Commentarii de rebus in scientia naturali et medicina gestis

691쪽

logia et practica medicina aucta est, scorbulo I48 a. in Germania primum viso, sudore Anglico, pe- techiis, sine dubio, quod GRUNERUS, U. Cl. in praeclaro libro de morborum antiquitatibus probauit, antiquo morbo et Graecis iam noto) venerea lue, quae saltim anno I 93. insolita syniplomatum vehementia erupit. Anatomen restaurauit MARCUS ANTONIUS DE P. II 7. a. A TORRE, primus princepsque tabularum anatomicarum ad ipsam naturam persectarum auctor, qui infirmato studio, quo MuΝo1ΝUΜ sequuti sunt medici, ad GALENUM et naturam rediit, laborum socio adscito LEON HARDO DA v IN cI, pictore celeberrimo, cuius rubrica delineatae et postea lineis

atramento ductis distini lae tabulae in bibliotheca

Magnae Britanniae regis seruantur. Floruere etiam

saeculi XVI. prioribus temporibus summi Viri

ANDR. ES ALIUS , GABR. FALLOPIUS et ΒΑΗΤΗ. EUST ACHIUS.

Bolanici sequuntur. Primus leones stirpium p. Iris. eurate ad naturam factas exhibuit OTHO BRUΝ-vκLs, uti etiam uniuersae botanices restauratio unice Germanorum industriae debetur. Medicinales horti saeculi XVI. initiis primum coli coeperunt, et priuati quidem primum EUR. CORDI, CONR. GgsNERI, postea academici, quorum primus ex

stitit Patavii IS 33,

Primus res naturales studiose undique congessit, primumque physiophylaceum condidit GEORG1usAGRICOLA, sanioris insuper metallurgiae classicus auctor. -- Eiusdem saeculi priori parte dimidia in Germania, ut videtur, primum institutum est, ut medicamentis in pharmacopoliis diuendendis certa pretia auctoritate publica constituerentur. Prima tabula, qua medicamentis pretium constituitur, Lindauiensis est, anno IS 38. Odita. izom. XXVIII. Pars IV Xx Se-

692쪽

Sequuntur, PARAOELs1 historia literaria data, AN T. BENIVENIUS, primus instituti historias morborum et obseruationum singularium conscribendi

rum , qui chirurgicas institutiones vernacula lingua conscripserunt, et restauratae artis obstetriciae primus Auctor EUCHARIUS ROSA LIN. Medicinam etiam forensem Germani primum et maxime CO-luerunt, coluntque) cui, ut notum omnibus est, origines dedit celeberrima ista constitutio criminalis Carolinn. Novam et maxime memorabilem historiae na

tuit, qui patriae tantum naturales diuitias inquisivit et omnium Dunistarum et floristarum parens merito dicendus est. Primus res naturales in Gallia collegit uκΗΝARDUs p A1.1ssu, figulus autodi-dactus, qui iam anno Isrς praelectiones in historiam naturalem habuit. Non auspicatum admodum medicinae saeculum XVII. fuit. Tricennale bellum Europae principes tantopere occupabat, ut naturae et medicibnae studia vix adiuuare possent. Insuper non noua quidem, sed cum medicina paene nata at exasperata his temporibus calamitas medicinam prepsit, vanum scilicet hypothesium studium, apud

Cartesianos, Helmontianos, Sylvianos admodum conspicuum, quod progressibus medicinae admodum obfuit. Ferebatur autem ardore vivido ad obseruationum studium, idque omnibus tam meducis, quam naturam scrutantibus admodum com

mendabat FRANC. ΗΑCo DK VERULAM Io, inu

luit etiam Zootomiae et vivi sectionum studium, quo denique sillum est, ut vera solidaque physiologiae sundamenta Pon.rentur.

693쪽

conditae dogmata praecipua, quod in prioribus et pariter celeberrimis non consueuerat Cl. Vir, enarrantur, neque merita viri, qui pathologicae et practicae medicinae tantam perniciem induxit, praetermittuntur, scilicet quod noso conata in studiosorum usum primum instruxerit, anatomen ,: chemiam pharmaceliticam pluribus inuentis locuple

tauerit.

