장음표시 사용
11쪽
al mana,manibin eorumdem prostratis :fruerenturiane doca,ulo ciuitatis : insignia patrum, decora magistratuum nedulgarent.His atque talibus baud permotus princeps, etiam statim contra disseruit, ocat enatu ita exosus est: Ma- ores mei quorum antiquissimus CLusus origine Sabina simul in ciuitatem Romanam, in jamilias patriciorum ady citus en) hortantur dii paribus conjitus rem . capessam, transferedo huc quod quam gregium fuerit. Neque enim ignoro Iulios Alba, Coruncanios Camerio, Porcios Tis uti; ne et eraserretemur,Etruria Lucaniaque, omni Itabainsenatum accitos :Iostremo ipsam ad alpes promotam , MI O non modo seguli ritim ,sed terrae gentesque in nomen no- rum coalescerent. Tumsolida rimi quies,' aduersus externa floruimus, surim Transpadani in civitatem recepti,
quumspecie deductarum per orbem terrae legionum, a dii spreuincialium Palidi mis , fessio imperio subitentum es . Numpaenitet Balbos ex Hispania,nec minus insignes diro ex Gallia Narbonensi iransiij eZ Manent posteri eorum, nuAEmorem hanc patriam nobis concedunt. Quid aliud exitio Lacedaemoniιs, - ibeniensibus fuit, quamquam armis ρο erent, nise quod ictos pro alienigenis artebant Θ At con *0 Hior nostri Romulus tantumsapientia Paluit, di plera semepopulos eodem die hostes, dei n ciues habuerit. Advenae in nos regnauerunt, Γιertinorum filiis magistratus mandati, non pleriquefalluntur,recens, sed prior: populo factitatum est. At cum Senonibus pugnauimus. Scilicet Volsci in equi nunquam aduersam nobis acrem instraxere. Capti a Gallis sumus ,sed Tuscis obsides dedimus , em Samnitium iugumsubiuimus. Attamensi euncta bella recenseear,ao nultam breuiore spatio , quam aduersus Gans confectum. Continua inde acfida pax. Iam moribus, artibus, si nitali-
12쪽
ιus nostris mixti,aurum in opes suas inferant potius, quam separata babeant. Omnia P. C. quae nunc detu stima credi.-tur , noua fuere plebei magistratus post patricios, Ictini post plebeios, cererarum Italiae gentium post Ial:nos. Inuetera secet hoc quoque: quod hodie exemplis tuemur, inter exempla erit. Orationem principissequitio patrum consulto, primi Eduisenatorum in drbe ius adeptismindui si id foederi an ii- suo , in quia s ob Gallorum fraternitatis nomen cum populo Romano surpant. Iisdem diebus in numerum patriciorum adscivis Caesar)etustisiimum quemque Uenatu, aut quibuε clari parentes fuerant: paucis iam rebqvis familiarum, quas Romulus maiorum, Q L .frutus minor, gentium appella-nerant,exhaustis etiam quas dictator Cnor lege sista, princeps Augustus lege Saeniasiubigere. cet. Ex his igitur Dionysi j & Taciti testimoniis reip. Romanae coia suetudo, & qualia eius instituta fuerint, intelligere possimus, quibus nixa totius orbis terrarum imperio potita est. Quod quemadmodu acciderit singillatim
demonstraturus, ante omnia qua ratione Italiam omnem quingentorum annorum interuallo nimium adia a modum reluctantem imperata facere coegerit, ape-xiam , deinde quot colonias, municipia,& praefectu- iras,& quo tempore in ea fecerit, quae singulorum iura & leges fuerint, ad haec quomodo ceteras prouincias bello acquis erit, atque quot in eas colonias deduxerit, legionesque costituerit ' postremo quo tempore , & a quibus barbaris tantum imperium excisium fuerit, o stendam. ita enim tertium hunc librum recte .constitui posse iudicaui. Quod Romanum imperium bub vii. regibusfuerit
13쪽
Cuius rei initium a Romulo rege primo ,& tati imperij auctore sumendum ist. Is enim urbe condita,parum agri Albani in Latio ab alio Numitore rege, qui primo populo Romano sufficeret, impetruuit. Transtiberim enim in Tuscia secundum Tiberim a monte Vaticano usque ad mare omnia sub Tuscorum Veie-tium ditione erat .Romuli ager in Latio,vi Strabo lib. v. docet., Vix sex millibus passivim ab urbe qua longis sime aberat, se extendebat. Nam ab occidente Tiberito terminabatur; 1septemtrione Aniene amne, urbibunque Fide 3is, Crustumeria I Antemni si Caenina;ab oriente Pedano, Tiburtino , Gabino & Praenestino agris meridie maroversus Tellenis, Politorio,Ficanaque, earumque agris finem habebati Cuius rei ita Strabo meminit :=ιris stinctum igitur' sextum lapide, sic enim milliaria designibantur opinerat Festi appel
