장음표시 사용
191쪽
pedimentum sciverunt ante nuptias, & tamen non denuntiarunt. Accusatio autem esse debet personalis. Solae enim literae praesumtionem quidem faciunt; non tamen lassiciunt ad ferendam sententiam, nisi alia aceedant adminicula. c. a. h. t. g. I9a. Testes pro vel contra matrimonium jam contractum esse possunt omnes, qui possunt ae-eusare; si alias sint testes idonei secundum generalia principia de testibus S attestat. s M. Prae aliis ad denuntiandum & aecusandum matrimonium admittuntur illi, qui majorem ejus notitiam habere praesuin muntur, ceu parentes, consanguinei, assines, si de consanguinitate vel assinitate agitur. c. 3. Pro matrimonio autem suspectum est testimonium eorum , quorum praecipue interest, illud contrahi, & valere. c. aa. de testib. b Can. de parentela. s. Et seq. XXXV. q. 6. exhibetur
Iormula juramenti, qua accusatores testes uti deberent. Personis illustribus re nonnullis aliis hodie peris mittitur, ut tesimonium in scriptis Ierant.
ARGUMENTUMI. Notio Repudii. Diuortii, Dissolutionis lyon alium υmatrimonii fecundum jus utrumque. s. l03. II. Dissolutio spo alium. I. avs. III. Dissolutio matriis
monii cum impedimento contracti. S. 100. IV. Diavortium soluto vinculo. S. Io I. V. Divortium manente vincuIo, perpetuum S temporaIe. S. ma. VI. Indissolubilitas matrimonii consummati inter fideles. S. - .
192쪽
uxorem Ari dicitur: Repudium vero sponsae remitti videtur: quod P in uxo is pes nam non absurde cadit. l. Io I. D. de U. S. Aburecte autem sponsa diuortisse dicitur: quod diuortium ex eo dictum es, quod in diversas partes eunt, qui
discedunt. l. I 0 l. ib. Inter coniuges ergo secundum leges Romanas & divortium habebat locum , & repudium : inter sponsos solum repudium. Repudium
sola voluntatis causa fiebat ab alterutra parte : Divortium etiam invitis poterat obtingere e. g. ex captu vitate conjugis alterius. Erat etiam apud Romanus
in usu iudicium de moribus conjugis. de quo inseribitur Rubrica Codicis de repudiis, o judicio de moribus sublato. Ac si in eo judicio pronuntiatum
fuerat, mulierem moribus seis causam divortio praebuisse , maritus sextam dotis partem luerabatur, aut Oflavam, si mores fuissent leviores. Sed hoc judicium postea sublatum est. Verum in hac re nec leis ges Ethnicorum pro norma haberi possunt, nec Imperatorum Christianorum, iis tum temporibus latae, quae valde instabiles fuerunt, eum inveteratae divo tiorum & repudiorum consuetudini mederi per constitutiones suas etsi vellent, nec semper potuerunt, nec cum poterant, voluerunt. A multis iam aetatibus circa divortia solum spectatur , observaturque Jus canonicum. g. I94. Iure eanonico divortium ad quamvis conjugum separationem refertur. Ρroprie autem
dieitur fieri dibsolutio tum sponsalium de futuro justa ex causa, tum matrimonii eum impedimento diis rimente contracti, quo vinculum nullum inter contrahentes coaluit. Divortium autem proprie refertur tum
193쪽
tum ad vinculi conjugalis solutionem, tum, eo manente vinculo, ad separationem conjugum a toro & mensa , eamque perpetuam . vel temporalem. De his jam receptae juris decisiones ordine quodam recensendae sunt, rejecta in finem quaestione de insolubilitate matrimonii consummati inter fideles quoad vin- eulum conjugale, nisi istuc solvatur per mortem naturalem conjugis.
g. I95. Dissolutio sponsalium de suturo per se est odiosa; nam & gravem obligationem justitiaef. I . & conjunctionem animorum continent, ob
quam juste introductum fuit impedimentum publieae honestatis. Hinc c. a. de spons. generatim deciditur: Hi, qui de matrimonio contrahendo pure o sine omnirenditione Mem dederunt, commonendi fiunt, o modis omnibus inducendi, ut prositam filem observent. Si autem ad invicem admiti re noluerint, ne forte deterius inde contingat, ut talem scilicet ducat, quam
odio habet: videtur, quod ad instar eorum, qui so-eistatem interpositione fidei contrahunt, F posea eandem sibi remittunt, hoc possi in patientia tolerari. C. 16. de spons deciditur de eo. qui post jurata sponsalia religionem vult ingredi: Tutius es ei. re- Iigione juramenti servam, prius contrahere, V pol ea st elegerit, ad religionem migrare a P. In disse-lutione sponsilium, quae fit altera parte invita, auctoritas Judicis ecclesiastici intercedere debet, nisi causa sit publica.
