장음표시 사용
411쪽
s iusso sensibilium. Divisio sensibilium:per se. Due sensibilium per se et per accidens disserenne. Colorem esse visibile. Colorem per se uisibile esse non autem ratione. Colorem sine lumine uideri non posse. Que potentia aspicua sunt alim tenebras esse:que vero semper actu perlucent: nu*. Corpora lucida lumen prestare. Eumen inter terrj et continetis celi ambitum ferri:nosque interdii latere: mime sentiendum esse. μ'Derspicuu incolor essetet vi de se invisibile. v son omia visibilia lumine spectari. sno recte Democritus putarit:si spacium vacuu esset: acutius expedientiusq3 singula videri. svlonullo* colore et lumen in tenebris se Odere. 6o Diuisio soni. 6i Sonu si actu percipi debeat inter corpus sonans et a duum fieri. μ uno solo ex ite corpore non edatur sonus. 63 Sonu sine motu non fieri. 6 Uon ex quouciiq3 corpo* pcussione sonu elidi. 6sSonum et in aerelet in aqua editsed in aqua subobscuis
Herem etsi sonorior sit aqua ad soni tamen generatione haudqua* sufficere. πCum fiat sonus semper Echon reddi:etsi non semper
audiatur. 68m non longe distet a vero:* antiquivacuo audiendi facultatem ascripsere. ΘHuditui conaturalem congene 3 aerem inesse. γοno omi ex parte animal audire debeat. γιHerem insonum esse. Internu aerem auribus insitum:esse immobile mTn verberansitan verberatulan vir 3 sonet Que sono* actu dFie sint. mSolius alantis vocem esse. τε vox sonus sitanimalis: neq3 omniae neq3 ab omni cor pons parte. π
412쪽
cum sit vox. 78 Pe odore et odorabili non usq3 adeo ut deosciis pris radeterminatione esse. γεγm ex saporum similitudie ad odoris deprehensione pasreat aditus. SoDomine aialium prudentissima esse cognosci. Si Clfactum:odorabile et inodorabile percipere. Mel inodorabile trifariam dicatur. 83m aer et aqua olfaciendi media sint. M. Rii ola odo* capacia consimili odorent modo: Sue Respirantia in aqua non odorare. Ss Eullabile quiddam tangibile esse. υαxntes in aqua sapore depbendere: no quia gustandi sit medium:sed quia sapor humori sit permixtus. 88Quicdo gustum affici humidii aut actinaui potetia G. MEustum gustabilis essetet ingustabilis. scias ome poculentu gustui et tactui comune sit. si Eustandi natura inritutum sensori u : non actu debere esse humidum. 92 Linguam cum nimiu arescat nimiuuetumeat)gustare non posse. 93m species sapolis varie sint. , P Ru vnusian plures sint sensus tactus vs Quid sensorium sit tactus:an caro carnisue emulum an aliud quum: 96. os plures sint sensus tactus. I Qt caro non sit sensorium tactus sed sentiendi medio
Here aut aqua:mediu tangedi esse no debere. sv Ignea aut aerea statuentes animalia:quiq3 scnsus in ipsis
collocare non posse. lco im argumeto lingue: pluresa dantur essetactus, lolvi tactio fiat medio interueniente Maranco. ΙΟΣ Carnem et linguam ad tangendi sensorium sese babere: ut aer et aqua ad visumtauditu et olfactum. io3 Qs sensuit me sit:re* formas sine materia suscipere io . Sensibilium exuperatiotieri cellentiasq3:sensum corrumpere. ios Cur planta non sentiant. loci,
413쪽
Rn aliud a sensu pati possit a sensibilis io
Multu pio qui B sensus:alium s esse sensum. Io8αxtra aerem et aquammullum relinqui sentiendi ori
