장음표시 사용
291쪽
D Hopn fave novus ingreditur tua templa sacerdos;
Huc age cum cithara carminibu Sque veni.
Nunc te vocales inpellere pollice chordas Nunc precor ad laudes flectere verba meas.
M. Valerius Corviniis Messala duos habuit
filios, Marcum MLucium quorum Marcus consulatum gessit cum L. Cornelio Lentulo Getulico , A. V. DCCL. Lucius autem per
adoptionem datus est genti Aureliae, dictusque L. Aurelius Cotta Messalinus Volusius; factus d ipse consul cum Cn. Cornelio Cinna Magno A. V. DCCLVII. Cum hoc Lucio magnum amicitiae usum habuit Naso poeta, etiain in exilio ita enim ostendit ipse L. 3. Pontic Epist. a. ubi haec in fine:
Adde , quod es animus semper ibi mitis
C altae Indicium mores nobilitatis habet.
Quos oleum patrii cognoscat nomiiuis auctor;
Quos Numa materni non neget esse suos: Adjectique probeni genitiva ad nomina Cottae, Si tu non esses, interitura domus. Plinius L. Io C ar tibi de anseribus Sed
quod constat Mes inus Cotta , 14salae ora.
ioris filius, palmm pedum ex his torrere, atque patinis cmn gallinaceorum cristis condire reperit. Qui idem scriptor mortem quoque ejus commemorat L. 32. C. Io. Multipoda- oris quoque admittendus hirudines, quas sanguisugas vocant censuere. Decidunt satietate,
pondere ipso sanguinis detractae , aut sale ad persae. Aliquando tamen Uxa relinquunt capita, quae caussa vulnera insanabilia facit, O multos interimit , sicut Messalinum ex con-hularibus patriciis , cum ad genua admisisset. Huic ego Lucio, quum in collegium Quindecimvirorum inspiciundis libris Sibyllinis cooptaretur, de novo honore hac ipsa Ele gia gratulatum fuisse poetam nostrum arbitrabar. Sed decepit me cognomen Messalini quo cognomine, non minus quam Messistae,
cohonestabatur M. Valerius, fratrum major. Velle jus L. et C. II et Felix eventu, forte conatu prima aestate bellum Messalini opus man. dandum est memoriaeci qui vir, animo etiam
quam gente nobilior, digni simusque quique patrem Corυinum habuisset, C cognomen suum
Cottae fratri relinqueret , praepositus Illγrico,
subita rebellione , cum semiplena ligione vicesima, circumdatus hostili exercitu, amplius I. hosium fudit sua itque es ob id ornamentis triumphalibi honoratus es Di quoque, in hujusdem rebellionis historia, semper Valerium Messalinum appellat L. f., Tacitus L. 3. Hist. C. 3 . Mox Valerius Messalinus cui parens Messala , ineratque imago paternae facundiae , respondit Atque ante hos omnes Ovidius, quem operae fuerit inspexisse L. 1. Pont Epist. 1 in Fastis Capitolinis ad A. V.
DCCL , dicitur M. VALERIVS . . . .
MESSALINUS. Itaque conveniens est, ut hic
Marcum iitelligamus praecipue quum ei poeta in fine hujus carminis, consulatum auguretur triumphum. Quale augurium minori fratri dare, majore praeterito ac neglecto, cujus foret rusticitatis Erat autem hic honor quindecimviratus , sub principibus, quaedam quasi pollicitatio futuri consulatus Papinius L. . Sis v. a. x. 7 .
Hunc ci bissenos sic indulgentia pergat Praesidis Ausonii cemes attollere fasces
Ante diem. Certe jam nunc Cγbeleia nobit Limina, G Euboicae carneten legit ille Sibγlla . I. PHOEBE AvΕ Decore orditur ab Invocatione Apollinis , omnium vaticiniorum praesidis , in cujus templo Palatino servabantur libri fatales Suetonius Aug. C. I. Postquam vero ponti Datum maximum, quem numquam vivo Lepido auferre sustinuerat, mortuo demum suscepit, quidquid fatidicorum librorum Graeci Latinique generis nullis vel parum idoneis auctoribus ulgo feresatur , upra duo millia contracta undique crematit ac solos εtinuit Sibγllino : hos quoque dilect u habites condidisque duobus forulis auratis seu Pa.
latini Apollinis basi Versiculus hic est adfabre factus, quique pompam .incessum no .
vi sacerdotis ipso numerorum motu pulcre praefiguret. 3. 4. NUNC TE VOCALEs Hos binos versiculos pulcre expressit Seneca Agamemn.
