장음표시 사용
551쪽
4 rernati propertiles, a very probabie coniecture may he dyamultu moli cases concae in the nature of
i Ihable. Quamquam autem lUbenter concederem I dissicilem esse hunc, in definiendis notis colloca- I tum laborem, et non nisi a tali posse felici cum successu suscipi, qui diu multumque rebus fossili- cli bus usus fuerit, multo tamen. iaciliori negotio posse omnino, quam ex internis qualitatibus, abeXternis notis aptam fossilis descriptionem confici certissime mihi constat, modo omnes has notast smul attendamus, imo cuiusuis miram saepe ac insignem diuersitatem probe consideremus. TaXat quidem MONGE E WERNERvM ob nimis subtile, quod illum in eruendis signis adhibere censet, distinguendi has mire variantes coloris aut et strus urae differentias, cum colorum diuersitates 5 ,l fracturae varietates a I discernat, et in tradendisi fossilium descriptionibus iis Vtatur. Quare et eam, quam WER NERVs condidit quamque nobis. Omnino arridere aperte confitemur, ordinandi fos, silia methodum adeo esse complicatam asserit, ut, illa plane nullius usus ipsi esse videatur. Eodem et argumento pugnat contra RoME DE L)1sLLI IR AN, eumque ob nimis studiosam figurarum distin Shionem reprehendendum pUtat, cum V. c. Spathi calcarei 3 a varietates enumeret figura crystalloruin a se inuicem diuersas. Non tamen vitio mihi videtur esse vertenda, sed potius summopere
552쪽
laudanda dictorum virorum itanta solertia, qua colligere allaborarunt quae uis a natura tostilibu inscripta signa, ut eX eorum conuenientia genera, ex mira discrepantia autem species ac varietates
recte diiudicare quilibet possit. Neque etiam tam fallax, ut putant plerique
Chemicorum, distinctionis fundamentum color habendus est, neque prorsus inutilis opera in eo rite distinguendo collocatur, cum v. c. aurum na- lituum a pyrite, argentum natiuum a bismuthonatiuo sibi maxime simili sola coloris ratione oculus, his rebus adsuetus , facile dignoscere queat. De quo tamen in altera tractarione uberior mentem meam eXplicandi erit occasio. Accedam ad aliud a cet. BERGMANNo in Scia-
graphia regni mineratis q. adductum. Quum totius, ait, scientiae inineralogicae finis primariusflt, ut fosilium cogniti0 in usum geueris humaui adducatur, per se patet, illam methodum omnibus aliis palmam praeripere, quae ipsam denudat compo tionem: hac enim probe perspecta, quid illis usi, ei queat, intelligimus; Naturam secundum nostra Esderia sectimus et vicissim nec vires, nec Opes tu . iis frustra pertentandis consuluimus, quae, saluarertim tu dole, feri nequeunt. Etsi enim ipsi lubenter in prima huius argumenti parte assentio,
cum et ego vanam ac stultam existimem omnem eruditionis gloriam, quae nihil ad promouenda augendaque rei publicae Commoda confert, neutiquam tamen usum in quem fossilia solent vlpiu rimum adhiberi, a sola eorum interna indole pendere ac definiri iure poterit assirmari. Iam enim ex supra commemorato adamantis eXemplo luculenter
553쪽
DE FOSSILIUM PHYSIOGNOMIA. 5 3
Ienter euictum esse censeo, a sola facie externa qualitateque fossilis, per sensus detegenda, tutius omnino ac satis iacile posse intelligi, num, cui eum gestat artifex adhibere operi, aptus sit lapillas, nec ne. Pauca addam hic, cum pluribus non opus esse videatur, assertum meum certissime comprobatura. Perinde erit statuario cuiusnam sit mixtionis marmor, quo ad conficiendum opus suum uti vult, modo color ac durities eius ad
illud apta ipsi videantur, qua ultima qualitate ipsum a gypseo lapide puriori, quem alab
strum nostri mineralogi dicunt, facile ac certo discernere,. quamuis utrique idem . sit color, eX' perientia doctus poterit. Saxa, ex diuersis lapidum generibus composita, atque hanc ob causain ad chemicam disquisitionem vix apta, ad diu duratura aedificia ab architectis eliguntur solis sensibus examinata. Nihil interesse videtur pictoris scire mixtionem trisigalli natiui, ex quo pigmentum sibi parare intendit, cum satis ipsi sit illud, ab omnibus reliquis fossilibus flauo colore tinctis, posse sua facie ac structura distingui. Non curat
sculptor chalcedonii aut opali naturam, nec refert sua, callere eum eae silice a terra cum argilla mixta
