장음표시 사용
491쪽
CSensus sensus extericuCSpectrumi simulacru.C Rbst de dicitur Monius marcellus testem adducit distoricu Sisenna et apud C Celsum frequens vocabulum est.
miniscentia unicum corinet tractatu. duo continentem cap. orinati octo 'clusiones unum correlariu ad quintam. duas rones ad sextam.una qstione:eius solutoem: tres in oppositum rones et ea* solutoes:et qt or correlaria ad septima.Caprima coclusio. Peterminata est quid memoria quid memorarit a pler quam causa3 ειυcuius anime partis passio sit. eadem fere de reminiscentia determinare expediet.Castam de memoria et reminiscentia memorari et reminisci: prius nos determinaturosa mi, simus CSecunda.memoria et reminiscentiasmemorari et reminiscimon eadem sunt.CHam vi freqnter memoria valent qui tardo sunt ingenio: reminiscentia autem qui celeriores acrii solertiq3 discut ingenio. CTertia.Expedit discutiendum q memorabilia queue memorie sint obiecta. Qina obiecta nobis notiora sunt: idq3 cognoscere difficultate af fert atq3 dubitationem KQuarta. memoria neq3 futuropest neq3 presentium.g assam futurorum opinio quedam est
et spes et quedam speratim scientia quam prelagi canaldiuinativaq3 quidam dicere solent.'presentiu autem sensus est Ipso enim neque futura neq3 preterita cognoscimus: sed dutaxat quod instat atq3 presens est. C Quinta. emoria preteritorum est. atam eum quid presens adest vi cum quis presens aliquid intuetur: nullus ipsum memorari dixerit. Req3 cum quis confrderat et intelligit.sed dicent illum se sum habere:bunc vero bpe scientia.Sed qui memoratur cusensum et scientiam sine actibiis babeat: dicit se memorari se hoc olim uidisse boc audiuisse hoc sensisse se didicisse triangulum tres duobus rectis equales angulos haberelmes morariq3 se hoc vel illud contemplatum fuisse. Et quoti
492쪽
enscund3 memorari nos dicimus: semper preteritum amicimus t utimurque his au t consimilibus verbio .prius vidis prius audiui sensi intelle . Est igitur memoriarum. CCorrelarium. Unde fit ut memoria neq3seninstitneu3 opimo. Sensus quidem non erit: nam sensus presensi est opinio uero:quia et ipsa futuri est. Sed memoria ut dictum est alicuius horum est cum factum fuerit tempus ambabitus aut passio. s acti enim et cuius iani tempus abuti
actuu est:omnis memoria est.Sensus aute presentis. 2 opinio et spes futuri. CSexta. Eola ea que sensum habent reis ous 3 sentiunt: memoratur. et eorum quorum non dabuerit sensus:ipsa memorari non contingit.C rimo quia memoria meteritou est:et eorum spectro simulacroruq3:que ima
rimus nucupauimus.Sed de phantasia et imaginan virtute satis in iis qui sunt de anima dictum putamus. CS3 dubitatio suboritur. Si memoria talium esset spectrdi sent uali 3 alabantasmatu ipsa intelligibiliu non edet. C emoria per se precipui sensus quem abditum et interrore dixi mus passio est: ad quem hec sensualia phantasmata spectat.
ctui Quod Eeoinetre euenit describenti Cum enim nulla ei
sit opus certas determinataq3 quntitate: certam tamen' terminatast, describit Φtitate sta intellectui inuis ei re mittatis imunem intelligere satagat protinus moles quantiaetasu 3 obiecta assurgit.Et si quatum determinatu ipse obie ctum situpsum indifferens nulloq3 certo mensu de, initumi atq3 terminatum protinus apprehendit. Sed cur sine dimesionei finem temporis tractu et successione nichilo vix i' bis occurrat intelligendu:alio disserendii est loco.CEecu do.quia si intellective partis passio esset aliqua: mulsa am: malia que neqb opinionem neq3 prudentia habent: imo nulla alia ab homine memorarerur. Atqui nunc multa alia memorari videmus. Est icitur non intellective partis auctritus passio aliq.Sed ut diciti est pini pciputque sensus grueptia. Ro oia Malia: meoria pdita sui.gassa no oia tuta senis sum babet: vi prius sentiant et posterius que sunt in tepoZe.
