장음표시 사용
441쪽
comunia pra se cognoscantur.Non necessarius igitur de alius O imo depbendendis assignaretur sensus.et baud se cus atq3 ab eo depbenduntur. Ho igitur alius existimarest deficere laniusUnde que y accns sentim':forma/speque sensum non efficiunt. fitq3 id duobus modis. primo quomo dicimus nos sentire Cleonis filiunion v filius sit Geonis:sed quia albus sit:cui accidit esse Cleonis filius. Se cudo quo modo singuli sensus sensibilia reliquo* sensuus sentire dicerens. Ro quide ipso* rone: sed qr oes in uno comuni de quo futur'est sermo)puentur.Exempli ca.aliquis fel nam uidit: seorsum gustauit:et inuenit amaz. ydeo uiso atq3 inspecto flatio: putat esse am . Et huiusmoi iudiciu non tam visus est:* comunis interioris sensusqno eniest aut gustus aut visus: talia unus aut plura esse iudicare: discrimenq3 uernoscere. gQuestio . lare dilucet plures xi sensus P diique esse non posse. Sed queret aliquis cur natura plures ordinauerit sensus: non viro sensu colenta:quo omnia sensibiliavi cola discerneret si nos huic questioni hanc adbibemus responsione. Quo sensibiliu drne nobis ospectiores exploratioresq3 habeatis et quo sensibili aspria magis a coibus cognoscant differre: sitq3 distinctionu repmaior certitudo. Si mi solus esset visus et hic albi magis nos lateret albedinis et magnitudinis diuersitas qr se mutuo sequiur)ω cu alio quom sensu magnitudine pcipimus
quo non stcipimus albedinem.ita si Oim eet unus sensus:nvsq3adeo explorata eet eou diuersitas. et hecvel sola rato sufficere potest.
CIdem esse: actu sonu et auditione. de sono intellige citra materia in auditu suscepto: et non de eo qui foris evagati CSensus sensatio Nisus visio.audit auditio CSesus a ctu nomen actus. t auditus actu CSensus potetia:nomo potetie.CIndiuisibile Indiuisibile numero. Unu numes
.CRatio proportio. tractatus continet duo
442쪽
nem adsena QPrima coclusio.Dubitatio existit nec ime rito: cum sentimusi nos videretet audire: an id eode3 sensu pcipiamus: an alio si Rasi alio dixeris:eiusde obiecti duos sensus facies eu3 R3 qui primo obiectu ut colore ituer:et eu qui primu sensu colore itueri iudicabit.qui vi primus: colorem apphendet. fieri eni nequit vi sensus aliquis:visu coislore apphendere iudicet:qui parit no appbendat et colore. et ita de auditu et ceteri .et si fuerit alius ut posuisti .cur no erit iteru qui de ipso secundo iudicet et ire* alius qui de tertio et hoc abeat in trinitu aut tande decumbas in aliquo:qui seipsu cognoscat. si sic:cur primus eade rone seipsit no sentiebat S3 esto dicas momos no alio sensu setire. vi videre et ycipere nos videre.'primo hoc iger3 difficultate et id sensus sentiet seipsu.Scso q6 a visu percipit color est: aut colore affectu. est eni color ei spriu obiectu3. si igit ocipi tse videre:et eius uisione colorem: aut coloratas esse oportet. Tertio.no eode mctsemst discernit u .via discernit tum e:
spem suscipiendo.tenebras itide discernit: se nichil suscipiedo. Rone igie setit se sentire tenebras cu nichil sentiat Decnimiru dubitatoem ingeru quid potissimu hac in pte sit se ii 3 uendu.CSecunda. Duod sentiti ut quod colore pspicit: aliquo pacto sensibili ut colore delibutusaffectuq3 est.JRam instrumentu omne:quo sensus administratisinsibiliu formas ut ia dictu est sine malia recipit.vi colorout sonuiui odoisil rem citra materia. Est igit sentitimodamo sensibili delibutulatque affectu.Caprimu correlartu. Ininc euenit ut sensibilibus remot :sensaides in sensibus alimdiu stdurare viae deant. Ra bmoi spes cera materia suscepte:ali Miu abseti bus suis obiectis:resides pina t.fitq3 his uduranti' se issatio. Mam rei sensibilis actioinsensati M. afead 3 est: es se aut non id rei ide actu sonus:et audit'actu: no aut id dico de auditu poa fit em ut qui tale aussim beat no audiat)etn 3 de sono potentia. .ein talem sonu h3:no icdirco sonii elicit.cu aut aliquid sonu elicitiauditusq3rit actu:altem so iis nato et altersi audito dicimus. LQrem correlariv.fit item ursonusam et auditio in eo Armotiti et qd potetiaraleest Ma mo lactio et passio i eo est patis ac moueturaet Bractu siue sanatio:sonantis est actio. Hudit '*o actu
siue auditi Meius s audire pol passio Put igit son'actu: et
443쪽
non oporteat motu moveri.C Tertia. peteres nature inter iis
pies baud sane asseruertit:colore sine uisu et sonu sine auditu et ita in reteris)esse non posse.g Ra cu sesus sit duplex: actulet potentia: ita sensibile duplex est: actuset potentia. Et di3 in pticulari sensus: itide duplex: et yticulare sensi osse duis
pley.ut visus actu visus potetia.auditus actu audit 'potentia.olfactus actu olfactus potetia. ita de gustu et tactu.Sensibilibus vero aliqbus nota posita sunt ut in auditu:χMet sonatio. In olfactu:odor et odoratio.In visu no bemquo a colore nome actus derivemusraec in gustu nome gus a sa
pore.mo luis actu sensibile:sine sensu esse non possit:id inde sensibili poa:ut colorelodore/sapore:ppera assereret. Mitaq3 simpci eoru fetentia sensibile sine sensu esse no possesbandu est. Couarta.Qui sensus:rones quasda:a portioes ii harmoniasque asserim:baud irronabilis lod vident.CIFla cu
ra atq3 fragratie: et sensus ut auditus nuc sit sonustillic vero nomalii fit cocentus et ratio:et ita de visul odorat et cereis r .Et cum ea que moderam a portoneq3 excellian 'corri inivi exuperaus graue et acutu:auditu nimiu splendidi, et tenebrosu visu3Iuehement et grauit olens siue dulce siue amaru olfactae non ab re dictu esse vides senH:rones qsdat proportionesq3 esse.CCorrelariu.Quaprope sensibiIia sui 'φcera atq3 simplicia:vt simplex/acutumgraue/dulce/salsus: cum adinvicem miscentur bonaq3 proportone temperantur sensui iocundiora atq3 delectabiliora sunt.vt auditui delea bilior concentus:* simplex graue aut acutum.Et tactui: calido frigido/bumido et sicco contemilatum rationeque hias: amicum est et iocundum. Simplex autem aut calidum aut frigidum:non. Sensus enimo quadam ratione proporti neue consistit:qua exuperantia dolor afferens corrumpit , .
