Joh. Isacij Pontani Discussionum historicarum libri duo. Quibus præcipuè quatenus & quodnam mare liberum vel non liberum clausumque accipiendum dispicitur expenditurque. Accedit, præter alia, Casparis Varrerii Lusitani De Ophyra regione & ad eam navi

461쪽

9-ct- eum fortiori rigore, sciat ventos σ Iutis. Sic etiam in ipse maris lando aeta diis lunaribus flatus essiciuntur, Qventi quibus aqua marina ita turgescit de intumescit, ut varia reciprocatione aestuans defluatae refluatan ipso autem mari haec causa reperitur, quod magnitudine sua devasta expansione facile radios coclestes admittat, & deinde etiam quod fundus ira sit comparatus, ut varios halitus pro . ducat, an altum educar,quibus superior unda maris intumescit. Hinc est quod Oceanus reciprocationes habeat saeviores. Mediterraneum vero, quia minus amplum

est, leniores, quia oceanus sua patentis sima magnitudine siderum vim efficacius .excipit, mediterraneum angustius Oceano minus efficaciteris dios istos sentit. Duo aurem sunt praecipua naaria, quae mulam reciprocationem sustinent, nostrum nempe Germaniςum seu Balthicum, Ligusticum. Accausa cur nostrum mare pauthicum reciprocationem non patiatur implex reddi potest et angustia Ires, per Quam sit , ut copiam radiorum coelestjum vGcientem excipere nequeat,atque adeo ita vehementer intumescere, ut inturges

cunt maria ampliora. Quod mare enimis sit septentristσηίς tripa --

462쪽

li radiorun eoelestium ficaci longius dissitum , ut nimirum Luna in il Iud directis radiis agere satis nequeat. 3.sutiam hujus maris profunditas, propter qua fit ut radiis coelestibus minus sit per ,rium. Cum vero Ligusticum est alienum a fluxu refluxu causa reddi porest. . angustia alvei a saxositas fundi, per quam halitus in fundo resolvi nequeunt.

iuraves velocius ab ortu in tu eruntur r

Elociorem esse naristationem albo vis thoe sitis, tardiorem ab occasu

in ortum experiuntur aestantur aulae.

Illi enim qui x Anglia in Hispaniam navigant, longe velocius eo perveniunt, quam qui ex Hispania in Angliani redeunt Est autem Anglia respectu Hispaniae Orientalior. Et Lusitani qui Astiis oram Eo promontoriumBonae spei praeternavigant. in Indiamorientalam, eo multo tardius accedunt, quam inde revertuntur mi etiam quiri Hispania in Americam naviga-sant, testantqr, . dierum spatio ex His- 'paria inAmericam ab ortu inoccasum se se

463쪽

perentibus vix tres aut quatuor mense, sufficiant. Et poterunt 'smodi rei testi- morium etiam nautae per bibere , quod hinc tanquam ab ortu , citius in Hispaniam contendant , quam inde possunt etianos reverti. Hujus rei caulam nonnulli in eo ponunt , quod maria omnia sua natura serantur ad ebmmune illud omnium marium receptaculum oceanum orientaε lem. Sed Caη, Peuc M. Sc g. malit lebres autores caul.m referunt ad mo. - primi orbis eo stis, si in , aut v cant misius, aboris in occasum rapidissi, me currentis , atque adeo struum tunferiora Element nobila,tum ipsum aquae elemenutum seu aquas marinas arcano quodam impullaab Ortu in occasum rapientis. Qui ergo ex occasu in ortum nobgant, illis conuatio coeli motu impulsae maris undis, ita obnitruitur. Etiam ventis secundis spirantibus, ut cursum habeant navigatio us impeditiorem,3uam habituri essent, si pari ventorum flatu navigarent. Mortuis occasum quo nimisum aqua mario coeli motu impulsa fertur Ad eundem coeli impulsum reser in causam ,rmis inummo uum turi instasea ,

464쪽

nionem eorum, qui existimant nautas an . tili holidestrumum ex lando maris eru- qua humo cognoscerent qua mundi ρ arte 4 quibus in oris verserentur. Id quod propterea nonnulli confinxerunt, ut persuaderent antiquos nautas si Magnete lixide nautica etiam commode in

Ocean navigare potuisse , adminicula

bolidis, qua ex fundo arenam aut limum attrahentes regionis situm cnnoverint, Gilore videlicet istius terrae, ar*nae aut limi edocti.

