Joh. Isacij Pontani Discussionum historicarum libri duo. Quibus præcipuè quatenus & quodnam mare liberum vel non liberum clausumque accipiendum dispicitur expenditurque. Accedit, præter alia, Casparis Varrerii Lusitani De Ophyra regione & ad eam navi

451쪽

,-ct- eum fortiori frigore, Fciat ventos . Iuliis. Sic etiam in ipse maris sando aeta . diis lunaribus flatus effciuntur, Qventi quibus aqua marina ita turgescit cini

me scit, ut varia reciprocatione aestuans

defluat, refluat.In ipso autem mari haec causa reperitur, quod magnitudine sua re vasta expansione facile radios coelestes

admittat, deinde etiam quod fundus ita sit comparatus, ut varios halitus pro . ducat, in altum educar,quibus superior unda maris intumescit. Hinc est quod O 'ceanus reciprocationes habeat saeviores. Mediterraneum vero, quiaminus amplum

est, leniores , quia Oceanus sua patentis sim magnitudine siderum vim efficacius .excipit, mediterraneum angustius Oceano minus essicaciter radios istos sentit. Duo aurem sunt in aecipua maria, quae iam reciprocationem sustinent, nostrum nempe Germani.um seu Balthicum,& LN

gusticum. Ao causa cur nostrum mare Bal- bicun rreciprocationem non patiatur tra-

sex reddi potest. t. Munia Ives, per quam M. ut copiam radiorum coelesum . scientem excipere nequeat,atque adeo ita vehementer inturgescere, ut inturges cum maria ampliora. a. Quod mare enostrum nimis sit septentrio0k ilae e

452쪽

a raditamin celestium ficaci projeau longius dissitum, ut nimirum Luna in illud directis radiis agere satis nequeat. 3. summa hujus maris profunditas , propter qua fit ut radiis coelestibus minus sit per Vium. Cum vero Ligusticum est alienuni fluxuis refluxu causa reddi porest. angustia alvei , saxositas fundi; per quam halitus in fundo resolvi nequeunt. IV. Annaves velocius Hortuis

VElociorem esse naristationem Oroetu in Occassim, tardiorem ab occasu in ortum experiuntur aestanturNautae

Iilienim qui xx Anglia in Hispatiiam na- 'igant, longe velocius eo perveniunt , quam qui exHispania in Angliani redeunt. Est autem Anglia respectu Hispaniae Orientalior. Et Lusitani qui Astreae oram

promontoriumBonae spei praeternavigant.111Indiamorientalem, eo mulo tardius aecedunt, quam inde revertuntur Illi etiarnqui ex Hispania in Americam navigariant, testantqca dierum spatio ex His-'pania inAmericam ab ortu inoccasum se-

453쪽

se pereetiisse , cum contra Hispatum re

perentibus vix tres aut quatuor me lassiciant. Et poterunt esμsmodi rei testimonium etiam nautae perbibere, piod hinc tanquam ab ortu , citius in Hispaniam contendant, quam inde possunt ad nos reverti. Hujus rei causam nonnulli in eo ponunt , ouod maria omnia saanatura serantur,a commune illud omnium marium receptaculum oceanum Orie in lem. Sed Ca f. Peuc ovi Scalig. malii ςelebres autores causam referunt ad nπι- rum primi orbis coelestis, sive pria ut vocant misius, aboris in occasum rapidissi, me currentis , atque adeo secum tum inferiora Element mobila,tum ipsum aquae clemen tum seu aquas marinas arcano'Rodam impulsua ortu in occasum rapientis. Qui ergo ex oecas in orivin nobgant, illis conuario coeli motu impulsis maris undae, ita innituritur , etiam ventis secundis spirantibus, ut cursum habeant navigatio os impeditiorem, quam habitu, ri essent, si pari ventorum natu naviga rem ex ortuis occasum quo ni strum aqua mario coeli motu impulsa fertur Ad eundem coeli impulsum rese uni causam , quod mare mediterranein mimabili quadam

454쪽

bolide non reperiri quidam aiunt, inκτquos fide dignissimus IH Leri a. - - initionis in B liliam,quoloco ridet opinion*m eorum, qui existimant mimas an- squosholide. mum ex fundo maris em isse qua bumo cognoscerent 'qua mundi parte δε quibus in oris verserentur. Id quod propterea nqnnulli,'nfinxerunt, ut persuaderent antiquos nautas sineMagnete lixide nautica etiam commode in os o navigare potuisse, adminicula bolidis, qua ex fundo arenam aut limum attrahentes regionis situm cognoverint colore videlicet istius terrae, ar*n aut ii Medocti.

