장음표시 사용
31쪽
degit,anno DCxxv. de iisque triumphauit Quo tempore Ligures domiti fueri, Bello Punico primo vix finito, statim Ligures,Galli,dc Illyri) ad exercenda Romanam virtutem noui hostes surrexere. L. Cornelio,& QIuluio, anno urbis D XVII. Liguribus prim v arma illata sunt: quod bellum intra Italiam latrocinia Ligurum excitarunt. De φ quibus sic scribit Florus: Ligures imis alpium iugis adhaerentes inter Varum m Macram flumen, implicitos δε- missiuestribus, maior aliqva,it' labor erat inuenire , quam incere. Tu um locis infugataturum,atque Peloraenuae, occayione mag/s latrocinia quam bella faciebat, itasve ques mdiu multumque eliderent fallis,mis atebris Sabes, Decea- res,oUbi, transalpim, citra Pero Vagienni, Stat et, Como-
nates, Eburrates,Veleates,I agauni, tandem Fulmin latebras
eorum igni sepsi. Significat aute Florus victoriam, qua Fulvius Flaccus ex his retulit. Victi aute hoc pri-γω mum anno a consulibus sunt,eorumque XX l III millia interfecta, V. millia capta, &de iis triumphatum. Eos deinde saepissime rebellantes plures Romani duces magnis cladibus per XX C. annos,ut Strabo, vel ut ego obseruaui,per CXXII. assecerunt,triumphi de iii& finitimis populis Vocontiis,Contrub eis, & Gatiscis supra xvi H. acti. Quos demum M. Aemilius Scaurus cos. anno DCXXXIX. in deditionem accepit, latrocinia eorum coexcuit, effecitque postremo ut publice permeantibus via ad stadiorum xI I . latitudinem laxa - o retur Ac ut Strabo scribit , uniuersis fractis terrore
incusso gubernandi sormulas iis Scaurus imposuit. Hic est ille Scaurus qui consul, censor, & princeps
32쪽
senatus fuit, atque de Liguribus & Catisceis postremus omnium triumphauit, quique per Pisas &Lunam usque Sabatios, domitis Liguribus, viam strauit Aemiliam hinc per Derthonam. Salassos &gentes alpinas Ap. Claudius pulcher cos. anno DCXI. bello vicit. Augustus pollea Caesar ipsos non quiescentes deleuit
Italia ad c es producta , in XIregiones dii, is
Atque hac ratione uniuersa quae nunc appellatur Italia, sexcentorum annorum interuallo Romanum iugum suscepit. Quae quum ante a supero mari Aesi, ab infero vero Macra fluminibus terminaretur,victis &deletis Gallis Senonibus,vsque ad Rubiconem processit. Is enim posterior terminus Italiae fuit. Postremo triumuiri R. P. C. ne proconsul vllus cum exercitu intra alpes esset, Galliam omnem Cisalpinam Italiae adiunxerunt, eamque usque ad alpium radices protulere. Eiusque termini a mari supero Istri, oppidu Po- , o Ia,fluuiusque Arsita, ab infero, omnis Varus, qui a Liguribus Galliam Narbonensem diuidit, facti. In mediterraneis vero alpiu radices eius fines esse voluerui.
Qua Caesar Augustus rerum potitus, quu Romani imperii nouam forma constitueret, in undecim regiones,ut libro tertio tradit Plinius, distribuit. Quarum prima Latium vetus, novumque,& Campania fuit. i I. Picentes. m. Lucani, Bruttij,Sallentini, Apuli. IIII. Frεtani, Marrucini,Peligni,Marsi,Vestini, Samnites,& Sabini. V. Pice um. VI. Vmbri. VII. Etruria. VIII. Gallia cispadana. IX. Ligures. X. Venetia,Carni,Iapu-des,Istrique. XI. Gallia transpadana. In quibus regio -
33쪽
nibus quot coloniae municipia,& praefecturae sue-i rint explicaturus, ut apertius singularum iura, leges, ct discrimina cognoscantur, ex antiquitatis obseruatione pauca ante subiicere placet de ciuitatis Romanae, Latij,& Italiae iure
Prael antissim viri Romuli institutum omnes, ut principio vidimus,auctores sui si e reserunt, quod victas geres, non ut Athenienses olim & Lacedaemones
φ pro alienigenis arcuisset, sed eas in populi Romani
amicitiam,& ciuitatem ipsam etiam adsciuerit,uel co Ionias Romanas deduxerit. Quod a sequentibus regi. bus,& contulibus studiosissime obseruatum, tali imperij praecipua caussa fuit. Porro autem quemadmodum externae gentes vel victae, vel sponte in Romani populi amicitia,aut foedera, & deditionem admis . sae,varii generis ac conditionis pro earunde erga ep. meritis vel demeritis erant, ut aliae omnino liberae, aliae foederatae,aliae stipendiariae,aliae fundi popu-ao li,aliae Latinae,aliae ciuitatem Romana adeptae fuisse reperiuntur ta varij generis suisse ciues Romanos obseruaui, ita ut alii essent ciues Romani pleno iure,
