Titi Livi Ab urbe condita liber tricesimus ad codicum manu scriptorum fidem

141쪽

mano traderetur, fidem exposceret, propiusque Nam ditia oratio esset quam preces, non tu miserico diam modo prolum est antinus victoris, sed, ut est genus Numidariun in Venerem. Praeeeρο, amoret tisne victor aptiis data dextera hi id quod tebatur obligandae fidei, in regiam eoncedi tum

Vero reputare secum ipse, quem ad modum prona Mfidem praestaret quod eum expedire non posset, ab Ἀ-re temerarium atque impudens mutuatarcorisitium nuptias in eum ipsum diem parari re iis

perite iubet, ne quid relinqueret intem - - , aut ipsi Sripioni eonsulendi velox in captivam,

quae Ma issae iam nupta foret sinis nuptiis au- Perviniit Laelius, et adeo non dissimulavit improbare se DCrum, ut fimo etiam eum Syphace et ceteris 15c si is detractam eam geniali mittere ad Scipionem conatus sit victus deinde precibus Masinissae ramiis ut arbit ni utrius regum duorum clunae mce o Sophoniba esset, ad Sespi-- reiceret, Mago Syphace et captivis eteras urbes Numidiae, quae is praesidiis regiis tenebantur, adiuvantem inissa mcepit XΙΗ Syphacem in eastra adflues eum esset num uatum, omnis elud ad spei culum trivmpli ninlu-

142쪽

tudo egiam est praecedebat ips vinci ; equebantur grex nobilium Nuntidarum tum quantum quasque plurimum poterat magnitudini Syphacis, s mae gentis victoriam suam augendo addebat illum esse regem cuius tantum maiestati duo potentissimi

in terris tribuerint populi Romanus Carthaginiensisque, ut Scipio imperator suus ad amicitiam eici petendam sellata provincia Hispania exercituque duabus quinqueremibus in Ahicam navigarit, Hasdrubali Poenorum imperator non ipse modo ad eum in mgnum venerit, sed etiam filiam ei nuptum dedect habuisse eum uno tempore in potestate duos impe lxatores Poenum Romanumque sicut ab dis immodi talibus pars utraque hostiis mactandis pacem petis 15 set, ita ab eo utrimque pariter amicitiam pesitam. iam tantas habuisse opes, ut Masinissam regno pus sum eo redegerit, ut vita eius fama mortis et late bris, serarum modo in silvis rapto viventis, tegere tur his sermonibus circumstantium celebratus re 20 in praetorium ad Scipionem est perductus. 0ήιε Scipionem eum ortuna pristina viri praesessi sortunae conlata, tum recordatio hospitii dextraeque

datae et laederis publie ac privatim iuncti eadem haec et Sypha animum dederunt in adisquenil'us victorem nam eum Scipio quid sibi voluisset quas

143쪽

reret, qua non societatem solum sinisset Romanam sed ultro bellis intulisset, tum ille e asse ti m sese atque insanisse latebatur, sed non tune emum cum arma adversus Opisun Romanum edipisset exitum sui furoris laisse non pri pium irin Ae invasisse, tune hospliis privata et publiea hedera omina ex animo eterisse, eum Carthagimem Sem matronam domum a e t. illis nuptialibus heibus re am conflagrasse suam illam furiam P. stemque onmibus desenimentis animum suum Vediis isse atque alienasse lae eonquiesse, donec ipsa --ribus suis nesaria sibi inha adversus hospitem ablue amicum indueeret perdito tamen adcme adflato sibi Me in miseriis solata esse, quod in omnium ominum immicissimi sibi domom ac penates eam ilitem pestem ac furiam transisse vigeat neque lentiorem neque constantiorem Masinissam quamhphacem esse, etiam i enta incautiorem: eerte aestius aeum atque intemperantius eam quae as

XIV. Haec non hostili modo odio sed am fis etiam simulis amatam apud aemulim emens tum dixisses, non mediocri cum Scipionis animum epulit et fidem criminibu raptae prope inter arma Ruptiae neque consulto neque expectato Laelio is ae

