장음표시 사용
501쪽
ue somno et vigilia hec eae inquirenda.quid Oticurus sinit
an corpori et anime comunia. I
Bd eandem animalis partem: somnu igiliam punere ΣEomnii et vigiliam nem corpori neq3 animea pria esse: sed virisq3 comunia. 3Que solam vegetandi virtutem habenim 3 somni neque vigilie esse capacia. q. Mullum animal semper dormire aut semper vigilare: neminum dormire aut vigilare. sanimalia omnia gressuia volatilia natatilia:somno pariticipent. 6 Rulli planta*:b passionii altera attribui posse. γRnimalis in somno oes sensus esse ligatos. 8Somnu et vigilia passiones esse lacrus. NSomnu non esse:sensus sine operatione essetnem novit sensibuslneq3 oem sentiendi impotentiam. io Somnu:salutis arilium gratia existere. is Eligiliam manme finem attingere i2. Omni aruli somn'ex adluctione necessarius existat. i3 precipuit somni effectivii in sanguine preditis esse cor: in exanguibus vero aliquid cordis emulum. M. Non oem sentiendi impotentia esse somnu:sed eam quam prestat alimenti evaporatio. is Somnu maxime a cibis a3ficisci. iis os pueris et nutricib' epota vina no conducam. σSomniculosos esse: cultas babente enasis muloes et qui capite sunt pregrandi. is aediuerso venas patulas babentes et melancolicos:soporulentos non esse. is Quid somnus. 2
Quomodo post cibum vitiores somni ingruant: et cur vina soporifera sint: timimal expergisci cum concoctio absoluta ad fineq3 deducta fuerit. zz
post bec de insomniis agendum esse:et cui anime parrisint asciscenda. 23 Insomniu non esse sensus passionem. 2
502쪽
vnsomnia .intellective paruWaffectionesi opinionesve cis ῆam asciscenda non esse L mnsomnia sensualis potentie passiones esse:quatenus is Inaria aphantasticaue est. 26Quodlibet sensibiliu genus: unde somniare possimus μω
Sensibiles formas alimdiu 1 exteriorimus sensuu opificus: ipsis eri a sensibilibus ablactis remanere. 28 Sex huius rei signa. 29 Sensum paruo* sensibilium differentias cito psea iure et nomodo intus:sedet extra aliquid agere. 5o Qui aliquo affectu perturbationeq3 aguntifacile circa seno sibilia oberrare. 3i pro qualitate perturbationis atm morbuhunc errore masiorem minoremue esse. 32Mon modo pcipuam sentiendi vim simulacris in vigilia:0 et impensius et acrius in somno feriri. 33 Interdum in somno limpida fieri somniat interdum turbuissenta interdum nulla. 3 Hos semper insomnio falsum iri: nisi in nobis particula ea qua somniamus iustior esset. 3 Sicut vigilantes ob plumationes falli contingit: sta et nos sepiuscule in somno falli. 35 Quid somnium. πCur sint 4 num quitas lanient inuitas et sint qui ad multas etatemnuo somnients 38 Diuinatione esse que a somniis colingere solennem plinais citer obsistenta:n-3 temere assentiendu esse. 36oivisio somniorum Omedam somnio* pro causa queda pro signo quedam pro accidente haberi. ISomnio* Φplurima mendacia esse. ΦΣ Ronfieri ut somnia celitus aliquo insporante deo:missa sint. Ron esse mirum pauca euadere facta: p que in somno conspici utur. Si quando somnia quorum principia non habemus nobis alicuius euentus prenunc a sint: hoc fortuito et nullarone nature comitu.