si Quinta Ulteru sensum qui diuersorii sensuit sensibilium differentias diiudicen eme op3. Cassam unusquisque sensuim de quibus hactenus egimus est unius iasibilis obiecti: inius differentias in sua sede discernit ac iudicat.ut uisus a bi et nigri auditus: uti et grauislolfactus et gustiis: dulcis et amari. Atini sensibilia album et dulce:ui quadam sentis
444쪽
mus differre.non aut visu:na dulce non apprehedit.neque gustu:quia no apprehendit album. est igτ alter sensus illo*discernimn et differentia apprehendes: ut sensibilia sensu mea os ronabile est iternosci discernim dicans. Estq3is sensus interiorIoccultiorq3 Φ tangedi sedes. ale itaque putaretur vltima carnem esse tangendi sede:que tangendo discerneret. Sexta. sicut unus sensus est:qui iudicat albudifferre a nigro:ita et 'onu sensum qui bmoi dras discernit, esse oportetCasta si diuerse sint vires:qu altera i oc aprprehendatialtera χο illudniuuii discrimen iter sensibilia costituere poterui. no secus acli tu clam me aliquid seceperis: ego vero clam te alterum 2ceperim: non fieri potest ut ab utroque nostrum neq3 simuli neq3 seorsum: que apprehensa sunt cognoscatur diuersa:ac euariantia sed unul eumque:4 utrum cognoscat esse oportet. Ilam igs sensibilia a diueris sis sensibus apprehensa. sed ea discernes et iudicans esse diuersa:vnu esse oportet.Sicut igitun ' sensus iudicat albii anigro differre:ita et qui iudicat albu differre a dulci: viae erit Ct no modo sensus ille unus est: sed et simul tepore diuersorum affert iudiciti: et duo ut pulchru et amaru malu et b onuiudicatiniic esse diuerea.et non per accidis quia nuc dicat: esse diuersa:sed dicit:esse nuc diuersa. Duo fit ut vitrinsepabilis et rue insepabili:diuersa discernat.CS3 instabis. Ῥof e e idelet idivisibiletet ille idiuisibili:motib 'agitari conutrariis:dulce autem et amaru sensum mouent motibus contrariis.pariter et albu et nigruallon igρ simul illa iudicat. Cmicim sensu unu esse et numero imptibile: et tepusi quo sentit: ipsum tamen rone esse diuersum. et sic unomo ut nurmero indivisibilis est:altero vero modovi rone diuisibilis.
Sed hoc no satis est. astam ide numero etsi rone multa sit variem divisibilis simul album pariter et nigrum esse non potest.ga roinde ipsum numero inseparabile indivisibile et unum esse dicimus simileq3 circuli centro:ad quod undiqu-3 ex circularentia:linee dirigunt.Ita quoq 3 is sensus que coci et alio* pncipe notare possem alio* slsuu vi cotru e.et undique exunoque sesu:sensibiles ab ip3 dirigus linee. un et is manes apphedipdiiudicallet discernit. Quo ei diuisibiladiuersas apstbedes lineas: ut varia et diuersa apphedit. quo ho vii et nvero iniuisibilis: eas plane urun apphendit et ambensa distinguit. D mi
445쪽
CSemst vera potetia dicis que lamst sue opationis rei reis spondentia babet. si falsa cum rei correspondentia deest. Q Sensus sensus exterior. Lapbos photosllume.Inis deducitur phantasia. C6m eap.ptinet una questione.Hmnum: responissione.tres pclusiones. tres rones ad prima pie peti, me et duas rones ad sca m. quiq3 ad prima die tertie.et duas rones .vnu correlarsu: apbantasie diffinitiones: declaratione: duo correlaria: differentia sensus et phant sie .Etque Malia natura apbantasia regans post quartam parte eiusde.CQuestio.Cu ara motu sc6m locum/sensu di irascretione et intellectulina me discernas an intelιecrea senis in discrime patiatur Et plane antiquo* snia est: ipa no distare. et itelligere sapere et sentire idem eexanit enim Minis pedocless. Sic homini ut reliquis augescit adusq3 voluntas. Dinc homini semper mens et sapientia crescit. Et Itomerus Talem aim plane mortalibus esse necesse est: Qualem quotidie: primo deus efficit ortu. Et bi intelligere et sapere pinde atq3 sentire: crediit ee coris por .et simile vi supius dictu e suu onoscere simile. Pyri ma coclusio. Ron ide est sensus et intellect'. neq3 cognitis nis sufficiente cam adhibuerui. Castam cu aiat plus sit in