292쪽
Dum cumulant aras, ad tua sacra Veni. Sed nitidus, pulcerque veni nunc indue vestem Sepositam, longas nunc bene pecte comas. Qtialem te memorant , Saturno rege fugato
Victori laudes concinui Te Jovi.
Arcus victor pace relata Phoebe relaxa; Humeroque graves levibus relis Pone pharetras resonetque manu Pulsi citata ocale hebs. Nil acre velim, Magnumque modis intonet altis:
Sed quale soles leviore braFlectere carmen simplex, lusus Cum docta tuos Musa recenset.
RA LAURO Non tantum ipse Deus lauro coronabatur, sedis omnis supplicum chorus. Seneca Agamemn. p. 3IO. Canite, o pubes inclita, Phoebum. Tibi es caput turba coronat: Tibi irgineas laurum quatiens De more coma innuba fundit Stirps Inachia. . NITIDus Ad cultum universum refertur. Horatius L. 3. Od. 24. .cio. Nec dotata regit virum Con lux, nec nitido fidit adultero.
L. I. Epist. 7. 9 83. ex nitido fit rusticus, atque
Sulcos re vineta crepat mera. Proprie tamen nitidus dicitur de capillo bene pexo atque unguentato. Noster L. I. Eleg. 8. p. I.
Illius nitido stilleni unguenta capillo.
Eleg. 9. p. I 6. Nec nitidum tardacio erit arte caput. Horatius L. Σ. Od. . p. 7. Cum quo morantem saepe diem mero
Malabathro Syrio capillos. L. I. Epist. q. s. 32. Luem tenues decuere togae, nitidiqis capilli. Martialis L. 8. Epigr. 77. Si sipis, Asorio semper ibi crinis amomo Splendeat, ci cingant fore heri caput. 8. EsTEM EposITAM Ad laetos&festos dies reservatam. Videndus Homerus Hymn.
in Apollin. p. 84.ωzo3. Sulpicia nostra ad
Iunonem, infra L. q. Carm. s. p. 13. Adnue, purpureaque veni perlucida palla. Etiam Venus in veste non quotidiana ibat ad nuptias inlustriores Claudianus Epithal. Palladii MCeterinae , p. 1O3. a illa Fontibus abluitur gelidis, legemque capillo
Reddit, . ornatum formae praelisque solutae Mira Dioneae sumit velamina telae. Dioneam vocat, eo quod hanc ei vestem mater Dione ipsa texuisset. Sic, alii Dii, in honores solenni laetitia. Papinius Genethliaco Lucani, L. a. Silv. . . . Ipsi, quos penes es honor canendi,
Vocalis citharae repertor Arms, Et tu Bassaridum rotator Evam, Et Paean, 'antia sorores, Laetae purpureas novate vittas, Crinem comite, candidamque vestem Perfundant hederae recentiores.
Non frustra candidam. Hic enim color potentia Whonorum inde ab omni memoria semper habitus fuit. Sed & homines pauperculi aliquid vestium servabant in celebrationem dierum festorum, vel in adventum hospitis honoratioris Ovidius, de Philemone& Baucide, L. 8. Metam. M. 63 In medio tortis est de mollibus vlois psitus lecto, sponda pedibusque alignis. Vsibus hunc elant, qua non nisi tempore so Sternere consuerant e sedo haec vilisque e. visque Vesis erat, lecto non indignanda saligno. 9. SATURNO REGE FUGATO Notissima fabella , sed quae philosophis non potuit se
probare. Macrobius L. I. in Somn. Scip. C. 2. Cum veritas argumento subes 'solaque fit narratio fabulosa, non unus reperitur modus per figmentum vera referendi. Aut enim contextio narrationis per turpia e indigna numinibus ac monsrosimilia componitu ut dii adulteri, Saturnus pudenda Caeli patris abscindens,
ipse rursus a filio regno potito in vincula conjecturi quod genus totum philosophi nescire ma- Iio luse
293쪽
-luerunt aut sacrarum rerum notio sub figmentorum velamine honestis cir te la rebus , si ta nominibus enuntiatur. Et hoc es solum jgmenti genus, quod cautio de disinis rebus ad mittit. Vide sis Lactantium L. I. Insiit. Divin.
