Caroli Paschalij Regis in Sacro Consistorio consiliarij Legatio Rhætica

11쪽

PRAEFATI o

mulum, qui ingenium ad artes v teratorias acumine compungendas mehementer exsuscitat. Ladem pro pe rationesollers,s assiduascrutatio nequaquam inter obuim amoenitates, sed ipsa terra viseera idemi dem fodiendo aurum, in , meam

supellemum reperit. Hoc unum co-srmo, hic omnia pudenter, in religiose scripta, eaque plicitare,quaest comesinamica fidei. sim nomine a tua regia bonitate impetrari posse confido, ut ea in tutelam recepta ab hodierna malignitate, quae se nudari, sproduci indignatur, σfrendet, protegat. ID, regum decus, quam diutissime saluum praestet is, cuius beneficio , etsi pueritiam vix

egressus, tantam rerum molem vi

rili Armitates lines. Hasscripsi in

12쪽

CAROLI PASCHALII

Regis in sacro consistorio Consiliarij

ac trito verbo tria foedera, nimirum tres populos , seu ciuitates foederatas, ea est gens

Alpina eorum montium incola qui

ab ortu solis Italiam, ab occasu Galliam , a Septentrione Germaniam spectant, & qua in hanc vergunt, a Tyroalensibus, qua in Italiam, a Tridentinis continua in meridiem serie ad Valesios, Helveticam gentem, porriguntur. Toti huic tractui olim nomen Rhaetia superior. Et Rhaetia quidem, quod est pars eius Rhaetiae, quae M

13쪽

- LEGA ΤΙ Ο manos nnales peruolutanti saepe est obuia. Superior , quod est situ praealto, ac se tota aeriis, & niualibus montium verticibus attollit. Montanos Rhaetos , omnemq, illam Alpinam vi cinitatem populatibus & rapto vivere assuetam Augustus Caesar , ductii

Tiberij, & Drusi rupibus deiectam perrupit ac perdomuit. Denique per

convalles asperrimis cacuminibus in

teriectas, perque ipsa Rhaetica iuga

Romanis exercitibus compendiarium iter in Germaniam patefecit, ac muniit. Cui rei praeter prisca monumenta documento sunt crebrae illae turres, ac totidem fere castella versa in conualles, & secundum Rhaetica itinera locis deruptis imposita, hodie quidem vetustate propemodum dilapsa. Appa- et, stationes militis praesidiarij castellatim fuisse dispositas, ut gentem ob seqvij insuetam compescerent, &per loca prius invia, aut latrociniis infesta securitatem viatoribus praestarent. At-

14쪽

R H AE T I C A.' ique adeo ne quid in illis tot anfracti bus insidiarum strui aduersus militares copias illa vadentes, aut alicubi subsistentes posset , praeter convalles crebrioribus praesidiis insessas, pleraque itinera in locis deuiis & in dorsis si xeis, &confragosis aperta. Alia, amoris obicibus, repurgata , multasquatilentia transuersis tramitibus complanata. Nihil in tota regione tam scopulosum, & inaccessum fuit, quod non suo militi peruium, & superabile vis Romana fecerit. Ipsis sarcinariis tu mentis, carrisin plaustris, bellicis ma- , chinis, aliisque impedimentis omnia meabilia reddidit. In culmine Alpis Iuliae est iter silice stratum, in quo impressa orbitae vestigia manent specie recentissima. Nec sine stupore quisquam per Malogiam transierit, locum Romano opere insignem , qua ex hac Alpe Iulia , & ex Engadina superiori pronum est in Praegalliam istr , ut per Berlinam & Posclauium in Vestellia

15쪽

nam. Nec vero sub Augusto solum , sed & sequutis temporibus clari aliquot Romani duces Rhaeticis iugis degressi

crebro ex Italia in Germaniam, inde in Italiam legiones transduxerunt, stante, & vigente, videlicet, imperio. Nam, verso rerum statu, cum nec se Roma consiliis regeret, nec prouincias

armis tegeret, ac VeriuS Vna cum Virtu- ite omnis pristina eius felicitas propemodum de queret, hic Alpium transitus, qui nihil molienti nulli prorsis vlui es set, sensim exoleuit. Et ci tota regio vix ullo 1 ato redditu cens retur, sed sola via, quae non Viendo facta esset invia, ut solum vacuae posseDsionis, audenti relicta. Huic occasioni, ut suae, non defuit inops miles, qui ibi necessitudinibus, & propinquitatibus mixtus inueterasset. Cum enim nullus . in iis locis dux reliquus esset, qui ab ipso sacramenti fidem exigeret, credibile est, eum,tanquam religione solu- tum quam antea Romano principi,