0 Expertissimus Gobatus y. a. Alphab. mair. n. G48. ait: Tractavi cum permultis desponsatis. Νon memini ullius, qui non 'nificaverit, timeri a se culpam . si absque causa rationabili recederet etiam cum consen' coisortis.
194쪽
g. 196. Iustae dissolvendorum sponsalium cauissae partim communes sunt omnium contractuum, ceu mutuus dissensus, lapsus temporis, conditio non impleta &e. partim propria sponsalium. Atque hae ipsae maxime fundantur in generali discrimine actus promissorii & executivi. Priori enim, non posteriori inest conditio: rebus stic santibus, si potero, morali nempe sensu. Fit etiam aliquando, ut actus sponsalitius sit claudicans vel principio, seu ut ajunt, in feri, uti si impubes sponsalia contrahat cum pu here c. 9. & II. de desp. impub. aut postea vel in conservari, emergente facto, ob quod alteri tantum parti jus resiliendi competit. Si jurata suerint sponsalia , & adest justa causa dissolvendi, seu communia seu propria, non requiritur specialis absolutio vel dispensatio in juramento; quod sequitur naturam
g. I 07. Sponsalia dissolvi possunt natura sua,
contra ac matrimonium. Solvuntur ergo ob causas
communes aliis contractibus, qui natura sua solvi possunt; ceu I. mutuo dissensu c. a. g. I95. qua pertinet regula I. juris: Omnis res per quascunque causas nascitur, per easdem dissolvitur; modo dissensus non obtineatur vi aut dolo. II. Larati temporis pro finienda obligatione definiti: c. s. & aa. de sponse. 6. de dolo. III. Conditione non impleta. Ad causas communes etiam pertinet restissio judicis, dispensatio Superioris maxime ex causa publica. g. I98. Causae propriae dissolvendi sponsalia sunt: I. Mutatio notabilis in corpore, animo, fortunis, quae contingit ex parte unius, & matrimonium redderet multo molestius. II. Factum partis unius, quo ipsa impedimentum ponit matrimonio promisso, Vallinger L. IV. DecretaI. M aut
195쪽
aut animum juri suo renuntiandi manifestat. Uti Rquis post sponsalia edit votum religionis, ordinum, coelibatus, aut novitiatum ingreditur: si faciat alia sponsalia: si contrahat assinitatem cum sponsa: si discedit in terras remotas. c. s. de sponsal. si ineidat inhaeresin. Universe omnis causa, quae post matrim nium contractum sufficit ad divortium perpetuum vel temporale, censenda est a potiori sufficere ad dissolvenda sponsalia. Tria sunt adnotanda: Ι. His cainsibus fere uni tantum parti praebetur justa eausa resiliendi, permanente alterius obligatione. Unde eon tractus elaudicare incipit. II. Si talis mutatio aut factum praecesserit sponsalia, sed ab altera parte su rit ignoratum, valet principium : Puria bunt, ignoranter Brorcedere, acs pervenire. arg. c. q. de except.& e. nn. qui matrim. accusare. arg. l. 77. D. de con trah. emtione III. Ejusmodi causa superveniens, aut
ignoranter praecedens sufficit ad solvenda sponsalia. etsi haee fuerint jurata c. as. de Iurej. cons. g. I96.
O Dissipatant de somnieationa tum antecedente, tum stipem veniente O si unius, veι utriusque ζ quarunt etiam , utrum delicta mutua compensiatione tollantur; id quod de divortio ex causa adusterii satuitur. Dum autem aliqui generatim decidunt, ex fornicatione tum antet dente, tum consequente soli sponso causiam restiendi prae-
heri, non item isonis, is probare non possum; cur ' enim ad imparia juscentur g. Iq9. Dissolutio non tantum ad sponsalia . sed etiam ad matrimonium refertur tutic, quando illud ratione impedimenti dirimentis declaratur nullum, separatis conjugibus. Si de valore matrimonii jam eontracti oritur dubium aut quaestio, videndum , I. quae sint jura conjugum : II. quae jura &partes judicis ecclesiastici. Si inito matrimonio uni
196쪽
vel utrique conjugi dubium supervenit de impedimento ex causa levi V temeraria, tunc & reddi &peti potest debitum conjugale: si ex eausa probabilire discreta, peti non potest, sed petenti reddi debet
cui certo innotuit impedimentum, is nec petere potest, nec reddere: imo potius sententia n. excomm nicationis sustinere debet. c. 4 . de sentent. excomm. Si impedimentum utrique certo innotuit, tenentur mox separationem a toro instituere privatim. Si dein dispensationem nolint petere, nec in casu impOtentiae cohabitare instar fratris & sororis, separatio nem pubIice facere non possunt sine auctoritate Iudicis ecclesiastici; multo minus una pars alteram invia tam expellere, & novum etiam conjugem super ducere potest, etsi manifestum dieat impedimentum. Eo nihilominus attentato alteram partem agentem despolio cogitur recipere. c. a. de divortiis.