Videlicet quod parentem litis armis siet adortus, mregno omni ejecisset. Egregias vero laudes. Nec quidquam hic juvat mythologia. Vocabula ista patris .filii in animis legentium altum semper horrorem defigent. Meliore judicio alii poetae Phlegraeam Jovis victoriam celebrarunt alii dederunt Apollini celebrandam, omis hoc tam inpio
epinicio. Horatius L. 3. Od. I. I. 6. Regum timendorum in proprios greges,
Reges in ipsos imp rium est Iovis
Clari gigante triumpho, Cuncta supercilio moventis. Seneca Agam emia M. 33 et verbis chori Ar
Licet cir chorda graυiore sones, Luale canebam , cum Titanas Fulmine ictos videre Dei; Vel cum montes montibus altis
Superimpositi struxere gradus Trucibus monstris serit imposita Pelion Ossa pinifer ambos P sit Olγmpus. Papinius L. . Silv. 2. p. 3. Tulis , ubi Oceani finem mensasque revisit Aethiopum, sacro dissusus nectare vultus,
Dux Juperum secreta jubet dare carmina Musas . Ei Palleneos Phoebum laudare triumphos. Ludovicus quoque Areostus, Apollinem adfatus, initio cantus tertii: υolendone a plen dice gli nori, Bisogna non a mia, a quella sitra, Conribe tu voci gigantei furori Ren est gratia a regnator de Petra. Quae sic ferme vertas Latine: His ego si meritos conor detexere honores
Phoebe , tuis opus es fidibus, qui praelia coeli,
Et domitos Terra juvenes , fractumque u
Anguipedum, multa cecinisti laude parenti. Deinde quod noster que dicit Apollinem fuisse ovi gratulatum de fuga Saturni, in eo allos illum auctores habuisse oportet quam qui nunc supersunt. Nam sane Apollo
tum temporis nondum erat natus, siquidem Nasoni credimus, L. 6. Metam p. 3J I. Non hac , o juvenis, montanum numen in ara est.
illa suam Cocat hanc , cui quondam regia
Iuno Orbe interdixit quam vix erratica Delos Orantem accepit, tum cum leυis inpula nabat. Illic incumbens cum Palladis arbore palmae, Edidit inmita geminos Latona noverca. II. ai PROCLiL EVENTuRA NIDE T sic,
verbis Apollinis, L. 3. Eleg. q. p. 7. At mihi fatorum leges aevique futuri Eventura pater posse videre dedit. Res alitem futuras edocebat Apollo id quod hic videmus quatuor potissimum modis, Augurio , Sortibus , Haruspicio , Oraculis.
Sed ad oracula referuntur etiam hariolorum ac vatum furibundae praedictiones. His accedunt omnia; quae ex Flammis ducuntur vaticinia. Reliqua divinandi genera ad Apollinem non magnopere videntur pertinuisse. Praeclare huc facitin aurei scriptoris Minucii Felicis verba aurea , postquam
hoc totum siet graviter infectatus Opi gi rur impuri spiritus , ut ostensum a magis, sphilosophis cir a Platone, sub saluis in imaginibus consecrati delitescunt , adflatu suo
auectoritatem quasi praesientis numinis consequuntur, dum inspirantur interim vasibus, dum fa
nis immorantur , dum nonnumquam extorum
fibra. animant, avium tolatus gubernant, sortes regunt , oraculas e ciunt falsis pluribus involuta Nam, falluntur, fallunt, ut ne cientes sinceram veritatem, e , quam sciunt, in perditionem su non constentes. Sic a coelo
deorsum gravant eta a Deo ero ad materiama υocant, vitan turbant , somnos inquietant, inrepentes etiam corporibus occulte, ut piritus
tenues morbos fingunt, terrent mentes, mem
bra diritorquent, ut ad cultum sui cogant , ut nidore altarium et hostiis pecudum saginati, omissis, quae conserinxerant, curasse videantur. Hi sunt furentes , quos in publicum idetis excurrere, vates ipsi absque templo , sit insaniunt, sic bacchantur, sc rotantur e par e
illis instigatio daemonis, sed argumentum disJar
294쪽
L 1 Is G. V. Tuque regis sortes per te praesentit haruspex, Lubrica signavit quum Deu exta notiS. 13 Te duce Romanos numquam frustrata Sibylla est, Abdita quae senis fata canit pedibus. Phoebe sacras Messalinum sine tangere chartas Vatis: ipse precor , quid canat illa , doce. Haec dedit Aeneae sortes, postquam ille parentemeto Dicitur, ' raptos sustinuisse Lares
Nec fore credebat Romam, quum moeitus ab alto Ilion, ardentes respiceretque Deo S.
