장음표시 사용
4쪽
losprincipes es mayorq tolos: puede mas q rodosmale mas il lodos: istaene mas et todos lienemas que rodos:y alfin dei procede lagouernacion detolos:nestassario es queis casaria persona: raun la vita bet principe sea ordenada y cor regida mas q la de lodos:parque alli como con unavaramide et mercader roda su ropa:assi conta vida dei principe χ mide loda la republica. Mucba fatigaliene una mager en criar a vn nisto:mucbo enoso passa vn maestro en in essar avn discipulo:mucto trabaIo se la Da3e a sn gouernador gouernar vn puebio:pero a mapor trabasor peliso me ostescoro en oluscerme a ordinaret estado r vida de aquei decura vida depende lodo et diem dela republica. Et o principes y grades senores bemostos deseruiry no Ofenderibemosiore exortaret notasti, maribemis losde rogar v no iniuriar: hemas los de corregist et no infamar:linat ente ligo: que pormur simple sena de tener et medico et contos unguetosque sano los calcabaree duros: quiere curarios inos mur delicados. Quiero por esta comparacion deueir:q no es mi fin de ir eaeste libro alos principes p grfides sessores 4 tales lamsino amonestartes tales deue setano de3irles is et da3en:sino aut arios delo et deuen fa3er:poret et canaltero et no emendare su vida por lo et te remuer de su coscien ciam plenis que se emendara por lo Q estriue aqui mi pluma. Aulo diacono ehel segudo libro de sus comentarios cuenta una antiguedad la quales mur digna de faber et muy labrosa die ieer:auit que ala ve ad ami sera dasto auerla de relatar:porquemuebas vries escarua tanto enet muladar la callina que destu,
5쪽
no rada principe des carthaginenses: be sputo que por et venturoso Scipion in renredo sues.la a Baia para et ra Unidiaco queen aquestos cie os era principe mur valeroso: et qualle rec bioen su rcyno ple tollio en su amparo: y le ni3o may buen tralamiento F de volat et rer Enimio co te, hi 3o enesto como rer piadoso:porque no aer cosa en que mas tos puncipes se inuestren set mur vale, rosos:que en amparari los genero OP delfauorescidos. Estos pos principes tentan en collumbre de yr se macbas ve3es a casar alos montes:y passear alos campos a ver sus exercitos: y las mas ve3espiranseatasaciaemiasaorratos dilolopnos: y ala vertad elloalo da ian como bombres inera dos psab os: porque ardoraestet ratan bienelnpleada: comoesorravit hombredeuuuelen, gua. En aque los riempos am en Epneso vn gran pnilosopbo llamado 'odor uion: et quat ter a pDoctrinaua a todos hos de aquei reyno: p como vn distenti asseaque Ilos dos principes a or te en suacademia:el philosopbo apboruit n mudo la materia de que tera: y comenso de improniis a deblar Delos modos y cautelas que dande tener hos principes enia guerra:ydela norden que ban de guar, dar en dar una batalla. ueron tantasy tan neeuasy portan alto estilo las colas que o xo: que nos lae anto alosque nuncato allian pisto:mas auitalosqne cada diale aman ordo: perque esta ex celenciati eneel nombre curioso rinydadoso enestadiarque nunca lesaltan colas nuellasqdene. 3ir. Queda el rey Enmioco mur vanaglorioso de ver que aquei pbilosopho ama tambten bab adodetante aquei principe e strangero: pes o asinque eonosci essen losestranget osque tenta furernopobiado de sabios: porque los animosos r gc nerosos principes de ninguna cosa sedan tanto de prectar: como de Dambres fors adooque defendansus fronteras :1 de bombres inny prudentesque gouiernen sus republica i rer Bntnioco pregunto at principe Enibal que q te auia parecido deloque et pbilosopbo si ordion auia dicho: a quai pregunt a respondio Pnibal con tan grati oladiasy mos rose tan valeroso est aquella respuesta: como si fuera aqueiel dia do enla de canas vencio lagran barassa:porqlle los principes generosos p animosos ausa que piereen locos sus estidos y rep. nos .no por ella confessaran que fueran ius corasones vencidos. Ias palabras que alli dixo Enibal fueronestas. yloagote saber repBnibisco que robe isto a muc bos seips perderelisso:mas sinas vi