a natura formari; sussicit ipsi eius color nebulo-χ-graseus et iacies, quam cernit in fractura eius, cornea, ex quibus signis si iusta accedit durities, certo scit, se potitum esse, quo ad caelandum annulum indiget, lapidem. Nolo tamen
diutius inhaerere huic argumento refutando, cum ipse BERGMANNvs II. concedat, interdum usum
a proprietatibus externis, sensibus mox obuiis, Pendere, atque hinc magni omnino facienda eX- terna criteria, rite determinata, lateatur. Re- Pugnant
554쪽
pugnant vero haec ab ipso nobis concessa iis, quis: i de notis externis hoc modo eXplicat . io11ilium genesis longe aliter se habet, quam ea an imalium et vegetabilium: nullum ivalarum sy .ma particulas conuenientes collIgit, mutat, ebstris, ait et secernit, sed casis, saepe diuersissimae, concurrentes sola attractionis virtute ligantur, pro re nata rarae vel densae, symmetricae vel Ino dinatae idque modis per insensibiles gradus multifarie va tibus. Haec generalis contemp areo minime fida pollicetur muria ab exterua facie . Luta: atque paulo in ira 3. IX. tractura sane particularum et forma externa e corporis quassi mdullis pendere videntur, sed primo innitim intuitu. Ouae quidem diei a BERGMANNO posse merito quD edum mirabitur, qui secum reputat qUantum lucis ad explicanduini corporum ortum a compositionem affuderit doctrina.de attractionibus ei estiuas quas ipse dixit, a celebri isto Chemico tanta cura ac indefesso studio di qui , m- numeris experimentis comprobata, tamquestrie ac perspicue exposita, ut statae de Imm-hises leges, quibus in formandis corporIbus natdi .hi solet ' extra omne dubium positas vide mus Primo quidem intuitu videri faexle largiar,
555쪽
DE FOSSILIUM PHYSIOGNOMIA. 3 3
seseque coniungere ea, quae postmodum Unius eiusdemque indolis esse, chemicum eXamen Coin pro Abat. Praeterea crystallorum cuiusuis generis sibi semper ex ac e smailis et forma et textura luculenter satis comprobat attractionis in corporumios filium, certe puriorum nec casu inquinatorum, componenda figura insignem et nullo modo denegandam vim atque efficaciam. Quanquam enim saepissime accedente heterogeneo quodam corpore immutatur paululum nativa crystalli forma atque
concre ScenS et US materie S, quominUS eam, quae
huic generi propria est, indolem prae se ferat, impediatur; adeo tamen constans ac perpetua ipsis,sve salinae, siue terrestres aut metallicae fuerint,eta solet, ut commoda inde ad definiendum genus, ad quod referendae sint, peti nota queat. Quam quidem rem nuper demum fusius et docte satis
eaeposuit ROME DA I 'is L E in tractatu, quem inscripsit: des Caracteres exterieures des mine aux, in quo argumentis firmissmis evicit texturam fossilium, duritiem atque grauitatem specificam a sola partium sibi iunctarum pendere assinitate atque inden ala attractione; has tres igitur qualitates sensibus obuias vere essentiales, perpetuas, Constantstqesse habendas, quibus et commode et tuto ad Lonstituendas in systemate mineralium non varietates modo, quod plerique aduersariorum concedunt, sed species, genera, classes ac ordine S, Vti queamus. Licet enim non eo procedere unquam sua derein, Vt, praeeunte LINNAvo, cui quantum ce
teroquin debeat historia naturalis quiuis bene in telligit, ob similem crystallorum formam aurum,
quarguna, spathum Vno verbo omne8, qui geometricam formam habent lapides aut metalla ad salia
referantur, quorum omnino notas ac proprietates, Lucliv. Deleel. Opus. ad s. nat spect. GLI. M in si
556쪽
si a forma discesseris, in his corporibus prorsus desideraueris, probe tamen, attendendam esse hance Xternam figuram, et ex hao purioris fossilis naturam coniiciendam esse certissime mihi persuasunt esse confiteor. Neque etiam tanta poterit esse summi LiNNAEI in hae nostra scientia auctoritas. cum ipse candide ac ingenue fassus sit: mineralogiant sibi cristas M0u erigere.
557쪽
CLASSIS PRIMA TERRAE ET LAPIDES.
558쪽
aq. S. st URTZUm. . a. S. Q. amethystus. b. S. Q. crystallus. e. S. Q. roseum. d. S. Q. Vulgare.
I9. S. heliotropius. et O. S. chrysoprasus.
h. lydiu S. 22. S. Obsidianus. ob diau, istandis her
559쪽
REGNI MINERALIS. 24. S. Prela nites. Prehnit.) g).
Familiae et Species. 27. Argilla pura
29. A. VulgariS. a. plastica. b. indurata.
d. vulgari S. 3Ι. A o palus a. nobilis. b, vulgariS.
33. A. spatum adamantinum. Demanspath 034. A. Feldspatum