Ne sibi commissos fibra locuta Deos. Hae notae scabeiient, dirum habebatur. vidius, in illa egregia pestilentiae descriptione, L. 7. Metam. p. 6OO. Fibra quoque aegra notas veri , monitusque Deorum perdiderat.
Exta autem talia, e quibus nihil responsi vel divinationis elici poterat . muta appellabantur, auctore Pompejo esto.
DIBus Cumaeam intelligit Sibyllam, quae
Aeneae sortes dedit, cuique Aeneas magnifice pollicetur apud Maronem L. 6. 69. Tram Phoebo Triυiae solido de marmore templum Insituam fesosque dies de nomine Phoebi.
Te quoque magna manent regnis penetralia nostris. Hic ego namque tum sortis, arcanaque fata Diota meae genti ponaxn , leolosque sacrabo
Et hujus quidem unius libri publica religio.
ne servabantur Lactantius lib. de ira Dei, C. 23 Verum quia plures, ut ostendi, Sibγllae a doctissimis auctoribus fuisse traduntur unitιsiesimonium satis non si ad conditi mandam, sicut intendimin , veritatem. Sumaeae quidem volumini, quibus Romanorum fata conscriptaiunt , in arcanis habentur ceterarum tamen fere omnium libelli, quo antra in usu sint omni. s, non vetantur. Plures fuisse ostenderat vir sanctissimus L. I. Divin. Instit. C. . ubi haec addit isarum omnium Sibγllarum car. mina, feruntur, id habentur , praeterquam Cum Maeci cujus libri a mani o culuntur
nec eos ab ullo, nisi a quindecimviris , inspectos
ch Recte Heliasius, quid canat illa. Tu, Phoebe, doce Messalinum quid canat Sibylla, obscuris vera involvens. Sic, ego di-Vinaveram, antequam Heliasii notas vidissem. nunc gaudeo in conspiratione viri excellentis. 2O RAPTO Susa INuIss LAREs libri fere captos habent. Quocirca non defuerunt, qui carperent caligeri mendationem verissimam, tantum ut carperent. Sed a Scaligero stat Virgilius L. I. Aen. 9 378. Sum pius Aeneas, raptos qui ex hoste Penates Classe Ceho mecum. 2I HAEC FORE CREDEBAT ROMAM J , ferunt ad Sibyllam, quae, quum esset futuri conscia, jam tum credebat Romam fore, quum fumaret Troja. Hoc si ita est, usus est noster Albius verbo admodum languido ac debili. Quis enim umquam dixit, Uatem hoc vel illi id non canere, sed credere ' Nicolaus He insitis refingebat, Haec fore prodebat Romam. Sed libri veteres magno numero veram nobis lectionem servavertitat, Nec fore credebat Romam. Quae verba recte ac decore dicuntur de Aenea , crudele patriae excidium deflente, ac fati succincerto , nec
sperare auso tam excelsum fortunae fastigium in rebus desperatissimis.
dentia Deorum templa Sic Virgilio calegon ardere dicitur L. et Aen. p. II. Claudius venalis pependi se Suetonio C. s. Passeratius hic nodum quaesivit in scirpo nec solvit Gebhardus , contentus exscripsisse. Licet cDeos ardentes intelligere de statuis Deorum ardentibus, una cum templis. Sic enim sae-
295쪽
ALn II In ULLI Romulus Aeternae nondum sorinaverat Urbis Moenia, consorti non habitanda Remo. Sed tunc pascebant herbosa palatia Vaccae, Et stabant humiles in Jovis arce casae.
La piloquuntur optimi scriptores Horatius L.
4. Od. q. p. 8.Pos hoc secundi usque laboribus Romana pubes crevit, inpio
sata Poenorum tumultu na Deo habuere rectos.
Vide istic notata doctissimo Lambino. Idem ille olor Venusinus L. 1. d. I 8 p. 27. pellitur paternos di sinu ferens Deos
Et uxor, e vir , sordidosque natos. L. I. Sat. 8 initio Olim truncin eram ficulnus, inutile lignum: Cum faber, incertus sicamnum faceretne Priapum Maluit e se Deum. Iuvenalis Sat. 8. o m.
