Commentarii de rebus in scientia naturali et medicina gestis

661쪽

Si vero localis laesio praecessit, iniuriam sibi illatam nobilissimum hoc viscus concitatis dolore, pulsu forti, duro, arida lingua, siti, vigiliis, virium lapsu, indicat. Maius periculum hanc exulcerationem adferre, si vicinae nobiliores partes in consensum mali simul trahuntur, facile perspicitur. Haec omnia morbi historia admodum notabili illustrantur, cuius epitome haec est: Vir XXXIXannos natus, ex hepate male affecto diu iam laborans Decembri mense anni MDCCLXXXV. angina pituitosa corripiebatur. Purgans drasticum medicus ei propinauit, quo effectum est, ut angina persecte decederet, aeger vero statim in sinistro hypo ehondrio, ad ventriculi oram, dolore intenso presilario et pungente corriperetur. Aluus pertinaciter obstructa, purgante medicina data, aquosa crebro demisit, persistentibus dictis symptomatibus et tenesmo accedente. Arnica aliaeque medicinae per trium hebdomadum spatium adhibitae doloris, aucti potius, leuamen non attuleriant. Vocatus postea die 3 o Decembr. Noster pulsum paruum, durum, tensum, celerem, os pallide flavescens, appetitum penitus deficientem inuenit. In loco, quem dolor occupabat, tumor Circumscriptus, ventriculi regionem, ad sinistrum latuS, occupans, pulsans manifeste, et tam sortiter, ut oculis conspici pulsus possent. Certae origines tumoris quidem erant, at natura, sedes mali dubia. Refrigerantia, aluum cum minima irritatione ducentia in usum vocata sunt, quae insigne leuamen, profligato praesertim tenesmo, attulerunt. Sitis, vigiliae, febricula recurrens auitae, aucti etiam

vespertini, aegrum admodum exercentes ruitus, tumorque auctus neque imminutus est. Cantha, rides tumori impositi leuamen attulerunt doloso tantVero minuto, ut attactum, rudiore etiam

Tt a manu,

662쪽

manu, serret. Exploratus examus tumor ad dorsi spinam usque descendit: de originibus ab anginae materie delata in tumidum locum nullum dubium. Debilitate postea, animi deliquium referente, frigore eXtremorum, cael. aecedentibus, aegroque in

summum inde vitae periculum deducto, tenuis et in grumos coacti sanguinis librae tres aluo redditae sunt. Vitrioli naphtha restitutis viribus, somnus placidus rediit. Altero die purulentus ichor decessit,

tumoris tamen mole non minuta, ausis potius, cum tensione et dolore. Incisus tandem tumor est non sine metu aneu-xysmatis interni, ob pulsationem tam continuam intensamque. Pus reddidit, vini secem reserens, copiosum, cum maximo aegroti levamine. Nono

autem post incisum tumorem die, dolore et debilitate confectus obiit. 6. Inciso post mortem ulcere detectum tandem est, locum hepatis sinistrum exesum paene illi sedem praebuisse, depulso ex naturali suo situ ventriculo. Colon intestinum purulento ichore obsitum, callosum, steatomatosum. Sana caeterum omnia.

Epicrisis addita plurima notatu inprimis digna

continet. Signa hepatis exulcerationi communia alias plura defuerunt, noctii i sudores, spiritus olidus, amarus in ore sapor Impuritates in primis viis morbo origines dedisse admodum credibile est. Ipsa enim pituitosa angina viplurimum ab humoribus in primis viis collectis pendet, omniaque, quae crebro per decursum morbi aluo decedebant, pituitosam naturam habuere. Natura in hac pituita ad colli glandulas deferenda occupata, purgan' teque vehementer medicina turbata, pituitam iniecinore et colo intestino deposuit. Drastica medicina

663쪽

cina iterum data dolores, inflammationem velim

menter auxit.

Vomitus talibus affectionibus alias communas admodum ventriculus loco suo pulsus sorte praepedivit, illius vero locum ruffus creberrimi vespertini, nulli praeternaturali in ore sapori adiuncti

Pulsatio tumoris continua vehemorisque sat notabile etiam symptonia constituit. Ortum autem ea inde di erat, quoniam, ventriculo in sinistrum latus a tumore depulso, descendens auria subtus posita motum suum ventriculo et toti tumori impertiis. Sudores nocturni, sueti alias a resorpto pure, nulli adfuere. Cutem aeger constanter aridam, ore tantum subinde frigido sudante, habuit. -- Mortis causa Nostro magis colo intestino, quam iecinori exulcerato, deberi videtur, ob peculiarem qua hoc intestinum gaudet, irritabilit tem et iuinflammationem propension m. XII.