Rullum deesse sensum c6munibus sensibilim deprehendendis aptum. Ilo Cur natura plures nobis ordinauerit sensusz iiim eodem sensu quo sentimus: percipiamus nos sentire ean alio: Q sentiens aliquo pacto sensibili afficiatur. ii3 Sensibilibus semotis: sensationes ali*diu in sensibus perdurare. it sonus actu et auditio in sensorio sint auditus. lis et color sine uisu et sonus sine auditu esse non posui: Ppe. ra a ueterib 'nature interpretinassertum esse. u6 Sensus: harmonias esse asserentes:ronabim locutos α.i cum sensibilia sinceralet simplicia et boliaiportione conteperata sint:sensui delectabiliora esse. i8 Alterum sensum qui diuersoru sensuu sensibilist differen tias diiudicet esse oportere. Sicut 'en'sensus est:qui indicat album differre a nigro lita et unu tensibilium diuerso* gene* dras discernere ino En intellectus a sensu discrimen patiatur: m Ron idem esse sensum et intellectum. 122 imaginatione ab extimatione alteram esse. 1232 imaginatio neq3 sensust scientia intellectust nem opis Smaginatione no semp sensus coniugi se ue opinioni: neq3 utriusq3 esse connexionem. H. Quid pbantilia. Dbantasiam sine sensu fieri non posse. 10ctuanda phantasi ueram et quandassam esse. 12
potentia inmati ag Totus sensustiora sentiendi potentia. ars sensuslyticularis sensus ut uim ut audis
414쪽
tinet tractatus. Drim duo cap. dirimum cap. diuisiones. tres pclusiones. Anime diffinitione:eius declaratione:et duo correi laria post terna 'clusione C prima diurusio. Eorum que sunt hoc si a est illud acini cules.s Scta. substantia*:hoc materia est hoc spis et forisma:illud vero tertiae ex utrisq3 compositu.Et materia e potentia. forma aut actus et plactio: per quam est hocalido. 3 Compositu vero ex his conflatu: hocaliquid est.CTertia duplex est actus:bic primus ille vero lassus:queadmos sci entia et cosyderare KQuarta.substantia* he sunt corpora: que set pcipue naturalia: ut sunt ignis aeriaqua/terra et ex bis coposita subas nucupamus. De talib'ein nostra dere S miatio est. loe aut corpora no sunt. gQuinta.co heerent naturalia et dec artificialia: quibus naturalia principiu. prestant.CSexta.corpo* naturaliu bec vita oticipant i illa vero vite sunt expertia. Dici ' em ea vita habere: que per seipsa alimentu suscipiutinutriunt augescunt/minuue. Unfit ut ome corpus naturale vite preceps: substantia sit:et disy dem coposita. Caprima pclusio.Hia subalis actus est coris poris:in poretia vita uticipant .gulam ara corp'binoi vi ta uticipans no est.tale em corpus in subiecto no est: anima aut in subiecto est inem subiectu ipsum. id em materia est. ala suba ciet nullo* nisi uita participantiu corpo*.Est igitur ala substatialis actus corporis in poterea vita partiis cipant .mio ii eth aliud q6 ipa esse possit:relictu eCSca ast anima est actus prim .QHam cu duplex sit ace': hic ut scientiat hic ut cosyderatio: aia actus vi scia inquia sicut scientia se habet ad conspderare: ita ala ad coη oris uiuentis operati fret em sciam haberis inc cosyderat/ nsic inno: habitu tamen habet: ita alam habens: nunc vigilat ceteras operatioes exercenslinc vero supprimete somno cessans a sensu et motu:aiam habet ut habitu.Atqui scia prior est et prevenit consyderare. Igitur et anima prior:reliqua vive res Non operatione. CTertia.corpus anime moderamesuscipere idoneum:o ganicum est.gviam anima actus primus est et substantialis:co raris in potentia vitam habenin
415쪽
LI..Cmne autem tale organicum est:qr, plane in aialibus licet intueri.vt os ad accipiendu cibum. venas ad deferens. ossa ad sustinendum et fulciendu corpus. Id fruticibus et plantis euenit. Radix em in ipsis ut os habetur. Et trais Dit em utruci 3 alimentum. sibre per torum porrecte ut animal tu vene.lignum ut ossa.folia sunt in testula solliculo;q3 fructuu cooperimentu.folliculi vero in ipsius operim tum fructus. est igitur corpus anima moderandu: organiiscum. CEnime diffinitio. 'Ex his licebit hanc comune ansis io me diffinitione elicere.Emma est primus substantialis acre naturalis organici corporis:in potentia vita habetis.Neque querendii est cur anima et corpus simul unum sinῖ.vi neque cur figura et ceramnum sint. Et uniuersare cur materia et qmaterie adueniunt. Et cum vnum et eris dicatur mutuipst: num et ens actu principalissimu est.Et dictu est actus in lisastam si dolabra animal esset: species et ratio a qua dolabra nominaturi e seq3 accipit: actus eius effer et substantra. qua no existente non amplius emet dolabra: nisi nomine iniet equivoce. em anima talis actus natur is corporis:
