Vita Karoli Magni: In usum scholarum ex monumentis Germaniae historicis re ...

21쪽

sarium, ducem Aquitaniae, ab eo Susceptum, per continuo novem anno gerebatur, apud arisius morbo quae intercutis diem obiit, superstitibus liberis Miri et arto manno, ad quoS SucceSSi regni distino nutu pervenerat. Franci siquidem,

facto solemniter generali conventu ambos sibi rege constituunt, ea conditione praemiSSa, ut totum regni corpus ex aequo partirentur', et Karolus eam partem quam pater eorum Ρippinu tenuerat Κar-lomani u vero eam cui patruus eorum artomati-nu praeerat, regendi gratia Susciperet. Suseeptae

Sunt utrinque conditiones, et pars regni divisi iuxta uiridum sibi propositum ab utroque recepta St. Mansitque ista, quamvis cum summa difficultate, concordia, multis ex parte arto manni societatem Separare molientibus, adeo ut quidam eos etiam bello' committers sint meditati. Sed in hoc plus suspecti ii quam periculi fuisse, ipse rerum exitus approbavit, cum deiuncto artomanno i , uxor eius et filii cum quibusdam qui ex optimatum eiu numero primore erant, Italiam fuga petiit, et nullis existentibus causis, spreto mariti fratre, sub Desiderii regis Langobardorum, patrocinium Se cum liboris suis contulit. Et artomannus quidem post

anumnistratum communiter biennio i regnum morbo decessit; arolus autem, Datre defuncto, con- Sensu omnium Francorum rex constituitur.

4. is cuius nativitate i atque insancia, vel etiam pueritia, quia neque scriptis usquam aliquid

recentiorum conimenia de artomanni obitus ansa referre

taedet. 13ὶ arto mannus annis completis 769 et 70, anni 768. parte ind a die . Octobris, et multo maIOre . 771, scilicet usque ad . . Decembris, regnavIt. 4 natus est anno 742. ex inh. vii cs p.rat, die . Aprilis ex Calendari Laurishamens saeevli IX. Mabili de re diplom.

22쪽

declaratum est, neque quisquam modo Supere8Se

invenitur, qui horum se dicat habere notitiam, Scribere ineptum iudicana, ad actus et more ceteraS-que vitae illius partes explicanda ac demonStrandas, omissis incognitis, transire disposui, ita tamenisi, ut primo res gestas et domi et foris, deinde mores et studia eius , tum de regni amministratione et fine narrando, nihil de his quae cognitu vel digna vel necessaria sunt, praetermittis m. 5. Omnium ' bellorum quae gessit, primo Aquitanicum, a patre inchoatum sed nondum finitum, quia cito peragi posse vidΘbatur, fratre adhuc vivo, etiam et auxilium ferre rogato, Su Scepit et

licet eum frater promisso frustrasset auxilio. SuSceptam expeditionem strenuissime exsecutuS, Oriprius incepto desister aut semel suscepto labori cedere voluit, quam hoc quod efficere moliebatin perseVerantia quadam ac iugitate persecto sine concluderet. Nam et Hunoldum, qui post Walsarii mortem Aquitaniam occupare bellumque iam pene

peractum reparare temptaverat, Aquitaniam relinquere et WaSconiam petere coegit. Quem tamen ibi consistere non sustinens, transmisso amne GR-ronna, Lupo Wasconum duci per legatos mandat, ut perfugam reddat quod ni festinato faciat, bello

se eum expoStulaturum. Sed Lupus, sanior usus consilio, non solum Hunoldum reddidit, sed etiam se ipsum cum provincia cui praeerat eius potestati permisit. 6. Compositis in Aquitania rebus eoque bello finito, regni quoque otio iam rebus humanis X- empto, rogatu et precibus Adriani, Romanae urbis

suppl. c. s.), qtiisgres ni fortasse, ex onacho Sangallensit. I. c. 30 Ingesthemii auctore Godefrido iturb. Partie. XVII pag. 303. edit. Struv. Uintis moritur, consumit Caro- ius acer, Natus in Instelehein, Beria tingara mater. υ