bombre ran loco como es kboruion:esteque tu stamas gran philosopbo:porquesu premo genero de locura es quando ei dombre que no liene sino vn poco de sciencia vana preluine de ense nar noalqne lienesciencia vana:sino atqueriene experiencia cierra.TimereyΣnthioco:que corasonio bade sustinnique tenguato de cassar: veravn bombre, illo comoes este philosopbo crisidotodabuvidaenun rtiacon degrec aestudiandopnilosophia:osar conicioso ponersea Dabi ardet anteel miniscipe Enibal a Dablar et disputar delas colas dela guerra: como si uuieta siclo principe die Africa o caapit an de 'IRoma. Por aerio que o et labe poco: o milestra tener nos en poco: porque sua π fias paulabrasse collige quereret laber masenlascosae de guerrano inas deporto queentos libros talar dorque n a por las famosas batallas que Anibal na dada. S rey Anibloco quasto p quanto va deletido delos suilosophos at stado delos capitanea : de faber bien ster enta academia:a uber bienor denar una betalla: dela sciencia que enesto laben los labios: la experiesca que ticaen los domabres guerreros:de laber coriar la penola: a faber menear la lansa:o es far uno rodeado de libros:a tener a pso para enfrontarcontos enemigos:porque soli mucbas los qlle con gran eloquentia binis. nan lae cosas dela guerra Ir diespaes son mur pocos los que en aquella nora tieaen corason paraauenturaria vida. Este pobrepnilosophos doruionianaaovio genrede guerra encampo: famas vio romper via exercito con orro I iamas vio Incar ia dolorosa trompeta para nar se batalla /samas vio las trapciones Delosvnos: ni ratio las couardia; delos orros: Iamas io como son pecos tosque pelean: r son mucdos los que Duyen: sinat mente digo que a vn pdilosopbo p tetrado quan noxnesto te ea laary engrandescer los bienes que se si en dela pay:ta ageno ba fer de in boca habritentos peligros dela guerra. Si ninguna cosa delas que na dicdo este ip bilosopbo na visto con losolos: sitisque las baleydoeillos limos:digalasalosque notas an visio: ni melios las nante oporqde las colas Dela guerra mesor se deprenden enlos campos de Emica:que no critos estudios de Necta. Eien labes tu rey Bntdioco:que por espacio de treynta y seps alias ro teue largas y peligrosas guerras:assi en Espana como en is talia: en is quales semostra mur prospera et mur aduersa lafortuna:como suete ha3er con todos los que emprenden alguna colamur ardua:en restimonio detoequat deme aquia mi: que resque menas tellandiarnas fur serui do: de pstesque me nascieroncaonas comencea seruir. 3'o te suro at dios Ihars o rey Anti loco: que si algunoe me pregimiasse agora como se auiande allerenta guerra:n leolas edeliri luna palabra: porque iuncosasque comenen, eeperientia: rno se deprenden por platica:porque los principes comensareos las guerras consulticia r lagoimos laecon cordura;mas asin pellas consiste en ventorar no en esiuerso I malia. Straa
6쪽
m scolasti eo Staibalatrepant bioco et curiosoquelas quisiere veri ea clepetemata depilitaris. Este erempto serenillima principe: mas ea para que conde ners mi airculiniento q no para q loeysmi proposito dirite do 'tan incognitas son a mi lascolas ita republica:como a Dorulo loo petiyos diei agitetra. pusta meae me podra vvestra imagestae de3ir q siendo ro vn podire religioso et criacto die taraos an seriei monesterio: qui en me dio athecimi et o deescreuir como vn princ*e ta poderoso vade corregiraget g uernar a furerno:porque blado laverdad:tanto seravnotemdopor me torreligioso:qultomenos supine dictos bullieios dei mundo. Etastado zelos praecipeo eo estar muraco pasta sir et erudo delos religiosos ee inar solos: porque et Pruo de cios ba de tener loladad die vagabundoo pensamimos:pellar acompallado de sanctos pes sitos.Heliado delos principes It emprelostrae inqllietoo: mas eles ado delog religiosos es estar enceri ados: porque de Otra mane, raespiritual apostata es et religiosoque liene et citer po enla celda y et cora on enla plasa. Blos principeses tes necessario