g. etoo. Judex Ecclesiasticus, qui est Epist pus in his causis o, si impedimentum est manifestum
S publicum, sua auctoritate, nemine denuntiante vel accusante, inquirit, & illegitimas conjunctiones diarimit. cit. e. 3. in fin. h. t. Si autem causa nullitatis matrimonii ad Iudicem defertur , maxime cavendum , ne nimis facile dissolvantur matrimonia; id quod in quibusdam curiis Episcopalibus contigisse, queritur Benedictus XIU. in constit. Dei mistratione. T. I. Bullar. n. 33. variis ex eausis, quas distincte enumerat Pontifex. Egregie dein providet: I. Ut in singulis dioecesibus eligatur aliquis, si fieri potest, Eeclesiasticus, qui si defensor matrimoniorum, data Episcopo facultate eum removendi, & alium substituendi. II. Ut lis de nullitate matrimonii nunquam finiri possit per unam instantiam , sed si in ea de nutilitate contra matrimonii valorem pronuntiatum fuit, M a neces.
197쪽
neeessario appellatio a defensore matrimonii interponi debeat, donec saltem duae conlarmes sententiae de nullitate habeantur. Si in prima instantia pro valore pronuntiatum est, defensor appellare non debet. III. Conjugibus interdicuntur aliae nuptiae sub poenis
polygamiae, donec lis in utraque instantia finita sit sc .
cc Supra S. 189. cons. Bened. XIV. constit. Inter multa. T. a. Buιι. N. 33. I. Tertium. Ubi ejusmodi tausas non ab Abbate Crypta Ferrata ioci ordinario, seu ab Episcopo Tusculano cogmsi voluit. M Exorio summa capita hujus consitutionis 3 quot o currente caIM , omnino legenda es, ut recte procedatur in re gravissimi momenti. Musdem mentionem facit ipsa Pontifex in cons. Si datam. 47. T. a. Budiar.
f. a I. Diuortium, uti denotat. lutionem vinculi conjugalis, quod antea coaluerat I94 , in matrimonio consummato fidelium fit morte I. Cor.
VII. 39. eaque sola, non alia ex causa. Concit. Trid. Sess. XXIV. pr. de Sacr. mair. & ean. 5. & 7. de quare asseram nonnulla in fin. hujus tituli. In matri. monio consummato infidelium non sola morte, sed etiam conversione alterius conjugis ad fidem , fit s Iulio vinculi conjugalis in casa g. So. n. IV. -- strimonium ratum solvitur I. utroque casu , quo consummatum. a. Inter fideles professione religiosa unius conjugis. Concit. Trid. l. e. can. 6. g. I 5. Demum a. dispensatione Pontificis, quae non datur,
nisi eausa diligenter cognita se . Si enim Pontifex dispensare potest in professione religiosa; quod haud
aegre eone uni Omnes nostra praesertim aetate: cur
non possit solvere vinculum matrimonii rati, quod minus sorte est vinculo professionis, & per hanc solvitur. Dici ergo potest : Si vinco vincentem te . multo magis vinco te. arg. l. de accessionibus. IA. g. 3.
198쪽
D. de diversis temporal. preseripi. Dein professio religiosa vim solvetidi matrimonium ratum neque natura sua, neque ex jure divino. sed Ecclesiae constitutione habet, atque in primis ex auctoritate supremi Pastoris. Quodsi vero hic tantam vim, ut solvatur matrimonium ratum, conserre potest religiosae professioni; cur non poterit ipse immediate auctorutate sua matrimonium ratum dissolvere 3 .... i. e Cons. eit. tonsit. Bened. XIV. Dei miseratione. S. Tyrim. I. Num. 33. Ubi declaratur, quomodo re quo ria tu matrimonium ratum a Sede Apostolica disolvatur. g. ao a. Divortium, uti denotat separationem coniugum, manente vinculo est perpetuum, vel temporale. Arpetuum fit I. mutuo conjugum consensu maxime ex eausa status persectioris, nempe clerica-lit, aut religiosi. g. Ioa. & 1o6. D. II. ob ad ulterium partis unius, nisi exceptio obstet, de quavid. g. seq. Adnota I. Jus divortii perpetui ex causa adulterii competit tam uxori innocenti adversus maritum adulterum; quam marito innocenti adve sus uxorem adulteram O). . II. Fieri ab innocente potest divortium etiam altera parte invita. & reconciliationem petente; imo SS. Canones id praescri-hunt, nisi pars adultera poenitentiam agat. can. 4. &6. X ll. q. I. Sed post poenitentiam recipi eandem volunt. can. I. ib. Si tamen vir adulteram recipere nolit, ea dicitur in claustro collocanda, ut perpetuam poenitentiam ibi. agas. cc. I9. de eonyers conjug. III. Ipsa pars rea, si toleretur, divertere non putest; & post divortium semper parata esse debet ad
redeundum, si repetitur. Hinc innocens potest religionem ingredi, non autem pars rea sine consensu alterius. lU. Si innocens publice velit divertere, aut nocentem domo expellere, necesse est, ut adulterium
199쪽
batum. c. 9. de sponsal. e. q. h. t. De lucro dotis, aut donationis propter nuptias, quod facit pars innocens, agitur tit. leq. U. Quia autem delicta earnis
sunt dissicilis probationis; hine ad divortium sussiciet etiam adulterium gravibus & violentis indieiis prae.