Meteor. cap., causa ejus affert partim ex m- ἡaium partim ex solis ess-caei desumptas. Ex natura quidet' m' is, quia aqua marina propto variam agixationem &ὰ mixtionem terrae eclittori ,

bus, fundo fiat crassior. Ex Solis emacia quod is calore suo partes tendes in sup rficie aquae marinared it,

465쪽

res res qui, qui quide vapores, solis isto

calore adusti, aquae marinae permutentur, atque adeo saliedinem illi conciliant. Et hanc suam sententiam confirmat Philosophus,exemplo corporis humani, in quo calor nativus cibos etiam dulcissimos resolvit in alium humorem, qui in renibus col- lectus egeritqr. a. Idem confirmat ab ea: - erismia quae docet esse mare salsus aestate quam hyeme, item esse salsius ad orientem Sc meridiem quam alibi. Cui addidi-bet , quod aqua marina per eram perco, lata dinescat. Item i quod aqua maris circa fundum non si salsa , sicut scribit a. cutis . Solig. exercit si P. Urinator vitreis vasculis aquam e fundo maris extulisse

qua dumor fuerit quam in superscie Jam

Ii quaeratur Utrum ad navigationem con-

ducat Salsedo maris i omnino responde rim conducere, ratione nimirii causae, quae est crassities neque enim salsesceret maris aqua, nisi prius incrassesce' er crassities autem plurimum conducit ad navium meses Se onera ejusmodi sustinenda. Merguntur euim citius naves in aqua dul.

ei quam salsa , quia dulcis aqua propter

subtilitatem, tenuitatem suam, saeticcedit, salis autem propter crassitiem magis oneri renititur. Sed meaistimarinu, 2 matem

466쪽

materiam ligneam navium, trabes 4sere a carie de putride praeser vari,ps istam aquae marinae salsuginem. Salis enim haee is est natura ut putredinem arceat. Atque hoc tota minime nobis praetereundum est, quod de aqua marina 8 autorς,

fide digni, & ipsa inprimis experientia

testatur, eam nimirum non extis ere sed Wmare inomia Atque adeo tapissime accidisse, ut naves imo navium classes totae in medio salo conflagrarint, de qua re . Macrin lib. I. cap. Saturnal. 13. CPis taricio So inposiac quaest. q. Causa hujus rei est quod a ra marina crassior sit magis terrestris. Quod autem terrestre est, id siceum est, quod siccum ignem non 'φxtinguit sed alit, quia siccit seu qualita S . uoica igni. Acceditis hoc, quod Plutar. Macrob.s Arist. allegant, nimirum a-.quam marinam quia salsa sit , habere in se pinguedinem seu oleo itatam quandam, qua igni in alituri incitatur, ut notum est ex communi proverbio, oum Ua i assum ere Vnde ει experientia testatur magis ignem exardescere sale. Sali enim

liquid olei linguedinis inest. Uist.

Haempla ad hanc rem valde accommodata aesert Clarissimus hi sophu Camerarin crati Met. a. c. M III m

467쪽

A navigationis cursum selieiter ditia

.sendum accuratissime LNautis observatur fluxus4 refluos maris in illis oceani maris mediterranei partibus,in quibus is a maris reciprocatio vehementius. gominatur.Et est sine inter miracula ejusmodi,ut de antiquorum recentium Phialosophorum ingenia vehςmen e torserit. Nobis propositum est breviter xantum M simpliciter em ita expedires, ut primo causam ementem reddamus istius reci. procationis , post rationem inquiramus, cur et non in omnLmari accidat, non certe in Liguctico oe Balthico nos ro. Caeterum quid sit fluxusin refluxus maris, ex ipso nomine innotescere potest, nimirum sub tum celsum aquq marinae ex fundo&loco suo flocum alium ijusdem aqua subi- um reditum ad locum pristinum. Nec maria tantum sedi flumina sese in maria exonerantia hanc mutationem patiuntur, utret M maris sese expandentis, tu Zu ' mescen-