errore in scia:dicere debuerutvnde error et deceptio cognoscend rm nascatur. Et siue negauerint esse deceptionem ulla: dixeritq3 que apparent omia: vera esse.siue deceptio ne fatealia ex di militi coinctu: absonia vir-3 videbitur. Flam qui unu pirario* cognoscit:cognoscet et alterv. Et dcirca unu errat:errabit et circa altem. Contrario* em sciaeadeiidemq3 error habetur. Et * alterum sit sensus et in tellectus:statim cognitu est. Caprimo.quia olbus malibus adest sensus: intellecFuero perMaucis. CScso.intelligedo recte ocipimus et non recte. et eiusmodi recta oceptio: prudentialscia et opinatio vera fr.no recta vero contrariis nomibus.Hta prium est sensus:ut lamst sit verus et oibus
assistens aialibus.rocinatio aut pleruq3 falsa est.CTertio cuicuq3 intellectus adest:eide adest et rocinandi uinum et
446쪽
ces illa ny adestmem eido intellectraderit. Atqui coplura
sui Malia: b 'rocinandi viri abest. aberit igie et intellcct aston itaq3 id erit sensus et intellect':sentire et itelligere liue CScsa pclusio.*maginatio qua et mali talia nucupare ab extimatione altera est. Curio.m imaginatio i iii a p testate sita est. vi cu uolumus que lubet effingam': queas modii facere solent qui pro saluanda memoria: imagies sis mulacraq3 qtia volsivet γvolui:sibi putia fingui.Extimare vero minae in nostra situ in ptate cri volum'. sed cum id aut veru aut falsu esse:depbendim'.CScso. cu extimam mala alis aut terribile nobis fututa .pturbamur.Et si ediis uerso bonu aliquod aut pudium:cotrario motu movemur/Mq3 condimus.aeo cu talia imaginamurifingimusae pre sentia:no huc i mos turbamur passionibusue afficimuria inde ut ii 3 nobis talia repsitate pictura moueremur.aRon eigρ aphantasia extimatio .cu prudentialsci opiniovera:zeo* ptraria species sint et ope:de quib'exacte disserendi aistius requiris loc'. si Tertia pclusio.Imaginatio: neqy sensus scia intellect' neq3 opinio est.Casta imaginatione qua obantasmata simulacram reu sola in nobis efformamus et no alia quacum nomis trastatione:sumim'. que * no sit sensus ostendit.Quia sensus aut potentia aut opatio est.ut visuS et vilio .in imaginatio neutrubo* est.Sensus em potetia no est:m is lamst adest. no aut imaginatio . Rem quae sensus actu et opatio. si dirimo quia in quiete et somno imaginatio adest. no aut sensus opatio.CScso Oibus aialibus ollatio sensus puenit.nd aut imaginatio.ut aptiformicetvr vermi. Cicertio op tiones sensuu lamst vere sunt.Imagis nanoes o plurimu false.CQuarto. v exacte circa planioria sensibilia intendini':atq3 ea ofectissime sentim': no dωcimus nos imaginari .sed ipsis aut absentim' aut eminus et bubie appentibus.non est igitur sensus.ε Quinto.* clauis sis oculis:iam visa imaginamurraque in neq3videmus neq3
alio quot sensu sentimus. a Ion est igs imaginatio:sensus. Et * no sit scia aut intellect' sic cognosci f.Scia naq3 et D tellectus:solo* sunt uero*.Atqui imaginatio et apbantasiavr plurimu falso* est.)R 3 quide erit opinio:Caprimo. Nopinione sequie assensus et fides: no aut imaginationem. CScso.opinio psuasioni aneail: psuasio aut roni. Est cin
447쪽