bablar 'comanicar con rodos: mas ales Teligiosos es les mur diano in ser l, betes enet conuersar y bee ablolutos enelnablar:porque los buenos religiosos las manos han die ocupar en trabaiar:et uer po en artinarua tengua en re3ard et cora Nn en contemplarael et ado delos principes comunmente se empleaeningoerra unaaelestiado dei os religiosoges destiar p xcuraria pavporque si et principe se ocupaen deri amar sangre elos enemigos: et buen religioso se da de ocupar en derramari agrimaspor los peccadores. V si pluSuiesse at rer des ciclo:que como congyco totes alaque sopobligado: inredi esse sugi acta para cumpli r :inasar de mi que paraesaeviri tengo may bien cartada la pillma:mas para obrario stento en mi mucba tibicia. Eo mi fili de de3ir is qne zicho:ν die narur cotra mi mimo:mira 4 vdestra magestad labra las calas olos principes por etiperiecta:mas ro nitas sabre 63sr ni estreuir filio por sciecta. Los Q Dan de acoseiat alos principee:losque dande ordei artas vidas xlos principesuos quedan doctrinaratos principes deuriene eliunio muyclaro in intericio murrecta las palabriamur cor regidas:la doctrinamur sana: plavida may sin inspecta:porque blar de grades colas sin tener expertentia dellas: noescet a cosa:sino elbambreque es may clago quereradestrar at que vre algo. Sentencia me dei gra xenofonte:que noauia colariis disicilene ita vita: queera conoes ceravn bombrς labioenala: ylara3onque para esto Maa eratque et dombre labio no podia ser descubierio ni concisada sino por otro sab o. podemosin eri idesto que ni3e 3 notante: que assii como avn labia nole puele conoscer lino piro labio:assi et qaegina nee crediria rida dei principe avia de auersido principe:porque mesorcontare et aulaenis a. ra delos peligros et que dia nauegado por la mar vn acto: et no et que da morado diri ansa enci pueri saluio Fenofonte unlibro de noctrina ne principes: et introdnae at rer cambi eo como docrrinar dabia es rer Ciro su Diuo: et par semesante k ontilarito elariuio Otro libro de arte de caualleria: et in , trodu3e alrey pblupo como ensesta a pelear a su Diio Blerandro: porque les parecta a aquestos pbist sopbas que noteaiae utorida quella eisiturasino ruaen nodire de aqllos principes: ss quales ne aquciloque ellos escreui antentanei periencia. si via principe gliciano quisitilaestreuir cola pestola: et sinaque nos is dixesse por palabrataquem sortis nissua pallado despuesque tonio lago vernacion des reptiorque desaeatos te dian decdo sus vas allosque enosas le ban pado suo criados:que ingratos te Dan illo sus amigos:qrie cautelas Dan renido coel susenenrigos:eti que peligros se dastΘsa personatque disereaas dia vilio en su casa: en que nitas le ban ecdedo los inpos: quantas se. 3es le dan cngallado bos estralios:finat mente: que imporἰumdades, pallado de dia: qne indigesistos soἴpiros ba Iado de nocbe.sor cierto que plenis: y aunenio me pieso no me en gano: que si porentero nos cantaste principe rodasuvida: particularmente nos derisecada cosa: nssespaniassemas de citer po que tal ha sustido:y nos escandaliueallamos de corason qne tal dia D ssimulano .coissa enososa:cois peligrosa:cosa superba: cosa atreuida:cosa inconsiderada: et avn cosa petiyosa es querer uno centa pellari ordenar la republica:y concertar a vn principe la vida:porque ela xerdad: no persuaden losjombres a bien binircon palabras inar compuellas: sino con obras mur virtu las. No sin causa diuo q no es poco lino mur presuntnoso et dombre u se arrede dar al ptincipe con αsesorque comolos principe otienem mecbas casas las pensamictoo estos: yen algenas decias sonvoluntariosos: operi mos tenerios propicios torneinoolos contra nosm arrados porque elcan eso antes danaque aprouecba:licique teda noti ene mucda cordzra: resque se rescieno tune macha paciecia. o sector no de fido principe para faber los Irabalos olos principes: ni sor principalpara aconteiar alos principes:lino que si me lae atreuido a coponereste libro: no ha fido con pretiin .cion die aconsessa unes ra mamiad:quanto con toda numlldad auisara vveaera magesiad:perque para dar conseio constella me no tener credito: mas m dar auiis a stame ser vutilio criado. Querat sta et ordimbre velle libro: es a laber quan prMaeonis para faber :quis sin pel adumbre para icer