Meteor. cap. a. causa ejus affert partim ex m-s natum partim exsul, e caela desumptas Ex natura quidem maris, quia aqua marina propter variam a xationem c mixtionem terrae, eX littori ,

bus, fundo fiat crassior. Ex Solis emacia quod is calore suoepartes tenues in s pernci aqua marinae educat. in vapo .

455쪽

res rescivit, qui quid vapores, solis isto

calone Uini, aquae marinae permi enim , atque adeo saliedinem illi conciliant. Et hanc suam sententiam confirmat Philosophus,exemplo corporis humani, in quo cain lor nativus cibos eti/m dulcissimos resolvit in salium humorem, qui in renitas collectus egeritiir. a. Idem confirmat ab experiemia quae docet esse mare fusius aestate quam hyeme, item esse salsius ad orientem & meridiem quam alibi. Cui addidi-bet , quod aqua marina per eram percolata dulcescat. Item i quod aqua maris circa fundum non si salsa , 1icut scribit a. cutiss. Scali: exercit si P. Urinatores vitreis vascum aquam e fundo maris extulisse qua dustior fuerit quam in superficie Jam ii quaeratur Utrum ad navigationem conducat Salsedo maris i omnino responde rim conduceres, ratione nimirum causae, quae est crassities neque enim salsesceret maris aqua, nisi prius incrassesces er crassities autem plurimum conducit ad navi

um moles de onera ejusmodi sustinenda. Merguntur euim citius naves in aqua dulce quam salsa, quia dulcis aqua propter subtilitatem, tenuitatem suam, saeticcedit, salsa autem propter crassitiem ma figis oneri renititur. Sedri existimarim, 2 mate-

456쪽

materiam ligneam navium, trabes Massere a caries putride praeservari,ps istam aquae marinae salsuginem. Salis enim haee is est ' natura ut putredinem arceat. . Atque hoc loco minime nobis praetereundum est, quod de aqua marina autorς,

fide digni, & ipsa inprimis experientiacidisse, ut naves imo navium classes totae in medio sali, conflagrarint, de qua re a Macrob. lib. I. cap. SaturnaL 13. Pistam ro Symposiac quaest. Causa hujus rei est quod aqua marina crassior sit magis terrostris. Quod autem terrestre est, id siccum est, quod siccum ignem non sextinguit sed alit, quia sit it A est qualitas. Huic igni. Acceditis hoc, quod Plutar. Macrob.s Arist. allegant, nimirum quam marinam quia salsa sit , habere inpinguedinem seu oleo ita tam quandam, qua igni in alitur cincitatur , ut notum est ex communi proverbio Oisum et ias Mere. Vnde, experientia testaturo magis ignem exardescere sale. Sali enim

liquid olei, pinguedinis inest. Uist. Scexempla ad hanc rem valde accommodata resert clarissimus Philosophu Camerarini. ζω. Met. a. c. M. III m

457쪽

D navigationis cursum feliciter diti a sendum accuratissi a Nautis obsiet. vatur fluxus rectus' maris in illis oceaniri maris mediterranei partibus,in quibus ista maris reciprocatio vehementius gomina ur.Et est sine inter miracula ejus modi,ut de liquorum resentiumili losophorum ingenia vehemen e torserit. Nobis propositum est breviter xantuin &simpliciter em ita expedires, ut primo ca'sam efficientem reddamus istius reci. procationis, post rationem inquiramus curi non in omnLmari accidat, non ce te in Liguctico oe Brithico nostro Caeterum quid sit fluxus refluxus maris, ex ipso nomine innotescere potest, nimirum subserum recessum aquq marinae ex fundo&loco suo vi locum alium & ejusdem aquae subi . um reditum ad locumpristinum. Ne cma ria tantum sedi flumina sese in maria