I si einde Lares, si quod spectabile signum,
Si quis in aedisula Deus unicus. Auctor Herculis in Oeta, M. I 73.
non templa suis Collapsa eis, sparsosve focos, Nati mistos arsisse patres,
Hominique Deos, templa sepulcris. Ipse noster Albius L. I. Eleg II. L. 2 o. Tunc melius tenuere fidem, quis paupere cultu Stabat in exigua ignem aede Deus. Propertius L. 4. Eleg. I. Fictilibus creυere Dei haec aurea templa. Naso Epist. Medeae, . 7O.
Aurea barbarica stat ea facta manu. 23. MoMu Lui AETERNAE NON Du FoRMAVERA URBI MOENIA Aeternam Urbem, solenni locutione, vocabant Romam sed hoc nemo nescit nec sinunt nescire monumenta antiqua Cicero Philipp. 2. C. 2 I. Dum genus hominum, dum populi Romani nomen exstabit,
quod quidem erit , si per te licebit , sempiternum, tua illa pestifera intercessio nominabitur. Iupiter apud Maronem L. I. Aen. 2. 27s. Inde lupae fulvo nutricis tegmine laetus Romulus excipiet gentem, Mavortia condet Moenia Romanosque seu de nomine dicet.
His ego nec metit rerum, nec tempora pono:
Imperium sine me dedi. Atque hinc pli imperatores dicti Aeterni. quo titulo plus semes ornantur in Legibus,' in Inscriptionibus Achilles Statius
pro eo, quod est formaverat, malebat firmaverat. Et sic exstat in uno nostro; sed pra. Ve, ac perperam. Neque enim huc trahere possis ista Velle j L. i. . . Id gessit Romulus adjutus legionibus Latini avi sui, libenter enim his, qui ita prodiderunt, accesserisn cum aliter firmare urbem novam , tam vicinis Te-jentibus, aliisque Etruscis ac Sabinis , cum imbelli pasorali manu vix potuerit. Noster poeta loquitur de novo illo Romuli consilio, quod
animo agitabat, condendae urbis. Sunt enim formae descriptiones ac delineationes operum atque aedificiorum , antequam excitentur. Cicero L. r. ad semit Epist. 8. 'mare ego nec praeterita nec praesentia abs te, sed, ut ab homine longe in posterum prospiciente, futura exspecto ut ex tuu literis cum formam re . iderim, quale aedificium futurum sit, cire posse . Suetonius ut C. 3I. Et spectaculo publico per dissimulationem interfuit formam
qua ludum gladiatorium erat aedificaturus, consideravit. Hinc est verbum formare, quo utitur noster non quod Romulus has architectorum rationes sciret, sed quod futurae urbis speciem atque imaginem animo, tamquam in aliqua membrana , praeformaret. Proprie Papinius L. 3. Silv. I. I. II7. ubi Hercules Surrentinus persuadet Pollio novi templi exstructionem: dixit, mentemque reliquit. Nec mori consscripta formatur imagine tela. Vide ichnographiam in linteo coloribus depictam. 26. STABAN HuΜILE IN IOVI ARCECAsΑΕ ubi nunc est arx Iovis Capitolini, ibi erat Romuli casia. Vide Dionysium Halicarnasseum L. I. . o. quo loco dicit, casam eam fuisse humilem absque ulla contignatione. Haec deinde dicta fuit Curia Calabra. Servius ad L. 8 Aen. p. 6sq. Romuleoque recens horrebat regia culmo Curiam Calabram dicit , quam Romulus texerat culmis. Ideo autem Calabra, quod eum incertae essent Calendae aut Idus, a Romulo constitutum es, ut ibi patres e populus calarentur, id es, vocarentur, ta scirent qua die Calenda essent, vel
296쪽
L II G. V. Lacte madens illic suberat Pan ilicis umbrae, Et facti a agresti lignea falce Pales. Pendebatque vagi pastoris in arbore Votum Garrula silvestri fistula sacra Deo. 23
via etiam Idus Sed Macrobius hanc casam a curia dispescit, ita tamen, ut propemodum contiguas faciat, L. I. Saturn C. Is Sacrificio a rege est minore ponti ce celebrato , idem pontifex halati, id es , vocata in capitolium plebe juxta curiam alabram , quae casa Romuli proxima es, quot numero die a Kalenduad Nonas superessent, pronuntiabat. Haec autem casa longissimo tempore superstes fuit. Vitruvius L. et C. I. In Capitolio commonefa cere potes c significare mores eiusatis Romi licas in arce sacrorum , stramentis tecta. Sed Mapud alios, Vitruvio longe juniores, memoria est hu)us casae , Senecam puta, ie-
27. ACΤE MADENs lacte, libo fiebat omnibus iis agrestibus diximus ad L. I. Eleg. I. I . Sed maccho lacte sacrifica batur, ut erudite ostendit ad Catullum Isaacus ossius p. so T. Valgius, apud Philargyrium in L. 3. Geor. I7s. Sed nos ante casam tepida mulgaria lactis, Ei sinum in cessamus ponere Baccho. Musis quoque aqua fiebat, lactes, docente Servio ad Eclog. 7. P. I, non vino. Deae Rumiliae, auctore Plutarcho in Vita Romuli
BORE OTUM In votis ac donariis verba erant solennia figere, sui 'endere pendere. Nisus apud Maronem L. 9 Aen. 9. Os .