Ultimo saeeuli XUII. dimidio uniuersa medicina, inuentis micros copiis et anatomicis iniectionibus admodum dilatata est. Conspicillis quidem et microscopiis iam usi sunt HARVAEUS et CAESIUS, summa tamen eorum dignitas demum emicuit M A L-PIGHII et KWAΜΜERDAM II laboribus. Iniectionibus ceraceis aqua enim et colorati liquores venis iam antea infusi sunt Io. VAN HORNE primus usus esse videtur, inuento postea sWAΜΜΕΗDAΜ1o communicato, Batavis autem potissimum debetur, quod hoc inuentum statim ad persectionis mi

xum gradum evexerint. Dephlogisticatus aer Io. MAYo v spiritus nitri aerei nomine iam notus erat. - Insignia iisdem 'temporibus incrementa medicinalis materies cepit cortice Peruviano, et alimentaris, thea et camea detectis, quae alios morbos rariores, alios frequentiores fecerunt. - Primus mysticam e chemia ni bem feliciter depulit ROB. BoYLE. Breuiter etiam

historia transfusionis sanguinis perscripta est. Haec vero eum in finem ex ipso hoc doctissimo libro tradita sunt, ut, praelibatione velut quadam, lectores iustam sibi de his ideam formare possint, quae doctissime et copiosissime exponuntur. Caeterum quoad formam et tractandi modum HALLκ-nu Μ sequutus Cl. auctor est, cuius amplissimis instructissimisque bibliothecis frequenter usus est..Xx a XVI.

694쪽

Commensale medicum, siue de morbis per diis-tetica medicamenta curandis et auertendis Editio tertia, auctior. Νοuam editionem operis praeclari prodiisse satis

est indicasse. Nouiter pauca admodum accessere, licet titulus praefatioque plurima accessisse XVII. Nouueaux Memoires de l'Academi e royale des sciences et belles lettres a. MDCCLXXXIII. avec I Histoire potaria meme annee. a Berlinimprime chra G. I. Decher I 78S, 8o et

Nova Acta Academiae regiae Berotinensis

a. I 783 Ex historia pauca commemorabimus, quae ad rem medicam physicamque spectant. Recensentur fAΜoILoWIT Zo Commentaticines de peste, eiusque medela; inserta etiam est epistola Cel. couum DE GEHκ1 3N Philosophi Galli, qui, cum hepatis morbo pedumque tumore laboraret , insigne leuamena magnetismo animali percepiste sibi visus est, ideo- quo perhibeant

695쪽

que ΜΕsΜERUM immodice laudati Nihiloseeius famen credulus ille magnetis mi admirator, morbo, qui latuerat tantum, recrudescente, in ipsis praestigiatoris amplexibus ante hos tres annos sato succubuit. - CL ACHARD sal quoddam ex urina bu p. so. hula paratum, et a B EcKERO Pharmacopo eo Mag- debui gens ad Academiam regiam misi uia, studiose examinando, nullum acidum nitrosum, quod inesse BR CKEu Us existimauerat, inuenire in illo potuit, certe exiguam tantum huius acidi portionem, eamque casu fortuito et ex aere, non vero in ipsis animalis humoribus natam esse declarauit. - ΜARGm 63

GRARi I et Uian ENII memoriam in consessu acade

miae solemni oratione commendauit CL Fos MEY. Ex actis Academiae, more Consueto, ea tantum l ectoribus nostris proponem VS, quo Flam argu menta ex arte medica et scientia naturae petita

sunt Ac HARD de aeris ortu ex suidis vaporum f0r- in i .ma per tubos ignit0s transmissis. Eius D. Experimenta, eo consilio in intuta, ut p. 49. eonditiones, sub quibus aqua vel suida veI in vapores

reducta, ignitorum eorporum auxilio in aerem mutari possi, Belarentur. Contenderunt nUper CAVENDI SIDUS et L AVO l STERIUS, aquam aeris inflammabilis

et dephlogisticati sobolem esse ta ut sub deflagrationuutriusque produci, iterumque ignis adminieulo des frui et aeris naturam adipisci possit. Experimenta, quibus ducti celeberrimi illi viri hoc statuerunt, noster, noster, experimentis ipse fultus, parum sida esse demonstrat. Eiusti si 11 Dissertationes duae de mutationibus, p. IS. quas sul eunt terrae ealcesque metallicae eum sale lixi vegetabili fusae. Prima Dissertatio continet experimenta cum terra aluminis siue argilla pura) calcarea, ima aesaea, et volatili fluoris mineralis in-

Xα 3 stituta.

