aut non longe a Liniis distare Sophistarumque ludis similia esse: haec ille dc caeteris conQlebat Nipse primus faciebat. Hi ergo quibus Socratra non placuit aut taceant aut ad id quod uum est redeant. Socrati enim ui μω sapientiam deus seli aiestatus est: Qui uero eum interficerunt poenitentiae stimulo& agere non potuerant: isti autem bona aegypti &prodigiosam Pythagorae sapientiam adamarunt: α solida Socratis tenuitate contempta tyrannidem coluerui: dc renuissimam uitam dapibus siculis commutare non erubuerunt. His vcrbis Zenophon Platone. Π occultius pugnabati Socrates uero apud ipsem Platonem in libro de republica gymnastica muum de astronomia ita loquitur ut etiam Plato non multum istis atmbuere uideatur. Opiniones
212쪽
Opiniones priscorumperiarchonidest de principibus. Cap. V. Erum ut facilius merito contempta me a nobis hac manem graecorum phiu Iosephiam cognoscas non grauabimur altius uarias at diuersas immo aero inter se contraria S philoisphoue opiniones repeterer Assumam aut ea a libro Plutarchi quem de dogmatibus philosephorum ins sit. Thales inquit Mil sius de iste sapientibus unus principium x e aquam putauit. Is primus philosiophari dicitur inea bissi:&ab eo ionicam philosephiae appellata. Dicitur at iunior in aegypto Misse: dc in miletum smior rediisse. Inductus at fuit ex aqua uniuersa primo erse diceret:& in aquam demum resblui: quia sperma orum animalium origo humida substantia est. Vnde uerisimile putauit hoc modo ex humido cucta oriri: Deinde Pherbae ac plantae uniue sis humido aluntur:& seucanis serunt: eius aut penuria languesciant ae decidunt.Tertio quia ignis stellarum alis solis re ipse mundus aqueis uapo ribus alitur:qua opinionem Homerus quom approbare uidetur eum dicat Oceani qui esum fuit origo. Anaximander aut milesius principium rerum inses, esse asserebat dc ex hoe ola ptimum oriri:& in hoc tandem deuenire: iccirco insnitos oriri mundosatis rursiis corrumpi infinitum aut esse dicit principium nequid desit: uegeno ratio terminetur. Errauit aut quia no aperuit infinitum istud aer ne an aqua sit aut aliud quoddam corpus: errauit et quia subiectam materiam dicens issicientem causim
est: finitum enim nihil aliud et materia est quae actu esse non potest nisi ab est
mente cliciatur.Anaximenes uero milesius principium rep aerem opinatus est ex quo seri cuncta de in q,m reselui contendilt:aiam. n. nostram 'aerem es e ait hic. n. nosco
inire. Vniuersum re mundum spiritus Δc aer fovet. Idem at aer re spiritus apud eum est.Hie et errauit quia ex informi ac simplici spiritu attaere aiatia posse constitui putauit Impossit ite atomnino est principium reF selum esse materiam cum neeo si e
cientem causam ponere.Non. n. argeto aut ligno aut aere sculum um fiet msi artisex seerit. Heraclitus uero ec Hippasus metapontinus ignem esse principiu putarunt;quo extincto caetera gignuntur: cuius solidiorem partem in se tractam aluconstipatam terram fieri: terram porro ab igne resilutam in aquam uerti: dcci alationes aquarum in aerem transire Rursus aut uniuersa corpora mussumi ipsia in ignis
ardore corrupi. Principium igitur ignis est inquit quia in eo sent oia dc in eum di te Bluuntur. Demaritus quem epicurus inuitur principium res asserit corpuscula vdam mimitissimarquas athornos appellat rone cognoscibiles selidas non generabiles nec corruptibiles omni fi acnua superiores quae alteratino posssunt. Has in uacuo de per uacuum moueri assisit quod infinitum me opinatur: At mos quo ipsas infinitas numero dicit quibus accidunt figura dil magnitudo stavidum Democritur Epicurus aut pondus etiam adiecit: Non.n. mo Iuntur inquit nisi pondere deserantur. Figuras porro athomoν nec infinitas dc eiusmodi esse vimini ut frangi non pol snt. Athomos.n.dusta est non ea minima sit: sed quia diuidi ac fi angi nequeat. At mos
aut esse dicunt quia uacuum vis unitas elementa sunt.Emptaocles uero viminus quattuor elemcta uidelicet aerem aquam de triram p incipia ponit. Duas etia uirtutes amicitiam a litem:&amicitiam quide coniureercilitem uero distinguere.