23쪽

episcopi, exoratus, bellum contra Langobni dos suscepit. Quod prius quidelm et a patre eius, Stephano papa Supplicante, cum magna difficultate

susceptum est quia quidam e primoribus Francorum cum quibuS consultare Solebat, adeo voluntati eius renis Sunt ut se regem deSerturos domumque redituros, libera voce proclamarent: SuSceptum est tamen tunc contra Haistulium regem

et celerrime completum. Sed licet sibi it patri belli suscipiendi similis ac potius eadem causa Sub- esse videretur. haud simili tamen et labore certatum, et fine constat esse completum. lippinus si quidem aistulium regem paucorum dierum Obsidione apud icenum compulit et obsidos dare et erepta Romanis oppida atque castella restituere, atque, ut reddita non repeterentur, Sacramento fidem facere; arolus vero post inchoatum a se bellum non prius destitit, quam et Desiderium regem, quem longa obsidione fatigaverat, in deditionem suscipero filium eius Adalgisum in quem spe omnium

inclinatae videbantur, non solum regno Sed etiam Italia excedere compelleret, omnia Romani erepta restitueret, Hruodgausum, Foroiuliani ducatus praesectum, res nova molientem obprimeret, totamque

taliam suae ditioni subiugaret, subactaeque filium suum Pippinum regem imponeret Italiam intrantiquam difficilis Alpium transitus fuerit, quantoque

Francorum labore invia montium iuga et eminentes in coelum scopuli atque asperae caute Superatae sint, hoc loco describerem, nisi vitae illius modum potius quam bellorum quae geSSit eventu memoriae mandare praesenti opere animo esset propositum. Finis tamen huius belli sui subacta Italia, et rex Desiderius perpetuo exilio deportatus, et filius eius Adalgistis Italia pulsus, et res a Langobardorum

regibus ereptae, Adriano, Romanae eccleSiae rectori, reStitutae.

24쪽

T. lost cuius finem Saxonicum, quod quasi

intermissum videbatur, repetitum est quo nullum neque prolixius neque atrocius Francorumque popul laboriosius susceptum est, quia Saxones, sicut omnes fere Germaniam incolente nationes, et natura feroces, et cultui daemonum dediti, nostraeque

religioni contrarii, neque divina neque huniana iura vel polluore vel aransgredi inhonestum arbitra. bantur Suberant et causae quae cotidie pacem conturbare poterant, termini videlicet nostri et illorum paene ubique in plano contigui, praeter pauca loca, in quibus vel silvae maiores vel montium iuga interiecta utrorumque agros certo limite disterminant. in quibus caedes et rapinae ein ἡ-cendia vicissim fieri non cessabant; quibus ade' Franci sunt irritati, ut non iam vicissitudinem reddere. sed apertum contra hos bellum suscipere dignum iudicarent. Susceptum est igitur adversus eos bellum, quod magna utrimque animositate, tamen maiore Saxonum quam Francorum dampno, per continuo triginta tres annos gerebatur. Ρ0

erat siquidem citius finiri, si Saxonum hoc perfidia pateretur Difficile dictu est, quoties superati ac supplices regi se dediderunt, imperata facturos polliciti sunt, obsides qui imperabantur absque dilatione dederunt, legatos qui mittebantur su8ceperunt, aliquoties ita domiti et emolliti ut etiam cultum daemonum dimittere et christianae religionis subdere Velle promitterent: sed sicut ad haec facienda aliquoties proni, sic ad sadem pervertenda semper fuere praecipites, non sit ut satis aestimare,

ad itrum morum facili'res verius dici possint

quippe cum post inchoatum cum eis bellum vix ullus annus exactu sit, quo non ab eis huiuscemodi

18 se a seriptoribiis auitis aevi eadem significatione AEtia

e usurpatur.

