Valerii Maximi Dictorum factorumque memorabilium libri IX : Infinitis mendis ex veterum exemplarium fide repurgati, atque in meliorem ordinem restituti

발행: 1621년

분량: 454페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

211쪽

CAP. II. DE GRATI Tu D. I9 I

bonam magnamque partem Numidici exercitus, quem v. ad Lucullum con ulam, a quo ad aqxilia petenda missus fuerat in Hispaniam ducersi promptissma mente tradidit praesentii per lo re pectum pristini benefici, aπ- ibesic,

teposuit. Ille, cima iam Atare deficiente magna3 regni opes, qssatuor Θ q inquaginta filiorum numeram relinquens in lectulo luberetur, MV. Manlium, qui pro constule asticam obtinebat, literis obse r ait ut a se Sci- Vpionem semilianum suu eo tunc militantem iniitteret: 'feliciorem mortemsuam futuram ratus, si in complexu Liu so. rixtra eius sit premum stiritum ac mandata potuisset. Appi Ide aduentum Scipionissatisfluis praecurrentibu , haec ν- foti xori liberi , praeceperat: νmmi in terris pullium Rom. Cie in ct unam in populo Rom. Scipionis domum no se, integra omnia semiliano be struare, eum diuidendi regni ar. bitrum haberent: quod is latuisset, perinde ac te lamento cautum immutabile ac sanctum obtinerent. Tot

rami parque rebus se Ma fanis infatigabili pietatis strie

ad centesimam extendit annum. His ct bbrum limilibus exemplis, bene centia generis humani nutritur atq; augetur. Hae sunt eius faces hi stimuli, propter quosiqua Gi ct emerendi cupiditate flagrat. Et sane amplissma ct speciosi sima diuitia uni, felieiter eruatis beneficiis late po se censeri. Quorum quoniam religio-fim cultum instituimus, nunc negle lum, scili standis alia, quo sit gratior

DE IN GR ATI TvDINE, CAP. III. a Senatus Rom. in Ro- 3 P. Sextilii in C. Caesa

mulum. oratorem.

a populi Rom. in ἰM. Ca- Cn. popillii in M. Cicem illum de alios. ycnem,

212쪽

192 VALER. MAX. LIB. s Cn. Pompeii Magni in Annibalem. Cn. Carbonem. 2 Spartanor in Lycurgum. EXTERJΝORVM. 3 Atheniensium in Theseat Carthagin ensitatin in & alios.

URBIS nostri e parentem senatus in amplissimo di-A .v gnitatis gradu ab eo collocatus in curia lacerauit nec du- xxxv ii. x:t nefas ei vitavi adimere, qui aeternum Romano impluit 'spiritam ingenerauerat. Rude nimirum illud stin Vita. sero; si ut ιm, cinditorisfili cruore foede maculatu, ne sum ira quidem posteritatu disimulare pietas potes. ri. Hunc ingra n lana mentis errorem, consentanea A V- nostra ciuitalis paenitentia sequitur. Virium Romanarutui ' ct tincrementi laeti Vir rum, o tutela certissma - εPIutar. 7ius Camillus in Urbe incoluuitatem sistam tueri non valuit cum ipsi salutem stabili erat felicitatem auxerat Si qui ne a L dpuleio Tribuno pi, tanquam petula- ator Veientanae prsila retinfa lis, duris atque ps ita dicam ferreis sentent ijs in exilium missus est. Et quidem eo tepore, quo oprimo iut e liospoliatus, solasqs magis alleuandus,q22m cladibus onerandus erat: Sed immemor patria tanti viri maximorum meritorum, exequi,ssiiij, damnationem patris iunxit. At,inquit araris A V. abesse Tribunus plebis querebatur quindecim millia ι , ris anti namque poena sinita e I. Indignamsummam, Vppia . quam popzim Rom. tali principe careret. Priore Polyb. adhuc querela vibrate, alia deinceps exurgit. African rasi perior, nonsoliun contusam ct confractum besti Pu Liu , nisi armis remp. sed pene i.im exsanguem atqsie mo- rente Uica dominam reddidi L. cuius clari a opera a iniurigi pensando 'ciueis, vi i eum ignobilis ac disrta paludis accolamfecerum: . fit 1 voluntari, exiiij acerbitatem non taci:us ad inferos tulit, sepulchro uo inscribi iubendo, INGRATA 13ΑΥRIA NE OSSA QUI