Haec fuit primorum philosephos discrepatia: Iste simi ae principiis illos inanes opinion Non.n. deum creatorem nec deos olo aut incorporeas δcirration des substantias nee illud quod supra Eisum sit in principioF numero acta erut. Primus autem graecorum o1um Atraxagora sertur intale num rerum olum causam asseruisse:q phi
213쪽
losophandi amore agros suos dicitur 1ncultos reliquisse: Is primus emcietem causam ronalem arbitratus est: nissa.t .oia simul fuerunt: sta intellectus a confusione in ordinem ea redegata admiratione uero dignum in q, ita dicentem paru desdit quin atheni inses lapidibus obruerent: quia uidelicet non solem sed silis creatorem uenaabat: Isessi rebus omnibus intellectum proposuit non in cons vcnter ubii seruauit. Vnde Socrares apudPlatonem de anima uehementer eum in sit. Cum legissem inquat Anaxagoram dicentem olima causam esse intellectam magna laetitia perissus putaui magistru iam me Anaxagoram inuenisse qui mihi diceret oia optime ab intellectit esse disposita:&a quo discere possem utrum terra rotuda an triangularis sit. Causam enim afferre ipsum arbitratus sum .Quare altero alterum melius: dc quia optimu in
talem terram esserae si in medio ipsem diceret illeo exponeret quia optimum est i medio sitam esse:ac eodem modo de sile luna εἰ de uelocitate ipserum:& de aliis singulis quod optimum sit alia pati alia facere ae patiuntur ec seriuntinon. n. alia causa qoptima reddi potest si a ratione at* ab stelle disposita fiunt: magno igitur gaudios e libros eius perleghoc progrestus aerem aquam em caetera' huiusmodi afferre Anaxagoram uidens: in causas rerum attribuere: nec 1 tellectui ac rationi aliquid 'attribuere mappa dc D decidi Simillimum. n. mihi facere uidebatur: ac si quis dice retiola intellectit alvi ratione a Socrate seri: Deinde cum reddere causam uellet qua γWhic sedeam resiponderet quia corpus meum ossibus atl neruis constatacum ossa articulos coniunctiones* habeant neruis colligatast& nerui trahi at retrahi soleat necti hoc modo corpus facile posse quia de musa fit ut Grammon.n.uera uia redd tur:sta qui tui delicet eum assienienta mortis reimine eondinarint: δ mihi iustus uiassim est smientiam hanc subire: Iccirco expectans hie sedeo. Nam per canem nisi hoc
esset si fugere mihi melius uisum inre: haee ossa dc isti nerui megarae&1 etinestat Si quis uero contendat non posse me quae mihi optima uidentur abs, neruis Nos
bus Moerin huius Micere: uere quidem dicit.Per haec enim lacio: ratio autem eoru quae intellectra fiunt non hare sed melioris aut certe optimi est Et post pauca ira terram alius reuolutione caelorum in medium depelli alius propter latitudinem sua ab aere sustineri: quod autem melius fit in medio utam esse ne quaerunt quidem. Est aut quod omnia ligat 5 bonum ipsum quod nescio quomodo omnes negligiat. Haec Socratas. A morae aute successit Arcesilaus quem Socrates audiuit:prmum S Xe nophanes de Othagoras: qui Anaxagorae temporibus floruer de aeremitate dei Nde animae immortalitate philosephati sunt
Opiniones philosophorum de diis. Cap. LVnc uideamus quales opiniones de diis philosephi habuerunt: Plutarchusn sie in libro praedicto is ibit Nonnulli philosephorum inquit ueluti Diago