eam in seipso babentis:sui motus et sta us pncipium.In dem si oculus animal esset:amma utiq3 visus esset:et uisus eius actus et substantia. quo quide absente actu: non amplius esset oculus:nisi equoce.ut lapideus aut pictus. Ut igitur de parte ut oculo conciperes:ita quoq3 de toto anis mali concipito. ut essi pars sensus ad partem: et totus senis suo ad totum sentiens portionem babet. Et sicut visus et pupilla:illic sunt oculus:ita hic anima et corpus'. animal. et omibus ad suas functiones organis utitur anima. MDris iimu correlartu. Ex bis manifestum esse potest: aiam actum perfectionem non esse semis neq3 cadaueris. Nam hoc vivere desiit: illud uero nondu uiuiti nonduq3 formatum odisganis.Etsi semen organicum sit portarial vitaque potens aecipere:nondum tamen organicum est: in potentia vitam τι nutritionemIindolescentia diminutione bas: quale πωtet omne vivens babere. Sicut em formate serre incisio est crus: et no inexcisi et nondum formati ferri:et visio formoti oculuita vita non huius est quod nondum vicit: sed ipq tentia vitam iam actu habentis. CSecu .vix bis sim non est obscurum percipere totam anima non essie a cor μ
416쪽
ras ciam: eis partes. si eam dividuam concedamus. et cuius partes corporis partibus asciscamus in admodum visum oculo)earum gctus prectionesq3: quandoquide tota corpous formasta sese habere corpoα videatur ut figura ferreat ut visus pupille. Ron tamen ita de omni parte sentire necesse erit. Richil emohibere videbitur: quando esse absolutami separaraq3 et que neq3 toti corpori: neq3 parti
addita sit ut actus et perfectio: qualis mens et intellectus esse uidetur Rondum tamen id a nobis discussum est: an eius vis sta sit humani corporis perfectio: ut sit tame a corpore seiunctus et separatus: queadmodum gubernator a naui:cuius tamen perfectio est non adderens.Sed hec de anima in generali et nondu omino exacte discussa: hic satissint et sufficiant. Secundi cap. note. CSensus appetitustinorus intellectus: vis sensiti sapis petitsua moti lintellectiva. H b c d: Quadratum qui et Tetragonismus. e f g b:figura altera parte longior. e /'me
aecunda cap. continet quinq3 conclusiones. tres questiones:e solutiones. et una correlarium ad tertiam conclusione. unu ad antam: cum lasa anid me diffinitionciet tria ad tertiam questione. Cfrima eonis clusio. Ex operibus anime ipsam perquirere et notam fa,cere:par atq3 rationabile est.griam incertiora naturarmistiora tamen nobis: ducunt nos in certiora et notiora nature det rationitis illisq3 ordiendum est. perationes aute anime nobis certiores et notiores sunt. mar est igitur ex talibus animam inquirere.et debemus non modo diffinitione antis bme esse contenti que rem declarat esse:sed et eam habere exploratam:que et causam adhibeat. ut quid est Tetragonis
mus. diffinitioinfigura sit equitarera rectangula figure altera parte longiori rectangula equalis: γ sit Tetragoniis ostendit:causam non adhibens: demonstrationis conclusionem subiens.et diffinitio et sit medie linee inuentio causam .
adbiber. et qua conclusionem efficias et demonstres.