213쪽

DEM MEA HABE s. Quid ista aut necessita:e. sudigni , aut querela iuIlius, aut ultrone moderatim Cineres ei suos regauit, quam in cineres collabi passus non fuerat. Igitur hanc una; a Scipionis vindictam in-graxi animi urbs Roma sensit: maiorem me hercule Coriolani violentia. Ille enim vista patriam pulsavit, his p recundia. De qua ne queri qui em ransa vera

fratri eius accidere siolatio esse potuerunt: otii rex Intiochus deuiectus, ct Asia imperio populi Rom. adjecta, 'ρ-ciumnius, irrumpbus, ut peculatus reus feret, ct in carcerem du i iuberetur. caussam praenit. Nihilo virtute minor fuit posterior africanus: st ne exitu quidem selictor: Duabas enim urbibus Numantia atque Carthagine imperio Romano imminentibus, ex rerum natura depulsis, raptorem spiritus domi inuenit, mortis punitfrem in foro non reperit. Quis ignorat tanIatia dis Scipionem Nasticam tua, qu in ἴum armis Pirusqze

licanum meruisse ξ qui pestifera Ti. Gracchi manu faucibus apprehensam rempub. strangulari passus non est. Sed is quoque propter iniqui bimam virtutu in suarum apud ciues a timatio em,sub titulo legationis Per gamum secessit. Et quod pita 'perfuit, ibi sine ulla iii grata patria desiderio peregit.

In eodem nomixe versor, nee um Cornelia gentis querelns exhausi. Nam P. Lentulus clarissimus ct amatismus reip. ciuis, cum in Aventino C. Gracchi nefarios conatu se aciem pia ac forti pugna, magnis vulneribus excepti fuga set .prael3 illius, quo leges .pacem, liberta rems in suo Istatu retinuerat, hanc mercede tulit, ne in τrbe nostra moreretur. Siquidem inuidia θ obtrecta

ciuil. t.

dcxxxii Cicero

Catil,

214쪽

a96 VALER. MAX. LIB. v.

habitaque solacione, qua adjs in ortalibus petJt, unquμni ad ingratum populi mi reuerteretur, in Suitia profectae est, ibique perstiueranter morando composem se voti fecit. Quinque igitur Corneli, totidem sunt notissma ingrata atria exempla. Arque horum quidem secessus voluntarν. A. V. t Ahala vero mi magi threquitum Sp. Maelii mrρ- ψcςς vii In una lectantem e iiij sita custodita libertatis ciuiu, Ci Ei' exilio suo paenas pependit.

Catii t Ceterum visenatus populi, mens in modum subitaec in tempestatis concitata, leni querela prosequenda est, ita λς iurata facta liberiore indignatione proscindenda sunt: Quia patentes consili, cum utrumque, rarione perpindere liceret, scelus pietati pratulerunt. tam

enim Iambo, qua procella verboru, impium Sextili, caput obrui meretur 'quod C. Casaia. a quoci studio- 8se, tum etiam feliciter grauisiimi criminis reus desensiussuerat, Cinnanaprosiriptionis tempore profugum

ἡ i pro is suum in fundo Tarquiniensi cladis conduione

Cic. de implorare, bene ui3 iure repetere coactum a sacris perf- ἔβx R. ea mens , ct altaribus nefandorum Penatium auul-L-μ'ῆψ' fuini truculento victori iugulandum tradere non exhorruit. Finge accusatore eius fortuna publica in supplici'

nomen sonuersum, tam luctuosim illum opem genibus annixum orasse, crudeliter tamen repulsetia videretur: quia etiam quos iniuriae inuisos faίiunt, gratio os mitiseria reddunt. Vel umSextilius non accusatorem, ed pa-aronum fauis ima inimici violentia uis manibus obiectis metu mortis, vita indignin sepram ijsse, morte divisiimus.1 v. Sed ut ad alium consentaneium, huic ingrati animi A. V. sctum transgrediar, M. . Gistro C, Potidium Lanatim,