7쪽
lidos:ylos pecbes altos et bien proporcionadcf. Sadocasoqie encada fila de rodas eras colao ei emperagor sero pam los osos para de aquella dam a se enamorai in ningst a cosa elempleo su coarasontato como fue eialoscabelloaropos para de amores fila semerirtapor sine los bombres incostderados et linianos muchao Mesamannotoque ra3on tes diuee:gno loqt esu volvvradlesileea. Crecto tanto et amor enel emperador nero: q el mismo coto vno a uno los cabellos de su a miga poepera:y no fue nada conterloe:sino que acada cabello puso su nombrepara te nombrar le niueo una cancton paralecuar: rmenera et aqllet infame principem stiem gestanaen cantary festiurasa amiga pompera: et no en oyr ni remediar los agrauios Ola republica .rario paro enesto la lacura onero:sino que te disso vii per ne de oro con et se pernasse:et sta calo sele cara algun cabello ela cabesa luego te eligastonaua en oro y le poni aenei rem Mencima dia diosa sana ore log roman Shora luesen buenas:nora fuesen malastas colas que mas amana:aquellas a sus dio eo olaccian. com pompera tema decolor de ambarios cabellos:yelemperedor nerses Maena morado dellos rodas las damas d roma syralia trabas aua mucho no solo de enrruuiar lascabellommas eun de traer de aquei color los vetidos: de manera que dommesy mugeres tentatos collares de ambar: laomeda. llas deambar:los anulos de ambar las ispeles ambaret orque siemprelae et stem preseraque laocosas a que los principes son inclinadas agaritas mas queotras aman et suuen los pactios.nnuaque et emperador nero di iella esta flutandari en roma ta piaedra amsar era en mu' poco precio venida: y despues que lue a nero aqlla color tan acepta: noauia en romaptedra preciosa rari estimadario que mas es que en ninsuna cosa de oro ni seda tanto comoenello se ganaua:et ya 6 tierris ema. stea n trapin los mercaderes atra tan principat mercaduria: y desta vanidad yo no me marauillo: porquetos bis os deste sigio mas trabalan por imitaruna vanidad agena:qlle no por cumplircon sii necessi, dad propria. liment, at proposito serenissimo principe: poreste eremplou depicno: podraconiecturaris que quiero 63st: ν es a st ella itu escriptdra fuere a vaestra magestad aceprau: sopcieresque ani ,Satis graenosola:etsi alguno quisiere pone enellata legua nos saraen peniar uesta avuestra serenidad oriscida : porquelas colasque os principes toman debato de Iu amparo: lenema obligacion a defender las:mas ns tenemos licencia 3e retraerias. Et reu me a pe3'r que dacto cassquenosea profunda enio que diuee: 1 nosea mu' et quente enet modo como lodi3eloque bimili
10쪽
no ay vno que te vara ala mano:porque et vulgo es eneste cam tan liuiano rque e3 tal que cada ea cola nuesa:poco sele da que sea en prouecbo o en nasto dela republica. Elenga se op vn nombre vano et liviano a vn purelisael qual nombre tamao me vitio ni ordo:sset tal es vn poco agudo ν astuto: preguntoque es loque querra 3irque nodiga Que es lo que querra inuentor que no inuens te Que es to que queri a proponerque no proponga:Que es lo que querra persuadir que no te creamcosa porclerto es maratallosariaunno poco escandalosa: que balte uno patarrastomar et se. in a iodos'no basten rodos de reprimiris liviandad de uno. Cosas nueuas et inuisse adas nitos pueolos las auian ne admitirini los aprincipes consentir:porque no menes dia i ser examinada unansnedad antes que se introdu3ga enla republica: que se examinon graue escrupulo de consciencia: Rufino enet lagundo libro de is apologia:re predende mucho alos egyptios:porque fuero amiges de cosas ingeniosas:y arguye mucdo alos grlegos porque fuero mur' curiosos en M3ir palabras cba puellas :ypor contrario loa mucho alos