503쪽
mane passione incietibus atmidoctissimis euentre. 46
Cur quida mentis excessu tentati futura poscat. De amicis et noe mane recta soniare euenirer omelancolicos ad divinandu et comectandu futura: Opressoris esse nature Sptimu sonis* coiectorem eum esse:qui acutius re* imagines uspicere atque discernere valet. so
Iacobi. f.Stapulen in librum de somno et vigilia et de divinatone per somnia Aristotelis o inbrasis
mimi cap . be sono et vigiliano
A, mo somno et vigilia duos eo
tria cap. primu sex coclusiones.duas raπtiones ad secunda.vnu correlariu ad trias et duas rones ad qrtam CDrima cocluis
sio.lae sono et vigilia hec se co derada offerunt:quid sindoeius sinuan c stan aiexpuatan colatcur aialibus accidant an omnibusian aliqua solo somnol aliqua sola vigilia alia uero neutro potiantido insonsulan dormientes interdu sonient interdu noxan po tino semo sontem ' quiete soluta no meminerintlan in detecotingat futura preuidere: et id soli hol accidavet id:an natura an temere et euentu aliquo eueniatim deus alio ea sit. si Dis mi de minatis: sufficiens de sono et uigilia de inatio queadmodu polliciti sumus facta esse videbit.Cicta μri eande Malis prem:somnus et vigilia pertinennsi Drio quia opposita circa idem subiectu fieri videat eiusdem repassiones.aet id verum est in in iis que arte t in que natura constant. Eiusdem enim sunt uisus cecitastauditus surdi ias pulcritudo seditasI sanitas egri rudo/ robur debilitas. Atqui somnus et vigilia op posita sunt. Est enim somnus vi priuatio quedam vigilie.Ho ide i ptinet son et vigilia. EScdo. F quo arMincto alido vigilare cognoscim':eodecognoscim'et dormireat alique vigilare depbedi':cu extio
504쪽
ris sensus fungitur ollicis senuiq3. dormire vero:cum e terioris sensus usu puatur et officio.Sensu igi rur somnii et vigiliam discernimus: habentque eirca eans aialis Ptem ut 3 pote circa sensum fieri. Ca erua. Sonus et vigilia neque a. nime neque corpori Opriasumsed virisq3 comunia. CNam sonus et uigilia:ipsius sensus existut. Sesus aute:et ale et corpori comunis habetur. Sensus em actu: in corpore anime operatio estaci quod ianime eaesentire ipossibile est. Son ' igitur et vigilia:corpori et aie sunt coia. CCorretinu.Dinc cognoscitur exploratu que solam vegetandi virtutem alendi augendomin di queadmota stirpes et plante rennesti: neque somnu neq3 vigiliam obtinere. Ila3 ipsis:sentienditicula deestque longo interstitio a vegetatrice facultate distat: etsi etiam cognitu no esset has uires iubiecto et magni αtudine distare.Solius aut sentiendi micule: somnus et vigis lia existur.CQuarta coclusio.nullae aiat aut senast dormulaut sema vigilat: nuli 3 sensu preditu contingit aut num dormiret aut num vigilare C primo.quia et somn' et vigiis lia:passio est nata fieri circa idem ut primit sensum. Ro igie una lamst fiet: altera vero ii . LScdo.Quoarcuque eIῖ nam turale opus cuius si excessum fuerit tempus:defatiscutit et reminutur vires: ipsu3 necesse est aliquado deficere. Atqui oculi aures nares manust pedes a natura opus habenticuius exacto tempore elangue ut uires:ipm igρ aliqua do de ficere necesse Atint vigilia describunt sensuu solutione: ca liberam suis runctioni, tendere valent operam.somnus vero ipso* ligamenidefectu et impotentia ob excelsum uig landi.Est tamen excelsus vigilandi aliquata ab egritudio aliquado sine egritudine:quare et similiter Uoteria duplex . quic4d igitur cotingitvigilare: contingit et dormire. Mamsem ut dictum est agere no possunt aer eontra quaedo dormire contingincontinget et vigilare . Mam dormidio poste rior: gilia aut prior et a pria sensus operatio. qui cis igie si domino somno excitabile est. C ita. Malia certe omnia: gressilia polatilial natatilia:somno Nicipant.C Ram aqti inun genera ut que molli crusta integunt et que malacia n, cupantasopora cerauitur.que vero duram silueamque resta3habent: sensum e perceptum non est an sopiantum, Uaes