De violae caninae in medicina usu - pro gradu Doctoris publice disseret IOANNES HENRICUS ANDREAS NIL MEYER, NOrdhelmensis. Gottingae 178S

Motus variis virtutibus medicinalibus, quae violis omnibus propriae sunt, vomitoriis, purgantibus, sanguinom corrigentibus, cuian S morbos varios depellentibus, cordi robur conciliantibus pi odorem grato, subinde autem perieuloso imo lethisero modo forientibus, cum canina viola a medicis vulgo neglecta contemtaque, cui modigorum paene nullus vires medicatas vel leuissimas

664쪽

adseripsit, Nobilissimus Auctor experimenta instituit. Bolanica plantae descriptione praemisia et casibus, in quibus radix in usum vocata est, copiose enarratis, conclusio demum, a g. XIX. ex omnibus est, radicem violae caninae vim emeticam exserere haud aegre in hominibus, quos neque prouectior aetas, nec vitae genus, nec morbi praegressi, nec medicamenta, praesertim fortiora emetica, minus in emesin procliues reddiderunt. Ipse Nob. Auctor experimenta sua omnia in pauperibus instituit victu crasso, admodum glutinoso utentibus, nulli regimini adstringendis, et copiosas admodum vomitum concitantium medicamentorum doses requirentibus , quod in hominibus ex infima plebe Gottingensi saepius experti sumus) et tamen medicamentum raro sine omni successu datum est. Nec turbas istas molestorum symptomatum excitauit, qua e probatissimorum elueticorum emellum saepissime comitantur, nec ullos noxios effectus edidit, dum etiam vomitum non concitauit, immo bonos laudabilesque, sordibus e primis viis eductis, et visceribus nativo suo robore restituto. Laxansaeque blandum est, quam vomitorium, nec unquam

sere vomitum excitat, nisi aluo simul ducta. Subinde omnis essessus in ducenda aluo consistit. Nec violenti aut dolentes alui decessus sunt, sed blandi, dolorum expertes. Sed, dum pituita in ventriculo indigesta praeualet medicamentum quod eam incidat , prius dandum est, ipsaque violae radix in pulvere, ad drachmae pondus usque, danda est, qua forma potentius agit. Licet autem, ob tardiorem paulo effectum haec medicina in omnibus casibus, ubi effectus cum celeritate quadam exspectatur, dari ne illeat, commode tamen dabitur in omnibus, quibus lentus stimulus

665쪽

mulus susscit, intensor nocet, mixta aut dubia euacuationis, inprimis quosd viam, per quam euacuatio instituenda sit, indicatione existente. Nec in unico vomitu radicis est ei ius subsistit, prout Cim viri cos ΤΕ et wILLEM ET Obseruarunt, ipsaque medicamenti forma, quantitas caedi multum ad augendum vel minuendum effectum facit. Respiciendum denique etiam ad ingerendi modum, nec non ad regimen et diaetam est.

XIII. Dissertationem inauguralem de febre gastrica putrida pro gradu Doctoris erudi torum examini submittit CAROLUS FRIDERICUS BORN, Brandelaburgensis, in nosocomio pauperum Petropolitano medicinae et chirurgiae praci,cus. Gottingae i78ε. Notanda quaedam haec dissertatio continet, putridarum febrium caussas et curationem in Rustia expedientia. Endemiam in Rustia hanc se-brem coeli praesertim temperies reddit et tanta tempestatis inconstantia, ut uno eodemque die vestes aliquoties mutare necesse sit, excipientibus diem quam maxime calidum noctibus, verno praesertimet autumnali tempore, frigidissimis. Balnearia siue potius vaporaria calidissima, insueto aduenae nullo modo toleranda, ex quibus plebs Rustica in frigidissitnam aquam multamque niuem statim se confert, eandem febrem inducunt, grauiorem reddunt. - Qui gonorrhoea et fluore albo laborant, utut inueteratis et virulentis, febre hac oborta sta-stim a morbo suo liberantur, nunquam redet late. Ipsa adeo luis venereae consum niatae symptomata