493쪽
memoria autem eorum est que no modo tempus ut mis Itiant:sed prius et posterius.ut que cognoscunt aut vidisse iaudisse didicisse/aut aliquid talium ubi simul prius et posterius apprehendunt. Hon igitur ola animalia memoria sunt medita.CQuestio. Cur simulachro pitte: rei plerite et abseis iotis memoramur speciei aute nobis pntis no memoremur gaResponsio Elt hanc diluamus questionem id op reciuest pnoscere: exteriore sensu moto simul cra queda3 vr pictures vi sigilloro impiuiones in corporea arte sensui interiori famulante afformari atq3 reponi.quo* memoriam diximus habitum aut passionem esse:et ad que ut i arcalvi in Omptuarios mesauroque recondita et ad functiones illas seruata: se imaginandi virtus conuertit quotiens meminisse memor rique volumus.Sed ex bis videri potest memoriam astomati simulacri esse:er non rei absentis primo quia si memoria ita fieret: ipsa sentiendo fieret. quod autem absens est no iatimus:sed qs sensui obiectum/piisq3 est. Secundo.qa spessimulacraq3 quibus memoramur:picturis et figuris similia
fecimus.loo* autem est sensus.et memoria parans hec itueriir:et non absentia. Tertio.qua rone dicas memoria absolis esse vimq3 illam interiore3: rem absente memorari. eaderatione rem absentem et videre et audire coliteri licebit. Sit
cum quis rei preterite intuas imaginem vi animal in tabuisla pictum.Clois hanc subnectimus responsione. Sicut ictest quod in tabula depictu est et animal vi imagomo tamen amborum eadem ratio e:ita idem est q6 in nobis malasma est et quod alterius est imago:ratio tamen altera est nam visecudum se con*deraturispectaturq3:phantasma dicis que admodu qui solam in pariete pictura ut Corisci imaginem intuetur et nun* nouerit Coriscum. et animal pictum vi tale animal .ut vero ad id cuius est ipsu coferimus atm comis paramus: no sc6m id quod est sed vi imaginem apprebendimuJ.Itaq3 cst memoramurapsum pbantasma no vi vec et phantasma:sed ut imagine3 absentis rei deprehendim uoloinc potius rei absentis o nobis pntis simulacri: memorari dicimurC primum correlartu. minc fieri dinoscitur cur debilis et infirma sit memoria iis qui egritudinibus aut etatis fluxuun motu et agitatu cotinuo sunt. et quibus frigidis duriusculi et corneoli sensus existunt.riam motus disturba
494쪽
tio:lii Iam impressionem impedit.perinde atq3 si 'gulus
in currentem anem demerseris:effigsem non relinquis. Et
nimis frigidiuvi antiquata edificias quibus picturelimas. nes 3 ob vetustatem oblita atq3 deleta sunt)simulacris ierauandis sunt inepti .murorum vero et conteorum sensust: oressionem ob rigorem et duriciam ut neq3 lapis sigilli inil
infantilem etatem degum in quisos esse necesse est. Tlli enim propter augmentum in eontionuo motu agitatuq3 sunt:bi vero propter decrementum. gTertiumraui etia3 cite velocisque apprebesionis enmuquiue nimium hebetes atq3 tardi:male memorari consueuerunt.*lu quidem et plus equo bumidi sintiphantasma non retinent. Di vero et duriores equorimpressione3 non reciesunt gQuartum. Rursus frequenti vin euenit ut cum rei qterire nos subit recortatio : dubii ancipitesq3 simus an rei ita facte memoremum. an alia occasione nos sentire coligat
Ram phantasma pler 3 fit ut imaginabile solum:aliquando vero ut imago et memorabile.Cum autem vi imagineile solum apparet:incerti sumus an tale aliquid factum viaerimus aut audiuerim':et discursu rocinatoeq3facta plEq3 nos reminisci contingillet huiusce rei deprehenderedinem:et ipsum ut alterius cognoscere imaginemgocingit etiam contra plerum ut cum rem factam nonulli intuiti nolint sed phantasma: se rei ita facte memoratos puter ueadmodum in Antipheronte et iis fere qui extasi et excetur mentis aguntur accidit.Tllic enim phantasma vi rem facta narrat. Et hoc est cum phantasma non vi pbantum et imagiabile solum con*derent: sed vi imagine:m3racta nofueritαum vero ipsum ut imagine capianti factaq3 res stafuerivet credsit se memorari: a cul dubio memorant Luctaua.raeditationes reminiscendo memoriam conmmant ruentur et saluantsi meditari mi hoc pacto nichil aliud est: Gebro imagines repetere atq3 recurrere vi imagines:et
non ut in se spectra simulacraq3 suntod enim faciendo uomanentior/diuturnior promptiorque paratur memorie dabis bitus. meditationes igitur memoriam tuentur et saluant.