144쪽

-hant, an re prae paries aso, ut quo die aptam linatem Asael, eodem matrimomo in ulla peret et ad penate hsatis sui m3liale menia κἀ re a laediora hae vid-antii Sei pisaei quod ipsum in Hispam iuvenem nulliu sorma e paderat aptivae haec meum volutanti Laelius ae ainissa an me murtet vos in pariter ambo ei oenit vultu eae iam et egregia laudibus is aerii praetorio elebrames, Aductum in sectamias in imma ala adloquitur: age a is exissens, a simam, intuentem in me bona et ei se in Ili spania ad iungendum mecum . Etiam venisse, aposis in tam te ipsum aperitae omnis tuas a fidem:meam omnusime atqui nulla aram via 41 est propter quas tibi adpetendam visus sim, iae I Re temp.antia et mutinantia libidinimi

mutua iserim hanc a q-qua ad eaterea tura es aeuas viristes, Masiniam , diaetas Minia non ea, i , -- mihi crede -- lanulis id, hoalibus armis 2 aetatis nostrae perieulum quantum ab rem vi us v aptati a. pia eas sua tenuerantia sit nauatoae domuit, mulio maius de a maioremquari mam ibi peperit quam nos Syphaoe ei λ'

bennas quae me absente sumine ac sortiter se in taenis et. --otavi et memini. oeto te im Putare tecum quam me dicente erubescere v.' 8. σταμ Pi egregiis.

145쪽

i his populi Romani auspiciis victus opis μ'

est itaque ipse emium, regnum, ager et oppaea,

homines qui in lunt, quidquid denique S aris

fuit, praeda populi Romani est; et regem gemque eius, etiam, non vis Carthaginiensis es raset, etiam si non vim eius imperatorem hoistium videremus, Romam oporteret mitti, ac senatus lique Romani de ea iudieium atque arbitrium esse, quae regem foetum nobis alienasse atque in arma egisse praeripitem eatur vine min- eaveram toformes' multa bona uno vitio, et tot meritorum gratiam maiore eulpa quam ausa eulpae est con 'rumpas M. V. Masinissae hae audienti non rubor a Ium snssimus et lacrimae etiae obortae et eum aliae quidem in potestate futurum imperatoria diximae orasset me exim tu, quantum res ineret, fides suae eines ob istae eonsuleret, - mnusisse emia, se in nullis potestatem eam tradituriun - ex praetorio in tabremaeulum suum confusus concessi mihi arbitris enistis eum crebro metiritu et genuin, quod Belle ab reumatantibus tabemae mi exam diri posset, aliquantum temporis consumpsisset, imgenti ad postremum edito semitu eum ex servis vo

146쪽

eat, sub cuius sae revi more ad incerta forumae Venenum erat, et mixtum in poculo erre ad Sophonibam iubet, ac mu nuntiare, Μasinissam libentre primam ei fidem praestaturum suisse, quam vir uxori debuerit quoniam eius arbitrium qui possint adimant, Mundam fidem praestare, ne viva in potestatem Maeanorum veniaι memor Patris imperatoria patriaeque et duorum regum quibus nupta fuisset, sibi ipsa consuleret hunc nuntium ac simul vel nenum serens minister cum ad Sophonibam miseset: ,aeeipio A inquid ,nuptiale mumis neque ingratum, si nihil maius vir uxori praestare potuit hoe tamen nuntia, melius me morituram fuisse, si non in funere ς' nupsissem. non laeuis est serocius 1 quam acceptum poculum nullo trepidationis signo

dato inpavide hausit quod ubi nuntiatum est stapioni, ne quid me animi sero iuvenis gravius

147쪽

num quod temeritatem temeritate alia luerit, sistioremque rem quam necesse erit secerit lenitereastigat postero die, ut a praesenti motu averteret animum eius, in tribunal escendit et contionem assivocari iussit ibi Masinissam primum regem appel- I. latum exinusque ornatum laudibus aurea forona, aurea patera, sella curuli et scipione bino, toga picta et palmata tunica donat addit verbis honorem: neque magnificentius quicquam triumpho apud Bomanos, neque triumphantibus ampliorem eo ornatu 10 esse, quo unum omnium externorum dignum M sinissam populus Romanus ducat. Laetam deinde et ipsum conlaudatum aurea corona donat, et alii militares viri prout a quoque navata opera erlit donati ius honoribus mollitur regis animus erectus 15que in spem propinquam sublato Syphace omnis Nun idiae potiundae. XVI. Sespio C. Laelio eum Syphae Masque captivis Romam misso, cum quibus et Masinissae legati prolecti sunt, ipse ad Tyneta rursus castra

refert, et quae munimenta incohaverat, permnit. Carthaginienses non brevi solum sed prue vano

gaudio ab satis prospera in prae-ns oppugnatione classis per i post famam capti Sypharis, in quo plus prope quam in Hasdrubale atque exerestu suo 25