696쪽

stituta. Altera experimenta cum calcibus metallorum instituta exponiti p. 7o. COT HENIi Ommentatio de differimine, quod comticem per ianum rubrum et communem intercedit. Exhibetur ab initio succincta utriusque corticis historia , deinde experimenta ab auctore instituta enarrantur, quibus apparuit, Corticem rubrum communi ponderosiorem esse, extrasti tam gum-mosi, quam resinosi, maiorem copiam praebere, ferro magis abundare, sed salis lixivi copia a communi cortice superari. Corticem rubrum ab ipso arboris trunco arborumque vetustiorum ramis maioribus, communem autem a ramis iunioribus deglubi auctor existimat. p. 84. ACHARD experimenta, quibus declaratur H modus et ratio, qua aer in suida agit , s pondere suo horum

calorem sub ebusiitione intendit ; ab causa, cur c0γ0ra varia, pari notus gradu calentia, modo citius, modo tardius in variis aeris generibus refrigescant. Catoris augmentum sub ebullitione non soli ponderi, sed potius elasticitati fluidorum prementium respondet. - In aere fixo corpora calefacta citissime, tamdius in aere communi, phlogisti eo et dephlogistucato, tardissime in aere inflammabili refrigerantur. p. 98. EIUSDEM EXPerimenta cum ligno curioso phos f siorescente in stituta. Apparuit per haez experimenta, ligni putridi fulgorem in spatio vacuo et sub aqua constantem esse, in aere dephlogisticato non intendi, exstingui autem ab aere fixo, nitroso et ab omnibus fluidis, quae putredini solent resisteret electricae materiae progeniem non esse, per corpora dia- phana colorata non penetrare, et prismate vitreo non ita, ut solet lux solaris, diuersicolorum radiorum specie findi posse.

P GER HARD de noua quadam lapidis sexilis et ela

stici specie. Lapis iste schistolas est, ex lacteo co-

697쪽

lore flavescens, particulis constans mi aestiS, quae zosis, pellucidis, laxo modo inter se cohaerentibus. Ad chalybem allisus, isdintillas edit, quaqua versus flexilis est, et concussus tremulo motu agitatur. De loco natali parum certi constat. Pondus proprium ad aquae pondus se habet, ut 3, 73o ad I, ooo. Chemica analysis docet, centum huius lapidis partibus inesse serri r terrae calcareae 2, argillas 3, siliceae terrae 9 a partes. Flexilitas micaceae structurae tribuenda esse videtur. Ε ius nΕ M dissertatio de nova vitrum confandi me' '. ii 3. thodo. Auctor ex spati scintillantis partibus quatuor et lapidis calcaret f. cretae partibus tribus vitrum parauit pulcherrimum, quod communi praeferendum esse censet. Potest enim cum minori

temporis, operarum et ignis dispendio, absque ulla cinerum clauellatorum additione conflari. Accedit, quod et durius sit, edi aeris vicissitudines, salua pelluciditate, facilius serat. Z

Commentationum mathematicarum titulos tantum indicabimus. BKGUEL IN ob eruationes meteorologitae Berosi- p. ras ni in fitutae a. I 83. EiosnκM Dissertatio de ha-p. I 48 rometricarum obseruationum certitudine et auctoritate. DE LA GRAΝsκ Theoria variationum periodi- I6Ioarum, quibus motus pla'etarum obnoxius est. EIus p. aa DRΜ Commentatio de corrigenda methodo vulgari approximationis, quae ad integrandas aequationes motus planetarum adhiberi flet. Dκ CASTILL s de p. 244. regula Cardani et aequationibus cubitis. LAΜBERT δε p. 2 66. quadrato celeritatis dynamieo. DE LA GRANGE μ' p. 2 9. thodus Ingularis approximationis et interpolationis. EIUSDEM Obseruationes de noua quadam proprietate centri grauitatis. Eius DE M. Commentatio IIIlia p. 29o. de orbitis Cometarum determinandis. SCHULEAGm p. 296.

698쪽

putatio virium, homines et equi mouendis machinirimpendunt. Reliqua, quae ad Philosophiam theoreticam a tesque elegantiores spectant, hoc loco, cum sint ab instituto nostro aliena, omittimus.

XVIII. Grunssalae der a gemeinen Semiotu vita Therapis.

i. e.

Principia semiotices et thera piae generalis. Liber compendiarius, conscriptus a D. IOANNE DANIEL MEI ZGER, Consiliario et Pros Med.

