Titi Livi Ab urbe condita liber tricesimus ad codicum manu scriptorum fidem

121쪽

Hae in Halae maritumam oram tredemptu novas naves Villius seeum is Sicinim ditat, eterae et --lia veteres vehetae Iinis assi re Pomponius prioris armi praeis' prorogato imphetis ea positus novos milites ex Italia dueeis is naves sinposuit parem navium numerus citi Octavio petaminei item prio- - eum pari iure imperi ad tuemdam Mediae oram patres dem everunt Lentulus premtor alia minum dare in naves iussus et B liae ora -- quia ineertum eratrino missariri inmmm oCarthaonienses lavent, vitabantur antem et Mepria nud-- piae is esset petituri M. Marcia, prae tori prio- aneta eum olidem navibus tuenda data es tria milia militum in eam classem ex decreto patriam eo aes acribs t et duas, In ea urba mnas md in ris ML Bispaniae cum exelesti , -- perii e veteribus imperatoribus L. Lemnis et L. Manlio AG o Meretae viginti omnino Ieseonibus et centum se,aginta multa longis res Itimana eo

Praetores in pro iselas ire lami etiam us -- peratum, pinus quam ab in pro aeremitur ludos magnus si arent, quos T. Ilanlius Torquatus dicta. tor in quinium annum orisset si eodem alatu res

122쪽

publiea staret et novas resigiones excitabant in an, ni hominum prodigia ex pluribus locis nuntiata. aurum in Capitoli eorri non laeerasae tantum matris erodis sed etiam edisse mures Antia oronam am

ream adrosere eis iapuam omnem agram luen-

starem via ingens, ita ut unde advenissent parum constaret, eo levit eculeus Reate eum quinque pedibus natus Anagniae sparsi primum ignea in caeso,doin is ingens arsit Frumnon arma olem te li linea amplexus est, reulum demde ipsum maior solis orbis ext secus Inclusit Arpini terra eam-pesin agro in ingentem sinum eo edit consulam

alto p imam hostiam immolanti Oapud torineris defuit ea prodigia mai bus hostiis procurata editiis a collegio pontificum de quibus aeri arcturim sis transactis eo vim praetoresque in py vincias profecti . omnibus tamen, velat eam sortit M a cura erat, seu quia ibi summam rerum MLliquo verti eemetant, a ut Scipioni gratifiearem M.tur, in quem tunc omnia versa civitas mactaque non ex fim' a animn sient ante dictum est, sedo Sicilia quoquo et in vania vestimonis is est tuanquo, et arma etiam ex Stalia et onme genus commeatus eo portabantur nec Scipis ita temporo

123쪽

hiemis in opera remiserat, gine malis simia undique eum circumstabant: Uti m lsidebat, castra in conspectu Hasdrubalis erant, Carthaginienses deduxerant nises, classem paratam instructamque ad commeatus inter flendos habeban

Inter haec ne Syphaes quidem reconciliandi

curam ex animo miserat, si laete iam satis amoris

in ullore ex multa copia cepisset: set ab Syphace magis pacis eum Carthaginiensibus ondiciones, ut

Romani Afris Poeni Italia excederem quam si bel in

laretur apes ulla desciturum adferebatur haec per: nuntios acta magis equidem erediderim, et ita Par maior auctores sunt, quam ipsum nium: Cem, ut Antias Viderius prodit, in castra Romana ad conloquium venisse primo eas eo tesones im inperator Romanus vix auribus admisa postea, ut causa probabis suis conmieandi foret in matra' sumn mollitae eadem illa abnuere ac spem Beere. saepius urio tuoque a tintibus rem conventuram inbemadida Carthaginiensium, eongesta temere ex is agris materia exaedifieata, signea serme tota eranti. Numidae praecipue harundine textis storeaque pars maxima tectis Maiam nullo ordine quidam, ut aine imperio oecupatia loris, extra lassam etiam vallum-