215쪽

CAP. III. DE INGRATI Tu D. Is sPicena regionis, rogatu M. Caelii, non umore cura Vrea PIutar.

eloquentia defeἡdit. eum, causa admo dubia flu- Liu. zoctuantem, aluum ad Penates si os remisit Hic Popillisu postea, nec re nec verbo a Ciserone lases, ultro M. a=;ton nrogauit, ut ad illum proscripnim pnsequendumis iugulandum mitteretur: Impetrati s detestabiliamini diei ij partibus gaudio exultans Caietam cucurrit, o virum, emitto quod amplissiae dignitatis, feries a latis eius audImm studio etiam praeminiis os j pii Aa- rivi sibi venerandum i suum praebere iussit sc protin in caput Romanae eloquentia, o paιu cla Vtina exteram perstummum O se urum otium amputauit. Ea sarcina tan uam optinu θρ*s, alacer in Urbem reuempus est Neque ei scelestum portanti onus siuccurrit illud se caprei ferre,quod pro capite eius quondain peroraverat. Invalida ad hoc monstrum siugillandum litera quos niam qui talem Ciceronis casum satis digne deplorate psit, alius Cicero non extat. Quo te nunc modοMagne Pompeii attingam nescio: Nam ct ampliti dinem fortuna tuae qrea quon a sim' A. V. nes terrae, O omnia maria fulgore si1ιο occupauera , in- dct si

tueor θrlima elius maiore1n esse, quam ut manu ea attentari /ebeat memini. Sed nobis tamen tacentibim Appian. Cn Carbonis. a quo admodum adule et is de paternis ciuil. i.

banis inforo dimicans pro temta es, iussu tuo interem ti niors animis hominum obuersabitur,no siue aliquareprehensione . quia iam ingratoDI', ρlus L. SP a viri-bar, quam propria indulgit vere.undis.

at ne nostra confessis alienigeni urbesit ulteri. r. rhagire. Annibal qui pro istorti incolumitate ct victoria A. v. τοι imperatores, ut, ex rcitus nostros Irmidas rat,

216쪽

ii '' Nem ne L ίurgo aut masorem aut vitai rem Firum Plutar. Lacedanungenui;:xipote cui Apollo Pythim oraculam ME.b' restonaisefertur: n scire si xuum illum homi- sibi, '' m an deorum numero aggregaret. Huiί tamen neque svr. 17. vitae umma sincerita , neque constant imus erga patri Un amor, neque leges salutariter excogitata auxilio esse potuerunt, quo mim infestos ciues experiretur πι-pe enim lapidibus peritas, aliquando furore publico eiectus, etiam priuatus oculo ad ultimum ipsa patria pul-

ρι es uuid aliasati ni urbes, ubi etiam ista qua conis stantia, o modi rationis, O grauitatis exi istam sibi

laudem vendica tum ingrata aduersus tam bene meritum exitii:ὶ Detrahe Atheniensibus The ea null/ aut non tam Plutar. clare Zibena erunt: siquidem ille ricatim dispersiosci in Vix unam urbein contraxit, separatimi ct .iu, mensi populo, amplissima ciuitatis forma

'd. spar atque imaginem possit. Idem saeua potentissimi regusim qu* Mundis imperia vix dum arate pubescente repulit. Idem renatam Thebanorum insolentiam domuit. Idem opem liberis Herculis tulit, ct quicquid ubique monstri aut celeris fuit, virtute animi ac robore dextra comminuit. Huius tamen summoti ab Atheniensibus, Plutar. Syros exule minor instula, ossa mortui ccpit. Iam Ss,3 praeclaras tamque utiles Aiheniensibuι l

