Caroli Paschalij Regis in Sacro Consistorio consiliarij Legatio Rhætica

481쪽

& verius qstimata,magnificis,& pompaticis promissis abstinuissent, & semdus bona fide fultum, non fucis obliatum pepigissent. Proinde nec nouoS, nec antiquos foederatos his artibus elu

sissent. Giphe & Venetam Rempub. specioso, & fallaci Promisso delusam,& regis vetustum foedus in hac parte

constat esse conuulsum. At etiam, Ut regiae, & Helveticς amicitiae aliquem respectum habuisse videantur,addunt Π Ιmirificam tertio capiti aequitatem. Ibi enim illa sex hominu millia redigunmr ad quatu0r quandocunq, rex integrudelectum petierit. N inquiunt,patria milite exhauriatur: Ridicule , & nug torie. Quippe, delibatis in Rhoetia, &pr ceptis quatuor hominum millibus, non eos dico,qui peri tatem arma ferre possunt, sed qui animo, & viribus in acie aduersias hostem consistere audent, super eos, quos patriae praesidio relinqui necesse est, ecquod dicas esse in reliqua turba momentum In illis

482쪽

MDCXIV LEGA Τ Io quidem quatuor millibus, & sex millia bus ' sidiariis, aut paulo pluS eo, V re dixeris esse omne robur Rhςticae pubis. Huc accedit, quod ibi pexmulti, quamlibet validi, longinquae militiae

muneribus fatigari nolunt,si non ub xiori lucro a capitaneiS prolectantur. Hinc frequentia illa e finitimis Germanis cohortium male plenarum supplementa, quoties inde miles in Galliam mittitur. Quid,si omne nomen Helveticum, tum Bernenses, & Valesij seo sim a caeteris auxilia rogauerint Nam

Vtraque Respub est Rhettis singulari foedere coniuncta, Quid tuc regi, Quid

Venetis forte uno, & eodem tempore

idipsum rogantibus reliqui fiet,nisi segnis aliquis , bellis & imbecillis numerus3Num una Rhaetiam tot delech, bus prius exinanita praestandis promit sis suffectura putant3 Alterum quod in illis ipso articulo, seu capite detestabilius est, illis v erbis contiitetur nominarim adiectis,c5tra quoscunque.Etiam-

483쪽

R H AE Τ I C A. 239. ne contra regem ξ Qui quoscunque dicunt neminem excipi iti omnes, qui- qui illi sint, hac dictione complet tuntur. Horret animus hac sola cogitatior ne, Gentem, quae centum ab hinc annis Christianissimis regibus continuo foedere coniuncta fuerit, non sol nullo tanti foederati facto,de quo quis quam queri possit, a tali amicitia abduci, verum etiam obstringi ad tantum amicum armis persequendum. Scilicet hoc ibi dicitur, Si rex irascendi Venetis, aut alij alicui causas habuerit, hostesque suos bello persequens hac suos exercitus in Italiam miserit, tali

re, non solum non concedatur ei transitus,verum etiam eum Rh ti arceant, . : - -& pro Venetis arma capiant , sintque ad eb V enetς Reipub.satellites,eiusque cateruas suppleant. Sane quod olim accidit, rursus euenire posse numquid miri esset Carolo octavo, qui ius fuit in Italia persequeretur, nunquam de Venetis male merito insidias Veneti,

484쪽

MDCXIV LEGA Τ Ioconcitis in ipsum Italiae viribus,cum in Galliam rediret, instruxerunt, in quas parum abfuit quin praecipitatus fueriti Sed rex bellicosus sua, &suorum Vir tute, quamuis itineri Verius quam praelio paratus, iis fortiter se, & feliciter, euoauit. Annon tunc regi satis cauta fuit,quapropter infensis animis V enetos insidiatores vltum iret 3 Redeo ad rem. Promissum transitus Gallico se deri adscriptum hoc capite eludi manifestum est , quicquid fremant illi tatalium nequitiarum architecti, quibus unis rem huic ab se promissam , aut

etiam venumdatam alij promittoe,5 venumdare licet.

X1111 Decimo quarto Alpiu Rhaeticarum transitus Venetis conceditur. Quid, si antea regi Vsque eb promissus est, ut eadem facultate suos amicos, v ti dictu est, participare positi Θ QEd, si rex,aue ex regis amicis quispiam, & Respubl. V eueta, id quod euenire potest, inimicentur Θ Vtri ex scedere Alpium

485쪽

Rhiticarum claustra pandentur Vtrum foederatum Rhaetica gens alteri praeferet An antiquum vicino An vicinum longinquo Ergo, tali re, ex suo quis , ingenio, aut prout huic, aut illi favebit, foedus interpretabitur 3 Tanti ergo erit, redintegrari seditiones, nimirum, ut liqueat, ecquae foederis conditoribus mens fuerit, his ad hunc, illis ad alium rem trahentibus 3 An potius hoc certamen ipsi foe- .derati in ipsis Alpium faucibus dirimere necesse habebunt, dum hi in Italiam , illi ex Italia huc tendent 3 An Rhaetica auxilia contraris tunc acies in utraqi parte habiturae sunt 3 Ibi ergo se

inuicem consan ruinitates conficient

At etiam decimo quinto capite con-zinetur,ut utraq, Respublica in quemlibet, qui per has Alpes id aget ut tramseat, arma capiat. 4 uis, inquiunt, alterutri hostis fuerimum a transitu suis quaeque viribus arceat. Si vetustioris foederati isti aliquam rationcm ha-