quo hinitaban haec resata Scipioni spem feceran 25

castra hostium per occasionem incendendi s. opsidebat: P ohauebati

124쪽

Iv. cim legatis quos imiteret ad Syphaema,

lanxii Ioeo primos redines speetata metutia ab que prudentiae servili habita mittebat, qui, dum inuonloquio legati essint, vagi per mare alius allas aditus exitusque onmis, sitim larmamque et mn, Versorum astrorum et partium, qua Poeni qua mi ae haberent, q-xtum ia-valli intermasdrubalis ac regia castra esset speeularentur, moremque mul nos rint stationum vigiliarumque, noete anis interdiu oportunae rea a dianti ementi et inter rediis e mloquia alii atque avi de induatria, quo semribus omnia nota essent, imitebantum eum saepius pista res ertiorem spem pacis in dies, Syphaei et Carthaginiensibus per evin Beeret, legati Romani 1 vetitos se roditu ad imperatorem aiunt, nisi e tum responsum detur proinde se ipsi staret uim sententia, ae e sulendus Hasdruba et Carthaonie ea essent, eonsuleret te ma esse aut paetanes poni aut binum navitis ger dum eo utiturae Hasdrubal et Carthaginienses, ei apemlatiam onmia visendi et Se is ad eonparanda ea quae in rem erant tempus lassiuae et mention a spe paria udi ingentia, ut fit, apud Poenos diuaudamque orta emvendi ne quid hostile interim paterentur tandem 2 relatum res sum quibusdam, quia ianua cuperea Misonloquis P Bb in olloqui..

125쪽

Bomarius Mem videbatur, iniquis per Mea nemadiectis: huae peropportune cupienti tollere indusias Scipioni causam praebuere ac nuntio regis, relaturum se ad consilium dixisset, postero die in spondit, se uno usua landente nulli a pacem pla scuisse renuntiaret igitur nullam aliam pem paeis quam restes Cartha mensibus Syphaei eum Romanis esse ita tollit Indutias, ut libera fide in pta,eXSequeretur deductisque navibus, et iam veris princiPium erat machinas tormentawe velut stris mari dyessurus Uticam imponit et duo milia mi, litum ad capiendum quem antea tenuerat lamiaevari,suPE Uticam mittit, simul ab eo quod parabat in alteriuS rei curam eonverteretur hostium arsim simu ne qua eum ipse a Syphacem Hasdruba solem 'ae prosectus esset, eruptio ex urbe Et impetus ita astra sua reset cum levi praesidio fieret. V. iis praeparatis advocatoque consilio et dicere 'xploratoribus iussis quae conperta Merrent, Masinissaque, ut omnia hostium nota erant, is so emo ipse quid pararet in proximam noctem Pro ponit tribums, et dies ut, ubi praetorio dimisso

stium animos. . .

126쪽

signa concinuisset, extemplo ducerent castris legiones ita ut imperaverat signa sub occasum solis ecferri sunt coepta ad primam serme vigiliam agmen explicaverunt, media nocte, Septem enim millia itineris erant modico gradu ad castra hostium perventum est ibi Scipio laetem copiarum Laelio Masinissamque ac Numidas adtribuit, et eastra Syphacis invadere ignesque conicere iube ingulos deinde separatim Laelium ac Minissam de- 10 ductos optestatur ut, quantum nox Providentiae adimat, tantum diligentia expleant curaque se rus drubalem unicaque castra adgressummet ceterum non ante mepturum quam ignem in regiis castris conspexissent neque ea res morata diu est: nam et 15 proximis casis iniectus ignis haesit, et extemplo pro rima quaeque et deinceps continua amplexus totisse passim dissipavit castris. et trepidatio quid quanta necesse erat in noctum ellus tam late imcendi orta est ceterum sortinum non hostilem aem bellicum ignem rati esse, sine armas ad restinguem dum incendium emisi in armatos inridere hostis, maxime umidas ab Masanima notitia regiorum est

127쪽

strorum ad exitus itinerum Hameis locis dispostas. in ipsis ubilibus semisomnos hausit stamma militi praecipiti iuga ruentes alii super alios in angustis oriarum optati sunt. VI. inelucentem flammam primo vigiles Car in laginiensium deinde exinati alii nocturno tumultu

eum consperissent, ab eodem terrore redere et . ipsi sua sponte incendium ortum et clamor, inter eaedem et vulnera sublatus an ex trepidatione metum esset, eonfiisus sensum veri adimebat io 10 . Pro Se quisque inermos, ut quibus hostile nihil suspectum esset, Omnibus Portis, qua cuique Pro-.umum erat, ea modo quae restinguendo igni solent portantes, in agmen Romanum ruebant. ML, caeris omnibus praeterquam h nisi odio etiam 15 quis nuntius vigeret, extemplo Scipio neglectasit in has tumultu portas invadit ignibusque in pro-um tecta coniectis effusa - flamma primo velut ars pluribus iocis reluxit deinde per continua erpens uno πente omnia nee i hausit ambu 202. M 'ris cubiuba rim L ninica in apias ubi

libus.

s. vim praeripui fuga Cantabr. multi in rape, Fili fuga.