ras Milesius 8c Theodorus cyrenaicus N E merus egiata re Calimachus nullo modo deos assciebant. Euripides et tragicus quis Ariopagitaru formidine nonomo se aperuerit. Sisyphum in induxit quasi huius opinionis pro torem: dc quibus mPp potuit rationibus istinam eius tutatus est: dc Aimagoram qui una stetisse corpora confiise primo inirmauit. Deinde a deo in ordinem distincta: re Platonem quino stetisse: ses inordinate mota fuisse primo dixit:deinde adeo in ordinem redacta reprisendit quia dixerui deo de his in ioribus curam esse. Beatum .n illud animal a que incorruptibile Ruit omni bono repletum & ois mali expers ab beatitudine sitam uersum res humanas non aiaduertit. Mis . n.ssitis Ebti aut operarii more ad huiusmodi
214쪽
vismodi fabri eam se conueneret.Praxerea deus que dicunt ante ordinationem totius aut dormies at inquit: aut uigilabariaut si neutrum MN est:ncc erat omo: Si ergo dermiebat a iaculo mortuum misse necesse est: Scmpitemus. n. semnus mors est:Deus
aut in seiunii nec mortis particeps est:Sin uero uigilabat aut persectam beatitudi nem habuit aut mancam attri imperseetam: Si persectam nullius rei indigebat: qua re nee ad nouam rerum productione destendisse ipsem uerisimilest: Sin aut manea
beatitudo affuerat quo uere dici deus pot: i quiri abiaisse conceditur. Ad haec quos diuinitus humana gubernant :& boni uexantur:& mali Deliciter uiuut Thales mudum deum esse asserit. Democritus mundi aiam ait deum moere cum pilae sormam possidere.Pythagoras de principiis unitate deum de bonum: unitaret esse uni
us natura inrelicitam uidelicet ipsum: dualitate uero daemonem meae malum: in qua materialis e multitudo. Socrates re Plato unacum uniforme quod uere ens atq; honum est: c aut uocabula ad intellectam ola spectare Deus igitur intellectus este species separabilis. i. procul ab omni materiamnulli passibiliconiuncta Aristoteles sipremum deu separabilem speciem uniuersi sphaerae insidentem. Sphina autem corpus aethereum quod ipse quintu appellat. Quod cum per multas sphmas clividatur
natura coniunctis de ronc siparatas. unamquat sphaera' compositam exesa ec cor pore aiat me arbitratiar: dc corpus quide ut diximus cum aethereu sit circulariter mo.
ueri: alam uero quis per se sit immobilis ipsam in motus causam esse. Stoici deu artificiosum ignem ait intellectuale esse incrunt uia rationeq; ad generationem mundi progredienterqui mundus ora spermaticas rones quibus singula secunda fata gignatur in se eontinet. Deum aut spiritum esse per uniuersum mundia penetrantem diuer sis ibus appellatum secundum re ' per quas transit diuersitatem. Mundum redea de statas & terram. Supremum at omnium intellei tam ese in aeuaere. Epicurus deos holum formam habere quis non sensia propter tenuitatem naturae: sed ronepercipiantur. attuor deinde incorruptibil ponit naturas amomos: uacuum:mini tumrsimilitudines:quas quide naturas similia partium Sc clementa ipse uocat. Hine mamine videmus nullam graecos ante Pythagoram ut Anaxagoram dei habuisse cognitionem:quare antiquis imis temporibus ut phoenices de aem ii qui ut ostendimus non incorporeas quasdam uirtutes sed mortales uiros ut aeos colebis. Stegrae vi quos diuinos honores hominibus conserebant.