Sed de memoria quid sit et cuius sit est enim primit preciispuim in nobis sensitivi satis abundem di mus.
495쪽
Cmeminisse memorari. si Domitiola lanus. Nommolatinum .vianus sirecum. Ecundum cap.continet decem conclusiones.quais
tuor questides post quartam.tria correlaria ad priomam questionem.vnum ad secundam. et tria signa ad decimam. Caprima conclusio.De remiscentia nuc agen is dum est. Criam post expletam de memoria determinatios necisue determinationis locum requirit. Et prius ea poneismus que comunibus ventilatisque rationibus: de ipsa vera esse comprobata sunt.CSecunda. 4Reminiscentia neq3 me i morte resumptio neq3 disciplineassumptio est. si Demo, rie quidem resumptio non est. Istam ea optime fit semper presente habitu nullaque facta obliuionis interuentione: noautem reminiscentia. Req3 quidem discipline assumptio e. Nam cum quis primum discati disciplinam de recenti accipiat: non resumit memoriam: neque unam quidem. neque sis mul memoriam accipit. Nam memoria babitus aut passio est: cum factum fuerit tempus. Biqui reminiscentia non uine memorie resumptione fit: fitque simul cum ea memoria. Non igitur erit reminiscentia discipline assumptio.Et licet eorum que nunc scimus memorari contingat per accidens: non tamen per se contingit ut nunc scita. non enim factum est tempus.sed memoramur nunc:aut vidisse aut audiuisset aut passum fuisse aut aliquid simile. CCertia. stura ad is reminiscendum Φ ad discendum et memorandum requisita sunt.CIRam cum fit habitus: discimus. et cum sinio babio tu alicuius eorum que facta fuerunt recordatio subit: meo moria paris. Id aut remiscentie no satis α' et meoria pc dere et memoria sequi oportet. it ei h cum preteriti alicui memoriam ytim tenemus:partim vero memoria excidim oblitim sumus, et cum ex parte illa sana iterum in oblitelment 3 coli se pariis:m memorie resumptione atque dirascentiam venimus: tunc reminiscentia facta est. Contingit siquidem eundem bis idem discere ac inuenire . itaque benedictu est memoriam precedere: non quidem omnino ' partim memoriaq3 sequi.nam simul resumitur non qui de omσnino: sed quod a mente collapsum fuerat. Differt igitur ασ
496쪽
miniscentia a me5ria et a doctrine aceptiociet plurist egeat. Couarta. Remmiscentia ce rerum natura nascitur.
tatus anime ita se habentur alter alterst Obari ut hic motus post illu3 fiat. Quod si ex necessitate id fuer2ouo modo ignem sequitur calor et lumen splendor.et illius memineris:et huius te meminisse necesse erit.Si contingenter vi ex consuetudine: ut plurimu3 ex primo moueberis in secundum:et ex secundo in tertium. Et qui velocius cosuescunt consuetudinemq3 sibi parar utpote qui semel in facto memorari reminiscique aptiores sunt. qui vero tarmetus ut qui pluribus motibus factis ineptiores habetur. Cotingit enim quosdam semel videndo magist diutiusq3 meis
fui alios eisdem compluries ossis. Ex tali igitur
ordine facile memoria paratur. Cum enim reminisci voluismus mens ab aliquo primo excita in altYm secundum eo suetudinem fertur:et iterum in alterum.inuestigamusq3 meditantesinunc a similisnunc a contrario nunc a distat: nuca propinquo.Et cum ad motum rei quam querimus deuentum fuerita reminiscentia paritur. Et cum ab hoc inceterit aut ab illo:motus plerum eosdem tiruenit quandom diuersos/quandoq3 totos/quandoque partim.cum vero ab illo is uestigare occipitareminiscentia nulla paraturiet non perducit suorum consequio motuum ad id quod petitur. at in ita non inuestigat sed aliunde orsus: consequitur quod desideorat reminisciturq3. primo enim babi :cetera nexu quodaei quasi vinculo colligata ad seriem confluunt.Caerimustio.Sed questio incidi cur plerum eorum queocul multo 43 distantia sunt tempore:bene reminiscimur. eoru3 vero forope sum ut me hesternus peperit dies: reminisci neqm . CImoc certe mirum non est:neq3 aliam zdiximus adducere oportet causam viam ea que a nostro Hismoseae absuret uue multo ante didicimus: quoda3 accepto motus initio in memoriam se reuocare solent. Dabito igitur moru3 principio: cui connexa et consequentia sumque ad illa perdu . cum quod ex consuetudine dinmus euenire procul absenotium reminiscimur. Hon babito autem eoru3 principio que ope sui ad querconexa et coseqntia nos uducat:eoru bauacuam reminisci possumus C primum correlarist. Dic fit ut oia remiscetia pncipio ex quo pedet bito: citimetopriem