505쪽
sum habet .alat enim:per sensum habere diffinimus. me bee oracodermal testeaq3 cute contecta:sensum. Reeterea.quiedd sensum habeti aliqnsensus oparoem saercet: et aliqn a sensus ollatione deficit.Htqui sensus solutoem diximus vigilia:eius vero vinculti somnu. Interdum inis uigilant et interdit dormiunt hami aialia. Eressilia autem mansifeste et vigilare et dormire cospiciuns: et ofectiora volatilia. Tnsecta itidem quibus molles sunt oculi:4bus vero corneoli et duri sunt oculi:itidem. Sed breues eorum sunt somni: quare cum dormiant: id se numero latere contingit. exta.nulli planta*:h passionii altera attribui pol. g Ra sonus et vigilia solis sensu bditis couenire possunt. male aut sensum non habent.Quibus enim sensus adest: et delelatio et tristicia adest.Rulli autem planta* hop aliquid adest:igitur neq3 somnus neq3 uigilia.Et et ipsis assit nutricariatus hoc nimii argui Ram hec alendi virtus expeditius cosopiti in nobis vigilantibus olla sua peragit: qu ad tuasperationes: sensuum adminiculu non reqrat:qui poli' quo, dam mo obsint. Ron igit plante ut alant indolescat i minuaturue:ope sensus egent. Secundi cap.note.
plerotalpennata. Est enim apteron pennaCMombus sonus alis insectorum ut vesparum lapium/eiusq3 generi similiu:elisus.C problemata codidit Aristotelis ex quibus librii cofecitne nucxblematii liber inscribit.
Ecundu cap. tinet sex coclusionesares rones exo unum correlariu ad lasam .si prima eo clusio alle
cesse est aialis in somno oes sensus esse ligatos. si Ram Malium hec sensus omes possident hec aliquo olum ut gustii et tactu. Tactus enim Oim latissime fusushnim omnia alatia tactum ut in iis de anima dictum est. Hi sonus in ossius colimili fit modo: et cum suma immobilitate offundunt. ligant igie quotquot habeant sensus. Si mi das unum ligari et alterum solui:soluto sentiet dormiens.sentiet igitur hoc autem impossibile.CSecunda conclusio.Somae v nus et vigilia passiones sunt tactussi primo qr natura via cuiq3 sensuum:pprium aliquid deputauit. v uisui videres
auditui audire:et no modo boc: sed 4ddam coelcoems patentiam ossius cocessit:qua iudicit se videre audiretolface
506쪽
re gustare tangere:qua discrimen albi et dulcis coloris et soni ζ diuersopsensibiliu genera discernit Idem nullus Plicularist sensust possi potentia quidem vita etvnrus lenior ita queadmodu in conteplationib' de anima latius expremm . Nec aute cum tactu maxime coniugitur. vi a quo nu* s paretur: ab aliis autem separari possit. Eonus autem et v issilia maxime sunt tactus: ob quem hec sentiendi particula ossius adest:qui et idem omibus vel solus adest alantibus. Secudo.si dormitio fieret cr omnes sensus imbiles fiant: pleraq3 Malia nul dormire necesse esset. cuno oriis sensus heant oia:hoc aut incomos CCertio. si tib e necesse ut oessensus limrunt in olla: onabilius contrari si accidere posse videtur ut uno imobili et impotetite facto: alter no sit ipo tens. Drincipalius em potiusq3 sensus ad sentire: m ad defectum se habent.Et luis ita sit: tactu tamen qui pinus est sensuu sopito: compati utur posteriores consopi urum3 omnes.scum vero posterior aliquis impotes fieret: no oportetio eodem iure alios et buc primu fieri impotente. si Correla rium.Ex his manifestum est somnu no esse:sensus sine operatione esse ineq3 no uti sensibus; neq3 omem sentiendi impotentia..ut em pleriq3 anime defect 'uri sensus sine operatione existunt et sine usu. ut in quibusda deliris et amentio diis accidere solet.et dinuta et aliquo sensu capta alalia: imo potentia tendendi habent. et apprehensis nonullis que i collo unt venis collabutur bonites uensibiles.et tame bi oesno somno oluutur