idest cum iure suffragi i,alii sine suffragio,alij municipes,ali; coloni,alij ex praefecturis ,alij vero sine ciuitatis iure, nonnulla habuerint ciuitatis Romanae priuilegia. . De quibus omnibus verba facturus a primo ciuis Romani persecto iure exordium sumam. Nam qui ex nullo municipio, ex nulla colonia , praefecturaue, ' vel ex alia foederata ciuitate erant , sed vel in urbe, agroue urbis suburbano nati, vel ex seruis Romanorum libertate , aut ex aliis gentibus externis spe-
34쪽
ciali priuilegio in urbem vocati,& ciuitate donati cs sent,primum genus ciuis Romani constituebant. Ex his fuerunt,primi urbis cultores,eorum si iij, & nepotes post eos Sabini,qui sub T. Tatio, Tusci & Latini,
qui sub Romulo, Albani & reliqui Latini, qui sub ceteris regibus,gens Claudia,& plerique alii populi,qui
quum sub consulibus Romam commigrassent, & posti emo omnium eorum servi,qui quum manumissi es.sent, ciuitatem Romana cu suffragii iure adepti sunt. λψΗic autem ciuis Romanus,qui perfecto iure ciuisRomanus dicebatur, crat homo liber serui enim ciues esse non poterant ) qui comitiis curiatis in curia , centuriatis in centuria , & tributis in una XXXV. tribuum suffragium serre posset. Inter multa enim horum ciuium Romanorum priuilegia illud supremum erat, ut essent in tribu & centuria a censoribus relati, in qua & suffragium ferret,& iisdem suffragiis ad magistratuspublicasque ceteras administratio- iones ac dignitates peruenirent: quod in Verrinas docet
Asconius. Ceterum quum ius ciuitatis non una quadam in re consisteret,sed multis ac diuersis velut praerogatiuis constaret,non omnibus omnia iura concedebantur, unde efficiebantur variae conditionis ciues
Romani. Ex his qui suffragii ius habebant, omnia etiam cetera priuilegia, quae haec erant, habebant. Ac primum quidem ciuibus Romanis post suffragii lationem, ius erat per leges Porciam & bcmproniam,
ut nec virgis caedi, nec vinculis coerceri,nec omnino
capite plecti, nisi populi ipsius iudicio possent. Id circo Cicero in Verrem; qui P. Gauiu in municipem
Consanum virgis caeciderat, exclamat, quum ait: in medio foro Messanae cinis Romantu rolix Porcia,
35쪽
lex Porcia,le serie Semproniae. in cet. De iis enim qui ciues non essent,nil horum cautum erat, poterantque a
magistratibus non solum peregrini, sed Latini etiam ipsi, quorum priuilegia maxime ad ciuitatem Romanam accedebant, non consulto populo seruili supplicio affici. Naim Saluitius in Iugurthino, quemdam T. Turpilium Silanum commemorat, qui quum socium
praefectus' esset, tribunosque, & centuriones sub se haberet, condemnatus tamen, Verberatusque capitero poenas soluit. na is inquit ciuis ex Latio erat Ceteru- hoc privilegium ciuibus omnibus Romanis tam his
rui cum suffragio ciuitatem habebant, quam bis quine eo erant, commune fuis. ex eo mihi persuadeo, quod & municipes sine suffragio in legione, ut tradit Festus, merebant ;qtsi autem in legione militabat virgis caedi no poterant. Tertium ciuium Romanorum priuilegium erat, quod solis ciuibus Romanis in legione Romana militare ius erat Adeoque soli cities ad aerariu in beneficiis deferri ab Imperatoribus, & be-aoneficiarij milites fieri poterant. Nam noctuis e proprium ciuium Romanorum eodem illo loco Cicero pro Archia ostendit. Horum beneficiorum meminit etiam in epist. xx. lib. vi. epist. fam. Liberos porro in potestate habere, proprium erat ius ciuis Romani, ut ait Iustinianus i. Inst. it. de patria potestate. Erat postremo ius adoptionum, gentilitatis, di togae ferendae, quod proprium ciuium Romanorum erat. Atque haec omnia priuilegia noni si ciuibus Romanis communia erant tam iis qui urbem incolerent, quam mu-30 nicipibus, & coloniis ciuium Romanorum. Municipia vero quibus sine suffragio data ciuitas fuisset, illo uno suffragij iure privabantur, in reliquis conuenie- Cc
36쪽
bant. Aximia antem ius quod omnibus Romanis ciuibus commune fuit,erat ut soli testamento ciuis B omani hereditatem capere possent, neque enim ullus peregrinus poterat hereditatem ciuis Romani adire;& testamenta fiebant Romanis ciuibus praesentibus.