pinio eda curone assentio. aflon aut de imaginati deitae. seris ei quibusda imaginatio test:quib'nulla psto adest rosi Corret artu.Sst fit ut imaginatio no sit semy sensui con iis incrassemyue coluncta opinioni :aut nitriusq3: sensusit op& nionis ccnexio. Fla illa sensus et opiniois conexio eius5 ess, obiecti . fieri em nequiret ut eet diuerso*.ut opinio boni ἔsensus albi ..3a secto hec coplexio accidit. Nam eium rei plerum accidit opinione sensui discrepare etvera ee:sensus iudicio enite falso. ut uider sol pedaneus: et opinas sol ma lor terra:z vere qui s. qigfex hac opione vera et sensu froconexio erit Et fieri debeat:aut re salua illo vera sui reci ciet opinicne: aut opinioni noue assentiet sensus: q si prima manet:eium no mo erit vera et fra opinio: ' eas vera et fra. ih Caphantare et imaginatiois diffinitio. C u imaginatio ni chil eo Ir que dicta sunt ee possitualis ei aptari poterit diffinitio.Imaginatio mot est a sensu actu: in coi senti edi platescius. Eu em sensus mouer a sensibili: sensus mor' movet iteriore potestate simili quo mouer motu: atq3 simile vestigium ex apta uerioris poterie dispone impssum:relin .et molam interioris potetie motu 3phantasia nucupam'. C ,ri , , mu correlari v. I Pinc yspectu est Ie hantasia sine sensu fieri no posse:sed ea sensum lintibus et sentienti accideregie cundu fit etiam ut aphantasia* vera sit aliqua et aliq fra. Nam pedet ex sensu: quia p. torii obiectorum senast verus e aut ut paucissimu falsus. Et qui circaspriis sensibilibracisci detia: ut nue magnitudiem et coia sensibilia:pleruq3 fallitur atq3 errat .Eensus em iudicado ee albu no mentit:sed iudica do hoc vel illud ee albulvim vel pluralmagnuvel priuuini longe vela pe: etia crebro decipi f. qre et aliq Uibant alia vera erit et aliqua fla Et accidit ea in trib'ee ream. Danis iudicado spa: ut albu i absentia et rige a Ne sensus. Se cudo iudicado boc vel illud esse albu.Tertio iudicando de coibusipria sensibilia colaquetibus CCt in his trib dis fert a sensu. Ra sensus illo* solii psentiti:c qii ina spectu civbantasiat o et pilliu3 et absentiv. et magis circa absentia errat a 3 fallax est. Et quiauisus uspicacissimus sensus e: qui sine lumine ycipere non potest:bee interior potetialei Q operatio:a lumine nomen phantasia sortita est. Est enim ut latens interior oculus et sensus . Et ut finem verbis
448쪽
metamus da imagies diu saluattestq3 sicut epetuus sensus:
oleraq3 aialia illa vi ducunturi suasq3 exercetu ostationes/quia superiore non habeat ut betae. Alia vero malia vi hos mines et superiore habent virtutem:alio etiam ob ipedimetum ut morbumsaut sonium:pbantasia rapiuntur limaginaintioneque sequntur.S3 quid mantasia: et quomo animalibus accidat satis dictum putetur. Secundi de anima finis.
De parte anime qua cotemplamuricosultamus atq3 discernimus: nsyderandu3 esse.
sal intelleet ab intelligibili patiatur α. Intellectus aliquid:impassibile onstereapsius item aliis quid passibile . 3. Anaxagore dictu * uellectiis imi et sit: probata esse. 4.Qs intellectus:se prodat duplicis esse nature . .ssintellectum corpori minime ammisceri. . 6. Sensus et intellectusmon similem esse passibilitate. . Seius et itellect': iudicjssi situte altera et altera existere .8. Quo pacto intellectus res intelligat. s.
Cum intellectus simplex sit et impassibilis ut dicebat Anaxagoras quomodo intelliget igitur: .io. En intellectus sit intelligibilis: .ii.
antellectummuas actus v3 et poe obtinere drnas. ix Septem intellectus agentis proprietates. .s Cur post mortem non reminiscimur: . .. Due intellectus operationem a Tres indivisibilis modi. amos intellectus noster: potentia sit cognoscens. i Dece sens intellectus couenienti atq3 comatoes .ae. Anima quodam modo omnia e cistere. 4'. Animam res ipsas cum materia non existere. vom anima vi manus habeatur. .
Rerum sensibilium et q*e sine mole non percipiuntur:senis sibiles spes a malias ratas:itelligibilia esse. . .