3. ruentes Iu au er an : Lovel 3. 4. ruente a tu alios alii. - PAE L ruentes super an onos. a. M anguriis portarum optriti sunt: P Bb in an- passis portarum obtriti sunt. . ab eodem terrore P Bb L ab eodem errore.

128쪽

sti ho nescimnenisque laeda inrunum fuga dei

utrum obriactant umeri portariun vos non lpreaadita .rus, serro sumpst inaure castra nanocte deleta duces tamen ambo, ex tot milibus a maiorum duo milia pedum et quingenti vile semermes, magna pars saucii adstatique incendi ἡι eranti mea aut hausta faenia epiade in nisi hominum sint, in supra quinque milia muli Caeuia mensium nobiles, underim senatores; si as militari emtum septuaginta quatinor, egni Numi/ii supra duo milia septingenti elephanta sex eaps, o referro flammaque absumpti magna vis armorum rapi ;e onmia imperator Vulcano saerata in Maem. Masdrubal ex fuga eum paucis Astreae'

15 urbem Proximam petierat, eoque onmes qui in es erant vestim duris equinis ae eontuleranti meudeinde ne dederetur Stipioni, urbe ea mit. α-- patentibus portis Romam aerepti ne quistquam hostile, quia voluntate e meo exint in dedissem nem, laetum duae subinde urbes aptae direpudique ea praeda et quae castris excensis et chr

129쪽

rapta era milli onerem est. Θή- octo indium semie inde spatio Deo eoannuuiuo oonsedit Hamdrubal Crethaginem e intendit, ne quid per metum ea recenti inde mosius consuleretis quo tam primo terror est allatus, ut omissa Utim Carthao nem crederent exten Io Sinpionem opaeasurum amnarum itaque ut intes, quod vela consulare imperrum apud 's erat -- vocaverunt, ibi tribus partibus una de pace legatos ad Sexprimem de dinebat, altera Hannibalem ad inandam in exitiali is bello patriam revorabat 'tertia Romanae in adve

sis rebus eo tantiae erat reparandum exesinum

Syphacemque ortandum ne bino absisteret emam in hae sententia, piis Hasdrubal praesens Bam chinaeque mines lactionis hellum malebant, inest. 11 inde dilectus in urbe agrisque haberi coeptus, et ad Syphacem legati missi, summa ope et ipsum reparantem bellum, eum uxo non iam ut ante Mamditiis, Mi potentibus ad animum amantis, sed precibus et nisericordia valuisset, plena lacrimarum ms testans, ne inem auum Patriamque proderet

130쪽

isdemque stram martilaginem, quibus mala consagrassent, absum sineret spem quoque oportune oblatam adserebant legati: mattuor millia inibo. rorum circa urbem nomine Obbam in eo citatori. mans suis conducta in Hispania egregiae iuventutis sibi o arrisse, et Hasdrubalam prope diem adfore eum manu haudquaquam eonismpnenda i*tur non benigne modo legatis respondit, sed ostendit etiam multitudinem agrestium Numidarum, quibus Per odi1 dem dies arma equosque dedisset, et omnem imventutem adfirmat ex regno exesturum sine imeendio non proelio adem aereptam eum bello inferiorem esse qui armis vineatur hae legalis disponsa et post dies paucos reversus Hasdrubal et 15 Syphax opias iunxerunt is omnis exercitus suit triginta sermo milia armatorum.

VII Scipionem, velut iam debellato quod ad Syphacem Carthaginiensesque attineret Uticae pugnandae intentum iamque maestinas admovemae tem muris avertit fama redintegrati belli, modiis que praesidis ad speciem modo opsidionis terra a