497쪽
absoluatur. Sicut enim res secundu consequentiam adinsuicem sese habenti ita et motus. CSecundum correlarium. sit etiam vi que bona ordinationestaspositioneque diligenti notata sunt:facile memorentur. que vero confuso ordine invitum congesta 3 cumulata sunt :difficileret mathematicas' ordinem bonaq3 seriem seruent:facile sunt remiscibilia. sin ertium. Ex quo etiaue cognoscitur differentia inter rei a minisci:et iterum discere.IRam qui reminiscituria seipso mouetur. et ex principis quodam incolumi investigat connexa et iuncta principio. Hui vero discit: no ab se mouetur sed a preceptore docenteue.neque quidem adhuc memoras. CSe x cunda questio. Cur querentes reminiscirid non possint: qiremes etiam aliquado possintcgId euenit cum multa reis uoluudmotusq3 efficiunt: neq3 veniant ad eam motione ad quam remiscene motus sequatur. tunc enim reminisci ileqσuΠr.Cum vero accepto principio ad eam perueniant motionem:possunt. 4Reminiscutis em queadmodum dictum est)4 talem babent facultatem et tale auspicatur principium: cui' nexa et consequetia ad motione rei petite perducant. CCor I retarium. quo fit ut qui ad reminiscentia celer esse cupit:pncipium tale sumere debeat cui loci respondeant ocos diacimus aut coniugata similia/aut contraria. aptam id causa erinvr cito in memoria alteri ueniamus.Exempli causa. ex lacte venimus in candoret ex candore in aeras ex aere in humorem ex humore in autumnu ex autuno in bruma. bocem tempus supponatur esse quesitum.Et in orni genere:*
in medio est aptum videtur posse sumi principium: quo inruento faciluma compertu sunt reliqua. ut si bis litteris albici GDg certe respondeam notiones: inuenta media litotera o si non est que petitur: ad e/ad se ad g pervestigandate conuertas.quarum si nulla est quam queris: retro facile te conuertis ad Gad Nad a:ubi quod queras inuenire posssis. si Tertia questio. Cur ab aliquo principio orsi etiam 26 apto:aliquado remiscamur aliquidovero mime: sistoc ideo est qr diuersa connexa habeat consequentia: quoru hec ad petitum perducunnilla vero mime. rapimurm ad id ad quod maior nobis consuetudo facta fuerir.igit si O pncipiae pocedi ad f et ad arsi maior usus et psuetudo ut ab aliquo
498쪽
s et non f . Quod enim ab antiquo non est inconruetius m. ios 3 consuetudo iam ut natura quedam est. Et que speqnter intelligimus:cito reminiscimuriet sicut natura boc post hoc est: sic et operatio huius post hoc facir consuetudineminaturamq3 parit.gQuarta questio.Cur reminiscendo obo in errare contingit. si Sicut in his que sunt a natura oberrais re conti tigit:et aliqua temere et a casu euenire:It i in reminiscentia accidit et natura I et consuetudine qumta. et ma io in his que consuetudine : ubi non apte consequenaetiam seruant oberramus. vi cum alicuius remiscivolumus alterum oro altero * similitudinis forte nomen simeat a civimiis r cu aprotagore reminisci laboramus: 'imagore nomen subiti credimusq3 bonam nos remitus centiam inois e llimurq3 atq3 erram'. gQuinta conclusio. Hd meis morandum et reminiscendum : summopere ten pus mss oportet.aut vi certa constitutaque mensura derintimaut ut tcertum atq3 indeterminatuCHlioquin nos non potius memorari aut reminisci dicere possumus:* qui phalasmatin
tutosincertolpturi minori mullo foras egresso.queadmoducredebant radiis ab oculis emissio visionem fieri. L asta de hac uirtute: et intelligentia idem subit iudiciu3.Intelligeria autem magnitudinem staturalincertaimaioremi minore pro laici trilichil extra fundcii do mittendoque. Mam non minus magnitudine no existente eaa spicit et cosimili notione et nistu movetur:atque magnitudine pnte.et O nuru ipsam Ephraisam:aut maiorem aut minorem aut intra aut extra emugit. facit igitur imaginandi uirtus in sua sede de tempore imisciummon egrediendo aut aliquid forasorundendo.gis prema.modus qui rebus et notionibus accomodat:cosimiali proportione tempori accomodandus est.Castam vi inor res se habet ad maiorem: ita minus tempus ad maius.et vi tota res ad totum tempus: ita partes ad partes. Trigoni rerum memorandarum et temporum.
