Proficiscentium, seu magnis itineribus diversas terras obeuntium medicina, quibuscunque valetudinis incommodis depellendis apprimè necessaria ... / [Guglielmo Gratarolo]

61쪽

no,quia facit tremorem & hydropen: quia hepar ea refrigeratum non bene conuertit chilum in chimu Ipsa cnim aqua sua frigiditate actualidi potenotiali hepar infrigidat. Cura uero est cum diacurcuma dialacca, ct iuvissmodi, cum uino claro ct odorisero, somnum missum conciliantia.

CErtum est non posse animal per

petuo uigilare quod per uigiliadisolui, calor innatus,ob id

cogitur sese ad internas partes recipeore, lud resolutus instauretur: Nam nisi esset somnus, sensus perit et, ut etiaAuerroes aisciit h. collec cum autem somnus 5 uigilia contrariae sint passe sones,ideo circa eande partem fiunt.

de quibus alibi uidendum . Etsi laborct lassitudo somnum conciliare solo sant,contingunt tamen itineranti sola licitudines interdum, aut incommo

62쪽

ς DE REGIM: ITER AGEM ditates uariis de causis, quae somnum prorsus sere arceant atque ita operae Precium fuerit nonnulla paratu faciis ita ut indicemus,pro somno inducendo his qui nimis uigilia urgentur. Duabus igitur post coenam horis, ingressurus editi habeat aquam pro Pedum ec tibiaru ablutione, hoc modo paratam: nempe ut in ea bulierint uel laetucar,ucinentipharis flores,uio is, camemat On, cortices capitum PasPaueris,aut solia uitis: hica qua,praessertim in calorect aestate,pedes ut disaci abluat,tum etiam mamis iis tu eadcubitum: ecpost horae' iartuni adshuc bibat talem syrupum: Recipe sy' rupi de neutiphare, uiolati, de papa uere ana unc. dimid misce, uel iolum unc unam syrupi de papauere sumat si magis instant uigiliar. Proderi Loc in promptu habere hoc unguentis, cumitipe non inueniantur instructi pharmacopoei. Recipe olei denenti phare, uiolati, unguenti populeonis ana lot

63쪽

unum, aceti rosati draciti unam opirgrana tria, croci puluerizati itide grana tria: siit ex his unguentum,quo hora somni conciliandi ungantur tem=Poranarium foramina ,e pulsus. Poρ testo: habere semen albi papaueris, ex quo bene trito semidrachma ponaρtur,uel coquatur in ferculo: aut actuoin iure pro pane iurulento buliant.

Vel rosa ceum oleum dominimum caphurae ac muliebre lac misceat: in quihus lineus panniculus intinctus suo Perponatur tepidus fronti ac tempo ribus o superligetur . Pauperiores possunt, uel illo seniine albi papaues ris uti,uel guttam unam uel alteralis leporis cum cochleari vi agnouitas haurire Vulgares tamen uino potenti ac copioso epoto in coena,et post coenam, sibi ipsis, stulta ducti experien tia , somnum conciliant, uel potius eσhrietatem occapitis dolorem, uel prauedinem,ac similia:dicut enim qui be

ne bibit, bene dormit: qui dormit no

64쪽

ς DE. REGIM ITER AGENτ. peccat: echiilusinodi nugas non ne go quidem uinum moderate potum re etiam ad hilaritatem , senioribus praesertim suauiter somnum conci .liare: sed interdum alijs uigilias calo; re,inducit. Vigilias denique laetis cogitationibus,studiis,colloquiis,picturarum Uamoenarum aspectu conpensabis aut propulsabis cantu aquarti, nemorum, montium solitudinum picturis jusurro aquae,balneis cruris, Odoribus atque ut dictu est,unguentis suavibus ac sopori seris, anilium

fabularii narratione tum cum poeta Adde mei uni uinos nouos compesce dolores: Occupet ut stili lumina uictusopor. Somnia turbulenta sedat hyacinthus rubens,et adamas Veluti autem spes cum ratione potior est omnium, ita

desperatio pessimum est malorum

omnium.

65쪽

LIBER PRIMVs. D litudinem cra tutem indecunque

tollentia, e ab ea praeseruantia. c APUT VI.

On rarit est quomodoctilissi iter L agentibus priuatis hominibus praesertim peditibus debilitate 5 Ias situdinem una uel pluribus de causis

incurrere: κοπος uero, id cst lassitudo, duplex est:a causa externa re interna.