N eo inutilem, nec superuacuam putamus hanc Cl. MET ZGERI opellam, cum multum adhuc supersit in nobilissima nostrae artis parte, semiotice, faciendum, neque desint tyrones, qui velint omnia P Recepta paucis plagulis comprehensa. His seriptae sunt hae primae lineae, ut in praefatione ad Cl. Ienensium profestarem cinia NERUM, inter semiologicos huius seculi scriptores haud ultimum, candide professus est Noster, a noua Statilianorum secta perquam alienus. Complexus est ergo senti9nceu et therapiam generotem paucis praeceptis; sed ea quidem breuiter et perspicue expressit. Largior, fuit in priori, breuior in posteriori parte. Illam inclusit novem capitibus, quae paucis repetere lubi tum est.

699쪽

Praevia introductione, i ' qua de virtutibus me- p. cdici disseritur, , explicaturque notio femiotices per

artem recte videndi et recte concludendi, contra verotherapiae per artem, aegrum secundum rectas conclusones tractandi, transitus fit ad ipsam Semioticen, p. quam praecedunt nomina quaedam generalia, sine quibus posthaec multa obscura forent. Sequuntur I. Habitus corporis externi mutatus. Insunt P. 7. Igna fociei, corp0ris uniuers, c0loris, caloris, stus et mores aegri, ubique quidem bene explicata. a. Actiones vitales. Continentur pulsus cordis, p. Is s. palpitati0, arteriarum, ex his vero potiora Vsuque confirmata genera, ceteris rei estis, item spiratio, et, quantum per breuitatem licuit, satis apte. s. Actiones animales. Recensentur signa, quae p. 3O.funt a motu muscularum aucto et imminuto, a sen-yibus generatim, i. e. dolore, pruritu, anxietate,

speciatim vero a sic dictis fen bus externis et

ternis.

q. Actiones naturales. Narrantur hic notae ex p. 48. lingua, repetitu , fame, siti, Usmitu, nausea, m duentiono, deglutitio'e, cardia ia, ructu, flatu, ob- fructione alui et diarrhoea, tenemo, urinae vitiis et sudore, sed ut videtur, iusto breuius, ac materiae di- ignitas desiderabs. Actiones sexus. Explicantur primum eap. 6Ο. mala, quae virorum, deinde quae mulierum imstrumenta molestant, et quid quaeque indicent, superadditur.

6. Exeretiones. Huc reseruntur et si Ioma- p. 67. et criticae, et nominatim memorantur hae- p. 69.

morrhagiae, sanguis e vena missus, sudor, saliuoe p. 73, su0r, sputum, urina, vomituί et aluus. addendo Potiora momenta et signa.

700쪽

. De coctione, eris et diebus criti eis. Bene stat

CL ΜΕΥκGER ab partibus eorum, qui hanc veterem doctrinam ratam firmamque etiamnum voluerunt, negatque nouam hypothesin de neruorum irritatione, non humore, ut caussam. Praeterea repetit dies criticos a nisu corporis ad motus riodicos.

p Qq 8. De malignitate morborum. Subdubitat Noster in tanto auctorum lubrico de malignitatis existentia, neque tamen nega: omnino, praesertina in febribus intermittentibus et epidemicis. Io 6. 9. Signa mortis. Ponit Noster mortem in perfecta animalis caloris et irritabilitatis exstinctione, variasque eius diuisiones in naturalem, violentam et morbosam more Cl. GRUNgni sequitur, signa vero mortis esse statu it vel mortis vere factae, vel moditis, qua quis obierit. Sed hic nobis iusto breuior fuisse videtur. P. I O8- Iam sequitur Therapia, eamque ita describit,

ut contineatur

P i*9, 1 . Doctrina de viribus naturae medicis. Docet Noster exemplis, quantum illae conserant ad salubrem medicationem, negat atoniam et irritamen tum neruosum, tanquam febris caussam proximam, eamque febrem ait sua natura esse unam, sed varie modificatam demum esticere formas. P λS a. Doctrina de viribus medicamentorum. E plicat Noster, quae et quatenus nominanda sint medicamenta, repetitque vires non ab vi quadam physica, grauitate specifica, vel solutione ac mixtione chemica, sed magis a virtute quadam insita et reactione virium corporis. Reprobat etiam infusorum in vasa medicamentorum vim, reprobat nuperam propositionem, qua remedia quaevis nervosa esse dicuntur, et methodum tractandi pathologi-