666쪽

pertinacissima cessere sebri penitus, ita ut Noster

sancte adseueret, neminem ob recidiuam luem veneream hac febre curatam in nos comium rediisse, quod utique mirandum nec credendum tam lacilo est , inprimis quum pertinax admodum impura lues in Rustia sit, duplum temporis spatium ad curationem et triplam medicamenti quantitatem requirens. -- Frequens est morbi ad digitos articulo rum translatio, qui sphaceto correpti decidunt, febre penitus cedente. Male curatam aut neglectam sebrem hydrops saepissime excepit, euacuantibus ubique, multis etiam sordium signis praesemtibus, curandu8. In curationis praeceptis plura sunt non quidem Inat dita, attamen commode et utiliter dicta: Uenam his febribus laborantibus incidendi regulae praeclare traditae sunt, nec non exhibendarum medicinarum, quae vomitum concitant. Summa est.

dari debere emetica mobilibus sordibus existentibus et sursum turgentibus: ipse Noster ingrauissima sym tomata incidit, data ei in initio febris vomitum concitante medicina, sordibus parum praeparatis Caetera medendi praecepta satis obuia notaque sunt, desiderandum tamen in tota curatione id est, quod Auctor solis paene euacuantibus et antiputredinosis insistat, nullo respectu eorum habito, quae naturam his morbis molitur. XIV.

iest. consit. aulic. et archiatri in nosocomio generali Vindob. directoris supremi, animadversiones praeficae in diuersos morbos. Vien

667쪽

pro mi serat ante complures a'nos CL Auctor ob seruationes quasdam in diuturnos morbos; adversariis autem aut distractis, aut dilapsis, stare promissis, morbis praeterea implicitus, non potuit. Demandata autem ipsi noso comit generalis Vindobonensis cura, ex re iuniorum et in arto minus exercitatorum fore arbitratus est, si, quae apud praefantissimos scriptores medicinales dispersa reperiim-tur, congereret, eaque suis obseruationibus moni tisque vel augeret, vel confirmaret, vel, propriis duaus obseruationibus, infirmaret. Quod hoc

imodo effecit perseeitque, ut non de chronicis solum , verum etiam do aliis morbis, qui occurrero quam frequentissime solent, ageret, multa tamen, quae ad theoriam spectant, omnino non attingeret, quoniam ea omnia fuso apud alios pertractata

sunt. De caussis tamen morborum nonnunquam prolixe disseruit, maximam vero operam in experbmentis posuit ad nouorum et nuper laudatorum medicamentorum vim aut demonstrandam, aut infirmandam. Ut autem Commentariorum nostrorum lectoros

aequi intelligant, quaenam in hoc libro contineantur, notatu dignistina tradere ex uo breuiter ex. Pedit. De apoplexio primum agitur, in eoque primo ea pite plura exponuntur scitu admodum utilia. Vidit Noster, plures inaniacos hoc morbo interiisse. Quae nullis antegressis signis, veluti vertigine, grauedine, ingruit, periculi plurimum habet; indicat

enim aut polypum internum, aut vasa scissa. Nominem unquam vidit Noster, qui, si manum eidem capitis parti crebrius admoueret, mortem effugi siet, mitioribus etiam caeteris symptomatibus omnibuS. Sudorem etiam copiosum ac validum e toto cor Psrς manantem ullurimum lethalem vidit, uti est

668쪽

sebrem frigidae a poplexiae superuenientem, quae pessima est, si spiritum simur aeger aegrius ducit. Frigida fomenta, quibus praeclaram vim ad hunc

morbum recentiores adscripsere, Nostro non probantur, ob coecitatem et immedicabiles neruorum resolutiones post huius medicinae usum subinde natas. Emeticorum usus merito notatur; ii enim emrant, qui ob solum materiae biliosae vomitum emetiea propinant, quum a plethora caput turbante nausea et vomitus aeque oriri possint. His tamen, qui ventriculo ciuis onusto admodum in apoplexiam incidunt, faucibus penna irritatis vomitum Conei tare conuenit. Reliqua curatio apoplexiae ab ea non recedit, quam antiquiores medici praeceperunt, neque copiosa remediorum alcatinorum volatilium tantopere a compluribus medicis commendatorum meiatio iniicitur. Ad paralysin antlios herba et arnicae flores admodum laudantur, belladon-nae autem ad eundem morbum, et ingenti, quidem

dosi, usus suspectus Nostro est. Colocynthis his praecipitur, qui viscidi plurimum in corpore suo

habent. De epilepsia cap. II. Morbi, viris prae seminis semiliaris, caussae neque omnes, neque ita expositae sunt, ut ex his signis cognosci queant. Feminae duae in ipso morbi insultu periere: altera tOphum, altera exostosin in cranio ex venerea lue neglecta habuit. Quartana, haemorrhoidibus, diar rhoea , ulceribus, coeli mutatione, epilepsiam sanatam Noster nunquam vidit, a plethora autem pendentem in puellis circa pubertatis tempora sο- tutam. Cum medicamentis, quibus specificam ad epilepsiam vim auctores tribuere, plura experimenta in nos ocomio instituta sunt. Phosphorus anceps remedium est, quernus viscus lente exsiccatus aliquoties profuit, aurantiorum solia aegrum gra-