Aduersiis eos qui sensum tollunt inutile vie dicentes V cognitione Cap. VILErum quoniam alii philosophorum sensibus cuncta cognota arbitrabatur u alii contra rationi selummodo credendum ec sensum omo abiiciendum di ant. Non est inutile quid aduersius istos Aristoteles i octauo de philosephia eonseripsit perstringere. Multi inquit rationem sella modo sequentes sensum aephantam omnino abiiciebant: ut Xenoea scolophonius: dc Parmenides eleatae
ερ Zeno: dc Milefius de antiquioribus: De iuuioribus autem Stilpo dc megarari qui dicebant unam esse quod est: dc quod diuersum esse uidetur: diuersum non esse nec gigni qui menec corrumpi: nec moueri penitus: aduersus quos quis in philosephia mulin dican-:tamen etiam nunc pauca dicamus Diuina igitur res in nobis ratio e:indigenas tamm senis quemadmodu ec corpore. Nata sensus naturae de sensibilibus tu Ieat.Qui enim sentit aliquid patitur: ecqui sentit quod patitur in passione prosectoeomo t. stas igitur cognitio quaesa e.Praeterea si sentire pati quodda e: oc omne quod puitur ab aliquo parit . Oino diuersum aliquiaque quod lacit e ab co quod pa
215쪽
titur ut Iora& sonus a sensu.Deinde ipsum incanu nouerat sed nec immobile Seri .n. motus quidam est. quomodo autem si nihil ad cognitione conferut nullus est qnollet secundum naturam sibi sensiis esse depositos omnesm.integritatem sensiiciorganorum suauitatem desiderant qui melius ita de sensibilibus iudicat. Quare natura duce tantus nobis amor inest: ut nullus no insanus unum sensum pro ossius bonis quae uocantur extrema uellet comutare Cur aut si nihil sessibus egeant non erunt oculos nec auditum destruuntrui operae ostedant veram em doctrinam sita: Nune uero uerbis quidam eos uituperant:re aut maxime omnium utuntur. Melissus.n.cusensibilia nihil esse uelit ostendere per sensibilia hoe ipsem efficere conatur. Stin terra est inquit re aer:& ignis: ει serrum recaurum:& aliud ululat aliud mortuum: aliud ni-m: aliud album: terat omnia quae uere esse holas ctedunt si etiam nos rem uidemusraudimus atl sentimus: ens quos tale quid esset prosecto quale nobis primo uisum est: nes transinoueretur nec aliud ex alio fieret:- sibi ipsi simile permaneret. Nunc uero cum dicamus recte sentire uidetur nobis quod calidum est in hi dum tre fiuidum in olidum:similiter & molle in durum ratis econtra permutari. Metido igitur posset quispiam percunctari. Nonne 1 tur calidum in se idum trasmutari caeteras huius sensit cognouisti Sed rationes opiniones, istorum iam ita exploia sunt ut nec dictae quidem esse uideantur. Recte igitur procul dubitatione illi philoseph, tur qui ec sensium dc rationem dc cognitionem re' si scipiunt. Hic Aristotcles Xeno phanem dc eius similes uexauit. Xenophanem aut Protagoras dc Nesias audi ruit Nessam Metrodorus: Metrodoru Diogenes:Diogenem Anaxarchust Anaxarcha Pyrro a quo sceptici philoisphi appellati sunt: qui nec sensu: nec ratione qui cu posse compraehendi docentes magno risu omnium explosi sunt.
EUSEBII PAMPHILII DE EVANGELICA PRAEPARATIONE LIBER DECIMVSQUARTUS ET VLTIMUS FINITUR
216쪽
CLARISSIMO IURISCONSULTO ALBERTO VONICO TAM
MAGNA Albene elatissime ac rerum dignarum studiosissime priscos homines
causarum selertissimos indagatores obductos tetemmae calligine citatis in ueritate diuini numinis uestiganda laborasse diu uideo:quibusdam nephandissimae impie γtatis assertoribus deos orno pertinaciter esse negatibus: ut Diagoras dc Protagoras et Nonnullis Mint nec ne inconstanter dubitatibus ut Pythagoras Samius: aliquibus deos quidem esse talentibus: res in humanas ae terrena negotia non respicere: ut Epi curus: Aliis Sesse quide& mortalium cura gerere existimantibus sicuti diuinus Plato. neus D inter hos ipsis error in quaestione ueri: tanta caecimonia': rituum. my steriorum uarietas fest ut nulla horum omnino aetas fuerit quae in Amina' rerum Ieritentia no multum inter se ipse gustiasserit: Egyptiis Osirim: Um: ati animalia qdam
abie his ama adorantibus. Atheniensibus Cererem magno studio praecipue colonii. bus: Romanis Martem Vestam Quirinu ac quosdam priuatos deos umetatibus et Ais haec quidem multiplex confiisio permultum ipis in toto ferme terrarum orbe perseuerauit usi ad Saluatoris aduentum Tum uero caecitati mortalita 1a lumen laluberrimae pietatis ab illa pei niciosissimae impietatis nocte traductorum lux oboriri