25쪽

facta sit permutatio. Sed magnanimitans regis, ac perpetua tam in adversis quam in prosperis mentis constantia, nulla eorum mutabilitate vel vinci poterat, vel ab his quae agere coeperat defatigari; nam nunquam eos huiuscemodi aliquid perpetrantes inpune ferre passus est, quin aut ipse per si

ductorem, aut per comites suos misso exercitu, perfidiam ulcisceretur et dignam ab eis exigeret poenam, usque dum, omnibus qui resistere solebant profligatis et in suam potestatem redactis, decem milia hominum ex his qui utrasque ripas Albis numinis incolebant, cum uxoribus et parvulis sublatos transtulit, et huc atque illuc per Galliam et Germaniam multimoda divisione distribuit. Eaquo conditione a rege proposita et ab illis suscepta,

tractum per tot annos bellum constat esse finitum, ut abiecto daemonum cultu et relictis patriis caerimoniis, christianae fidei atque religionis sacramenta susciperent, et Francis adunati, unus cum eis populus efficerentur.

8. Hoc bello, licet permultum temporis spatio traheretur, ipse non amplius cum hoste quam bis acie conflixit, semel iuxta montem qui Osnengi dicitur, in loco Theotmelli nominato, et iterum aqud Hasa fluvium ' et hoc uno mense paucisque interpositis diebus. His duobus proeliis hostes adeo profligati ac devicti sunt, ut ulterius regem nequo

provocare, neque venienti resistere, nisi aliqua loci munitione defensi, auderent. Iures tamen eo bello tam x nobilitate Francorum quam Saxonum, si functi summis honoribus, viri consumpti sunt, tandemque anno tricesimo tertio linitum est, cum interim tot ac tanta in diversis terrarum partibus bella contra Francos et exorta sint et sollertia re-

19 Suet. Aug. e. 20. 20 prope snabrugam, in loco qui medio aevo chlachivorderberg, iam die Clus audit. 21)duraverat anni 772-804.2

26쪽

gis administratai, ut merito intuentibus in dubium venire possit, uti uni in eo aut laborum patientiam, aut felicitatem potius mirari conveniat. Nam ia-sennio ante Italicum hoc bellum sumpsit exordium,

et cum . sine intermissione gereretur, nihil tamens his quae alicubi erant gerenda dimissum, aut ulla in parte ab aeque peros certamine cessatum ρSti is rex, Omnium qui sua aetate gentibus dominabantur et prudentia maximus et animi magnitudine praestantissimus, nihil in his quae vel suscipienda erant vel exequenda, aut propter laborem detractavit aut propter periculum exhorruit, Verum unumquodque secundum suam qualitatem et subire et ferre doctus, nec in adversi cedere, nec in prosperis false blandienti fortunae adsentiri ο-

levat. in Cum enim assiduo ac paene continuo cum

Saxonibus hello certaretur, dispositis per congrua eonfiniorum loca praesidiis, Hispaniam quam maxim poterat belli apparatu adgreditur, saltuque Ρyxine superato, omnibus quae adierat oppidis,tque eastellis in deditionem acceptis, salvo et incolomi exercitu revertitur praeter quod in ipso yrinei iugo Wasconiam perfidiani parumper in redeundo contigit experiri. IX'in cum agmine longo, ut loci et angustiarum situs permittebat, porrectus iret exercitus, WaScones, in summi montis vertice positis insidiis est enim ovus ex opacitate Silvarum, quarum ibi maxima est copia, insidiis ponendis oportunus, extremam impedimentorum partem, et eos, qui novissimi agminis incedentes, subsidio praecedentes tuebantur, desuper incursantes, in subiectam vallem deiciunt, consertoque cum eiSProelio, VSque ad unum omnes interficiunt, ac di reptis impedimentis, noctis beneficio, quae iam in- Stabat, protecti, Summa cum celeritate in diversa disperguntur Adiuvabat in hoc facto ascones

27쪽

et levitas armorum, et loci in quo ros gerebatur situs o contra Francos et armorum gravitas et

Ioci iniquitas per omnia asconibus reddidit impares. In quo proelio Eggihardus regiae menSae praepositus, Anselmus comes palatii, et I ruodlan dus Brittannici limitis praefectus, cum alii compluribus intorsiciuntur. Neque hoc tactum ad prae-sΘns vindicari poterat, quia hostis re perpetrata ita

dispersus est, ut ne fama quidem remaneret, ubianam gentium quaeri potuissEt.