dormivive. Sed cum pinus sensuum et quoimia contingit sentire animalia: impotens factus est: si somniis est et no aliorum ullo impotente facto . sis ertia. Soninus: animal tu salutis gratia existit Uriam causarum hec materialec ratiot hec efficiensi hec vero cuius gratiaesta naturam alicuius gratia agere diximus: boni si quide3gratia. inqui queci ,3 no semper continue moueri possut: quies apta intercedit ad salutem. Animalia aute non sempsensibus uti queunt. Advenit igitur ipsis merito aptus ad salutem somnus. Unde vulgo tracta est metaphora viminnus requies dicat: quasi veritas: somnu quietis nomie cen I seri cogeret .gQuana Sigilia maxime fine attingit. Flamsentite et sapere finis est omibus: quibusvnu eop competita
nam bec optima sunt.sinis aute timu requirit. Uigiliis: Diu
507쪽
aute horum inretpote brutis quo sentianti homini quo sopi at et prudentie inuigiletoanme igie vigilia fine attingit. CQuinta.wmiu aiali somnus est necessariusino quide Oio tueseo ex suppositione atq3 adiunctione: si iratura sua sedi salis uarim debeat.C Mam si alat se istaurare et saluare debeat: aliqua ponere quibus alia subinde sequane necesse est. vr si se saluat: ipsu ali op3.Si alar:e cibo vaporeue sustolli necesse est:ex quo necessario coinquit somitus. omni igie aiali necessarins est somnusinon ddem ino sed ex appone si seipsu saluare debeat. CEexta. recipuit somni effectiust in sangui i ne preditis est cor: in exanguibus vero ali 4d cordis emulusi Ram id principiti somni est: aialium principiu est mourus.Sanguiue aute bfitium cor capitis uetrisq3 situ mediuprincipiu est molns.bnt enim omnia sanguine pdita cor: et refrigerio eget.Non bntium autem sanguine Midd emuisium cordis.lintent sanguine carentia ut insecta/totipenta ut vespe apem musce q apterota dictit )alido 'pice cordio: et spiritu interiore atq3 congeneum:quo se nunc attollunt: nunc vero contrabunt.respirantibus aute et sanguineis: spiritus ille de foris est. vero insecta pennata tua volandi strepitum et bombos elidant:boc est attritu aeris ad circundantem inebrana.motum itaq3 trabent circa primum et sensus et motus effectivum omnia:aut a proprio et cogeneo spiritu aut ab alieno. Est itaque notum cor aut cordis emulum: esse somni principium: et non modo somni:sed et vigilie etiam principiu est. Sed cur dormientes agitatione corvis se moueant et multa vigilantibus psimilia opera faciant:cu id sine phantasmate et insomnio non fiat:postea dicturi sumus Cur vero experrecti insomnio p meminerint: non aute3 meminerint operum que vigilantibus similia patrauerint: in malematis causam adduximus. Tertii cap.notesi Euripus pars maris inter phocide et Euboia:qt, septies in dietet septies in nocte refluos fluctus agit: multi nouitate rei et causa no sat compta admiratoem inducissimium ex succo papaueris in umbra exsiccaro fit vis lanifice etsi amplius sumatur moerti fere gloerbe mandragore mas e et femina cuius radicis et pomi grauis odor somnu inducit CT emetuluinuCBiliosis melancoliciCIntestinuslinteis rior. Laeliis atraIcolera nigra.Capituita/est a cerebro hu
508쪽
Q Sinon distillatio atq3 deflux' qui si fluat ad nares co 3alidi cutit:nos mucum narium si ad fauces dicunzBranc on: nos raucedmem.Hd pectus catarroad latus pleuresin.et ad pulmonem prysin. ga et bargus morbus obliuionem et pene inexpugnabile dormiendi necessitatem inducens et ceu leriter nisi succurritur iugulano. CComitiali morbo homo subito concidit et ex ore spume mouentur et sepius viros mmulieres occupat ut C Celso placet. Ertium cap. continet qtuor coclusiones.duo correlaria ad primam. diffinitione somni: una questione: tres vulgatas responsiones et quarta a priam post tertiam. Cfrima lusio. non omis sentiendi impotentia censenda est somnus:sed ea qua prestat alimeri evaporatio.