Afrorum decus, nemorum Latonia custos, Si qua tuis umquam pro mepater γrtacus aris
Dona tulit, si qua ipse meis venatibus auxi, Suspendiυ tholo, aut sacra ad fasigia Mi.
Sed nos Albianum pendendi verbum inlustremus, nec prioribus istis neglectis Artemali. quam qui desinebant, artis instrumenta Diis
quisque suis suspendebant. Quod opinor primus observavit Turnebus L. 6. Adv. . .
deinde malit atque alii post Turnebum. Ita noster hic pastor fistulam emeritam suspendit Pani Pendebat illa ex ilice: sic enim propritim loquebantur. Virgilius Eclog. 7. . et .
Nγmphae, noster amori, Libethrides, aut I-hi carmen actuale meo Codri, concedite proxima Phoebi Versibus ille facit aut ,s non possumus omnes, Hic arguta sacra pendebit sula pinu. Quod est imitatus Aurelius Nemesianus Eclog. I. 2. Iq. Viximus, incalamis versus cantavimus olim Dum secura hilares aera ludebat amores. Nunc album caputra Veneres tepuere sub annis:
Iam mea Ruricolae dependet fistula Fauno. quamquam ille moratio non debet nihil,
Vixi puellis nuper idoneus Et militaυ non me gloria: Nunc arma, defunctumque bello Barbiton hic paries habebit,
Laevum marinae qui Veneris latas Custodit.
Papinius L. 4. Silv. . P. 88. Iam Sidonios emensa labores Thebais optato collegit carbasa portu :Parnasique iugis silvaque Heliconide sesis
Tura dedit mmis, irginis exta juvencae , Votiferaque meas stinpendit ab arbore vittas. Longus , dulcissimus ille Pastoralium scriptor, L. I. interprete Laurentio Gambara, de antro Nympharum: Antrum erat hoc positum in silva prope litora sponti Siluicolis calami enodes multaeque cicutae, Munera pasorum, pendebant fornice rupis. Deinde, Daphnis, vitam rusticam relicturus, pastoralia anathemata iis agrestibus suspendit, Baccho peramin pellem, Pani fistulam ac tibiam obliquam , Nymphis pedumis mulctralia, quae ipsemet fabricaverat Pendere quoque dicuntur spolia hostilia, vel templi vel domibus ducum victorum adfixa. Virgilius L. . Aen. y I8q. Multaque praeterea sacris in postibus arma,
Captivi pendent currus, curvaeque secures,
Et crisae captium; in portarum ingentia clau
Spicidaque clipeique ereptaque rostra carinis. Silius I. r. p. 62 I. In foribus sacris primoque in limine templi Captiυ currus, belli decus, armaque rapta Pugnantum ducibus, saevaeque in Marte Ie
297쪽
.s TIBULLIFistula cui semper decrescit arundinis ordo; Nam calamus cera jungitur usque minor. At
Perfossi h ei, o servantia tela cruorem , Claustraque portarum pendent.
3I. FISTULA CUI AEEMPER DECRESCIT
ARUNDINIS ORDO Ovidius, de alis Daeda-IL, L. 8. Metam. V. 89. ponit in ordine pennas , A minima coeptas, longam breviore sequenti:
Ut cliυo creυisse putes sic rustica quondam Fisula dijaribus paullatim surgit avenis.