Quod Cicero ostendit pro Archia poeta, ubi probat Archiam se pro cive gessisse hoc arguincto, quod saepe adiisset hereditates ciuium Romanorum. Et pro Caecina,Aebutius Caecinae aduersarius, negat posse heredem Cesenniae esse Caecinam Volaterranum, Io quod ciuitas Volaterranis adempta esset a L. Sylla dictatore, ideoque ciuis Romanus non essct Caecina. Quum pro argumento accipiat Archiam se pro cive gessisse,quia saepe testamenta legibus Romanis secisset. Huius iuris partem Romani ciues cum Latinis comunicabant. Nam quamquam Latini omnino heredes
esse non possent, legati tamen institui ex hereditate poterant,ut paulo post ostendam Ius etiam alienandi per nexum proprium fuisse civium Romanorum ex Aeo intelligi potest,quod omnes inter quos iuris huius
solemnitas transigebatur, ciues esse oportebat , ut ait Boetius in commentariis Topicorum. Hoc priuilegium etiam Latinis cum ciuibus Romanis commune erat. Utranque rem Cicero pro Caecina refert. Nam quum Aebutius Caecinae aduersarius negaret Caecinam olaterranum, ciuitate iis adempta a L. Sulla, ciuem Romanum esse, & propterea hereditatem Cesenniae capere non potuisse, ei ita respondet Cicero: Sulla ipsie ita iubi de ciuitate , ari non sustulerit Iorum nexa, alque hereditates. Iubet enim eodem uire esse quo fuerint ;o criminenses: quos quia ignorat XII.coloniarum fuisse,at ue
non a populo Romano, ut in vulgatis codicibus , sed a
37쪽
c. R. ut ii vantiquis nismi scriptis, idest u ciuibus Rγα nis here iii ies capere potuisse Quum autem ex xxx cci loniis quaedam Latinae, quaeciam ciuium Romanoru
Latinas appellat. Ex quibus verbis illud intelligi potest, Latinos aliqua ratione ciuium Romanoru here des este potuise,& commercia cum civibus Romanis per nexum habuisse. Quod idem referro viceturA lio planus titulo xi X. Instit quum ait: Zianc .uio Acum habet inter ciues omanos , in I albos olonia a , lar:/26 7 e Iunianos,esque peregrinos, quibus commercium datvm es.
Commercium est emendi vendendique inuicem ius. Sub hoc priuilegio continentur omnia commerciorugenera, ut nexa tipulationes, mancipationes Aacramenti contcntiones,i ' rure cessiones, dc alia , quibus perfecto iure possessio rei acquirebatur, vel quibus iure ciuium Romanorum dominus sebat. Ius igitur commercii,quod olim inter ciues Γ omanos tantum, , 'rat, latini quoque comunicatum erat. nue Liuiuslib vii . Ceteris 'Latinis populis connubia commerciaque e con ilia interseea dempta. Erat postremo ius connubioruolim ciuibus Romanis proprium, quia tantum ciues cum ciuibus matrimonium contrahere poterant, ita ut si pater aut mater peregrini essent , non lcgitimae
erant nuptiae. Lex eni inerat,vi nupti re tantum essent
inter ciues Romanos, inter quos solos connubi) ius crat. Hlii ex eo matrimonio nati soli iusti sunt, Si in potestate parentum, & hi si accedunt parentibus. Hoc ius Latinis & Campanis communicatum olim fuisse 30 refert Liuius. Atque haec erant Onan a ciuibus Romanis qui urbem agrumue colebant priuile etia, quo rum quaedam iis tantum erant pi opria,quaedam cum
38쪽
municipiis & Latinis communia, ut abunde demonitraui De iure municipum cum suffragio Parum vel nihil ab iis ciuibus Romanis qui urbem
agrumue incolerent, differebat civium Romanorum alterum genus, qui in municipiis, quibus cum suffragii latione ciuitas data erat, commorabatur. Hi enim omnibus ciuium Romanorum priuilegiis potiebantur,vno vi existimo excepto,quod in curias Romanas descripti non erant, atque ob eam caussam Curiatis comitiis,in quibus tamen parum mometi erat, excludebantur. Curiae enim tantum eorum qui urbem incolerent,erat. Nam qui in municipiis vel coloniis ciaues Romani habitabant, sua quaedam in suis urbibiis 'sacra habebant,quae municipalia dicebantur, eratque
