Caroli Paschalij Regis in Sacro Consistorio consiliarij Legatio Rhætica

231쪽

R H AE T I C A. II bus agebat.Inde inges terror in omnes,

eos praesertim dispersus, qui nolente, aut non propitia multitudine quidpia publici negotij aliquando attigissent.

Porro quonam artes, & exteri a pecunia perrumperet, ex eo intelligi potuit, quod pro iis reis, clui carcere alti,nerentur,nulli pugnacius causam dicere perrexerunt, quam qui ad eam rem a Fuentano,& ab illis primoribus submitterentur. Sed, postquam nulla spes reliqua fuit,posse illos, &vadibus datis, emitti, alteri eorum, cui nomen Gaspar Baselga, venenum in ossa datum, Ut morte repentina , & nullis editis consciis, occumberet. Sed, re deprehensa, illico datum est ei antidotum, - cuius haustu veneni vis discussa. Ipse in inferiorem carcererit abditus. Cum omnia in Rhaetia sic irent, ut nullus tot malis finis futurus videretur, eae communitates, quae de Reputaseorsim sentiebant a seditiosis; quassarum furori concedere coactas Curia

232쪽

MDCVII LEGA Τ Ioeliscessisse dixi, qua armatae, qua per

suos nuntios Curiam redierunt. His, ut animi creuerant, certe experrectiores, & confirmatiores factae exin bon causae non defuerunt. Quippe quod viderent iam tempus adesse, quo Omiles boni, agmine facto, impios seditiosorum conatus reprimere audeant.

Et hae quidem ut tunc Reipub. curamantinose susceperui, ita se infamia exemerunt, & Vniueris gentis existima tionem illibatam seruarunt. Ex quo intelligere licet, quantum dedecoris multorum prauitas uniuersis imprimit, tantum laudis paucorum Virtutem toti genti addere. Enimuero in hanc partem semper virtus & potior, es potentior est, quam in illam alte ram vitium. Hae igitur communitates ad Tigurinum Senatum literas dede runt quibus Helvetico nomini singulares gratias agunt, ob eius in Rhaetos animi propensionem,eosque tot labΟ- res, molostias, quas in gratiam ami-

233쪽

foederatae gentis pertulerunt. Caeterum se ad praesens in id Guni intentas esse, Ut ea, quae usque adhuc tam turbida, & incomposita fiderunt, in meliorem statum vertantur,ac StrΟ-friclitum aboleatur, eiusq; acta rescimdantur. Cui rei perficiendae si ipsis sint . impares , tunc se pagorum auxiliuni imploraturas. Duo esse, quae nullius mortalis iudicio permittere possint. Priori loco sunt foedera, quae, Ut rum puntur,aut seruantur, proinde uniue lae gentis fama est. Altero negotium 'eorum, qui e vinculis causam .dicunt

Cum enim isti laesς publicae maiestatis& proditionis rei sint,sibi destinatu es

se, ut in sontes quςstio exercitetur more maiorum. Volunt Helvetiis persua sum esse, nullam eis iniuriam, aut vini illatum iri. Igitur confestim harum Communitatum coactu Strofricliti iudices, omni alio negotio omisso aut

dilato, de duobus reis quςssionen i habuerunt. Id quod quo temporius, ac

234쪽

syncerius fieret, eae Communitates e suis nonnullos in illum iudicum com/ sessum,de quorum probitate sibi compertu dicerent cooptari iusserunt.Gas pax Baselga prior ad qu stionem tra- i ctus. Ab hoc ordo sceleris tormentis patefactus est. Deinde copositus cum Beli illa ipsa, quς in tormentis dixerat rata habuit. Certe ipsum Beli tergiveri saniem conuicit. Is quoque Beli primo obstinate omnia negare. Sed cum post perlatam primam vim tormento rum,iudices nihil de seueritate remit

teret lia ipsa exprompsit quς Baselga,

atq, adeo plura , & maiora, Vt qui pluribus, & maioribus negotiis adhibitus fuisset. Vterque quicquid in carcere c5- fessus fuerat, in eius veritate perseuera

uitusque adstippliciu capitis, quod de utroque sumptum,de Baselga idie x i v de Beli xvj Iulij. Quae ex v triusque c5- fessione elici potuerunt, hςc sunt, Uetusta quςdam diplomata, quibus fides st,Episcopatum Curiensem, dc quic-

235쪽

quid eius est, esse in clientela duca tus Mediolanensis , Fuentanum firmare esse penes se. Id quod si ante- aeto tempore minus obtinuit, nunc ipse ad rem conferri oportere dicatὸ aequumqtie censere Ut episcopu&ΠΟ-mine clientis, seu vassalli se, δί ilia iuris Mediolanensis faciat. Caeterum ea, quq episcopus sus ditionis esse firmat, si ei creditur, tantam Rhςtic regi O-nis partem occupare, Vt, quς reliqua est, prae hac futura sit exigua. dnegotiu ut ad exitum perduci posticeos, qui Hispano operam dant, omni ope id acturos, ut religio protestantium e Rhςtia exturbetur, in eam Mediolanense foedus, & autoritas inducantur. Huius rei pro curandae, SI promouendς ipsum Beli ministruinruisse; cuius manibus, haud ita diu, in aliquot communitates multa pecunia diuisa fuerit. Eadem ratione multos priuatae con. ditionis homines tentatos, & indu-