16쪽

eandem sibi posthaec operam dedis . se , certe unde armis pelli non posset, has sibi sedes fato monstrari credidis se. Ad postremum , ibi consedisse ut

in suo. Nec tamen omnes pari sorte. Sed castellorum praefectos id sibi e pristina fortuna seposuisse, ut e praefectis domini euaderent circumiecta praedia sibi vectigalia facerent , ea ut vacantia & colenda, & fruenda in mulites diuiderent. Romani Imperij nomine non tantum in longinquis, sed&in ipsis suburbanis prouinciis propemodum obliterato, in Gallicorum Regum ditionem , sicuti pleraque Germaniae, haec quoque Rhaetia concessu. ego rei haec habeo documenta, quod acta publica ibi nomen regis praetulere , Et quod ab iisdem regibus ibidem condita sunt coenobia, quae hodieque eX-tant, Disertinum & Faverianum, illud in intimo Alpium recessu , hoc sinistrorsus ad ripam amnis Rheni, qua e

17쪽

LEGATIO

Rhaetia in Helvetiam maiori agmine incipit euolui. Gallicam poxentiam e cepit magnitudo Imperatorum Germaniae, qui & hisce locis nouos domi nos imposuerunt, & qui ea loca prius insedissent, hos eorumque posteros per

nomen Comitum, Baronum, Dominorum in fidem , & clientelam acceperunt, Horum progenie ex magna parte aut pulsa, aut variis casibus extincta , omnis illa montana multitudo, inuidente, & aduersante nemine, ad libertatem experrecta sibi iura condere coepit tum magistratus creare, ac statutis diebus, & stato loco cuncto rum concilium indicere : deritque &mutuo iraroae lociali foedere comterminis Helvetiis obstringi. Hanc se

cietatem cum multς ciuitates coirent, etot, tantarumqu e Virium connexione

sensim coaluit illa, quae uno Helvetico nomine i censetur bellicosarum gentium compago praepotens. In his est haec Rhaetica, quam locorum asperita-

18쪽

R H-T I C A' tibus, ut nativo munimento, tum socialibus auxiliis tutam magiS metuendum est, ne mala discordiae, & improborum ciuium cupiditates euertant, quam ulla externa vis atterat, aut obruat. Sane internorum, & externorum muniminum tantum habet, quantum

satis est ei, qui non id agit, ut cuipiam

imperet, sed ut ne cui semiat. In ex ternis est foedus, & fides amicitiae, quam cum Francisco Primo Galliae Rege, dein cum staccessoribus eius, unque ad hodiernum Regem, foederatos Helvetios imitata, sanxit. In Rempub. his auspiciis, & hac ratione constitutam inductae sunt 'eae leges & instituta, quae hodieque manent. Non est comsilium de vetustate gentis plura dicere. ppe ea, quae sub Romani occasum imperij usque ad tempestatem huic noctrς proximam illic acciderunt,conjectare verius quam scire datur. Quin& ipsum inquirentem nescio quae via ducere ad verum possit. Ergo ab in-

19쪽

LEGATIO ,

compertii me abstineoi cum praesen tim non scribam res Rhaeticas, sed ea tantum quae inciderunt in legationem meam,quae multis i uitatibus insignitior fuit , de earum genere , quae quo rarius accidunt, hoc fructuosus ad uertuntur. Haruris causas & processus a nonnullis eorum nesciri, aut dissimulari video, qui res huius aeui posteritati narrandas suscipiunt. Nescio qua inselicitate sit, ut praecipua rerum plerunque mendaciter vulgentur. HinC multae pestes. Nam quicquid cuilibet Veteratori contra fidem comminisci, ac disseminare libet, id,scilicet, vulgustam cito credit, quis stolide. Nec murum , si veritas hinc calliditate , hincci edulitate circumuenta , denique, & multifariam infra staeius opem exposcit, qui se tam indignis acceptam modis reddere pristino decori , & integritati potest. Qi tum quidem ad Rhaetos attinet,ne rem

mihi a magno, de incomparabili rege

20쪽

randatam , certe integre, impigreque uratam mendaciorum praestigijs vltraia peius tot ueri patiar , meas partes esse duco. Quis enim sycophantiis ani nosius obuiam eat , quam is qui Ve Iorum improbitatem rerum fide re aincere potis est Sane cum non alia exequenda susceperim , quis ea , qui- Ius & interfui, & ex magna parte praeui, quantum eniti cura ac diligentia Iotero, perficiam ut intelligi postitime peritatem nulli affectui meo gratifica

i. Ceterum quod in tot rerum monumentis , quae hodie sunt in manibus, xigua, nec enim audeo dicere nulla,

copulos, huius Rhaetiae mentio fit, signi sat est, hanc gentem, quae neminem lacesseret, & ipsam illacessitam

per multas aetates nullam nec famae , nec rerum scriptoribus materiam praebuisse. Nec tamen abnuerim, inter

dum ipsos inter se gentis reguloS manus miscuisse ; aut multitudinem dis

cordem saepe in sediti nem exarsisse