CSecunda conclusio. Mima principium est quo
417쪽
vivimus. Ham alatnm ab inaiato vita differt.et luis ais i. nima multis viribus polleat:sensulappetit motu et intelle 'ctu:vna tamen est que solum uiuere niturarς i r.et hec vegetabilio nucupaturi cuius opera suta. alere augere minueret gignere:et qua viuersa quoda modo in pria porrigans loca Unde s t ut plante manifeste uiuere dinoscant .amozes em radices deorsum in terra porriguttiramose ause in astro aere in altu extendui. et hoc est a prium Oibus v.uelitib'. Namno modo sursum alimenta mittunt augmenruq, suscipiunt sed et deorsum omiq3 Qe parte. et viniit ediu alimentu in scipiant et nutrians. Et eo pacro aiam principiu esse quo sentimus quo movemur et quo intelligimus: ostenderetur. siil erit alvis anime vegetandi a ceteris ale virtus sei is
gari potest: alie vero ab ipsa minime. Ram platis vis vegetandi et uita inest:quibus neque sensus visust neque appe ritus nem motus neq3 intellectus adest.Est atalis sensiunaut cetera*2 virium vitam : in rebus morsalibus num sine altrice reperias.CCorrelariti. Unde fit ut viventia omia is vivere et principiti habere vite a vi vegetatrice: non ab re dicatur. Couarta.quic* esse animal ob sensum:primu nu Πcupamus. Imam ea que se e sede et loco transferre nequeunt fruticii more:modo sensum habeant ullum: animalia nucupamus. tolle aute sensummo plus dicimus animalia. Est igit sentiendi vis:aiatio principi u. Quinta.prim'sen i suu oim: tactus est.CNam sicut uis vegetatrix a ceter parari portavi in stirpibus: a sensu appetitus et reliquis: ita tactus a cetis sensibus seluctus cernitur.cuius causa3 alis uuando dicturi sumus. Est igis tactus Oim sensuu primus. CCorrelarium. Unde fit ut sicut vis vegetandi vivens istium sit principitim:ita tactus sentientium: nullumq3 ansemal sine tactu reperiri possit un*.CSecunda anime diffiis Iolutio.Ex his iterum hanc anime diffinitionem elicere poterimus. ima est primum principium vivendit sentiendi mouendi let intelligendi. Ws rima questio.Un horum sum vigula:vegetandi virtusi sensus motus et intellectus sint 'nime: an potius anime partes: CSecunda. Si sint se me partes: an locis et subiecto distincte sint c an ratione Lia e C Responsio. In aliquibus nichil difficile inuidere eandem animam toto corpore perfusam:
418쪽
que ditisse in Fibet sepata parte
eande et consimile vim vivaei retinent. cu tamen omise nosunt:unam totius actu babent aiam: potentia vero plures. Diui se aut fiunt actu plures.Ita et de insecto* aialiu3 que mutilata viuut aiabus euenire videtur. quo* partes simiis lem vitam sensum et motu retinent.et si sensum et motu cS cedimus:etia3 appetitu concedere oportet. ubi em sensus adest:et voluptate et tristitia adesse necesse inrebi aute hec: et appetitum.et nichil bic de intellectui et conreptandi uirtute intendim .videtur em genus alterum quod separabile sit: sicut incorrupribile a corruptibili cetere aute loco abinis
uicem seiugi no possuntiqueadmodii nonulli putauere. Ratione tamen separari seiungiq3ino est imanifestu. si em alae est sentire et aliud appetere: sectum et appetitu rone duo esse necesse est.et dite aialium sc6m has sumundibec em habent oes hec pluresst,ec una.et idem circa sensum accidit: hec omes sensus habenti bec plures hecuero unum solum. mertia questio. Cu duo sint quibus scimus: ut aialvi sciemia:et duo quib'sanamur .ut sanitaslut corpus: Ita duo erunt quibus vivimusiquibus sentimus/4bus appetimus: utruduo* illo* est animae simi cim' aiam esse primu actu et principiu vivendissentiendilet appetendi: et ita alio*: noquide ut subiectu et materia:sed ut spes et ratio queda. que admodu scia et sanitas spes sunt eo* que discipline capacia sunt et sanitatis. Actus eii, agentium in passis apto idone - patoq3:recipiunt. Caprimu correlari u.vnd litvt anima naturalis corporis et organici actus bene posita sit. Triplicient existente substatia:bac material hac specie et forma hac vero toto et coposito: neque materia et subiectu ee cognita el ' nem corpus et totum:sed actus ipm dispositum moderans. Sc6m.fit etia vi recte senserint nonuus aiam neq3 ω cprpua: que sine corpore. Co rus em non esse iam satis maniia festum est:sed ideo no sine corpore:quia sit tu corpore: eius primus er precipuus actus. CTertiae fit it ut qui aiam omne corpus ingredi posse putauerunt: indigne de anima Iocuti sint. Nam ut bictum est: uniuscuiusq3 actum in pottentia existentem:in propria accomodataq3 materia fieri et vi fieri natus est necesse est Sed quomo aia sit actus: et 4set in quo:satis abundanter dictum est.