Prior triplex ulcerosa,tensiua, Phlegmonosa Vlcerosa celeri ac multo motu effici tu maxime in cacochymia,in

quibus excremeta crassa funduntur, attenuantur. co* tenuis 5 acris hamor ueluti pugi ac imbierat tum cu'tem tum carnem . Aliquad etiam iri

boni succi corporibus incidit, ob ni natum exercitationis modum, adipe aut molli carne liquata Tensiva hisiricidit, quibus salubris succus est. post robustas potius quam celeres exsercitationes, per quas in musculis ecneruis tensio uehemens efficitur cita

66쪽

,, DE TEGIM ITER AGENT,

qua omnes musculoru si braetendtiri tur: secundum tamen magis o mi nus Phegmonos ac uel cinentissi, rnis nascitur motibus, invadit eos, qui exercitationibus asi leti non sunt, alios raro in hac ceu colla fas aut phlegmone obsessas partes scintillus. Sed de his sitsius alij, ut Galenus ii .detu'enda sanit. 5 ij. Simpl. ct alibi Lassi hcudo lassitudine soluitur,quum uideo 'licet externis exercitationibus, pares

postridie adhibendas uidetur expediisens Vlcerosae remedium est, eorum quae redundant evaporatio Euapo ratur autem frictione multa ac molli,

cum oleo dulcissimo, quo copioso cafrictione utendum praecipue in his, qui in cute , 5 sub cu te excrementorucollectam uim habent. Discutiuntur etiam qua redundant exercitatione, quae apotherapia dicitur maxime Rin musculis congesta fuerint. Etenim in his coacta excrementa sola frictio educerenon potes .Tensioni κλασις.

67쪽

id est relaxatio contraria est. Sanere mittitur quod tensum es per exercitationem frictione paucasi nihil tam ol li,c oleo dulci, requie, o tranquilli eat balneis temperatis,oc longa in ast quis calidis mora. Et si bis teruolauestur,ct a balneo ungatur,iliis prodrarit. In phlegmonos a sanationis consstium ad tria dirigitur nempe, ad eX'

Crementi euacuationem tensi remis sionem, di ardoris refrigerium . olea

ergo copiosum octepidum, cum fri'ctione mollissisima,8 longissima in

quis temperatis mora huiusmodi fatigationem emendat. Item multa quiesecuti stio assidua Dent Omnia,quae laxatum recreant, o quod superuacaneum est , per halitum digerunt. Porsro in omni lasssitudine boni succinuo tramentum necelsarium,humidum renuito modo utinosum Inulcerosa contra Gitinosum conuenit:in tensis ualitimidissimum: ct utrunque restist gerans in phlegmonosa. Inuiccrosa

68쪽

- DE REGITI. ITER AGENT. rursus ex constretudine uel parcius cahandum: in tensilia magis parce in

phte monos a parcissime Delassitus duae causa interna: mus spontanea Upcatur, que pariter triplex est,non est ut hae tracte cui tame exprimo casPite obuiam iri poterit. Vtatur ergo quoad fieri potestiquae coditio in omnibus subintelligenda uenit restaurantibus θc boni succi cibis, ut castrastis gallini apis,perdicibus,fasianis: hrodio consumato cum aqua buglossi,uel ut inquit Avicena, aqua carniS: qus ex probessed non plene, assata carnem veru,posita inter duos ligneo

C orbes , torculari exprimitur. Sed saar domi manentibus , potius quam Peregrinis,comoda sunt. Igituriuxta medicorum sententiam, ct experiens tiam rationes mittam,ex maxime accito restaurantibus est uinum odoruct sapidum,atque oua tremeta uel sorbilia,recentia:uel saltem bonus panis maluatico, aut simili uino infusus re

69쪽

LIBER , esus. Sed apertus est Hippocratis Phorismus, dicens, In quocun*mo

tu laborare coeperis,quies lassitudine auffert nam perpetuo illud veru est, contraria contrariis curari. Adserunt

aliqui secum marcium panem, uel aste conditum aut simile,uidelicet,ue' cipe pistachiorum praeparatorum carosacea aqua,amigdulcium ana Unc. tres uel quatuor,pamularii corinthia=carum drach. duas, mamona electi dracharnam, sentali citrini,glicyrrhyzae rasae ana scrup. q. margaritarumprs pari corallorum rubeorupi spar. ana drach. dimid sacchari albissimi unc. sex, cum aqua rosata conficiano tur in formam coditi: sumat omni mane, uel quando libet, ad quantitatem paruae nucis uel castancae,nam Ori Ο horat bene nutri t,cti c. Si simul sitis urgeat uel cor laboret, sumat sacchas ruinios acetim uel uiolaceum,diabo σragmatum, uel b Uglos a tum, manus Christi perlatas, .u barbari uocat, aut

70쪽

- DE REGI M. ITER AGER τ. ex his naixta cum syrti pode acido cistri,praeserum aestate hyeme calidiora aromata indere potest , ut caryophilsitos,galangam,di similia Virgam ut'ticis qui in manu habet aut cinctu,negatur intertrigine tentari

Sed iam ποt,id est, lassitudinem tollentia,&localia, nonnulla descri, hamus. Si ergo ex labore uel uia fati gatus lassatus,inuoIuat se totum Ecetiam pedes platagine, illico sanatur. Oleum mastichinum cum oleo rosasto oc uino antiquo fac'um, lassitudi nem debilitatem neruoru auston Qitidam aiunt,uiatores, lassitudine itinerariam non sensituros, si salutam artim istae obligati crint, ac secum feorant. Sumitur etiam seminis anis aut Urticae obolus cum uino Alligantur artimisia, ladanum, nerui gruis aut myrti uirga in manu tenetur:gestatur

proserpinata herba in ore uel sub insgua. Plin. Diosc. Plura capite duode cimo reperies Avicenna decimo ters