CaRam manifestu est cum animal sensu3 habeat subgndeq3
et vegetandi virtutem:ipsum a principio mitrimentu susci pere et augmentum . 'Rutrimentum autem omnibus id est: quod concretione pparationeq3 fuerit ultimii. vi in lariguinem babentibus:sanguis in exanguibus vero:quod sanguiniBvice gerit.locus autem et conceptaculae sanguinis suriene: quarum piaclpium cor existit. ut ex determiatione manismie qua membrou dissectionem dicunt dilucere potest.et susceptum alimentum in ordinatum ventriculum evaporat
ad venas. ubi ut aiunt in iecinore permutaturiungiturq3 isanguinem:a quo rursum fluit ad cor ubi completissimam iabsolutissimaq3 sanguinis natura accipit. a quo per ven asdiffunditur et unicuiq3 parti vi oportuitu est) distribuitur. Ged quid ho* sit:in libro de alimento abunde disseruimus. Hrq3 dum bee geruntur ciboq3 in vapore soluto:vapor ille sustollit Sme et tale aialib'mest calidu: natura i subli me ferr)mo cerebri frigiditate refrigerat et psistit. arq3 it ιEuripi more refluit ad coxquo quid refrigerato obrepit sonus. nubilat ean sensus: nutq3 sua* opationu i temes. Et est demetia Eut stragulat5e ut in iugulariuuenau 'stris cloe ut emortui et aia defecti cadui ip a sentiendi ueniannuli' queamos dixim' appellabit sonu: laesi ptrouersia sit ipis ut emortuis iacetim filania pharasmatam fieri. Raqui his grauissimo* mo boς generiin tentant et ale extincte spem geruntidicunt se multavidisse. Sed dicimus. si cum 1 morbo tententur contingat eos dormire: nichil prohibere insomnium et phantasma fieri. Sinautem non dor is
509쪽
mire coligatineq3-isoniu vllu ee pol.Ro igε ola impotentia sonus esse censenda est:sed ea qua alimeti vapor ministratsi rimu correlartu. Et hac quoq3 deca maxime insonus a cibis a ticiscis viam a cibo multus vapor et corpuis lentus educis sursu.illic aute cosistens grauedin at ipse fusiq3 langorem .d cum se rursu ad cor obruerit atq3 receperit:secum calore repellensa fundum gignit somnu.Qs auteita capitis oculo* et palpebra* grauedine faciat: indicia sui somnifera ola:siue esculenta sint siue poculenta. ur optumi papauerat mandragore temetu3 fatigatio multalmorbusui febris et lethargustinfatia fatigatio enim multa: dissoluit ipbetq3 dissoluta:uice incocti alimeti.nisi s liquae frigidus
sit sursuq3 non ferat. Et morbus potissimum qui ex calido nascis et humido:* mria excremeta humida sursu attollat.pvuli aut:* caput alio* inebro* a portione maximu babear: totius multiq3 alimetiti et illa etate augeant capax, Pro opter hanc cam hec eras comitiali morbo qua Epitepsia vocant)aptissima est. Est enim epilepsia sono psimilis. et 4 ita corruunt:cessante ala et sensu dormire videns. Dac de ca buius morbi initiu3 in sono est. Et sunt qui in sono boe morbo arripiunt in vigilia autem nom* multus sursu cum alimenti vapore in somno spus efferturiqui reciprocas spiritui. alteri sursu alimentu attollenti obvians:uenas intumescere facit ale et respirationis meatus occludens.Et hec spiritus occlusio et strangulatio :comitialisIregiusi ac diuinus morisbus appellatur.CScsm