latus , 'ibi Romanidum terminim monstrabatur agri. Sacer
dotes C hic aliis in totis perinis ac infimbub eadem disfacrificium in oluunt, hod. mburuue, cith .Ficanam in Latio via Ostiensi aci lapidem odi. olini sic tradit Sex. Pompeius. udi atra es eadporium, qui i seci dum Tiberi ait Fabius Pictoriquem locum putat Labeo dici, Πίι fuerit Ficana , dia Osi in ' ad rapiaem duritim . Romiliuvero agrum vaticariu usque ad mare de Veientibus ceu
pisse, pauIo post ex Diohysio ostendam'. Isi mus pri mus fuit Romuli age . Q ne bello pri m o Sab ino, Caesnina,Antemnis, & Crustumeria,& ppst bellod utilio Cameriae,& Fidenis captis , atq; in colonias R ornantis deductis,agrique parte mulctatis quam suis diu: ihi in ID Latio auxit, ut Dionysius tradit. Ceterum quum Veientes nobilissimi hicrant & potetitissimi Etruriae
14쪽
populi tertium bellum contra Romanos pro Fidenatium clade vindicanda praepararet,legatis missis, postulabant, ut Romani Fidenis praesidium abduceret,& agrum ademptum restituerent antiquis dominis: quo non impetrato validum in agrum Romanu educunt exercitum. Qui a Romulo victi & fugati, & magna clade affecti,pacem a Romulo petierunt. Qui illaeis his conditionibus concessit Vt agrum Tiberi co- riguum, qui vocatur Septem pagi,Romanis traderet, utque salinis abstinerent , quae sunt circa fluminis 3 Postia: Et ad tollendam renouandi belli suspicionem, quinquaginta obsides adducerent. Quas cuni accepissent, in columnam inscripsit condiciones icti cum eis foederis. & cet. Ex Dionysii itaque auctoritate Romulum cognouimus veterem agrum Romanum Tra-stiberim, Anienem prope, & in Latio Cameriam versus propagasse. Illud scitu dignum, sere seniper ubi
triumphos actos repcrimus,ab eo quoque duce imperium auctum. Nam Romulum ter triumphasse constat de Sabinis,Fidenatibus,& Veientibus. Quos om- aones populos agri parte spoliatos didicimus io . Tullus Hostilius rex
Sic Tullus Hostilius Alba euersa, Albanisque in ciuitatem adscitis Albanu agrum Romano adiecit. Fidenates & Sabinos iterum rebellantes domuit, atque de iis triumphauit.Idem rex bellum cum omnibus La- 'tinis suscepit, qui xxx. urbium conuentu regebantur, in cuius apparatu moriens Ancum regni & belli Latini heredem reliquit
Hic Politolium, Tellenas, Ficanam priscorum Latinorum urbes cepit,& diruit , homines Romam traia
15쪽
duxit,eorum agros Romano adiecit;Medulliam,quae a Romulo capta Romana colonia facta fuerat, atque ad Latinos defecerat,denuo cepit. Fidenates, di Sabinos qui rebellauerant, bis vicit,de iisque triumphouit. Nec urbs tatum sub Marcio rege ciniit, sed etiam ager finesque,silua Maesia Veietibus,qui bellum mouerant, victis adempta, tam in Tuscia,quam in Latio, Ficana diruta, imperium prolatum, & in ore Tiberis Ostia urbs codita, & salinae circa factae. Bellum Vol-ro scis Veliternis primo indictum
L. Tarquinius Priscus bellum primum cum Latinis gessit,& oppidum ibi Appiolas vi cepit,diruit, & incendit,eius agrum Romano adiunxit. Crustumcriam, Medulliam, Fidenas & Cameriam Romanas colonias a Romulo factas, quae rebellauerant; Nomentum, Collatiam,Ficulneam veterem,Corniculum, Scaptia, a qua tribus nomen accepit,Pitulum,Tifata,Ameriolam Latinorum,& Sabinorum urbes vicit, agruColao latinum Sabinis ademit,uniuersum postremo Latium ingentibus proeliis superatum, domuit: urbibusque omnibus nominis Latini in deditionem acceptis,fCe- dereque cum iis facto,eas suis i gibus vivere permisit. Sabinos, & Etruscos qui Latinis auxilio vencrant, proeliis aliquot victos fugauit , deque iis duos triumphos egit. Cum plerisque Tuscis ciuitatibus foedus fecit
30 Ser. Tullius regnum adeptus bellum viginti anno-τum cum Etruscis, qui Veientibus, Tarquiniensibus,& Caeretanis auctoribus, arma Romanis intulcrant,
16쪽
gessit,ter de iis triumphauit. Nouissime cu xH. struriae populis pace facta belli auctores V eientes , Tarquinienses,& Caeretanos agri parte mulctauit, iisque qui Romam ad habitandum venerant distribuit. Hic.