somanos :los quales fueron mur incredulos en creer loque los ariegoe de a:y haeron mur graues en aceptat lo que los ess pcios inuentaua. Raueon ueneeste auctor ne loar alos unos: condenar atos otros:porqne de iuyyio vano y pecorason liniano procerie creer uno todo lo que ore:y 3eriodo lo que Tee.Oentedo pues at propositoriisye marco var,r5. que cineo coas Meron may graues de introdu3ir en et mundominguna pelas quales de vires queeu comun hieron acepta das: famas deraron perder ni oliridar ninguna dellas:porque assi como laseosas que con liuiandad se aceptan:con facit ad se de dan: assi las colas que con grauedad se aceta: conmucta solici rudis guardan σLa ptimera cola que comunmente por todos los dei mundo se acepto fue bivir todos tos homis bres iunios:esa taberique hi essen lugares: et cludades 3 republicas: porque lagun the platomios primeros animales que inuentaron republicas fueron las dormigasilao quales segu vetnos por ex Perseacia:bi uen suntas:trabasan suntas:andan suntas para et materno da3en ta prouiston insatasty loque mas ea:que ninguna dellas aplica parasicosa propria uinoque lodoreses comun ea su reis publica. Cosa monstruosa es ver la republica delas dormigas ver como alimpian sus cneuas: vercγmo en rugan et grano neque esta molado:ver inmo billen de su trabato proprio: ver como no na ,3en malunasa atras: ver como goyan unas det trabato delas tras:y loque para maror confusionnaestra es que si a mano viene dium cincuenta milhormigas en una pegnena cneua:y no se compa, descensolos os bombres de atro de una republica. bluguiesse a pios nuestro iustor que fuesse tangrande lapzudencia delos bombres para se saluar:quanta esta prouidencla delas normigas parabiu rαamo et mundo fue mas creetendo:ptos ingenios se fueron mas abluando: euantarons etyαranosque Opremian atos pObresuadrones que ro uan aloericos: bulliciososque assossegati a alus quietos:l amicidas qua inatasti alos pacificos: zociosos que camian ne sudores agenos: l ulvilio portosque eran virtuosos:acordaro eluntar e Iuno et diuiriodos suntos: porule et amanes apodian canseruarselos buenos: pressi tiratos u quisteisen se malos . Conforme aestsque deamos plana de3ia macrobio enel segundo libro de somno scipionis: que la macba cobdicia: y la gran. de auaritia fueron ocasson que los bombres inuentassenen trest republicae linio enel vii.tib capit. lis.disse que los primeros que Di3ieron poblaciones pequenas fueron hos de ardenas: y los primerosque ediacaron cludadeo grades fuerou los de aegypto. sista lagunda cola que commi mente por todoo los in mundo se aceto fuero las tetras que leemosr deque ene. elare uir nos etprouecdanios. Segundisse arco varro:looegypcios diyenyse alabanque ellos las inuentaron:y por contrario los astrios afirman et furan que evire ellos primero que entri orrcts parecieron Plinio enet. vii . libra di3e que enios primeroa sigios no tuuo eLa. b. c. mas de
xviaetras:y et ei gra Malamedes estido cercada n ora asiadio citras utro.Aristonies di eret trego enet principia se ballaro las.xviii. tetra :r qne de pnes palamedes astadia no mas de dos:q fueron porrodas vante:r et et Ibditosopbo Epipdarna astadio atras dos que mero verniey dos. ahuy pocovaque aran ballado las tetras tos egyptios:o que Rarmessen entre los Astrios: mas digo et astrinoque fue casa inur necessaria para in re publica:et auii paraelaumento dela naturalela humana: poroque si carecteramos de tetras r eIcripturas ni flos ti empos passados pudieramos taberi ni alos que vernan empos denosorros pudieramos auisari luibarco libet .il.de laudibus antiqnorum: et moene l. vis.libro capitulo tvs.loan mucbo a Pyrodag:porque inuent aiscar mego dei sedernai: loan mucuo a Premeo: porque inuento et arnes :loan mucdo a Dantasilea porque inuetito la Daricha: loan mucto a Scubeo: porqueinuento et Erco p in saeta: loan mucibo a b niceo porque inueto la ballesta y la loonda: loan mucdo alas Lacedemonios I porque inuentaron et capacete: r in