486쪽

buissent, annon singularem eius exceptionem hoc capite complexi essent 3 Certe hoc pacto liquido sciri poterat, quem esse cum aliis promiscuu, quem item exceptu vellent. Vbi est sermo iliale antiquus antiquς simplicitatis index3Nimirum, una cum V eritate, & sim plicitate exactum apparet. Hodiernus quidem, cuius nodi istorum est,quan tum est callidarum , & perplexarum interpretationum admittit. Ac proin de iurgiorum sator est. Ne multa , Qua mente ili i illud foedus scripserint, non poterant euidenti is declarare, quam quibus verbis te hic ostenderiit. Perin de enim est ac si dicat, Eosdem utramque Rempub. amicos inimicosque ha bituram. Aut sane hoc, Si rex contra Venetam Rempub. hostilia induerit, tum nos regi noliras Alpes non solum

obstruemus, is ibimus cominus,&,si

res poscet, in ,- aduersus eum Venetorum commilitones consistemus.

Hanc sibi mentem fuisse, quam Verum

487쪽

rum sit , sequenti articulo disertim ex primunt , qui est ordine vicesimus XXV quintus, ubi dicitur, Nullum foedus, ipsi traei ationem vocant in quod huic praecesserit , hisce pactionibus inter cessurum, quae videlicet, his verbis vLque eo muniuntur , ut nullo anteriori iure perfringi possint. Quicquid, in

quam, antea pactum, & conuentumst, nolunt cile tantarum Virium, ut Corum, quae nunc aguntur, effectus &executionem impediat. Haec praeualere iubent. Qua re num quicquam improbius, aut impudentius dici potest Leges aequum censent, eum, qui tempore prior est, esse potiorem iure. Simili ratione qui politica tractant, tradunt, Qu9d prius pactum,& conuen tum sit, totam rem trahere. At isti no ui iuris conditores contra statuut. ΡΟ- sterioribus priora eiusdem generis destruunt. Illorum quam horum con ditionem deteriorem esse iubent. Αtque adeo quo iuri & naturali, & scri-

488쪽

MDCXIV LEGATI Opto iniuriosvis illudant, sequenti & vltimo capite, quod est sextum, & vice-XXVI sinum, generali exceptione comprehendunt foedera superiora , quorum singularem mentionem consulto Vitauerunt. QuF, inquam,anteriorum foederum iuribus conuellendis improbe statuunt, quo firma, validaque sint,

anxie, atq, adeo VerbiS non e Vernac

la allocutione, sed e media latinitate desiimptis,ut significantioribus, exprimunt. At ea, quae pristinis foederibus aduersus recentia pacta firmandis no minatim signari, de excipi oportuit, ea ne leui quidem mentione digna ducunt. Caeterum si est, ut huic generali exceptioni locum esse velint,quid pra cedenti capite opus fuit, cum se haec

inuicem destruant 3 Q d ita ibi dicunt quod hic dictum nolunt 3 Ibi r

cens foedus aduersus omnia vetusta praeualere volunt. Hic vetera omnia

recentioribus potiora ducunt. Quod penultimo capite disertim aiunt,id ip-

489쪽

surra postremo clitertim negant. Non semper nequitia est ingeniosa. Saepe hebet, saepe ipsa se-nesciens & n lens prodit. Quae alia huius foederis conditoribus mens fuit, quam perfida , & alienae simplicitati insidiatrix λSi proximo superiori capiti locus est, regi, scilicet, suum foedus planissime periit. Si huic ultimo, Venetis improbissime illuditur. Qiuppe hac generali exceptione quicquid ipsis promissum

est, euertitur. Cuperem audire quomodo se extricent.

Cum Rhaeti Barbadigum Tiguridiutius commorari viderent, nec sciri posset, an is Curiam quamprimum

rediturus esset, necne, nam ea de re rumor incertus erat, de eo Communitates per literas a Triumuiris consultae statuerunt, ut si is Curiam remearet,ei Triumuiri significarent, ipsi in Rha tia diutius agere non liciturum, & ibi ullas res nouas moliri. Quippe Rhar, ricam gentem constante ea tueri

490쪽

quae ab se stiper Veneto foedere decre- I

ta sunt. Deque ea re literas per homi- η i

nem certum ad Venetum senatum

datum iri. a. iCum per eos dies & quotidianis numtiis , & multorum literis percrebuisset, non deesse qui R hartiς statum luc quidem quietum itidem illis artibus solli

citare auderent, quibus ante undecim annos eam gentem afflixissent, de eo periculo pittagum meo more admo

nendum putaui, ut ij patres ad curam publicae salutis capessendam experge- fierent. Nam si res nouentur, indeque pericula iis similia, quς ante eum diem

exhausta sint, ex integro renascantur, ii denique nouo aliquo vulnere obductae cicatrices rumpantur, Utique ipsis reputandum fore , regem esse extra 'mnem noxiam. Non ergo aequum,

ac ne ullum quidem operae pretium

facturos ipsses, si aduersus ea, quae sibi

, ipla contraxerint, eius opem implo-Ient, cui bene monenti non obtem-