uniuersum agrum Romanurn qui a Romulo vique ad sua tempora a ceteris regibus,Sabinis,latinis, & 4 us cis ademptus fuerat,in xvii. partes,quas tribus appel-I Olauit,diuitii. is ager Romanus postea appellatus ethde quo satis supra disputaui,
L. Tarquinius Superbus post Tulliu rex Sa binos viacit, de iis triumphauit. Cum Latinis foedus renouauit. Iultu bellum primus Voltcis intulit. Suessamque Pometiam de iis vi cepit,ac diruit. Gabios dolo Sexti filii in deditione accepit. In agro Volscorum quos deui-io cerat, colonias deduxit Signiam & Circeios. Ardeam
obsedit,in cuius obsidione,regno Bruti opera,cum filiis exactus est. Sub regibus igitur vii. annorum CCXL-i m. interuallo,ita Romanum propagatum imperium cIt, quod primorum consulum anno non amplius quaad xv ni ab urbe lapidem,ut auctor est Sex. Rufus,quii finitimae circum ciuitates premerent,se extendit. Cuius termini ab oriente quidem Tibur Praeneste, age que Albanus erat;a meridie Ostia & mare;ab occiden-- te ager vaticanus Transtiberim, qui olim Veientum fuerat, Septempagi appellatus; a septemtrione vero Fidenae, Crustumeria, & Anio amnis. Nam reliquae Latij,Tusciae,& Sabinorum urbes quas a Romanis regibus victas animaduertimus, vel intra huius agri ter- 3 ciminos fuerunt, vel liberae suis legibus, amicitia tantum ti foederibus populo Romano coniunctae Viu
17쪽
bant, praeter Signiam Circeiosque Romanas colonias, quae longissime ab urbe aberant.Atque hoc erat Romanorum,quando reges pulsi stat,imperiu. Nunc reliquum est ut disseram quo tempore post reges exactos libertateque parta, & quibus bellis, ducibusque urbes primo, deinde integrae prouinciae, S populi,& postremo Italia omnis in populi Ro mani ditionem redacta sint
Rr a ratione Italia omnis in populi Ro-20 manipotestatem denerit 'Post reges exactos sub consulibus, inter quos nonnumquam & dictatores fuerunt,per trecentoS propemodum annos populus Romanus cum finitimis Sabinis primum,Latinis,V olsceis,Herniceis, T uscis deinde, Campanis,Gallis,Samnitibus, V mbris,d arctineis, Lucaneis, BruNis,Sallent incis Messapi eis, Piccntibus,& reliquis Italiae populis bella continua gessit. Quibus victis centum posterioribus annis cum Siculis, Poenis,Sardis,Corsis,Gallis cispadanis ,& transpadanis,Boiis scilicet& Coenomaneis, Insubribus, Liguribus quoque,Istris,& Iapidibus,& Salassis,gentibus. que alginis bellatum est. Qui omnes populi postea Italiae sub nomine redacti sunt: quit Italia primo amnibus Arno & Rubicone terminaretur. Post reliquo terrarum orbi arma illata, ut singillatim exponam. Quorum bellorum tempora δc caussas nunc breuissi- . me aperiam eurunci, di Fidenates domui
3 ' Primi post reges exactos Aurunci bello domiti in ditionem populi Romani venerunt anno urbis CCL ii. a Sp. Cassio & Opitre Virginio cos.