'' ges tulit, ut si his perpetuo vii 'oluissent , empiternum habituri fuerint imperiu: qui Salamina velut hostilem

arcem ex propinquo saluti eorum imminentem recuperauit, qui Pisistrati tyrannidem primus vidit orientem

ct solis arma opprimi debae, palam dissiliare ausi τ

217쪽

CAΡ. III. DE INGRATIT UDINE. Is r

est; sine Iutem Cypri profugus exegit: neque ei in patrit , de qua optime meruerat, humari contigit. Bene Prob. inuit sent a ben: enses cum Isilliade. si eum,post trecenta j millia per arxm Marathone deui Ia, in exilium protinus misi sent, ac non in carcere oe vinculis mori coe-st gi ei. Sediri puto bactenus sevire a uersus optime meis ritum abunde non duxerat. Imὸ ne corpus qgidem eius, sta expirare coacI sepultura prius mandari passi sunt,

quam lius eius Cimon eisdem rin ulli se constringen sis

traderet. Hunc haereditatem paternam maximi

filius, ct futurus ipse aetatis fus dux maximus, flant ortitum uatenas scilicet 2 carcerem, gloriari potuit. Plutar Ari fides etiam, quae tosius Gracia iustitia censetur, H Prob. continentie quoque eximium stes eii patria excederei sus est Felices Athena , qua post illius exilium inuenire aliquem aut virum bonum, aut amantem sivi ci sem potuerunt, cum qκο tuuc ip sanctita migrauiit pluia . Themi focles eorum, qui ingratam patriam experii , c Prob. sunt celeberrimum exemplatu, rem illam incolumem, i clara, o lentam principem Gracia reddidisset, eoa , sensis inimicum, vi as Xerxis, qMm paullo ante destruxerat non debitam sibi misericordiam perfugere nece pse haberet, Phocion ve o bis d sibili,' qua ad pacarum pluit hominem potenti a iudi antur, eloquensia o inte- & Prob. gritates iusti si imus, non tantum in eculeo ab Atheniensibus impositus est, certe post obitum nuga vi Atticae regionu, qua Gibus eius inrceretur, glebulum inuenit iussus extra fines projci, intra quos optimus ci- . luis vixerat. Quid obest Visur, quin publica dementia lfit existimanda, summo cςnsenseu maximas virtutes. Iquasi grauissima desidia panire, beneficiat inittrijs re- lpen ere' quod cum ybique,tim pricipete athenis int

218쪽

Ieratae videri debet in qua urbe aduersius ingratos actio con firma est. Et recte: quia dandi ct atιipiendi be- eap 6. nest j commerciu. sine quo νix visa hominimi constat is perdis st tollit, quisquis benemerito parem referre gratiam negligit. Φantam ergo reprehensiisnem merentur, qui ιhm aqua ita iura sed iniquisiima haberent ingenia: moribus fluis; quam legibus uti maluerunt φOi ὸdsi qtia prouiden:ia dearum osci post, ut excellentissmi riri, quorum modo castu retuli. legem ingratorum pia iccm relintntes. patriam suam in itu ada iam ciuitatem pertraherent ; nonne ingenio um oegdyru am popul sm mutum atque elinguem hac pasti:

tuguria ὀ Grocia factastant. Columen lucet Marathon Per scis triobaeis: Salamis ct Artemisium Xerxis nau- fp ta n erantur:praeualidis mani bios exhausta moenia pusihrioribus operibus con urgunti. harum rerKm auctores Phi vixerint, ubi iacent reoo se Nempe The- 3sea paruitio in sίopAlostpestri θ Miltiadem in carcere

poclem victori in victi hostis genua complecti Solonemque cum Aristide 9 Phocione Penates Has ingrata sugere coegi iij cimi interim chieribtu vest isfoede ac IAs66h6 -ήWVr ii, Oedipodis offa,ca epatiis nuptibiae, in matris contaminara, inter ipsium si eopagum dirui- Oediponi atqu e humani certaminis venerabile domicilium. 0 'Π excet is pr. diis Minerua arcem. honore ara decο-

Lood ad ancta talis : sileb tibi aliena mala actione tuis bonis gratiora liunt. Lege itaque legem, qua te iu- contra reiurando obstrictam tonet: ct quia benemeritis debi- 6, sh reddere pyamia nolui sti, laesis iusta piacula exolutietelligit. ta a cni muta itia Amymbra fati nec itale constri- i s

219쪽

ut immemores beneficiorum Athenaου omnis linguasermone licenti in reprehensionem flut non tacet.