sumtum; qualia recensentur c. 12. de praesumi. c.
27. de testib. ean. Nec aliqua. q. XXVll. q. I. injure civili I. 8. g. a. 3. C. de repudiis. f Tuis divortium si animo nunquam redintegrandi
coniunctionem, animique deliberationem poscit. Unde L3. D. de divortiis animadvertitur: Quidquid in calore iracundiae vel fit. vel dicitur, non prius ratum est, quam si perseverantia apparuit, judicium ania mi fuisse. i
in Secundum leges civiles conjugatus cognossens solutam judicio adulturii non tenetur. s. 6. S. I. D. de Must.' - ει ι a. C. eou Aliud satutum es Iure canonico, M emius Iems improbata mut G antiquissimis Patribus, et ab Ambrosio cau. Nemo. 4. XXXII. q. 4. ab HieroΦvmo can. Apud nos. IO. edd. q. S. 9 can. Praecepit. I9. OQ. Ab Innocentio P. 'L. can. fin. XXXILY q. s. admitti igitur nec Eois, quod de laus p a. con l. v. n. v. scri erat, per Absequens matrimonium Iegitimari liberos ex conjugato fit soluta natos; quia conjunctio mariti cum fioIuta secundum Iestes civiles adisulierium non es. Nam S de legitimo liberorum satu. re de ratione adulterii non civiles seges, sed Ecclesa Canones normam judicandi practent.
g. a 3. Expeetiones a jure divortii'ex causa adulterii sunt cessatio vel diminutio culpae ex parte nocentis, aut fallium quoddam innocentis. I. Si m lier vi oppressa suit. ean. ita, ne. 3. XXXu. q. 5.& alii eanones ibid. Vis autem distingui debet a meis tu gravi e. s. de his, quae vi. II. Si vir deceptus aliam mulierem habuerit pro uxore sua. can. in υ-
200쪽
uxor probabiliter credens virum mortuum alteri nupserit. III. Ex facto innocentis jus divortii cessat, si ea parti nocenti culpam remiserit tacite vel e presse, cum delictum sciverit. can. . Siquis uxorem. 4. XXXII. . q. I. h). IU. Si pars innocens fuit causa vel auctor adulterii. c. 6. de eo, qui cognovit. V. Si pars innocens aeque dein fiat nocens. Paria
enim crimina mutua compensatione tolluntur. c. q.
h. t. in fin. c. 6. & 7. de adulteriis. Imo si mulier ob adulterium separata jam est a viro, & hie postea in idem labatur flagitium, matrimonium redintegratur. α 5. h. t. si Remus id infertur ex principiis generalibus de r missione injuriae, ει auctoritate Dostorum. Cons Schmal
g. ao4. De Divortio temporali generatim d eiditur per Canones: I. Illud auctoritate eeclesiastica decerni justa de causa potest. Concit. Trid. Sess. XXIV. de Sacr. mair. ean.. 8. ibi: Siquis dixerit, Acissam errare, cum ob multas causas separationem inter conjuges, quoad torum, seu quoad habitationem , ad certum, inrenumve tempus feri potisse, δε- cernit : anathema stit. AEquitas hujus deuisionis mox
patebit ex enumeratione causarum. II. Divortium etiam temporale non quovis de crimine aut molestia cohabitationis deeerni debet. c. a. h. t. can. Hac
plum. 2I. Aq. X ll. q. s. Id manifestum est ex natura societatis conjugalis ,. inter homines, nempe fragiles initae. Hinc S. Hieronymus in Matth. XlX. se ait: Grave pondus uxorum es, s excepta causa fornieationis eas dimittere non licet. Quid enim s temulenta fuerit, si iracunda, s malis mori-