18쪽
Liuio libro D .auctore, Pometia eorum Vrbe capta, &funditus excisa,debellati. Hi autem vetustissimi Latii populi erant,ut Plinius lib. iri. cap.v. tradit Fidenates Romanam coloniam a Romulo deducta saepe victos, postremo Mana. Aemilius Mamercinus dictator H i . anno urbis CCCXXD ii. deleuit. De qua re ioita scribit Liuius: Vm Fidenatium populo rebellare placuit, OH tangiιam nisi ab scelere bellum ordiri nefra esset Hicut le
gatorum antea, ita tunc nouor m colonorum caede imbuιis
armis,Veientibus sese coniungunt. QuΡm ergo Fidenates iteru rebellassent,seque V eientibus qui in armis erant coniunxissent,Fidenae sedes belli capta est. in eos dictator exercitu abducto, castra urbemque eorum cepit,atque diripuit; quumque exercitum Victore opulentumque praeda triumphans Romana reduxisset,die xv. se abdicauit et o Veientes nimpost diuturnum, varium,& multiplex inter Romanos Veietesque bellum, Mam. Aemilius Mamercinus dictator iii. anno CCCxxv m. Veientium opes ita afflixerat, ut postero anno inducias in XX. annos petie, rint. Anno autem CCCxLvii. quum ut inquit Liuius induciarum tempus exiisset, V etcntes a senatu impetrarunt,quia ipsi discordia intestina laborarent,ne res ab sic repeterentur. In sequenti ergo anno bellum ve-iens motum ob superbum responsum Veientis sonatus,legatis Romanis res repetentibus datum.Id patros aegre passi, decreuere Ut primo quoque tempore tribuni militum de bello Veientibus indicendo ad populum ferrent. Ac cum primum stipendio de publico a omilitibus decreto, latum est.Ita insequenti anno qui fuit urbis conditae cccxox circumsessi primum Veij
19쪽
sunt, atque inde per nouem annos vario eventu a tribunis militum res cum Veientibus gesta est, donec anno CCCL v III. M. Furius Camillus dictator dictus,mag. equitum P. Scipionem cooptauit. Is Faliscis primum,ac Capenatibus fusis, & castris exutis,ad Veios profectus,cuniculo in arcem Eostium acto,yrbem ipsam decimo eius belli anno cepit, ac maxima praeda potitus, Iunonis etiam signum, Romam delatum in Auetino ,extructo ibi templo, locauit; quum clarissi- , o mum de Veientibris in urbem triumphum equis albis
vecto curru, inuexisset. Atque itavrbs ve ij, quae CCCL. annis Romanis negociu fecerat, capta est. Liuius, Pli
tarchus,Di'dorus, Valerius,&alij plerique auctores Latini, Camnant in deditionem accepti Quum Praenestini Latini populi bellum Romanis intulissent, T. Quinctius Cincinnatus dictator,& A. Sempronius Atratinus magister equitu aduersus eos creati, ipsis ad Alliam fusis fugatisque,& Praeneste ca-a O pta, triumphum de iis dictator nobilissimu egit. Oppidum foederatum fuit, & ei suis legibus vivere concessum anno urbis CCCLXXIIII
Galli Senones qui urbem incenderant, postquam a Camillo cae' sunt, reparatis viribus multa cum Romanis vario eventu bella gessere. Ceterum quum Tiburtes Gallis seco iunxistent,aliquoties victi,& triuia phati sunt.Postremo anno urbis CD. cum i ibui tibus a M. Fabio Ambusco II I. cos. ad deditionem pugiuiti; Sassula ex bis urbs capta ,&ges uniuersa positis armisso in fidem consulis venit: qui etiam de his , ai:Got et i uio, triumphauit. Triburte. , ut praenestini, suis legi bus vivere permissi, foedusque cum his ictum. Pota o
20쪽
autem quum xv. anno post, adiunctis Pedanis , a Romani si ebellat lent, L. Furius Camillus cos.ad Pedum cum iisdem maxime valido exercitu, maiore mole, quamquam aeque prospero euentu pugnauit. Praesi- ciis inde dispositis per recepta oppida,Romam ad destinatum omnium consensu triumphum decessit. Ita Liuius Anno urbis CDxi. M. Valerio Corvo III.& A. Cornelio Cosso cos. Quum Campani bello a Samnitibus urgeretur,auxilio aduersus eos a senatu petito, quum I 0 id non impetrarent, urbem atque agro S populo Romano dediderunt : ob quam causinam ea quae populi Romani facta essent,defendi bello aduersus Samnites placuit. Campani post rebellionem Latinoru, de qua mox dicam,diu in fide populi Romani permanserunt.
Bello vero Punico secundo post acceptam clade Cannensem,quum ad Hannibalem defecissent, quinque- nio post a Q Fuluio proconsule Capua recepta est,atque in Campanos acriter saeuitum: Seruitia deinde Romanorum fuere Campani :i Anno urbis CD xiiii. T. Manlio Torquato & P. Decio Mure cos. omne Latinum nomen hac ratione domitum est. Latini post L. Tarquinii Superbi regnum,a quo ingentibus proeliis assisti pacis conditiones, &foedera Romana petere coacti fuerant,in fide Romana usque ad annu urbis CCLXIII. permanserunt. Praesertim quum a Tarquinio Superbo arctioribus amicitiae vinculis,sanctioribusque foederibus populo Romano coniuncti fui sientdino anno Octauio Mamilio T usculano Tarquinii Superbi regno Romano ex- .oacti genero duce,arma Romanis intuler sit. Quibus ab