236쪽

MDCVII LEGATIO

istos,qui hos tumultus facerent, foede ra rumperent, promissa transitus abolerent Vtrumque obnoxie omnia fecisse, ut res ad nanc seditionem per duceretur. Eorum, quae sequuta sunt, se quoque reos esse uterque confessus est. Et quidem de arce Monte cliij,ac de Mediolanesi foedere rem omnem, ut esset, Vterque exposuit. His addiderunt nonnulla eiusdem generis ve iustiora, dc altius repetita, quat praefe- Mediolanentes iam diu in Rhaeti cam libertatem moliri coeperint.TuCvero qui se ab his indicatOS, aut accu satos fuisse vel leuiter odorati sunt, continuo solum verterunt. Hoc fuit

primu facinus illius Strofrichti,quod

bar, quas dixi, communitateS non to

tum, sed ex aliqua parte ab se reformatum Lisse exitimarunt.

Ipsae communitates, cunctis spectantibus, concerpserunt eos coducillos, quibus continebantur illi ariaticuli, de quibus supra memoraui.

237쪽

Illos dico, qui Curiae ab Hispanica fies ctione conscripti, & in vulgus dispersi

fuerant, quibus & foedera rupta', &promissum transitus expunctum. FC dus item Mediolanense eaedem communitates comminuerunt, & oblit rarunt. Totum illud Strofriclitum, abolere, & in eius locum aliud suffcere agitarunt. Sed inchoatae, non perfectae rei laude contentae, quo acri incoeperant , ed languidius dese

runt.

Has ego communitates, quae Cu riae strenue rem gererent, tunc admonendas putaui eorum, quae ad me perlata fuerant, quae talia Ment, ut, non nesciri publice plurimum interesset. Rogarunt me, ut ad ipsas propius accederem, quo plureri atque adeo omnes me loquentem exaudire possent. Vt eis morem gererem, veni ad plarenam. in itinere cohortium duces , dc officiales ad quinquaginta in equis Obuios habui cum militibus mos chel,

B iiij

238쪽

MDCVII LEGATIOrijs aci septingentos, qui in orbem dis

positi me medium statuerunt. Ergo circumfusos salutaui verbis regis. Deinde ipsis de eo gratulatus sum, quod rupta isdera restituissent, & alia

nefarie acta rescidissent. Omnes com monefeci, ut memores, & imitatores

auitet virtutis ςltimarent, quam firmu Rhςticae libertati praesidium Gallicum foedus semper fuisset. Ipsos prouidenter facturos, si nullius improbitate, atque artibus id sibi patientur extorqueri, sed Gallicam amicitiam sibi ant, . quissimam ducent. Iis D cum adesse, qui diuini , & humani iuris reuerentestidem sanete colunt , & promissorum religionem,ubi opus est, Praestant. His artibus u citias ali, & foederatos ad suppetias ipsis ferendas essicaciter inui tari. In his regem, de cuius in Rhaetica Remp. beneuolentia non dubitent. Id potissimu accurent,ut iustitia libertate tueantur,ac stabiliant.Vnde haec sum mota sit, ibi non censeri esse homine,

239쪽

sed gregem immanium feraru.Iustitiae comitem addant clemcntiam. p-pe nimia ultionis cupido non minusquam iniustitia intelligitur esse rebus publicis & feralis, & Iuctuosa. Hanc . impotentiam si studiose vitabunt, nihil publica maiestate indignum admittent. Ab ipsis impense peiij, ut in iis rei gerendae occasionibus, quibus

me adiutore uti possunt, ne mini, ne labori meo parcant, quem, mandatu regis,ipsis uniuersis libenter impendo. Eos quoque hortatus sum, Ut paucos

eligerent, quorum fidei credi possintilla, quae ipsos ex me cognoscere nomnullum operae pretium duxi. Haec,

cum ad suburbium accessissem, iis, quibus hcc prouincia data posui.Ille quidem dies, qui fuit decimus nonus Iulij, his rebus absilmptus est. Etsi pagis Helveticis abunde satisfactum videbatur iis literis, quas ad ipsos a strenuis, quas dixi, communitatibus datas fuiste memoraui, nihilo-

240쪽

MDCVII LEGA ΤΙ Ο minus tamen ex Helvetia alia in RiMetiam legatio per eos dies est profecta. Hinc sciri potuit, super rebus Rihaeticis plura consilia .apud Helvetios habitaruisse, nec pagis per eas literas fuisse satisfactum, quas ad eos bonae illae, quas

memoraui, communitates dedissent.

Isti Helvetici legati, qui tunc essent quatuor, cum postridie eius diei, quoad Curiae suburbium accesseram, ma-

ne venissent ad me, mihi ea, ad quae missi ab suis essent, singillatim exposuerunt. Primo loco dixe ant, se petere a Rhaetis, ut deinceps nullus ne que Strofriclito sit,nec eius satellitibus locus. Hac ratione sumptibus parci posse, quos constat esse intolerabiles. In eius Strofricliti locum aliud sussiciat in quod soli cooptentur homines experientes , eique consessui locum statuant eum, in quem ipsi quoque Helveth conuenire possint. .es item eis securitatem praestet, qui iniquis ante hunc diem iudiciis oppressi dicantur,