669쪽

grauissimis paroxysmis per diem saepe redeuntibus vexatum sanarunt. Tauri in spissata bile nonnulli epileptici pallescentis et tumiduli habitus sanati sunt. Hyoscyamus nihil prosuit, stramonium autem inducta mitigatione spem fefellit; re in perniciem postea conuersa. Bellado lana epilepsiam non sanauit, aberrationem tamen mentis minuendo leuamen attulit. Cupri sulphur nihil praestitit, moscho mentis stupor minutus est, oleum animale Dippelli recenti malo a risenstruo suxu intercepto orto ob fuit. Praestantissima autem medicina valerianae bl uestris radix est, eaque epilepticis ideo saepe nullam opem adsert, quod vel in victu, vel aliis rebus delinquant. Ρueri adeo liberati a morbo penitus sunt medicina hac nutricibus largiter data. Corpora, in quibus glutinosum abundat, egregie purgantur, tinctura martis helleborata data. Talibus, si vermibus laborant, mercurialia dare non expedit: constat enim, lumbricos i intestinales vix ste. luentius deprehendi, quam iis in locis, ubi argen tum vivum e terra estoditur hominesque aerem mercurio inquinatum continuo hauriunt. Sabadit lae semen saepius aegris . datum vomitus intensos concitauit nec peculiari vi vermes expellere visum est. Tandem de balneorum frigidorum ad epilopsiam viii agitur. De tu si, cap. III. Leuatur ex Nostri sententia, pquam vero confirmatam non vidimus, tussis convulsiva, sanguinis profusione accedente, quam ob caussam etiam venaesectio praecipitur. Cessit feliciter tussis conuulsuae curatio datis primum salinis medicinis cum manna et inuoluentibus strupis, et purgata per aliquot dies aluo, taraxaci cum emollientibus decochio. Oleos a conueniunt sicca tussi existente, Urgente autem periculo Eermes minerale. Cortex Peruvianus ad vires instaurandas et

. . ..

670쪽

morbi reditum cauendum praecipitur. Abstinendum ab eo est aut a spiritus dissicultate et pectoris oppressione. Caetera omnia, quae de aliis tussis speciebus praecipiuntur, satis obuia sunt. P. O. De sinetnopto, cap. IV. Ea frequentior Viennae forte est ob adscensus praealtarum aedium dissiciliores. Multum etiam ad eam creber merourii usus facit, inprimis sublimati. - Nitri usus in cur,tione morbi tantum conuenit si fractae 3 egrotantium vires sunt et sanguis tenuis profunditur. Graviorem haemoptysia, in qua sanguis valde aestuat, vitrios spiritus dilutus clepellit. p. 68. Phthis , de qua capite V. agitur, omni contagio non vacat. Vidit Noster aliquot mulieres diu noctuque cum phthisicis maritis in conclaui versantes, et eodem morbo demum succumbentes, neo

vllum unquam vidit, qui, si calculos tussiendo eiecisset, mortem essugerit. Gravidae etiam phthisi adfectae saepe breui a partu tempore intereunt. Sanati quidam sunt sputa grauissima, omnino purulenta ac viridescentia, exscreantes, nullus autem

morti ereptus est, dum sputa copiosa, aquosa et spumescentia, quibus purulentae velut insulae innatabant, egerobat. Venaesectio: ad curandum morbum tantum valet, si densus sanguis est et cum caeteris signis pulsus durus tangitur. Elixirio vibtrioli Anglicani parum saluti serae virtutis ad hunc morbum tribuitur, praeter eum, qui post diutu nas sebres natus est. Triginta abhinc annis acidam ineralia diacodio aut demulcentibus, ne tussim exasperarent, mitigata, phthisicis Noster exhibuit, sed nullo emolumento, immo potius hoc detrimento, ut sputa odorem teterrimum vix tolerandum acquirerent. - Ucumeres, pepones, caeti morbo ingruente et febre praeualida existente tantum v

lent , si vero humores cum corporis languore so

luti