Commentarii de rebus in scientia naturali et medicina gestis

281쪽

Fasciculo decimo I. experimentis monstrat p. 291. Doctiss. VoGLERUS , arsenici, praesertim alcati fixo

soluti, usum in praeparandis potissimum ad tincturam linteo ac gossypio, siue cum alumine, siue cumferri vitriolo misceatur, egregium esse. II. Cl. LogWκ in parando hermes minerali lixi- p. 293. vium causticum aqua temperatum propria experien tia ductus commendat. III. Clari cRELLIVS pergit in recensendis ten p. 3o2. taminibus, naphtham nitri breuissima via parandi. IV. Cl. NADwκΗK sal in aedificio quodamm0n P. SI 3 tano dilabente Hercyniae essiorescens, terrestribus particulis adhuc inquinatum, esse nitrum cubicum suo in examine deprehendit. V. HoFFMANN de sale succini adulterato loqui p- 3I tur, et quomodo mixtione sal succini, aeque essicax , ac verum, parari possit, tradit. VI. Dom. HUΥH hygrometra harmonica valde p. 3a .

sensibilia ad humiditatem, calore autem et friSOro non alteranda, Ox cute tenui parat, et pretiis bio definitis vendit.

Ill. wir KE fila vitrea memorat, quae in ulti p. 328. mis incendiis Istandiae lacus eructauit. Cl. CR κ . p. 374. La Us chemicos excitat, ut in phaenomena illa inquir ni, quae subitaneam spiritus nitri cum spiritavini commixtionem sequuntur, et monumentum immortalis BERGΜΑΝΙ additi Fasciculo undecimo I. B. Η ΕΗ MAN aliquas in P 387. seruit mineralogicas obseruationes, v. g. de terra

ponderosa serata ; de illa specie spati ponderosi

monticolis Freybergensibus nomine Mungens nisi nota, de lapide Altenbergensi, minus apte inesser&hqri dicto, quum centum eius partes s 2 argillo' Pur ', 4 6 terrae siliceae, et et aquae contineant; do

alio Altenbergensi lapide ad micas potius spectant cuius

282쪽

euius Ioo partes Ao terrae siliceae, s magnesias albae. 46 argillae purae et nouem magnesiae nigrae ferriserae continent; de tribus eteolithi exempli; Suecicis ad chalybem scintillantibus, quae plurimum terrae siliceae, praeterea argillam, terram calcariam, et pauxillum aquae continent; de terra Anglorum Loam, quηο ex Που arenae pulvereae, et argillae parumper serriferae constet; de alia, Wad, quae praeter plu imam magnesiam nigram, jθη terrae siliceae, et as calcis plumbi, et terraeponderosae Contineat. P. 4OI. i I. Dexterrimus SCHOENWALD numerosas terras earumque inter se mixtiones igne examinauit,

eum in finem, ut, quae optime vasis fictilibus Stetn-gut notriine venientibus inserviant, inueniat; ita v. g terram figuli nam albam cineribus solis, vel gy'so adhuc addito mixtam, ea ratione, ut terra triplum vel duplum essiciat, egregiam inuenit; potest etiam loco cinerum lithargyrium vel vitrum album sumi; multum etiam ad bonam vasorum indolem fecit sal ammoniacum fixum, quo in aqua dissoluta humectabatur terra. p 411. III. Doctiss. TRAΜPRL pluribus periculis ostendit aerem inflammabilem, siue meracum, siue cum aqua permistum, quacunque via in canalem cibarium perueniat, neutiquam nocere. P. 429. IV. Clari W s E ca LEB chemicam exhibet analysin steatitae Baruthini; in uncia eius terrae siliceae un- ciam dimidiam et grana quadraginta, magnesiae albae drachmas tres et grana octo, et calcis serreae grana duodecim deprehendit. V. Cl. WEATRUM a narrat, ab insuso vitrioli oleo nigro magnesiam albam ustam in vivam flammam exarsisse; ab infuso fumante nitri et salis comminis spiritu valde excalescere.

283쪽

Ill. DKLaus de petroleo Tegern seeensi quaedam p. ψ36-

refert. Cl. WESTRUΜΗ pro tartaro emetico nitrum p. 4 6

antimonii ex antimonio diaphoretico et sulphure parare suadet: Huic fasciculo demum b. GAuuia P. 672. vita adn a est. Ultimus denique huius anni fasci ius. I. M l. p. 483. AcHAN Di pericula continet, quibus indolem aeris, ex inflammato puluere pVrio, ex decrepitante pulvere fulminante, nitro cum carbonum puluere, et nitro cum ferri scobe permixto, eructati eruere tentavit; priorem et alterum ex partibus sere aequalibus aeris fixi, et aeris nitros impuri, tertium ex duabus partibus aeris inflammabilis, et una parte peris fixi, quartum demum ex tribus partibus aeris ad phlogisticatum accedentis et una parte aeris fixi constare putat. H. Doctiss. vos LMRus docet linteum et gossy- p. 497 .pium coccionellae ope eleganter rubro colore inficere; imbuit primo telum aut filum per medium diem solutione stanni, tum ut animali magis naturae accedat, tenui glutinis animalis in aqua solutione, et nunc demum aqua puluere coccionellae tincta. III. Dom. C. G. FIEDLER naphtham aceti ex P Soz- saccharo saturni, quam cum vitrioli oleo et vini