419쪽
-υ o ri di tractat' tinet duo cap. κώ- -4yrim duas priusioes Caprima pclusio. apotentia* aio ' sunt idiquiq3:vegetadi virtus sentiedilappaedi inouedi et intelligedi quibusd insut omes quibusda multe. quibusda vero visa sola adest. Casta stirpibus: vis vegetandi sola adestratalibus omibus: vis senti edi:cui semst appetitiua cosucta est. primo F spetitus sunt cupiditasti ra etvolutas. culi 3 aut aiali vel Uerfectissimo inest cupedia: et si ira et uolutas desint. ut em tactus sensuu abiectissim' et inlim' est: ita cupiditas appetitionu abiectissima et infima: sine q ut sine tactu nulla subsistunt alatia.Scdo. cuicunq3 inest senissus:illi eide delectatio et tristicia inest . cuil3 aute aiali inest sensus.babent em tactu omia. igis cuilibet aiali inest dele cratio et tristicia. cui aute hec insuntnnest appetitus. Est emdelectatio conueniensi et delectabilis cupiditas:dolor conistrarii tediua erit o.quia ome aiat sensum babet alimeti. is
aure ractus est:qui calidulfrigidiib humidu et siccu ycipit:4bus Mutur at alia Animalia em calidis/frigidi sibumidis et sicci statutur omia. Et quic4d alimenti sensum habet: inlaesurit et sitit quicqd aute esurit aut sitit:appetit.Est em esuries calidi et sicci appetit .Eitis vero frigidi et humidi .Et sula pler bec expetitie e su fluo et accidenti expe son do color quid odor alimeto coducit ome igε aiat appetit. Quibusda pter bas poterias: virtus mouendi adest.vr bipedibus et qdrupedibus Oibus. quibusu intellωctus ut bonii et si quico bomie pstabilius est adomi em in tellect' et cetere aie potetie insunt. Est i notu pos cie Obusta inesse oesiquibusd plures et quibum inivna CSecu Moa pclusio. aie ro:figure roni similitudine gerit: et aia figM re astam sicut dat figure: cois rario cuctis accontodata figuris:que nulli figure speiopria e:itide et ala: cois data ero:oibus puenies animis et q nulli psta est Et sicut prer circulii triangulu et q deinde sequnfoticulares figuras: nulla figura e.Ira pter eas q dicte sunt:nulla prius e via. Et quc
420쪽
ecotra.Est em sensus por. Et iso multa sut aialia lausu et no motu britia. Et cui itellect ' i est ut homi oes insuta in tellect*:vltim imi 'atq3 simpliciis&qui 4buscuq3 moristatim'adest:et ceteras adesse potetias necesse e.no ait eco tra fit:vt cuicuq3 allax virtutu aliqua assi tribuic et rocinadii tus assit Quare manifestu e aie ronem:figure roni simili tudine gerere:et aiam figure.Et de singula* pS maximeqI alea pa atque accomodata r5ne:hacten'dictum est Ecdi capinote. CHuspicari ordirifici pere.
in cap. ptinet. . clusiones. vnu correlaria ad qrta.tres roes ad sp3:tres alimetia petates:unam dubitatione.et unu correlariu:et tres aleis etaugentia
3o leuis: por icimit defmiatio. CScsa.eas quoq3 rone de Mctuu obiece in de actib ipsis: ' determinas eget Ia potenti obiecta nobis sui actib*pora et notiora:vr alimctulsenis i sibile appetibile loc iitelligibile.CTertia.iter determinada alumentu et generatio:primu obtinet determinandi locii. si Ramvis anime nutriendi:oim prima est:que ossius inest. sine qua nulle alia; insunt.cussofficia sunt alimento utitaugere minuereset generare. Et ho*naturalissimu et pcipum est sibi simile generare:oibus viventibus modo sint perfecta/non capta membris non deprauatat neq3 pontina ges ratione habentia c5iienses. vi animali:aial simile gnare: λet plate simile planta Sicem sempstim suu simile cum ea εipsa:eade in numero manere non possin0yseuerant: assimi alationem conditionem assequiur diuina : ltum eis conccis