coepit: tum errantibus semita ueritatis ostendi. Dimisi deinde u rus mundi regioni ρbus Apostolici praecones e gelica praedicatione Ois gentes omnes nationes illustrarunt: ut eos uere Letit uaticinatus propheta in Oem terram sonum exuste: ec ue. ba isnes orbis terrae. Viri tum doetissimi uerecpphilosophi ei optimi maximi s sola sa pientia est amatores tanq sidera coruscantia pastim emicuere. Hinc apud Latinos la es eo eloquentiae fonte Manans Laetatius Caelius: trium linguaF optimus interpres
uitae ii stactimonia pestissimus Hieronymus: hinc sacer Aurelius Augustinus: Immortalis Ambrosiusmigilantis imus Gregorius elegantistimis religionem nostram eloquiis illustraruntagentilitatis daemonum insidios brum astu cirutius elusae splendidissimo lumine ueritatis tenebras rex erunt: di male de ueritate ipsa sarcientes fraeno seuerae castigationis compescuerunt:Apud graecos uero Athanalius: filius: Gregorius Naranetenus: Ioannes in fosthomus:Eusinius Pamphili alii p multi indefessi Christiano' dogmatum aflestores summopere claruerunt: Hil citu limitibus graeci contendi dum p quietem licuit inter suos hoc est graecos holes Italiae ignoti latuere. Scaeuientibus dema tota graecia diutinis atrocissimo e hostium bellis: occupato itifilicis prouinciae disciplinaFmatris imperio .DireptιSmisere ciuitatibus: tota nobili rare a uirtute Amra in Italiam cornigrante clarissimi quus auctores cu gentiles tactristiam ad tutam hospitalitatem diuertentes studio doctis limost interpretum lin suam Romana didicerunt. Ve' cum a plurimis in historiarum: poematia ue tradu ctione fuerit hactenus seliciter elaboratu non minuS Uate utiliterq; ab iis qui res christianas eligere maluerunt e Ru est. No.n. Omnibonus Leoniceus uir singulari do praeditus minus laudis cosecutus est in Athanasio traducendo qua alius quispiam in quovis gentili opcre aut ipsemet in toto comentariorum infinitos contextu N Georgiu rapezuntius uix diainus ex Naratione euangelica Eusebii in Latinum uersa minus gloriae reportauit qua Rhetoricae artis laboriC imo opere edito
Culti quidem elatissimi operis dedicaci Nicolao Quinto pontifici maximo littera feoto orbe fugientia parenti:quo ad si cros unde nobis demissus Hoeat intempesti μ
217쪽
regemte omnis doctrinae spes Ita emi copiam Acere otius quaereremus nee sit Aesse inueniri posset exemplaritu Aliartae Iiberalissime ex bibliomera tua qua preeiosissimis libris di sinarum olum liberalium refertam in ornatissima domo i mo/da atrii eratiusta stuaiosissime sumptuosissime' coearasti:nobis promptissime sub uenisti. Vnde cum te iuuante immo eausem primariam praestante germen utilisti libri in angulis quibusda abditis delitescentis Herit abunde propagatu debebimus tintantum nos omciosis imae tuae probitati. Sed quicum optatissimi muneris prius m pidi prope languinant immortales gratias habebunt: in eo diuersi e male tientium opiniones insilubilibus argumentis eonfutatast& fide orthodoxam fundatissimis rationibus stabilitam dc confirmata lectitabunt non poterunt non tuae murustantiae meminisse nomen tuum miniae perennitatis monumento consecrant .
Eusebius graio tantum semone loquinar Nec poteram latiis utilis esse uiris. Cum Trapezunti non est pNessa georgilanotum tanti muneris esse bonum. Interpres latias Elers aduexit in oras Et docuit lingua libetiore loqui. Errores igitur quisquis cognosci priscos Instrinus uera religione cupis Me lege diuinas Romana uoce domitem Historias:grates siluere utril memor. Eusebii Pamphilii de euangeliea praeparatione opus a doistissimo utris in Iim guae interprete Georgio Trapezuntio e grvio in latinum uersum rimardinus Benalius exactissima impressit diligentia Venetiis Anno humani as Christi M. cccclxxxxvii. Pridie Kalendas Iunias. Cum gratia ut in ea patet.
218쪽
Hie iste . tum Sc mysteria doctrine' mis potius
etiam eopter fatorum 1mponit magis retribuere
animas mortuorum di repente uirturum
rausim in res rati meriisses appestes Socrates re*ondit
diuini praee riserum gemimiectauer deat:ec uir
losephi natura Plearchus detis diruerunt gnum peruenit