spiritu miscet, destillatione parari suadet. IV. Doctiss. AMBURGER terram foliatam ta p. so . tari ita parari iubet, ut primo acetum vini vel po- maceum lixivio alcalico saturet, sal medium, ex inspissato illo latice natum, combustione dealbet, quod superest, aqua destillata soluat, et quicquid ea ustione de suo acido perdidit, acetum destilla- tum instillando restituat, et ut primum inspissando hunc liquorem cuticula apparet, lenem modo suggeret sub continua agitatione ignem.

284쪽

V. Clari T HERMnsae Asinae nouis experimentis adstruit, terram acidam sacchari lactis, uti scuκκ-Lius, siue acidum lactis, uti BER MANUS appellavit, non esse, nisi sacchari aeidum, calcariae terrao intime unitum. Cl. de FLOREN couRT, in ossicinis Allamontii in Delphinatu multum argenti una cum plumbi sumis in altum surgere narrat. Cl. MNORRE de cautelis in exploratione argenti per plumbum necessariis.

Adiectum est huic fasciculo problema de optima ratione lanam persectissime dealbandi, cui sol. vendo praemium quadraginta scutorum aureorum promissum est. Transgredimur ad alterum horum annalium annum, scilicet 178y, cuius primus fasciculus se

quentes continet Commentationes.

I. Cl. ἄΜκLINI quaestiones aliquot de sale, quod post expulsum aerem de phlogistieatum ds nitro remanet: Mirum illud sal sapore quidem et aerimonia alcati causticum refert, eructat tamen, aliquando demum postquam per aliquod tempus aeri expositum fuit, instillato vel debiliori alias acido , aerem nitrosum. II. Clar. ScuκκLκ acidum salis illius, quod iam b. Μοοκ si in rhabarbari radice detexit, non esse vitrioli, verum sacchari acidum. III. Clan wiEGLEn eam Schoerii speciem indagat, quae mineralogis Strahischori audit; erat viridis ex monte heisberg prope Est enfries dorssito, et ex sententia Auctoris steatitae potius accensenda; inuenit in uncia eius terrae siliceae drachmas tres e grana viginti octo, magnesiae albae drach mam unam et grana quadraginta sex, et ferri draclimas duas cum granis quadraginta quinque. N. Clari

285쪽

IV. Clar. GRYAR aeris dephlogisticati essicariam p. infundendis lapidibus pretiosis aliisque tentavit; primo describit vasa et instrumenta, quibus usus est in his experimentis, et quorum alia atque alia mira varietate explorauit; terrae lapidesque calcarii in carbone huic igni expositi non sundebantur; facile fluxit terra ponderosa, in angulis etiam tenuibus terra aluminaris: ipsa crystallus montana quod quidem L A voras igno emcere suis instrumentis non contigio in extremis acuminibus fundi coepit; rubinus, et contra experimenta LAVO ISIER I cum iactura omnis colori= sapphirus fundebatur, dissi. cilius utroque topaetius, 'cile iterum smaragdus, dissicilius opalus; omnes argillae cum spuma liquabantur, steatites et serpentinus in vitrum lacteum opacum, mica et asbestus in pellucidum. Cl. CREL Laus de Teolithis recentius Andreas-p. 4 . bergae in Hercynia detectis loquitur; insident cry- stallis calcaritS.

Idem de origine aquae post combustionem aeris p- 47. inflammabilis et dephlogisticati apparentis, et de aliis assinibus disserit.

in lapidibus obuias icones, experientia sua teste, a magnesio deducit; Reichensteini in Silesastea-titen se a tabulae hexaedrae inuenit: Vitrum, ut putant natiuum, prope Francosortum repertum, verum esse chalcedonium; eteolithum et bas alten. in eadem regione deprehensum veram ferri mineram; argillas ex fatiscentibus scoriis vulcaniis natas, facile liquari. Cl. scHARLR nonnulla contra G1RTA v NKRvΜp. 6 9. monet; parum aleati volatilis aliquam iam auri calci impertiri vim fulminantem posse. Cl. ΜEYEΗ ali- p. 62. qua contra STORRII sententiam, et contra usum eatilli argentei mouet dubia. claro