correlariuQuapropt pueris et nu πtricibus non conducunt epota vina. Ram spumoso spa abstdant:potissim nigrum.Et paruue refert an nutriculetan puelli ipsi vinum ebibant:nisi aqua dilutu si Vmodic 3 suma uero* enim sustiora plurimu cotinet cibum.qnquide reliqua:magnitudine et excremento sicut dictum est) superant. ut longo tempore caput cotinere nequeantiet sex mensiu intvallo collum rigidum et inflexibile habeant. Et bee ea esse potest cur fetus et in matrice infans quem embryon dicunt illic quiescat: suntque iterum pueri ebriis persimiles: q' viris q3 larga humoris copia:superiora confundat.ESecuda co elusio.Soniculosi sunt:occultas habentes venas/navit et dcapite sunt pregrandi.CIlli et ipso* anguste vene:eleuatorum vaporum non facile prebeant remeandi descensum. N
510쪽
vero . eapsus amplitudo:multam recipiat evaporationem Arandia enim capita: diguo oppleri nequeunt alimentotos iis uisq3 exaturarι copiis CTertia. Ediuereo quo* vene sue patentes quique melancolici sunt soporulenti no innig aRahorum amplitudo venarinfacuem prestat evaporationis relapsum/contrariaq3 strictarum ouaturmisi altera iteremat causa.Siliosi vero:* natura frigidii paucem ob ouum in restinum calorem evaporationis existunt.loinc auidi et edaceo sunt:* cibo quo vescuntur non fruans. Ram bilis arra digestiuum frigefacit locum et coryis oleo:ubicunq3 existatio a quibus talia humor enasci debeat.CDiffinitio somni. Ex his liquet somnu esse quanda sentiendi impotentia:alimenisti vaporibus in cerebro refrigeratio: interno multo calore icorde reuocato atm reciprocato aflam dormituri ut dictus est)multus est motus: incipitq3 vapor frigescere. Et cu misior ad ima retundis .frigescut palpebreffrigefacte grauescetes decidunt supioraque in somno frigent et circunquaq3 corporis extrema: interiora vero calent et corporis trima ut pexi des.CQuestio. Duo post cibum altiores somni ingruant et cur soporifera sint uina: I lon enim id ronabile vides: nam somnus a frigida nascitur causa.becaute sunt calidassisnic sistioni uulgatas adhibent solutiones. linanc primusicut venter inanis calidus est: cibus autem replens descemi ipsuefficit frigidutita capitis pori et loca:sursum lato vapore rei sescunt. Deinde banc. Sicut perfusus aliquo istillato vapore calido protinus inborrescidiremoreq3 concutit: ita cal ditas sursum lata infrigidat.Et quod natura calidu3 est: lavescere et quasi horrescere cogit Tertia banc subiungunt. Queadmodum gradi lignorum strue suffoca ignis:ita multo cibo ingesto confundis et hebetascit internus calor et noprius sursum balat Φ paulatim suppeditata et evicta em riorum copia..ed vidi cimus non ira euenit somnus. Euenit enim reditu corpulenti bumoris:quem calor in sublime per venas sustulerit.CM enim eo loci diutina immorari nequeat:congelascenat aggravansq3 de capitis arce deorsum pellitur.Et primum oculi marcentes decidunt et rectis animalia stare nequeunt vestigiis: sed ut deuacillenticorruant m oportet.aer solus homo stratus/affusus / euictus sopore iacer: et animalium solus erectus incedat.et primum colla.