Macrobius L. I. Saturn C. 2I. Solem vero sub
nomine Attinis ornant muli tirga. Fisula ordinem spiritus inaequalis sendit quia venti, in quibus nulla aequalitas es, propriam pumant
de sole substantiam Tirga potestatem solis Aserit,
qui cuncta moderatur. Haec ut intelligas, in-ipicere debes egregium marmor apud Jo Jac. Bois ardum . . Antiq. Satyrum fistula ludentem in alio marmore exhibet idem Boissardus T. 6 p. 32. alium in gemma Sarda Abrahamus ortaeus Annulo I. Hinc tibi constare poterit de fistula figura quam de pulcre descripsit Iul. Caesar caliger L. I. Ρoctic C. . Multo tamen pulcrius atque luculentius Achilles Tatius , suavissirinus ille amorum Clitophontis ac Leucippe scriptor, L. 8 p. ψ74. sqq. edit Salmas Ajunt Panos
inventum esse Lucretius L. q. o. 9O. Et genus agricolum late sentiscere, cum Pan Pinea semiferi capitis velamina quassans, inco saepe labro calamos percurrit hianteis,
Fisula μυe irem ne cesse fundere musam.
Virgilius Eclog. a. p. 32. Pan primus calamos cera conjungere pluris Insiluit. Naso L. I. Metam M. 7Os. Panaque,cumprensam sibijam γringa putaret, Corpore pro γmphae calamos tenuis sepalustres: Dumque ibi suspirat, motos in arundine ventos fecisse sonum tenuem similemque querenti: Arte nova ocisque Deum dulcedine captum, Hoc mihi concilium tecum, dixisse, manebit: Atque ita dijaribus calamis compagine cerae Inter se junctis nomen tenuisse puellae. Valerius Flaccus L. . . 38 . Cum subit Arcadio sonuit nova mula rim , Imperiumque patris celerans Cγllenius ales
Adυenit, C leni modulatur carmen avena.
Alii Marsyam fecerunt auctorem , quem Silenum se Satyrum fuisse tradunt Vide sis Salmasiit in Exerc. p. 831. Certe fistulam fuisse Instr timentum muscae agrestis ac pactoralis ita est liquidum, ut magis liquere non possit. Unde sit, ut mihi aqua haereat in verbis
Macrobii praefat. Saturn. Vides quam multo rum vocibi chori constet una tamen ex omni-bm redditur. Aliqua es illic acuta, aliqua gra vis, aliqua medii accedunt viris feminae in. terponitur Apida. Ita singulorum illic latent,oces, omnium apparent: si concentus ex di sonis. An ille fistulam cum tibia confudit Sane tibiam in choris fuisse,is quidem bene grandem , apertis verbis ostendit Horatius
Tibia non, ut nunc, orichalco vincta, tubaeque Aemula, sed tenuis,simplexque foramine pauco Adspirare, e adesse choris erat utilis, atque Nondum pi se nimis complere sedilia flatu. Sed ad fistulam septem annis constabat, cera inter se ac lino conglutinatis , in sum. mo qua instabantur aequalibus , in imo qua exit spiritus inaequalibus Naso Remcd Amor. L 8 I. Pasor inaequali modulatur arundine carmen.
Virgilius Eclog. a. p. 36. Es mihi dis aribus septem compacta cicutis pistula. Calpurnius Eclog. 4 9. 3.
Scilicet extremo nunc vilis in orbe acerem Ah dolor e pecudes inter conductus Iberas Irrita septena modularer sib la canna. Politianus initio Rustici, divini carminisci Ruris opes saturi, enavoque agitanda colono Munera Cy omniferae sacrum Telluris hono.
Ludere septena est mea mula canna. Non tam pauciis tubulis contentus fuit Polyphemus , apud Nasonem , videlicet pro corpusculi sui modulo L. 3. Metam 9 783. Cui posquam pinus, baculi quaepraebuit usum, Ani pedes posita es , antennis apta ferendis Su=ntaque arundinibus compacta es mula em
Senserunt toti Doria sibila montes,
Hanc ille fistulam de collo dependentem gestabat, si quando spatiabatur Virgilius L. 3.
Lanigerae comitantur oves ea sola voluptas
Solamenque mali de collo mula pendet.
Sed postrenuim hemistichium, ne quid dissi.