458쪽

36 PROBLFMATA mescentis impetu retroacta subinde videas, aestuque ejus mimam requentis lut ingurgitantia subito re assiuentia. Ste , 'Iuvius ad Londinum an Anglia

marrmilliaribus Mere ac refluere cernitur, ad Hamburgum Albis vi a mari miruliaribus Adantverpiam Scaldis 18 a mari milliaribus. Causa hujus aestus seu reci-srocationis est part a coelo,partim a ris fundo Coelestis caesa est Sole praecipuin Ae Lunae, quamvis interim negandum non sit etiam reliquarum stellarum essic

clam concurrere Lua autem ut in reliquis omnibus eornoribus inferioribus D. morem minuit vel auget , ita etiam in vastissimo corpore maris singularem vim ha bet, virtutem, utpote quae radiis suis ita Miversimod assicit, ut aqua marina inter dum intumestat , interdum detumescat, non secus ac videmus in olla aquam feruentem uarie reciprocari, ita ut modo intumescat, interdum detumescat. Quando autem intumescit aqua, tum necesse est ex loco pristino Acci, tumore isto remotiori aquam subtrahi defluere conita quan . do detum escit, iteriam oportet in locum pristinum velut ex monte quodam refluere. rout ergo augetur lux lunae&prout

validias sparguntur radii lunares copiosiores

459쪽

res validiores in undas tharinas, pro eo ς lava ius intumescimi,&contra prout

pro eo aquae marinae remittuntur aesunt. Totus porro lunae motus, qui quidema . boris peragitur, in qua r velut di- fisus est partes quae partes motus lunaris, parte etiam cinii 4. sive puncta designant, nimirum Ortumi Occasum, duplex culmen seu medium, unum diei, alterum noistis. Singulis ergo horis inare sequendo cursum lunae quater movetur bis fluendo bis renuendo. Hi do,cum luna ab ortu ad culmen diei asce dit quod fit intra tres horas refluendo cum eadem luna' ab isto fastigio seu culmine diei descendit ad occasum. Rutius citin luna ab Oscasu ad culmen noctis as cendit , mare intumescit seu affuit, cum verora noctis culmine ad ortum redit, mare detumescit ac refluit. Cum enim luna ab ortu ad fastigium cite movetur, tum supra nostrum 'erticem ascendit . ita quas marinas suo motu ascensu velut elevat aquae autem ele latae per sex horas defluunt; dum autem movetur a culmine diei sives, meridie ad occasim, per se horas continenter recedit a nostro vertice

seu Hemis aerio , atque remit do

460쪽

rii sui motus facis , ut aqua vina de- crinens refluat, nis secus ac calor ignis . remittat, facit ut aqua in olla seu aheno tumescat. Cum denique ab occasu ad culmen noctis luna movetur, quia supra Haemispheri nobis oppositum ascendit.

essicit, ubi etiam mare intumescat,& con. tra cum descendit etiam detumescat. Ita

fit ut in nostra parte seu Hemisphaerio intra a . horas bis mMe aestuet semela portu in altum assiuendo. 8c semel ex alto inportum refluendo: In parte vero mundi nobis opposita etiam bis aestuat, defluem do nimirum, renuendo, atque ita intra 'a . ras antegrum niare quare reciprocatur, nostri respectu bis, iis etiam e

r amrespectu Aui ex adversse nobis habitant. Sed quaerat aliquis non immerito,

quomodo radii Lunares in aquam agant Isum ti morem sciam. Resp. id fieri mediante aere, qui lumenac radios liana excipit, is secum intra undas marinas defert, ita ut radii aquam marinam velut tepore quodam assismi , tepor autem iste rarefaciendo flatibus plenum mare redint, it turgescat. sic du aheno indemus aquam propter calorem raresectionem turgeseere Est enim regula certa in Phy--