10. Domuit, et Brittones, qui ad occidentem

in extrema quadam parte Gallias super litus occeani residentes, dicto audientes non erant, missa in eos expeditione, qua et obsides dare, et quae imperarentur se facturos polliceri, coacti sunt. Ipse postea cum exercitu Italiam ingressus ac per Romam iter agens Capuam, Campaniae urbem, accessit, atque ibi positis castris, bellum Benevent nis, ni dederentur, comminatus est. rasvenit hoc dux gentis Aragisus, filios suos, Rumolitum et Gri-moldum, cum magna pecunia obvium regi mittens, rogat, ut obsides filios suscipiat, seque cum gente imperata Dicturum pollicetur, praeter hoc solum, si ipso ad conspectuna venire cogeretur. Rex, utilitate' gentis magis quam animi eius obstinatione considerata, et oblatos sibi obsides suscepit, eique,

ut ad conspectum venire non cogeretur, pro ma gno munere concessit; unoque ex filiis, qui minor erat, obsidatus gratia retento, maiorem patri remisit, legatisque ob sacramenta fidelitatis a Beneventanis exigenda atque suscipienda cum Aragiso dimissis, Ruinam redit consumptisque ibi in sanctorum veneratione locorum aliquot diebus, in Galliam revertitur.

22 cf. Suet. Aug. c. l. 23 i. e. vii tute. 24 i. e. apud Aragisum; cf. Chron. oissiac. a. 809 8l2. Annal Laurissenses a. 784. Gregorii Turon hist epit c. 32. 2.

28쪽

11. Baioaricum deinde bellum et repantem tum, et celeri sine completum est. Quod superbia simul ac socordia assilonis ducis excitae it qui hortatu uxoris, quae filia Desiderii regis erat ac patris xilium per maritum ulcisci posse puta t, iuncto laedere cummunis, qui Baioariis sunt ab

oriente contermini, non solum imperata non sacere, sed bello regeni provocare temptabat. Cuius contumatiam, quia nimi videbatur, animositas regis ferre nequiverat, ac proinde, copiis undique contractis Baioariam petiturus, ipse ad Lechum amnem cum magno venit exercitu. Is fluvius Baioarios ab Alamannis dividit. Cuius in ripa castris conlocatis, prius quam provintiam intraret, animum ducis per legatos statuit experiri. Sed nec ille pertinaciter agere vel sibi vel genti utile ratus, supplex e regi

permisit obsides qui imperabantur dedit, inter quos et filium suum heodonem data insuper fide

cum iuramento, quod ab illius potestate ad defectionem nemini suadenti adsentire deberet Sicque bello, quod quasi maximum futurum videbatur, celerrimus est finis impositus. assilo tamen postmodum ad regem evocatus, neque redire permis-Sus neque provincia quam tenebat, ulterius duci, sed comitibus ad regendum commiSSa St.

12. His motibus ita compositis, clavis qui nostra consuetudine Wileti, proprie vero, id est sua locutione, elata bi diculatur bellum inlatum est.

In quo et Saxones, velut auxiliares, inter ceteras nationes quae regis signa iussae Sequebantur, quamquam ficta et minus devota oboedientia, militabant.