300쪽
mulem, multi pro Insultio ac purio habile.
runt. Delevit quoque Nicolaus Heliasius meque Servius aut Donatus videntur agnovisse. Exstare tamen in plerisque codicibus antiquis, praeterquam in uno , ubi hic versus pente mi meri claudatur , testis est vir prae . clarus Joannes Pierius Valerianus. Et nos quoque invenimus in libro scripto luculentae bonitatis. Sane fistula egregie cecinisse
Polyphemum , negari nequit. Ipse de suo artificio gloriatur apud Theocritum Idyll. o.
vertit obantis, sed nimis liberes, fistulae oblitus: Nec me carminibus quisquam praesantior uno laclopum qui pascat oves haec culmina circum. Potuisset ita, ni fallor: Apula nec cuiquam hic cantat tam suave Cγclopum. Philostratus L. 1. Imagin in Cyclope interprete Stephano Nigro Galateae ad hoc pelagus ludentis amore captus est, de monte ipsam
contemplans. Et ipsa quidem mula adhuc sub ala qaiescit. Est autem ipsi asoralis cantus,
quod sciἰicet candida sit, ac contumax ,-labrusca suavior quodque hinnulos Galateae atque ursos alat. Ceterum mos hic erat omnium pastorum fistulam de collo suspendere Manilius L. f. p. 1 Is de Haedorum signo: Nec non cir cultus pecorum nascentibus addunt, Pastoremque suum generant, cui mula collo Haereat cir voces adierna per oscula ducat. Sed hoc ante me observavit praestantissimus Turnebus L. 18. Adv. C. s. Nec tamen qu
vis pastor fistulam construere sciebat neque ipsa ex quavis arundine fiebat. De indocto cantore V irgilius Eclog. 3. y. 23. Cantando tu illum p aut unquam tibi mula
undita fuit non tu in triviis, indocte, olebas Siridenti serum sipula dijerdere carmen 'De materia Plinius L. I 6. C. 36. Calamus vero alius totus concavus , quem Pringiam vocant, utilissimus Apulis , quoniam nihil es ei
cartilaginis atque carnis Orchomenius est continuo foramine pervius, quem auteticum vocante
hic ibiis utilior Dulis ille. Hinc factum fuit ut fistulae adfabre factae in magno recto
haberentur,in pro ingenti munere vel darentur dono caris ac familiaribus , vel a morientibus suprema voluntate relinquerentur. Sic Dorco a praedonibus maritimis ad ne cem vulneratus, fistulam suam donat Chloae
moribundus, prius tamen suavium pactus fletum funebrem , apud Longum L. I. Et Aegon, Pisas proficiscens , suam Corydoni fistulam munus dabat apud Theocritum Idyll. . Virgilius Eclog. 2. 37. Es mihi di laribus neptem compacta cicutis Usula, Damoetas dono mihi quam dedit olim, Et dixit moriens Te nunc habet istasecundum. Calpurnius Eclog q. s. I. Luod si tu faυen trepido,nihi, forsitan illos
Experiar calamos, here quos mihi doctus Iolas Donavit, dixitque Tmιces haec si uia tauros Conciliat, nostroque sonat dulcisma Fauno. Titγrus hanc habuit, cecinit qui primus in sis Montibus 'blaea modulabile carmen avena. Politianus initio Rustici: Apula, Mantoae quam nuper margine ripae Ipse renidenti dum dat mihi ἱιγrus ore, Hac puer , Ascraeum repete, inquit, aruu-
Ipsa quoque Musae Gallo Cornelio fistulam donant Hesiodi, quam hic ab iisdem Deabus habuerat, apud principem poetam Eclog.
Ut Linus haec Eli dimino carmine pasor, Floribus atque apio crinis ornatus amaro, Dixerit, Hos tibi dant calamos en accipe Musae, Ascraeo quos ante seni. Sed crescente cum opibus luxuria , brevi viluit atque evanuit agrestis instrumenti honos Martialis L. I . Epigr. 3 cujus lemma est istulae Luid me compactam ceris, arundine rides pClusi primum ructa es Dula, talis erat. Est etiam hodie istula in usu apud Turcas , quamquam non nihil diversia. Illam egregie describit Vir undequaque laudatissimus Petrus delia Valle It in Turc. Epist. Σ. sedi. 9. Fracili in strumenti musicali ho trouato qui la
l Sampunidi Pan, he in se honi si subna i
Turchi a chlamano MUSCA L Greci MUSCAGI composta pur di anne mal iccole e dispari, una pru iunga des altra, a guis delle canne ali organi non pero di seire canne sole , conforme a uella di Cordidone in Virgilio, Est mihi disparibus septem compacta cicutis Fistula:
ma di quattordici, e quindeci canne, e fors dipiu per te quali, hi suona, a correndo conte labbra innane , e indietro re anne nou sono ne anche congiunt in sieme per linea retia, come in alcune, che ne hia edure 'inte, e sco pite elle statue a Gengono a sare in modo che laba una P incurva atquanto in arco: