장음표시 사용
31쪽
que etknIcis notum magis, uti patet ex passione ipsius per Pontium & prudentium. Qui quum constanter letant. Thalcius, non . Titius, aut: Thacius, seu : Statius, prorsus illud legere oportet apud D. Axigustinum, Paulum Diaconum, ac Adonem, praesertim quum ipse Auctor se Thascium nuncupet Epist. ad Florentium Pupianum. Rem ipsam aggrediamur. Qui linguas itaque infantium facis disertas Deus , tuque sanctissime Christi Martyr Cypriane ut cum Diuo Nazian Zeno loquar ex alto propitius nos respice, Se. nos ruin sermonem ac vitam dirige.
T.- , CYPRIA N VS, qui N Thascius vel ipso teste , Epist. iam dicta, Carthagini na-
''' tus est ei uitate Africae primaria de qua infra ad Concilium Carthaginiense latissint e. Parentum suorum nusquam meminit ι at D. Gregorius Nati anΣenus diuitiis clarum fuisse scribit, potentia conspicuum, genere cognitum . immo senatori j ordinis illi nobilitatem adscribit. Ouorum illud, quod ad diu mas adtinet, ex hortis alitique bonis ab ipso distractis satis conitae. Institutio fuit liberalis; & bonis artibus xc studiis D. Pontici teste pectus eius a tenera adolescentia imbutum est. In tantam etiam venit gloriam elo quentiae linquit D. Hieronymus ut oratoriam quoque publice doceret Carthagini.
οἱ 3. i. ino tempore fuisse illi se sodalem individuum , significat sua ad ipsum Epistola Donatus: Credo inquit te retinere sanctissime, Cypriane, quae nobis fuerit apud Oratores garrulitas , unus sensus , una cogitario , indiuidua lectio. Cainarum vero patronum
etiam aliquandiu fuisse, mihi fit viri simile ex Epistola ipsius ad eundem Donatum, ubi
verbis utitur foro tantum non propriis. Pr cui igitur abest ut Magus fuerit, quum etiam uud ethnicos omni functione tales excluderentur; praesertim dc Lactantio adfirmante
Institui. divin. libr. . cap. i. magnam illum sibi gloriam non ex Magia ) sed ex artis Oratoriae professione quaesiuisse. Graece autem linguae aeque atque Latinae peritissimum fuis Io ex eo probatur, quod post ca Christianus factus, peculiari pene sibi soli scriptura. um Sc potissimum Psalmorum utatur versione; ut ccrto mihi persuadeam, de ipso inter caeteros verissimum esse illud Diui Augustini, quod unusquisque ex Graeco propriam sibi interpretationem scripturarum commentatus sit; atque hinc factum, ut sua aetate tot essent, tamque variae editiones Latinae: ut praeteream quod lubinde Graecis utatur vo
cibus; & in hoc quoque Tertullianum imitetur, quod citet Euangelia, G Matthaeum,& sie de caeteri S.IJ.rri in Atque haec de ipsius institutione ante baptismum. Inter ipsa fidei suae prima rudimen. Test. M ta, postquam & iactas litteras didicit; statim quod sibi profuturum putabat inde arripuit. Q- Ita factum, ut & continentiam tueretur, & distractis rebus suis omnem substantiam in pauperes erogaret ; idque teste Pontio , adhuc Cathecum enus ut ante pene coeperit perfectus esse, quam disceret. Catechissam habuit, qui & illum ad agnitionem verae fidei traduxit, Caecilium non Caecilianum, uti male habent exemplaria Pontijὶ Presbyterum ἰ a quo& Caecilii praenomen sortitus est; cuius ipse quoque meminit Cyprianus dicta ad Florentium Epistola. Collegam vero illi in baptismo fuisIe Donatum illum deris . quo supra: tum Donatus ipse, tum Cyprianus apertius significat sua ad illum EpistoIani Scis ipse sinquit & pariter mecum recognoscis, qui dii 2 traxerit nobis, quidve contu ἀο lerit mors illa criminum, vita virtutum. I si qua Epistola ita stilum suum excreet; tali utitur ad paratu verborum pompa que sermonis, quali postea nunquam. Quod consuli fecisse illum putat D. Augustinus libro . de Doctrina Christiana, cap. Iq. ut sciretur aposteris, quam linguam doctrinae sanitas ab ista redundantia rc uocarat, & ad eloquentiam grauiorem modestioremque rest tinxerit: qualis & in aliis cius scriptis secure ani a.
tur, religiose ad petitui, sed difficile inridetur. 1n quibus suis scriptis omnibus, quam
perpetuo Tertullianum imitetur, saepissime commonstrauimus : unum hoc loco ea dore sufficeret D. Hieronymi testimonium: Vidi ego linquit Catalog. script. Ecclesiast. quendam Paulum, Concordiae, quod oppidum Italiae est, senem , qui in beati Cypriani
iam grandis aetati SNotarium, cum ipse admodum adolescens esset, Romae vidisse dice.
ret, referreque sibi solitum i numquam Cyprianum absque Tertulliani lecti ohe unam diem praeterisse ; ac sibi crebro dicere solitum : Da magistrum, Τcrtullianum significans. Verum haee desti Io ipsius suaciant. Adhuc Neophytus Cyprianus per omnia Ecclesiastica munia ad presbyterium promotus est. In quo qui se gesserit, longum esset inquit Pontius, ire per singula i ad probationem bonorum operum hoc satis esse a bitror, quod mox ad osticium sacerdoti j & Episcopatus gradum clectus sit. Quam inuitus vero, quum iam ea de causa se subduxisset, quanta flagitatione, quanta vi ad Epis
32쪽
Ipsus scriptis per Iacob pamel.
copatum raptus sit, latius prosequitur Pontius ι coipio profecto dignus magis, quod se indignum existimaret. Atquc id cli quod ad picbem sitatu scribe de re dicit. Saceria doti quem tanto amore S ardore fecistis. Et de Cadem sua ordinatione loquitur in haec vi . o. verba Epistola ad Cornelium 7. de Fortunato de Felicissimo: Quando Episcopus in locum defuncti substituitur, quando populi uniuersi suffragio deligitur. Ubi etiam satis in st ID
sinuat, quendam Donatum luisse suum in Episcopatu proximum Decessorem; non vero Agrippinum illum, qui primus haereticos rebaptizandos ccnsuit. Quanquam enim e. .
Epistola ad Quintum, hunc bonae memoriae virum dicat; addit tament cum caeteris coepit copis suis qui illo lcmpore, Ecc. quuin alioqui dicere dcbuisset: nostro tempore. &ad Ianuarium, sententiam illam iampridem ab Antcccssoribus sitis statutam dieit, 'ad Iubaianum vel 5, multos iam annos dil longam artatem intercessisse, ex quo sub Agrip- '-m pino Episcopi plurimi hoc statuerint. Nuncupat quidem D. Augustinus lib. a. contra Donat illas cap. 7. Agrippinum Cypriani praedecessorem , sed non proximum & lib. 3. cap. ra. verbis infra citatis, nobiscum sentire se satis ostcdit. Pro nobis etiam facit,quod dicta ad Cornelium Epist. meminerit Cyprianus Concilii Lambesitani iam antea celeia Eν,β. . . brati, in quo condemnatus fucrit Privatus haereticus; quod ego post illud Agrippini Concilium conuenisse censeo. Et eo quoquc posterius videtur, illud sub Anteeelibre Cypriani celebratum Concilium, cuius meminit Epistola ad Furnitanos, quo statutum
narrat, ne quis excedens, ad tutelam VCI curam cicri cum nominaret, ac si quis hoc se cisset, pro eo defuncto non Orarctur.
Porro de tempore quo optatus est ad Episcopatum Cyprianus, dissicultatis est pIurimum. Etsi enim Epistola ad plebem de quinque Pre myteris, in secessu biennium se EriR Gitansegi Te significet, he dicta Epistola ad Cornelium iam tum quadriennio se dicat in
Episcopatu probatum; hos tamen quatuor annos conciliare cum antiis Consuliam De
e ij Imperatoris, di Pontificis Cornesij, hoc opus hic labor est. Usque adeo ut Oedipo quopiam coniectore sit opus, neque vidcam quo pacto ex hoc Labyrintho extricare me queam; atque adeo etiam tacere mallem, nisi pollicitis standum foret. Ego certe, ex eo quod eam Epistolam scriptam constet, anno quinto Episcopatus Cypriani, instante immo iam coepta, persecutione quae sub Gallo & Uolusiano facta est, qua paulo post in exilium milli,s, dc postea etiam passus est Cornctius; ita colligere mihi pota videor, hos quatuor annos , ut anno a Christo nato ducentcsimo quadragesimo nono , in Episco pum delectus te ordinatus fuerit Cyprianus. Verum dissoluendi veniunt nodi duo, uti est in prouerbio, plane Gordii, tum de bicnnio quo insccessu fuit Cyprianus, tum de tempore ordinationis Cornclij in Episcopatum Romanum. Quod enim ad illud attinet, quum non nisi post caedem Philipporum Caesarum exordium suum coeperit septima illa sub Decio Imperatore Christianorum persecutio , qua Fabianus Romanus Ponti sex palliis est; difficile est inuenire hiennium intcgrum; praesertim, quod vix duobus annis videatur imperasse Dccius, de tamen post Pascha ex seceta rediisse Cyprianum constet, iam occiso tyranno dc pace Ecclesiis reddita. Hic si dicamus anno et so. passiim Fabianum, nihil erit scrupuli, sed obitat calculus annorum i . qui ipsi tribuuntur. Quare si hunc numerum saluum Velimus, cum plerisquc historicis diuinandum
erit, statim a Philipporum clade secessisse Cyprianiam, paulo plus dimidia anni parte an . te obitum Fabiani, quod si sub Pascha anni aro. contagii Ie dicamus , inde ad Pascha
usque anni asa. duo a iuri computantur. Q am conlectura in nostram probabiIem
facit, quod dicto anno aso. in falli S Romanorum Consulum ponatur initium Imperii Dech, de tamen inter Philippos de Decium intermedius a quibusdam ponatur Impcr. Cis. Mapinus P. F. Augustus. qui paulo post interfectus sit, item quod satis insinuee
Marianus Scotus , occisos philippos Mense Ianuario, dum Imperasse eos dicit Kalend. usque Februarias. Pro eadoni facit, quod scribit Dionysius Alexandrinus Epistola ad Fabium Antiochenum apud Euleb. Eccl. hist. libr. 6. cap. 3I. Alexandriae anno integro ante edicta principalia persecutionem hanc septimam sumpsisse exordium, ministro quodam Daemonum superstitiosum vulgus agitante. Videtur ergo de Carthagini plebs persecutionem coepisse iam ante edicta Dicij, praesertim, cum Cyprianus non uno in loco pIebis se ad Leonem postulantis, Imperatori; vero decreti uti postea Epistolis ad . Antonianum de Successium J nusquam in secessu meminerit. Maior est scrimulus de ini eio Pontificatus Cornelij, ob locos quosdam Cypriani prima sibi inuicem facie contra-Lios, ut omittam iam olim receptam historicorum sententiam, quod non diu vacaverit ι, 'V
33쪽
D. Cypriani vita Colle ista ex.
- - sedes Romana inter Fabianum & Cornctium , S: quorundam quod sub Decio uterque passus siti contra tamen, disertis verbis indicat Cleius Romanus Epistola a. ad Cyprianum, diu, immo anno integro tum vacasse Pontificatum.dum & 'ondum sibi Episeo pum post excessum Fabiani constitutum scribit . fle paulo ante gratias illi agit , demissis ad confessores Romanos litteris , quibus felicitatcs illorum condignis laudibus prosecutus fuerat. Atqui illae ad confessbres litterae , praesertim priores , prorsus conuincunt, per annum in carcere illos fuisse 1 S: vero non nisi post mortem Fabia ni coniectos illos in vincula, testatur in illius vira Damasus. Huius verba sunt: Post pas sonem vero Fabiani, Moyses& Maximus Prcsbyteri, o Nicostratus Diaconus , comprehensi sunt fle in carcerem missi. Ipsius vero Cypilanii Eant nunc Magistratus &Con Di ic. 1ules siue proconstites , annuae dignitatis insignibus 5 duodecim falcibus glorientur;
ecce dignitas coelestis in vobis honoris annui claritate signata cst, Ac iam reuertentis anni volubilem circulum vietticis gloriae diuturnitatc transgrcssa est. Vbi eciani thberno tempore comprehensos illos insinuans proisus cum Damaso consentit. Iam veto De
cio superuixisse Lornelium , adierit Cyprianus Epist. ad Antonianum : Qualis in quit) simitas fidei 3 Sedisse intrepidum Rom in sacerdotali cathcdra , eo tempore, quum tyrannus in sus sacerdotibus Iaci fanda atquc infanda comminaretur. Et pati lo post : Cornelius , qua tum ad eius douotioncin pcrtinet de timorem , passiis estri a quicquid pati potuit; & tyrannum armis S bullo postmodum victum , ipse prior tacet dotio suo vicit. Cui tamen rursum aduci sari vidclut Epistolis duabus primis ad Corne lium, ubi conuentus Episcoporum meminit, qui videtur ficti non potuisse ante pacem datam, atque adeo nequc ante caedem Decii; 5 tum primum nihilominus electionem Cornelij protegitima agnoscit, repudiata Nouatiani clectione schismatici. Quid hie
dicam, quo me vertam , quo pacto me extricem non video , praesertim quum duas ordinationes mense Dccembri a Cornelio factas commemoret Damasus, flosi dikiam sen tentiam amrlectamur de a 4. annis Fabiani & anno integro vacationis a vi v vno anno potuerit Pontifex esse Cornctius , aut saliciti non dulibus Dccembribus. Perplexum etiam me magis reddit, quod incertum sit, quo anni tempore Pontificatum interii Cor.
nctius, etiam apud Onuplarium doctissi munialium Chronographum. Nant qucm in Epi- tome Romanorum Pontificum XIIII. Kalendas Apriscis , in Chronico non ita pridem edito IIII. Idus Iulias cicatum dicit a & aliter rursum Christianus Massaeu qChronte. lib. s. delectum scribit X X V II. Ianuarii. Ego equidem, v cro non ah smile existimabam, clectum quidcm anno auel. Cornelium Mense Iulio , & non ordinatum nisi anno sc cnti. Sed obstat, tum quod Movses Confessot paulo
post Martyr, & Nouatianus ipse iubscripserint adhue dictae Cleri Romani Epistosi, se A, . teste Cypriano Epistola ad Antonianum , ita ut non nisi anno integro post Fabiani de
cessum . potuerit ichisma Nouatiani contingere ; tum quod non diceretur scdisse Bo mae in sacerdotali cathedra ante ordinationem, ut pLeteream, quod eo ipso loco satis insinuetur, iam prius Ecdclectum S ordinatum fuisse. Quare non video aliud effugium quam ut dicamus 13. duntaxat annos in Pontificatu vixisse Fabianum , & passum
anno aue o. iam occisis , illis ipsis diebus , Philippis Imperatoribus , quo etiam anno
Cyprianus post Pascha secessciit. Atque ita anno euoluto & vno atque altero Mense, anno as i. crcatum Cornelium, ac mox ab ordinatione ipsit , conses ibics Romanos a Nouato seductos, ubi primum catecre prodierunt schisma excitasse , ac Noua ο ρ -- tianum Episcopum feeisse. Atque adeo sedisse Romae Cornelium anno fere integro usque ad Deeij tyranni caedem, quum multo inquit Cyprianus 2 patientius & to letabilius audiret leuari aduersum se aemulum Principem, quam constitui Romae emulum sacerdotem. Neque tamen antea, omnium Episcoporum Africet suifragiis prole gitima habitam ipsus ordinationem, quam pace iam data, anno auea. in Concilio a. de
Lapsis paulo post Pasthai iuxta quod indicat Cyprianus Epistola ad ipsum prima. An
no vero asa. sub imperatoribus Gallo or Volusiano passum Cornelium, imperante cum illis adhue Q. Herennio Hetrusco Decio senioris Decij silio. Nam eo anno demum interfectum illum testantur Fasti Consulares ι Decium vero illum qui paulo post ea Irem. inter scelus est , nuncupant C. Valentem Hostilianum Mcss. Quincti in , ipsius Decii non filium, sed generum; cui uxor fuerit Herennia Hetruscilla Imperatoris Decij
silia, quemadmodum ex antiquis numismatis comprobat Onuphrius. Quam sententiams sequamur; de conciliabuntur Historici, quorum alis sub Gallo de Volusiano , alij sub
34쪽
ipsius scriptis per Iacob. Pa me
P eio passum Cornelium scribunt, &ca icri etiam scrupuli eximcntur. Neque vel dctiam nectae erit ad illud confugere , quod supra coniecimus, ut ante mort cm Fabiani Cyprianus secesseriti obstat tantummodo, communis chronographorum sententia, quod quatuordecim annis sederit in Pontificia iude Fabianus. At contra , nobiscum sentit Euscbiti, in Chronicis, non modo iuxta excussa exemplaria ne forte quis mendum subesse suspicetur ) sed de iuxta Mi. codices Bibliothecarum D. Victo iis Ac D. Genoueres apud Lutetiam Parisiorum. Neque multum dissentit Marianus scotus , qui
cts cx Mart3rologiis alleget annos I . prius tamen tredecim duntaxat annos Fabiano attribuit. Martinus item. POlonus non amplius quam tredecini annos de aliquot mcnsese numerat. Perme interim licet unicuique hic in suo sensti bundare. d si modo dictos locos Cypriani inter se&cum aliis Historiis in concordiam valeat redigere, immo vero pergratum tu crit, si quis aliud quid ad inuenerit quod pro b c tur magis, quippe qui haec tam late casolum de causa tractauerim, ut aliis ansun preberem veritatis diligentius inuestigandae. Anno igitur ut ad institutum redeat oratio a Christo nato a. s. in Episcopum delectus est Cyprianus, Imperatoribus Caesaribus M. Iulio Philippo August. III. he M. Iulio Aug. F. Philippo Aug. II. Consulibus, qui fuit 13. Fabiani Pontificis ,& Millest. mus ab urbe condita; quo 1 ex Ludis facularibus dicto Consulatu eclebratis testatum faciunt nummi veteres. Episcopatum autem gessit toto decennio Ae aliquot mens bos, ad i8. usque Kalend. octobrcis anni 239. In quo administrando quae illi pietas, qui vigor, quanta sensu, quanta miscricordia, quanta sanctitas, ex sequentibus nians est uiticuadet. Principio adhuc pace Ecclesie perdurante , in eam curam totus incubit , ut Disciplinam diuinitus traditam restituerct, quam vel ipso teste) pax longa corruperat: ni fiatque hoe est quod de se dicit : In quiete seruiens disciplinae. Quae cius verba a priori sis. mei cntentia reuocarunt, quam in Adnotationibus meis infra reperiri est ut etsi primo trist. 11. loco inter caeteros tractat us, non tamcn quod ibi censebam Presbytero adhuc , sed ram. a. iam Episcopo , librum de Disciplina dia habitu Virginum hoc primo Episcopatus anno
conscriptum putem. Anno vero aueo. Consulibus Fuluio AE miliano S: Vcitio Aquilino, non multis elapsue in Episcopatu mensibus vnde sit ut statim id contigisse dicat Pontius ) iam passo
Fabiano & in carcerem Romae coniectis Moyse, Maximo, Nicostrato, Celer ino, Rufia meritis tali& adiuncto Pupianum e
Cypriani Episcopi Christianorum o Vt inquit) ctiam qui non crede haut Deo Episeo 'pum constituenti, vel diaboIo croderent Episcopum profitenti. Mox deinde, quum haec plebi ethnicae non si is cercnt scd uti ad C serum Romanum scribit tu ibationis impetu Dil. is primu, clamore violento ad Leoncm eum populus rcpctitis suffragiis ssagitaret, non tam suam salutem quam qui ctcm publicam cogitatis, secessit, ne pcrinuerecundam praesentiam suam, seditio, quae coeperat, plus prouocarctur. Anic tamen scccssum, aliquod consessonis pio Christo specimen ab illo editum colligi videtur ex verbis illis Epistolae se--sspe dictae ad Cornelium t Iii Circo, in Amphithcatio diuine dignationis testimonio honoratus. Quo vero secesserit, reperiri non licuit ; at secessisse cum illo Victorem Diaeonum fit verisimile ex Epistola ipsius i. ad Clcrum, fori assis eum ipsum, qui postea cum j, Λ.i Oillo pallus est. Illud constat. aegre tuliste illius secessum Romano, Presbyteros sede iam 'r' vacantc 3 quod id testentur tum ipsorum ad Clerum Carthaginiensem litterae, tum ad ipsos Cypriani purgatoria Epistola. Immo de Carthagini non destiisse , qui De essum calumniarentur patet, tum ex pontio, qui multis verborsi ambagibus illum cxcusat, tum ex frequentibus ad suum Clerum & plebem Cyptiam litteris , quibus quod latebram tencrct se purgat. Duas vcro potissimum sui secessiis causas adfert. Priorem, quod ex diuino mandato id fecerit. Hinc est illud Epistolae ad Clerum de Prcsbyteris qui Lapsis temere passam dabant: Audictis omnia quando ad xos reducem me Dominus iacerit, sequi vis cccdcrent iussit; cui similia rc perire est in vita ipsius per Pontium. Altcram, ne prisentia sui gentilium inuidiam prouocax et ζ praeseriam quum aliorum Presbyterorum non esset tam inuidiosa presentia. In hoc seccsu, cisi absens corpore verbis eius uti per. 33. go nec spiritu tamcn nec actu nec monitis defuit, quo minus ; secundum Domini precepta, fratribus, in quibus post et, sua mediocritate consulatet. Et quid egerit, loquuntur bus Proscriptionis gloriam promeruit Cy- Episcopatus nomine. Publice cnim lectum Si uuis tenet vel possidet de bonis Caecili se: no, Urbano conscssoribus ; pripti anus; Proseriptus adplicat OIuisse testatur ipse Epistola ad
35쪽
imprimis Epistolae numero 13. quarum exemplaria ad Clerum Romanum misit; quap. rum plerasque, ne hic sim aequo prolixior, suo ordine quo Epitiola is. Comi emorantur, ab Epistola tertia ad illam usque reperici lector. Deinde omnes illae , qu et pruna Episi Marum classe continentur , summam ipsius vigilantiam abunde produnt; prsscrtim constitutis qui sua vice fungerentur, tum Tertullo Prisbytcro, postea Episcopo, de Rogatiano seniore postmodum Martyre, tum Britto di Numidico Presbyteris. Eo dem secessus temporc , quem ad biennium perdurasse docet dicta ad Clerum Epistola s. de Presbyteris conscriptos existimo libros eius de Spectaculis, de Disciplina &Bono pudicitiar, de de Laude Martyrio. Atqui absentis Cypriani animum angebat haud parum, Lapsorum squos sacrificatos& libellaticos vocat) impudentia, qui , quum initio Decians persecutionis sacrilegis contactibus innus suas atque ora maculassint , vcl nerandis liticuis conscientiam pol luissent, exambibant inquit ad Martyres passim , Conscitares quoque importuna deprecatione corrumpet,ant, ut sine discrimine vel examine lingulorum darentur libet lorum millia. Immo vero Ptcsbytcrorum quorundam lcmeritas qui siue prece sue pretin eoia ducti. pacem temere Lapiis dabant, citra Episcopi conscientiam. Huc pertinent Epistola illet tres, ad Clerum, ad Martyris , ad plebem . de Lapsis qui pacem petierant,
eum plurimis sequentibus. I ii quibus ita luam hac de re definit sententiam, ut ante exactam poenitentiam, ante exo mologcs intactam, ante manum ab Episcopo de Ciero im positam , ad communionem non admittantur Lapsi, neque nomen eorum in Ecclesia recitetur. Ita tamen, ut iis ciui in infirmitate deprehensi cssent, & p aenitentes communieationem desidcrarent , subueniretur: Caeterorum velo causu usque in pacem Eecle- differrentur, quamuis Libcllo accepto a Martyribus i di tum primum Lapsorum tractaretur ratio , collatione consiliorum facta, cum Prisbyteris , Diaconis, ac Laicis
stantibus, id est . iis qui in fide persiliciant. Quod ipsum etiam definierunt Cletus Rota manus ac Moyse, de Maximus , caeterique Connsoris, uti ex ipsorum Epistolis con sat ό & cum illis etiam Nouatianus . Cypriano tcste ad Antonianum , contra tamen quam postea sensit, uti infra latius. Immo vero anno secundo secessus Cypriani, annos inquam 3 111. sede Fabiani adhuc vacante, celebrata Romae Synodus de Lapsis idip sum censuit; faeit eius mentionem Clerus Romanus Epistola a. ad Cyprianum. Atque lite prima fuit Eeclusae de Laps, sex. rcnaia , qui postea tamen legitima ex causa his immutata est. Ad cuius inrclicetum maiorem , tribus , quod aiunt, verbis indicandum est, quid discrepent libclli Lai forum a libellis Martyrum , ne quis nominum aD finitate favus , Cyprianum i ccus , quam sensit, intelligat. Libelli igitur Lapsorum, quos proconsuli oeetcbant, ut euaderent lapplicia, haec reperitur, Epistola ad Antonianum , formula : Ego prius lcgcram & Epilcopo tractante cognoueram, non sacrificandum idolis, ncc simulachra sciuum Dei adorare debere, di idcirco ne hoc facerem quod non licebat, quum occasio libclli fuissent oblata quem nec ipsum acciperem nisi ostensa fuisset occasio ad Magistratum veni, vel alio cuiate mandaui r Christianum me esse, factifieare mihi non licere, ad aram diaboli me vcnire non posse ; dare me ob hoc praemium, ne quod non licet faciam. Cui similia videre est libro de Lapsis. Libelli autem Martyrum exempIar non inueni disertis verbis ex prcsium in Cypriano, sed speeimen quoddam prebct Epistola illa breuis a Luciano nomine Confessorum omnium conscripta seu conficta potius, inlige voxia. Scias nos uniuersis, de quibus apud te ratio constiterit quid post commissu ni egerint, desisse pacem. de hanc formam per te de aliis Episcopis volumus innotescere. Quod, ut fiat clarius, iam olim, etiam aetate Tertulliani uti constat ex libro eius ad Martyres vetus erat consuetis do ut Laps ad cara ceres commeantes pacem a Martyribus peterent, priusquam pro Christo mortem c pesserent. Illi vicissim petentium desideria ponderantes, merita quoque singulorum fledelictorum genera inpendentes , pacem quibusdam concedebant, eamque libello a se subscripto signatam ad Episcopum d cstinabant; qui diligentius examinatis singulo tum desideriis, omologes, & manus impositione prsuta , ad communionem eos admittebat. Qise certe pax non aliud fuisse videtur, quam poenitentiae per Episcopos impositae relaxatio, atque adeo indulgentiarum genus quoddam. Accessit absentis Cypriani animo tabescenti dolor maror, accessit alia persecutio , &alia tentatio, quod tu sta tempestas rursum verbis eius utor quae plebem maxima ex parte prostrauerat, etiam Clcri portionem sua strage perstainseret a quod nempe non mydo ex Clea
36쪽
ex ipsius scriptis per Iacob. pamel.
o quam plurimi Christi fidem desererent tormentorum nietu, sed etiam semeIChii
stum confessi confessores , gloriam suam vita improba commacularcnt. Quod quidam etiam Prcsbyteri pluscuIum sibi auctoritatis arrogare praesumerent, atque adeo sinita malis fomenta quaedam miniitrarent. Hi quum initio intcr se δὶς δα. - ν dissentirent, postea tamen unum schisma fecerunt. Erant enim quinque numcro , qui, ut iam dixi mus, temere nimis pacem & communionem Lapsis concederent. Alii quidam, ec inter hos Nouatus Ec Fortunatus, omnem omnino pacis spem illis praecludebant. Quum vero M ad horum scripta rescribere differret Cyprianus , de certi aliud praeterea nollet de Lapsis ante pacem Eeelesiae datam statuere; criminibus in eum conuenientibus, ex utraque sibi mutuo repugnante, conflata est una factio. Atque hoc est . quod Epistola
quadam de quinque scribit Presbyteris, qui se Felicitam factioni coniunxerant. Ean dem enim Felicissimi tui Te quq Nouati crat, manifestum fit, tum ex eo quod illum signiferum seditionis de ducem factionis nuncupet Cyprianus, tum quod de Nouato innaee verba scribat ad Cornelium: Idem est Nouatus, qui apud nos primum discordis de schismatis incendium seminavit,qui quosdam istic cx fratribus ab Episcopo segregauit,
qui in ipsa persccutione, ad euertendas fratrum mentes, alia quaedam perlecutio nostas μfuit. Ipse est, qui Felicissimum satellitem suum. Diaconum, nec permittcnte me nec .
sciente, sua facitone de ambitione constituit. Vbi& laaec de illo adiicit Spoliati ab illo populi, fraudatae viduae , pecuniae quoque Ecclesiae denegatae , has de illo exigunt
poenas , quas in eius furore conlpicimus. Pater etiam eius in vico fame mortuus, re ab eo in morte postmodum nec sepultus. Vterus uxoris adlegebantur enim tunc etiam coniugati in Presbyterorum ordinem γ calce perustus Hanc conscientiam criminum iampridem timcbat ,propter hanc se non de Presbyterio tantum excitari, sed de communicatione prohiberi pro certo tenebat , & urgentibus fratribus imminebat cognitionis dies, quo apud nos caussa eius ageretur, nisi pcrsecutio ante venisici. Si
milia facinora narrat alibi Felicissimi: A d rapinas linquit & fraudes eius, quas diluci- vij. it
da veritate cognouimus, etiam adulterii erimen acccstit. Neque vero sanctiores fuisse quinquo illos Presbyteros , patet ex epistola ad Cornctium saepe citata , ubi hieroia Dist. 11 que illorum, ob nefanda sacrificia de crimina in i probata , lenientia nouein Episco. porum t en conuentum Africae Cypriano abiciate condemnatos dicit. Erant tu, Fe lix, Iovinus, Maximus, Repostus, dc Fortunatus; quorum iste postea a veteri haereti- - , co Privato de aliis quatuor Carthagini Pseud episcopus constitutus fuit. Haud parum' 'interim commendanda venit Cyprrini etiam adhuc delitesccntis vigilantia , qui Calia' 'edonio de aliis Episcopis scripserit, ut Felicissimum de complices excommunicarent, idque in haec verba i Quum Felicissimus comminatus sit , non commvnscaturos in monte secum, qui nobis obtemperassent, id est, qui nobis communicarent saccipiat sententiam quam prior dixit , ut Abstentum se a nobis sciat. Quod ipsum se fecisse Episcopi rescripserunt Abstinuimus , inquit, communicatione Felicissimum&Au.gendum , item' Repostum , dcc. quae verba ea de caussa huc adduxi quod veterem contineant excommunicationis formul m , quali tanacia etiamnunt utimur. Ad
plebem vero insuper scripsit Cyprianus, uti diligenter sibi caucrent a lupis illis Ouile
Dominicum infeltantibus, ut ab eorum contagione dii ecdcrcnt. dc sermones eorum velut cancer de pestem fugiendo vitarcnt. Scruatus cst itaque ad hoc a Domino Cyprianus in laeessu, ut ipse postmodum martyrio dei tinatus, prius ad Dominum complures sua exhortatione Martyres praemitteret, qui alioqui inccntiuo tubae coelestis destituti a fide excidissent. Huc pertinent. tu in dictus liber de Laude Martyrii, tum Tem. 3.
Epistolae ipsius ad Romanos ac Africanos Martyres. Seruatus est deinde inquit Pontius vir iste ingenii praeter cettera etiam lpiritaliter temperati, qui inter resultante schil ruatum fluctus, Ecclesiae iter medium librato tramite gubernaret. Postquam enim' i lite flagitia a factione Nouati & Felicissimi in Africa designata sunt, dicto anno isi. Imper. Cisar. Cn. Messio Traiano Decio Aug. II. 8c Annaeo Maximo Grato consuli bus, ipse Nouatus cinquit Cyprianus Epistola ad Cornelium sexta cum tua tempest te Romam quoque ad euertendam Ecclesiam nauigans, similia illic di paria molitus est; a Ciero portionem plebis auellens, fraternitatis bene sibi cohqrentis & se inuicem diligentis concordiam scindens. Et plane, quoniam magnitudine sua Carthaginem Roma debeat pretcedere, illic maiora de grauiora commisit. Qui istic aduersus EccIesiam Di
conum se rat, illic Episcopum fecit. Quam historiam ut Iarius paulo prosequamuri
37쪽
r,δ. i. . ereatus suit hoc tempore Romanus Pontifex Cornelius Castini filius. Non tamen ad Episcopatum, inquit alibi Cyprianus ,subito peruenit, sed per omnia ossicia Ecclesia .stica promotus, ad Sacerdotii sublime fastigium cunctis religionis gradibus ascendit. Τum deinde Episcopatum ipsum nec postulauit. nec voluit, nec inuasit; sed quietus Ecmodestus , pro pudore virginalis conscientiae suae, & pro humilitate ingenitar sibi&custoditae verecundiae, ipse vim passus est, ut Episcopatum coactus exciperet. Et sactus est Episcopus a plurimis collegis qui tunc in urbe Roma aderant, de Dei &Christi iudi cio, de clericorum pene omnium testimonio, de plebis quae tunc adfuit suffragio, &de
sacerdotum antiquorum & bonorum virorum collegio : quum nemo ante se factus
uset, quum Fabiani locus, id est, quum locus Petri de gradus cathedrae sacerdotalis
adhue vacaret: contra tamen, Romam quum venisset Nouatus, similitudine quadam Φ34. sanctitatis, continuo in suas partes pertraxit Nouatianum Presbyterum , deinde de Confessores quosdam primos in clero, hcarcere prodeuntes, de quibus supra, Maximum, Nicostratum, Sidonium, Vrbanum & Macharium; Moyse iam defuncto, &Ce- , letitio vis Epistolis de illo perspicuum fit) iam pridem in Africam profecto. Et paulo- post, gliscente, inquit Cyprianus, in peius recrudescente discordia, Nouatus Nova
tianum Episcopum Romae constituit; de contra sacramentum semel traditum diuinae dispositionis re catholieae unitatis, adulterum de contrarium caput extra Ecclesiam fecit. Quae ordinatio Nouatiani quanta vi facta sit, lati is me prosequitur Cornelius epistola ad Fabium Antiochenum , apud Eusebium Eccles. histor. lib. 6. cap. 33. & Ni
cephorum tib . . cap. 3. ac. I.