286쪽

P. 68. Cl. wκ sinu Mn veram dati salis communis naphtham negat. Cl. HERΜsΥAEnae vestigia salis ter restris in multis extractis legit. Annexa est huic P. 89- fasciculo vita b. IdoκςTLiNX, a Clariss. STORRIO descripta. P. 99- Secundi fasciculi initium facit Ill. succo W, varias aeris species, aerem ex spiritu secum vini emipsum, derem fixum eum etiam, qui ex musto seminentante exit, eiusque lethalem effectum, aerem

inflammabilem, phlogisticatum, dephlogisticatum,

ex nitro extortum, eiusque per corpora putres zentia mutationes, aerem nitrosum, eiusque essica' clam in arcenda sermentatione examinanS.

P. Io 8. II. Doctiss vos L sinus lanam, linteum, sericum et gossypium, solutione aluminis cum gummi arabico aut eius loco glutine, aut amylo , vel solutione stanni imbutum a decocto potentillae ar genteae et reliquorum adstringentium vegetabilium fauere, si loco solutionis stanni sumatur solutio vi. trioli cum gummi arabico nigrescere Obseruauit. /P. II 2. IIL Cl. scis RELE de vera indole salis aceto blae agit; esse acidum sacchari, alcati vegetabili non penitus saturatum, et ex utroque regenerari posse.

P. II 7. IV. Cl. HKRMATA EDT verum salem amarum,

in erystallos abeuntem, facile solubilem deseribit,

quem ex cortice peruulano obtinuit, serri expertem, ex terra calcaria et acido quodam vegetabili conflatum; similem salem in radice tritiqi repentis et hello. bori nigri latere. P. My. V. B, TILLAETN colorum ex fluidis variis inters e mixtus mutationes describit. P. Iaz. VI. Doctiss. AMBURGER A ex aceto per alcati vegetabile supersaturato crystallos obtinuisse reserti P. 13 I. VII. Ill. ACHARo numerosissima recenset experimenta, quad cepit, ut in mutationes terris et calcibus

287쪽

cibus metallorum a susione cum alcati vegetabili contingentes inquireret; miramur, terram fluoris mineralis, uti quidem appellat, terris adhuc accenseri. Clar. ΗΕ na En de spatho scintillante elegantissi p. Is a.

me viridi sibirico; de smaragdo insigni, in deserto

hirgisico effosso. Clan sc HEEL E contra Eq. LAN-p. Is 3. DR1ANi de reliquorum acidorum ex aere fixo origine sententiam, et ictu ANI Opinionem de compositione posterioris. DeSterr RNORRIX egregiae P. I s. de mixto ex cupro et argento metallo obserua

tiones.

Tertius fasciculus continet L CL UMELINI ten-p. I97. tamina, Tincum cum ferro commiscendi; multiplicibus experimentis doctus est auctor, non nisi exiguam portionem alterius metalli alterum reuera ingredi, neque multum emolumenti ab hac unione spondet.

atque igne, et aquae generatione obseruationes; aquam a combustione aeris inflammabilis cum de-phlogisticato superstitem, posteriori iam inhaessio, sibi persuadet; ines se etiam aeri vitriolico.

III. Clar A PROTH experimentis euincit, sal P- a 38. urinae, ut honnulli vocant, perlatum non esse, nisiphosphori acidum, praeponderante parumper abeati minerali saturatum. lV. Ill. LAxΜANN de congelatione argenti vivi, Ρ, 244. quae, ipso animaduertente, contingit, quando gradus frigoris in scala Delistiana et I O' notatur. U. Clar. wIEGLEn eam schoerii nigri speciem, p. 246. quae Stange chori audit, in suas partes diuisit, et inuenit, contineri eius uncia dracsimas tres et scrupulum unum terrae siliceae, drachmas uos et grana

288쪽

quinque terrae alumiliaris, et drachmam unam cum viginti nouem granis ferri. D. 233. Cl. REMUS RUS experimentis atque argumentis contra aMS LINUM, qui tamen ipse fassus erat, perparum antimonii continere, et plurimam virtutis suae partem arcano tartari debere contendit, tiucturam antimonii sit. THEDEN Io nuperius celebratam, vel curatissime paratam vere soluti sulphuris antimonialis continere nihil. p. 26M B. BRINCKMANN exemplum renascentium, ut P. 26S. putat, pyritarum, Cl. LAXΜANN de monte grani, P. 267. tico cum montibus Baikal cohaerente refert; Cl. HEVER, VOGEI. UM iam Schoentiat densem steati- p. titae crystallos primum vidisse, Cl. HOE μνNER tu malinos a se in monte Helu-torum Gotthard in- P. 27O. ventos Cl. GLENDRΝBKRG, ricini oleum in Iamai- P. 273. ca ex seminibus excoqui. CL H MusTAEni deaeida calcis stanni indole perquam dubitat.