449쪽
membuendi potentia detininato incubere Σὰ mam tribus partibus cocupiscibili animosa atq3 ratio
32tini non esse discerptam Megetatricem virtutem:mal non mouere
item sensualem Mem appetitiuam Irem quoq3 neque intellectivam Dec duo intellectul appetituq3 simul aiat mouere
intellectus et appotitus ut unu movens moueat
Non omne bonii ad animal mouendu appetitu ciere Tripartitam anime sectioem:baud equa mille Si appetitium irtus una sit i nobis:quo pacto eueniat nos appetit experiri sentireq3cotrarios: 33 visu sit specie mouens quod non mouetur. et unu specie quod mouet et mouetur 3 vi pandit motuqtuor requiri:primu moves immobile.mouens mobile.quod mouetur.et quo mouetur. 5 H quo imprecta animalia moueanturr 36Rn sensualis imaginatio.an ronalis moueat i boier 3 nn apphensio uniuersalis an oticularis motu iperet: 3SQuicquid vivit ab ortus initio ad obitum usq3: vegetatrice potentiam retinere. 59
Ilon omnia uiuentia sensu esse predita. ΦοQj omni animali sensus assit. At mimalis corpus simplex non esse. ΦΣTacrum maxime animali necessarium existere 43 Eum quotamodo alati iridem necessariu esse 4 visus auditust et odorandi sensus .minime sint vi taci necessarii. Quo pacto animalia a Ionge sentiam QRnimalis corpus simplex esse non posse QEnimalia tactu destituta:deperire. 48 'aexcellentias tangibiliu:tactumtipsu. animal per se corrupere:aliorum vero sensuum nequa* m solus tactus,nimaἰi: ad esse necessarius existat. so
450쪽
primi tractatus im tu de de anima nore. Esselspecies forma ratio quodquiderat esse.CEa quorum rones suntripla cocretatistatam3 composita. sim gnitudo res magnitudie pdita ut carolosineruus. Caepe erativastix intellectio. CScibile actui intelligibile actu. A I . ber de anima.tres com V. t 1 l plectitur tractatus. s. Primus quinq3 cap. primum quinq3 coclusiones.vnnm correlariu ad lassam.duo ad tertiam. vnu correlarua.duas sistiones ei e solutioes ad quinta. QDria 'clusio. Cousyderandii se offert de parte ale qua conteriamuricosultamus atq3 discernim': an a ceteris lotam et magnitudine disclusa sit.quo mo fiat itelligere: quoue pacto ab imaginatioe differat. Inam tantillo determiato pene vis illius animematura depreberi erit:qua poeters cox gnoscere osteprectum est. CScisa.intellectus ab intelligibili patitur. Catam ut sensus ad sensibile: et intellectus ad intelligibile pari a portione respondet. patitur aut vi ia eognitum est sensus a sensibili. apatitur igρ et intellectus ab 3 intelligibili. CCorrelari u.Quo fit ut ei' id impassibile existat:illud vero passibiletum susceptiuulet potentia tale: qaelia sunt actu intelligibilia. Ram ut sensus ad sensibilia: ita uellectus ad intelligibilia.Sensus aut id impatibile e. senis sationis effectim. io vero passibile: sensationis susceptim. 6 CTertia. Rem male a bandum est Anaxagore dictum in tellectum esse imi et inullam natura: spem certamdeteris minata precipuaque bfegSic ei fiet ut facillime ola cognoscat:qui Oim spes potentia retinetinullam intusa priam retinens: que extraneas et aduenticias excludatomus a feocto apparens:a biberet extraneum: aliis. obstrueret adita' si primu correlarium e fit stem ut cum ante intelli αre nimii em actu habeat que intelligit est em purus imi tu's duplicis se prodat esse nature:cuius bee agensi hec possibilis nucupari potest. Et de eo loquor quo anima instelligit atq3 contemplatur:et non delima inandiuirtute:ad quam nonnu* idtellectus transfert vocabulum.gSeca