148쪽

petis. umint, permisi, iam nullo auctore vili

vitra audit oratores ad paeem petendam mittunt triginta seniorum principes id erat sanetius apud illos onsilium maximaque ad ipsum senatum di gendum vis o ubi in castra Romana et in praetorium pervenerunt, more adulanlium, ec tomodo ritu ex ea regione ex qua oriunis erant Procubuerunt conveniens oratio tam humili adulationi sit non ulpam purgantium, sed trans renis sum initium ulpae in Hannibalem potentiaeque

eius lauinres veniam vita petinant civium t meritate bis iam ante eversae, incolumi Irim ne iterum hostium beneficio. --um ex victis hostibus populum Romanum non emisiam petere: P sb. ratis obedienter servire imperaret quae vellet Sebpio et venisse ea spe in Aseleam se ait, et spem

suam prospero belli eventu auctam, victoriam ne non pacem domum reportaturum esse tamen eum motoriam prope in manunis habeat, paeem non NM uuere, ut omnes gentes sesint, populum Romanum

et suscipere iuste bella et sine leges pacis se has me captivus et pinugas et fugitivos Testituant; exerinus excludia et Gallia deducant remnia in inneant insulis omnibus quae inter Italiam atquem Ahicam sint de dant naves longas praeter vi si omnes tradant; t ei quingenta, hordei. trecenta

149쪽

verit, parum commilit alibi'ultimi inlita talentum, alibi qumque milia pondo argenti, alibi duplex se

pendium milisbus imperatum invento , s eo Drionibus inquid seplaceatne pax, triduum at e sux antam dabitur si placuerit, meeum indutias saeite, Romam ad senatum mattite legatos. ita dimissi Carctaginienses vllas Musandas conariones paria eum et suissent, quippe qui moram temporis quam

verent dum Hannibal in fricam traiceret, legatos alios ad Seipionem in Indutias Beeeent, alios M iamam ad pacem petendsm mittunt, nemus paucosis speriem aptivos perfugasque et lagitivos, quo imi rabilior pax SSel. XVII. ullis ante diebus Laelius eum fi phae pr-οfibusque uiadarum optivis Romam is venit, quaeque in Ahica gesta essem, omnia or eoxposuit patribus ingeni hominus' et i praesens laetitia et in urerem spe conmigrande patres digem in custodiam Albam mitte tim censuerunt, Laelium retinendum donee Iegati Carctaginienses mvenirent supplicatio in quadriduum flem his est P. Aelius praetor senatu misso et Ontione inde duo. eat eum C. Laelio In rostra laseendi hi vero undientes usos Carthaginiensium exerritus, deri erum et captum gentia nominis regem, unodiam M

150쪽

omnern egregia victoria peragratam, laesim etintimere gaudis non poterant, quin aenoribus ubbusque allis multitudo olet laetitiam inmodi in Lgnificarent itaque praetor extemplo edixit uti ae- dirui aedes aera tota urbe aperirent, reumeundi lutandique deo agendique grates per totum diem populo potestas fieret postero die Iegatos Masini me in senatum intinduxit gratulati primum senatui nunt quod P. Sripio prospere res in Africa gesti is set deinde gratias egerunt quod Masinissam non appellasset modo regem sed serisset restituendo in palamum regnum, in quo post Syphacem sublatum,

si ita patribus visum esset, sine metu e eertamine emet regnaturust data conlaudatum pro. eontiones amplissimis dee amet operibus, quibus ne indam esset et dedisse operam minimam et porro datu

rum esse petere ut regium nomen ceteraque Ses.

pionis beneficia et munera senatos decreto eo P. maret ac nisi molestum esset, illud quoque peteroso Masinissam, ut Numidas aptivos, qui Romae in euatodia agent, remitterent id bi amplum apud populare saturam esse ad ea responsum legatis: rerum gestarum Prospere in Afrie communem sibi eum rege gratulationem esse Stipionem recte Mas quo ordine videri secisse quod eum regem appel-

eorundatum pro eo one.