igne, atque aquae generatione meletemata continuat; metalla, dum ex calcibus reducuntur, nullam exhibere aquam, etsi calces metallicae eam contineant, quia aqua partem prodeuntis aeris fixi ess-cit: Phlogiston acido nitri, idum nitrum in vasis

et ausis igne violentissimo eandet, ex calore accedere, qui in suas partes discerpatur, quarum una, phlogiston acido nubat, altera, pars salina aquae acidi. Cl. wESTRU ΜΗ ostendit, utique coniungi posse, nullo alio corpore interueniente, arsenicum album cum sulphure, et arsenicum rubrum Saxonicum pra ter haec duo continere nihil. Cl. KELS ex oleo caryophyllorum, instillatonitri spiritu, crystallos aciculares obtinuit, quas sacchari acidum esse suspicatur.

289쪽

ilh Acu Ano multiplici experimantorum varie p. 3o . tate conditiones determinare tentat, sub quibus aer producitur, quando aqua siue fluida, siue in vapo res resoluta, cum corporibus candentibus in contactum venit: Primo describit instrumenta et cautelas, quibus Vsus est, V. g. Vt aquam coquendo aere suo prius liberaret; arena, topaZii Saxonici, catilli Almerodenses, frusta porcellanae candefacta atque in aqua exstincta et paucum exhibuerunt aerem, et non inflammabilem; plus exhibuit sal commune et tartari, sed aerem atmosphaericum; idem factum est, quum plumbum, stannum, antimonium , wismuthum candens in aqua exstingueret; cuprum, eo modo tractatum, nunc phlogisticatum, nunc inflammabilem, Zincum et ferrum, et, si aqua sale communi aut tartari impraegnata erat, etiam carbo inflammabilem exhibuit aerem; quum loco

vasorum metallicorum, quae L Avo ISIER adhibet, terreis uteretur, nullum obtinuit ex aquae vaporibus aerem; magis Credibile esse, vapores aquao aritiora cum igne connubio permanentem induere elasticitatem, et aquam partem esse aeris dephlogisticati.

U. Cl. CAVENDI SH experimenta cum aere et p. 324.

prodeunte ex eo aere capta; exstant iam in scriptis societatis Regiae Londinensis. UI. Cl. cnELI. ius modum exponit, mutatio p. 3 6.nes corporibus vi duplicis affinitatis accidentes brevissima via designandi. Fasciculo quinto Ill Ac HARO in sitis priori p. 387.

fasciculo memoratis pergit; iis retorta terrea, cui

tubus cupreus postea candefactus agglutinatus erat, ex aqua depurata in vapores resoluta non nisi aerem

fixum, tubo argillaceo agglutinato, ex alcati volatili ustico nunc aersm Phlogisticatuna, nunc inflammabi-

290쪽

mabilem impurum, ex terebinthinae spiritu et olivarum oleo inflammabileri, fixo inquinatum impetrauit. Ρ- 39a. II. Cl. Wi ESLκn spathum scintillans carneum prope Geyer inuentum examinauit, et praeter exiguam acidi spathosi portionem in uncia eius quinque drachmas et septem grana terrae si liceae, duas drachmas et grana triginta quatuor terrae aluminaris, et septem grana serri deprehendit. P. 4os. IV. Clar. RLA PROTH modum eAponit, quo

sanguinis Iixiuium delicatioribus scrutiniis aptum confici possit; saturat nempe lixivium causticum ex salla tartari paratum caeruleo Berotinensi, perfiltrum traiicit, et vitrioli acidum instillat, donec nihil amplius delabatur; nunc exhalatione cogit, et frigori quietique exponit; tabulas tetraedrassauescentes a crystallis tartari vitriolati et ochra delapsa separat, siccat, et aliquoties a huc in pauca aqua destillata soluit et depurat.

D, 4o8. IV. Dom. PRAETORIUS suis experimentis con firmat, quae Cl. WESTRU ΜΗ de arsenico rubro dixerat.

p. 41 8. V. DOm. HAS SE spiritum nitri sumantem cum balsamoicanadensi, styrace fluida, butyro cacao,

oleo ex oliuis, ex baccis lauri, ex vitello ovorum, ex seminibus napi expresso, cum oleo Bergamotio, cum oleo depurato caleput, cum oleo seminum carui, florum chamomillae, cinnamomi, cochleariae, hyssopi et baccarum iuniperi commiscuit, et phaenomena effectusque in ea mixtione obserua

tos enarrat.

P. 428. VI. Clar. HERMES TAEDT succum cerasorum acidorum examinauit, nitri acido potissimum usus, et ex duabus eius libris quinque drachmas crystallo-

xum acidi sacchari puri, duas drachmas salis medii, in