iis perinde ac Romanis curiae. Quod vel inde appa- ii, ret, quod Milo legitur ad prodendum flaminem Lanuuium profectus fulce, pridie quam Clodium occidit. Nec erat necesse sua sacra eos relinquere qui ciuitate donabantur, nisi in urbem migrarent. Nam quos sub regibus migrasse Romam reperimus, ut Sabinos, Tuscos,Latinos,& Albanos, eos simul per curias Romanas descriptos fuisse ex Dionysio aperte intelligitur. Qui vero ad urbem non migrabant, suis sacris vacare opus erat,quae ut dixi municipalia vocant . De quibus sic scribit Festus . Municipalia sacra docatur, quae
ab iniιio habuerut ante ciuitatem Romanam acceptam, quae
obser re eos dolitertini pontifices, in eo more jacer of - 3 ocissent antiquitus: eterum quum ciuium Romanoruqui extra urbem habitarent,duo genera fuerint, idest
39쪽
municipes,& coloni, quid utrunque suerit, ex Gellio
demonstrare non alienum ab hoc instituto erit. I s. n. libro xvI .cap.xIII. sic ait Municipes sunt ciues Romam ex municipiis suo iure, legibus si uis mentes, munerM tantum cum populo Romanσbonorara' 'articipes , a quo munere capessendo qρellati dentur,nullis aliis necesiitatibuε , neque
ira populi Romani lege adst isti, quam nunquam populo eorum fundus fasZia esset. Sed coloniarum alia nec itudo
est.Non. n. Peniunt extrinsecus in cimtatem , nec sivis rassici
1 O bus nituntur,)t municipia, sed ex civit te quas propsi taehunt , in imra institutaque omniapopuli Romam, non m asebitrii habent. Haec Gellius. Ita ut municipia cum ciui- tatis quidem Romanae priuilegiis &iure, suas leges, suos magistratus, & sua tam publica quam priuata instituta retineret, ut cuique municipio antiquitus mos terat. Coloniae vero alia ratione, ut post ostendam,r
De municipiis senesi ragio Municipiorum autem duo erant genera, quaedam quae omnia ciuitatis priuilegia habebant praeter sunfisaij lationem, quacdam quae ciuitatem ipsam cum suffragio obtinuerant. Primi omnium qui municipes facti sunt, sine suffragii latione suerunt. Hi fuerunt
Caerites. Hoc idis inquit Gellius ὶ concessum,' t ciuitatis Romano honorem quidem caperent ,sed negotiis tamen atque oneribus ararent, ro 'cris bello Gallico receptis. custo diti que. Hinc tabulae Caenites appellatae Persa duce, in quo censores referri iubebant quos notae causa suffragio priua -3Qbant. Idem tradit Asconius. De his municipiis loques Sex. Pompeius ita scribit Municipes erant, qui quum ex asse riuitatibus Romam denissent hoc est,ut ego interpre-
40쪽
tor: ciuitate donati essent ei non lisat mae 'ratum 'er , 6ed tantum muneras partem. At Serui us aiebat initio fuit te qui ea conditione ciues Romani fuissent, ut semper remp. separatim a populo Romano haberent, 'qui aeque ciues Romani erant,& in legione mcrobat, sed dignitates non capiebant. Municipium id genus hominum dicitur, ut quum I omam densent,neque ciues Romam essent, participes tamensueruuet omnium rerum ad munus fungendum 4na cum Roman/s cimibu , praeterquam de
suo Si erendo,arei magistratu capiendo Quae aute eiusC IOmodi municipia fuerint, paulo post exponam. Hi omnia ciuitatis prurilegia praeter Diffragii latione,& magistratus capessendi potestatem habebant. Municipes vero cum suifragii iure, omnia priuilegia ciuium Romanorum urbem incolentium nat bant praeter curias,ita 'litas , quς madmodum qui Romae habitabant, distributi non erant, ac per hoc curiatis comitiis e flusi. De municipibus sic scribit Vlpianus libro I. i.
Munrcipes aut nasii a facit, aut manumi sto , aut adopιior propriis quidem municipes spe 'hir m neris arii /pes, receptramciuitatem χι munera nobi ιm faterent. Ceteruomnium municipiorum cum iure suffragii primul ifuit Tusculum. Quac reliqua fuerint post aperiam
Quae autem coloniae fuerint, ex Gellio vidimus, quarum,ut idem inquit, conditio, quum magis quan municipiorum obnoetia,& minus libera esser, potior tamen &praestabilior existimabatur, propter amplitudinetia maiestatemque populi Romani, cuius colo- 3oniae quasi effigies paruae crant; & simul quia obicuna Oblitterataque erant municipioru iura, quibus uti per