468쪽

36 P Rosia, A WA 'mescenti impetu retroacta subiis vide- abstu se vim maris requentis e lutingurgitantia subito ες aiuuentia. Sic

et fluvius ad Londinum in Angliis.

inari milliaribus fluere ac refluere cernuetur, ad Hamburgum Albis xl a mari milliaribus. Ad Antuetiam Scaldiscis a mari milliarib s. Caula huius aestus seu rec frocationis est partis a coelo,partim atris M. coelestis causa est a Sole praeci pue iuna, quamvis interim negandum non sit etiam reliquarui' stellarum essica -- ciam concurrere Lua autem ut in reliquis omnibus orporibus inserioribus hv. molem minuit vel auget, ita etiam in v stissimo corpore maris singularem vim ha bet virtutem, urpote quae radiis suis ita 'siversimode assicit, ut aqua marina interdum intumescat. interdum detumescat, non secus ac videmus in olla aquam feruentem uarib reciprocari, ita ut modo intumescat, interdum detumescat. Quando autem intumescit aqua, tum necesse est ex loco pristin B a tumore isto remotiori aquam sobtrahi defluere conita quan . do deturiescit, tenim oportet in locum pristinum velut ex monte quodam refluere. rout ergo augetur lux lunae de prout

alidiassparguntur radii lunares copiosio-

469쪽

res validiores in undas marinas, pro eo lavalmius intumescimi,&contra: mnitradit& lux luna decrescit, minuitur, pro eo aquae marinae remittuntur tenu- Totus porro lunae motus, qui quidema horis peragitur, inquat velut divisus est partes quae partes motus lunaris, parte etiam c li4 sive panista des gnant, nimirum Ortum M Occasum, duplex culmen seu medium , unum diei, alterum noctis. Singulis ergo horis vetur bis fluendo bis refluendo Flue do,cum luna ab ortu ad culmen dies alae dit quod fit intra tres horas refluendo cum eadem luna' ab isto fastigio seu culmis diei descendit ad occasum Rutius cum luna ab os casu ad culanen noctis asse cendit , nuriae intumestit seu affuit, cum vero' noctis culmine ad ortum redit, mare detumescit ac refluit. Cum enim luna ab ortu ad fastigium aiei movetur, tum supra nostrum 'erticem ascendio, de ita aquas marinas suo motu ascensu velut elevat aqu* austem elestatae per sex horas fluunt; dum autem movetur a culmine

diei sive . meridie ad occasum,per sex horas continenter recedit a nostro vertice seu Hemi haerio , atque iis remit odo

470쪽

creta ens reflua . nis secus ac calor ignis remittat, facit ut aqua in olla seu aheno detumescat. Cum denique ii occasu ad culmen noctis luna movetur, quia supra Haemispheri nobis oppositum ascenditii

essicit, ubi etiam mare intumescat,&cono'tra cum descendit etiam detumescat. Ita

fit ut in nostra parte seu Hem1sphaerio intrara . horas bis mare aestuet semel vior . tu in altum assiuendo. 8c semel ex alto inportum refluendo: In parte vero mundi nobis opposita estiam bis aestuat, deflue do nimirum, refluendo, atque ita intr 'a . ras integrum mare quater reciprocatur, nostri respectu bis, iis etiam e mmrespectu, tui exadversεν nobis habitant. Sed quaerat aliquis non immerito, quomodo radii Lunares in aquam agant

Fum tumorem Diam. Resp. id fieri mediante aere, qui lumen & radios lunae excipit, &secum intra undas marinas defert, ita ut radii aquam marinam velut i sim e quodam affetant, tepor autem iste rarefaciendo flatibus plenum mare reddit, ut turgescat, sicut iv aheno Ademus aquam propter calorem Sc raresa stionem

turgeseere Est enim regula certa in Physicisti Medicis, Od calor im uistis com