CAP. IV.

CVIVI EXEMPLA EXTERNA.

Romana sitiar. I Pero filia patiem mam-x Cn. Marcius Coriolan ina nutriens. et P. Scipio Afri .anaior . et Cimona At lieniensis.

3T Manli iis Torquatus. 3 Duo fratr/s Hispani. M. Aurelius Cotta. 4 Cleobis&Bytho. sim ue C. Flamin trib pl. philao m. dc An.t Pus. 6 Clautia virgo Vestalis. s scyth M. 7 Filia matrem iii carcere. 6 Croesi regis filius mutus mamma nutriens. 7 Pulto Pinnensis tui lenis

SED Omittamus ingratos, ct potires de pijs loqua nuri. aliquanto enim stitu est itinabili quam inuise rei Pacare. Venite igitur in manus nostris prospera parensum vota, felicibus auspiciis ρropagata s boles; qua es itis pio genuisse iuuet, o generare libeat. Coriolanus maximi vir animi, is alii mi consilJ, optimes de republica meritus, iniqui ima damnationis ruina prostratus, ad Vol os infectos tunc Romanis confugit. Magno ubique pretio virtus aestimatur. Itaque quo latebras quaesitum venerat, ibi breuisummum adeptus est imperium. Euenit, ut quem pro si salutarem imperatorem ciues habere noluerant; pene pestiferum aduersius se ducem experirentur. Frequente enim, fusis exercitibus nostris pictoria rum Harum gradibus, aditum iuxta maenia Vrbis Volsco militi struxit. Quapropter alii disti illa in astimandis bonis suis populus, qui reo no pepercerat, exuli coactus est suppli re. Mi ad eum deprecandum legati, nihil profecerunt Μ deinde sacerdotes cum insulis, aque ne essectu redierunt. Stupebat Senatus, trepidabat populus, viri pariter N es

Dionyc

220쪽

ac mulieres exitium imminras lamentabantur. Tunc Vesuria Coriolani mater Volumniam uxore eius θ liberos secum trabsus, cora Vol corum peti)t. Qua ubi δ

sius ailexit, Expugna 'i, inquit, ct vici ii iram mea,

patriae, sprecibus huim admotis uuius utero te, quamsis 3 merito mihi inuisum,d9no: Continuo, Romanum agrum hosiilibus armis liberauit. Ergo pectiu dolore accepta iniuria, ste potianda pictoria, vereίundia devecta fili ministerj, metu mortis refertum, totum bipie-im vacuefe;it: uniustulus,parentis alpee Ius bellum atro alutari pace mutam r. V ' Eadem piet vi viribus sinis insummatum s ricanum d xxxv. suptriorem, triae dum annos pluerilitatis egress , ad ηri 'pi ii i in acies undam pirili robore amauit Conca .. Tisinum fluuium aduersiis au - θ ijs cum Znnibale pregnantem grauiter satustum n

tercessu uo seruauit . neque illum aut atatis in rinitas, das militiae tirocinium, aut infelicis proeli, etiam veterano bellatori pertim scendus exitus interpellare p. luit, quo minus di lictgloria conliίuam corona imperatore ui ct patre ex ipsa morte rapto, mereretur. γary. Auribus ista tam praclara ex la Romana ciuitas ' ac Uit illa vidit oculis. L Manlio Imperio se drem ad sLiti j p'pulit Iroponitu tribunus pL dixerat, quo occasi ne νCic.os 'bene conficiendi belli ductus legitimum obtinendi im-

.i ἡ ρη Uset. Quadi filium optima indolis

nus νrbem pGjt,9st in Pomponij domum privia luce direxit: qui exi stimans in hoc cum venasse, τι patris crimina, a quo plus iusto aspere tractabatur, deferret; ' exsectu omnes ii it cubiculo, quo licentius remotis arbitris

SEARCH

MENU NAVIGATION