Causa belli erat, quod Abodritos, qui cum prancis

olim foederati erant, assidua incursisne laceηcebant nec iussionibus coerceri poterant. Sinus quidam ab occidemali ceano Orientem versus porrigitur,25 cs Adami remensis hist ecclesiasticam lib. II cap. 9

29쪽

93ngitudinis quidem inconpertae, latitudinis vero

quae nusquam contum milia passuum excedat, cum in multis locis contractior inveni'tur. Hunc multas eircumsedent nationes Dan siquidem ac Sueones, quos orlmannos vocamus, et septentrionale litus et omnes in eo insulas tenent. At litus australe

Sclavi, Aisti ' et alias diversae incolunt nationes interri sis vel praecipui sunt, quibus tunc a regs bellum inferebatur, Wolatabi Quos ille una tantuni, et quam e se gessera , expeditione ita contudit aedomuit, ut ulterius imperata facere minime enn

ondum iudicarent.

13. Maximum omnium quae ab illo gesta sunt bellorum, praeter Saxonicum , huic bello successit, illud videlicet, quod contra Avares et Huno susceptum est. Quod ille et animosius quam cetera, et longe maiori appyratu administravἱLUnam tamen per se in annoniam, nam hanc provintiam ea gens tuti incolebat expeditionem fecit, cetera fili suo ippino ac praefectis provinciarum, comitibus etiam atque esatis, perficienda commisit. Quod cum ab his strenuissimo fuisset administratum octavo tandem anno completum est. Quos 7 proelia in eo gesta, quantum sanguinis effusum sit, testatur vacua omni habitatore annonia, et locus in quo regia Κagani erat, ita desertus , ut nec vestigium quidem in eo humanae habitationis appareat Tota in hoc bello Hunorum nobilitas periit tota gloria decidit Omnis peccunia et congesti ex longo tempore thesauri direpti sunt, neque ullum bellum contra Francos exortum humana potest memoria recordari, quo

illi magis ditati it opibus mucti sint Quippe

sqq. et de situ Daniae cap. 217 sqq. 26 a quibus Estho nia nomen accepit Taeit in Germ. cap. 45. Aestyi at diunt; et Iordanem de rebus Geticis cap. 23. II ire quot.

30쪽

oum usque in id temporis pene paupers viderina tur, tantum auri et argenti in regia repertum, tot spolia praetiosa in proeliis sublata, ut merito eredi possit, hoc Francos unis iuste eripuisse, quod Huni prius aliis gentibus iniuste eripuerunt. Duo

tantum ex proceribus Francorum eo bello perierunt, Aericus dux Foroiulanus, in Liburnia iuxtκ Tharsalicam, maritimam civitatem, insidiis oppidanorum intercoeptus, et Geroldus Baioariae praefectus, in Pannonia, cum contra Hunos proeliaturus aciem instrueret, incertum a quo, cum duobus tantum qui en obequitantem ac singulos hortantem comitabantur, interfectus est. Caeterum incruentum

pene Francis hoc bellum fuit, et prosperrimum exitum habuit, tametsi diutius magnitudine sui traheretur.

14. Post quod et Saxonicum suae prolixitati

convenientem finem accepit Boemanicum quoquΘet Linonicum, quae postea exorta Sunt, diu durare non potuerunt; quorum utrumque ductu aroli iunioris celeri fine completum est. Ultimum contra Orimannos, qui Dan vocantur, primo pyraticam exercentes, deinde maiore classe litora Galliae atque Germaniae vastantes, bellum Susceptum St. Duorum rex Godefridus adeo vana spe inflatus erat,

ut sibi totius Germaniae promitteret potestatem; Frisiam quoque at ni Saxoniam haud aliter atque sua provintias eamabat iam Abodritos, vicinos suos, in suam ditionem redegerat, iam eos sibi vectigales fecerat Iactabat etiam se brevi Aquas- rarant, ubi regis comitatus erat, cum maximi co- piis adventuruiti nec dictis eius, quamvis aniSSi- mis, omnino fides abnuebatur, quin potius putaretur tale aliquid inchoaturus nisi festinata fuisset morte praestentus. Nam a proprio satellite interfectus, et suae vitae et belli a se inchoati finem

acceleravit.