499쪽
Ut esto a b c temporis triangulas quem equintanubiis uncis in signis die fg seco. Esto deinde d i h minor triangulus mim: quarum simul cum tempore notiones coapprehendinius. Sicut enim L l, et h i ad k leti m: ita quom c aer a b:ad c d et v e. Et qui apprehendit L l :simul apprehen idith naei percurrit tempus c det c s: ipsum simul sentiens. in ita sempera portione quadam:particulis trianguli re trianguli temporis particule respondebuntModus igitur rebusinotionibusq3 accomodatus:simili a portione et temopori accomodatur. octauaxontingit dupliciter labi et
a recta memoria et remiscentia deviare. Criam cum rei pa siriter et temporis fit motus et apprehensio:recta memoria e. Cum vero id putetur fieri et non fiat: recta excidit memos ria..eadmodum si aemoctatis memorari putas .cum no nocratem sed aemopbotem tenes Itidem recta labitur memoria:cum te memorari no putas similis somnianti:cur
tamen memoria sit. Et coringit rei cognite modo cerrum te
500쪽
ons adbmere:vt cum memini me aut heri aut nudiustertius exercitasse. modo vero indefinitum atq3 incertum: quea modum plurimi rem factam memoria tenentes dicere comiiueuerunt. factum memini : sed quando nescio:-defini. tam certam temporis mensuram non cognoscant. sti Canona. Reininiscentia et memoria differt. Caprimo OR' differt.* bene reminiscentes: coiter male memorari vi pridiximus cosue rut.et memoria reminiscentia tae prevenuri CScso. 4a reminiscentia solis homus cocessa estgmecia Reminiscentia passio comesia multa sutidicia
si rimu O et phantasmate egeae cotingit quosda pleruq3 turbari: eum reminisci nequeant. ut melancolicos quos maxime mantasmata mouent) cu diligentia atq3 attentione reminisci conantes: et non potentes quide3: neq3 corporeos
motus sedare. vi neq3 qui lapide pepulit sue amplius potestatis ipsum sedare non est. Turbane etia plurimu 4bus se sorium bumidii est: et ipso agitato non quiescat: donee oesmotus ut in recisia cedentes absoluant qacile enini moto recipit et hinc modica ira aut metu tentati statim s cadescutam accrescit timor ultro:* motus sedare nequeat inceptos Estq3 hec affectio psimilis melodiis. ut cum cantores emodulati sint:ipsis silentibus et nolentibus concentu reddi: neentus it reddi Datq3 it audis harmonia. g Selm.Superiora grossa babentes:peius aliis memorari solent. mul tam enim grauitatem bnt:acceptoq3 pncipio baud recte obsensorii diffusionem ad id quod reminisci laboran cediit. CTertiu est et senes et pueri male memorant atque remiscutur illi ob decrementi motu3:hi ob motu augmenti Sut enipueri ad longa etatem a ranis quos Domitiones dicimus persimiles.Sed quid memoria cuius pare anime sitscuiussit obiectitque animalia memorentur. Et eadem de reminia scentia abunde dictum satissit. Libri de memoria et reminiscentia Aristotelis finis.