Anno Domini asa. dieto Imperatore Decio & Herennio Etrusco pro quo qui . dam perperam olim scripserunt Rustico Decio C stare illius stio , eonsulibus ι statim post Pascha, iuxta quod praedixerat e secessu rediit Cyprianus ; iam occisis fraude Gallipet Barbaros Gotthos Decio patre Be eius genero, de pace Ecclesiis reddita. Statim vero eonciliando dicto Ecclesia schismati omnem nauauit operam. Et imprimis svii constat ex epistola a. ad Cornelium) litteras dedit, quibus Romanum clerum ad concordiam
D . . i. hortatus est. Deinde concilium A frics Carthagini indixit, ex quo mox Romam inissisunt Caldonius de Fortunatus Episcopi, qui praesentia sua &consilio eniterentur quantum possent, & elaborarent, ut ascatholici Ecclesiae unitatem scissi corporis membra
Emi 1. eomponerent. Neque tamen econtrario suis partibus deerant Schismaticii verum de .
. . si inati sunt ad hanc Synodum a Nouatiano squod habet epistolai. ad Cornelium) M ximus Presbyter, Augendus Diaconus, Machaeus quidam, de Longinus, qui ordinationem Nouatiam Afri eant significarent, de libellum famosum aduersus Cornelium secum adferrent. Hi cum in statione inuidiosis conuitiis Se clamoribus turbulentis proruerent de flagitarent, ut climina quae se adferre ac probare diccbant, publice de a plebe teco gnoscerentur; non est passias Cyprianus. Quin potius certiores redditi qui illuc plurimi conuenerant Episcopi, ex reditu Stephani di Pompei collegatum, de legitima electi
ne de ordinatione Cornelij. ipsos statim a communicatione sua cohibendos censuerunt.
: Atque una iterato illic abstenti sunt licste alibi Cypriano i quinque illi Presbiteri ta ictionis Felieissimi. Inter ea vero quae Cornelio obiiciebantur , fuit calumnia illa, cuius meminit Epistola ad Antonianum, quod Trophimo cuidam & aliis thurificatis, hoc est qui idolis thus immolauerant, communicasset. Atque adeo constat, simili in Corne- lium usos illas ealumnia, quali postea in Cascilianum Donatist s. Et certe ut obiter id hie quoque dicamὶ hinc se nuncuparunt, quod immundis, ita lapsos vocabant, non communicarent, quum tamen ipsi nihil minus quam puti fuerint ; ad quod co- gnomen adludere mihi videtur Cyprianus Epistola ad Magnum: Et nomina, inquit, , adulterata fingentes. In hoc ipso autem eo ne illo fiam ante edito per Cyprianum libro de Laps s) scripturis diu ex utraque parte prolatis , temperamentum tale, ipso teste, d Cratione lapsorum salubri moderatione libratum est , ut examinatis causis Se voluntatibus de necessitatibus singulorum, Libellatici tanquam qui minus deliquissent admittere tur a sacrificati vero diu poenitentiam agerent, de si periculum infirmitatis vrgeret, pa- , O uicom sub ictu mortis acciperent. Consensit in hanc ipsam sententiam paulo post & Co nelius, habito Roma conellio, quod loco citato Eusebius celeberrimum fuisse dicit, Episcoporum nempe fio. Presbyterorum totidem,cum Diaeonis pluribus. Vbi tum Nouatianus cum factione Nouati de Felicissimi ab Ecclesia pulsus est, tum Lapsorum ratio eodem Eusebio teste in petrractata, ut constate videatur, non duo tunc Romae concilia,
38쪽
ex ipsius scriptis per Iacob. Pamel.
sed unum idemque fuisse, quod εἱ lapsis de contra Nouatianum indictum fuerit. Hu. u. ius quoque Romanς Synodi Decretum fuisse puto,cuius in hςc verba epistola ad Hispa- 'nos Cyprianus meminit: Iampridem etiam Cornelius Collega noster decreuit Episco pos lapsos ad poenitentiam quidem agendam Posse admitti,ab ordinatione tamen Cleriatque sacerdotali honore prohiberi. Quod etiam in omnibus Africanis Conciliis ea de te factis statutum fuiste, eo ipso loco Cyprianus significat, de eiusdem etiam fit mentio . Epistola ad Epictetum. Interea vero non otiosa fuit Cypriani pia sollieitudo ad Schi Gma componendum, sed&aureum illum librum de unitate Ecclesiae ac librum de Ora rtione Dominica huius rei gratia Coscripsit , dc una cum secunda sua ad Cornelium , ill
Epistola, qua ordinationem eius comprobauit, ad consessores quoque a Nouato sedu- 'ctos litteras dedit adhortatorias, ut ad Vnitatem redirent. Quas ipsas litteras magna ex parte reditus eorum causam fuisse, vel ex eo videtur consentaneum, quod pauIopost ad mentem Ze Ecclesiam redierint Maximus, Urbanus, Sidonius & Macharius. Cuius teihi stoliam, quo pacto recepti sunt, latius prosequitur Cornelius, in Epistola ad Cypria onum, quς hactenus huic perperam inscripta est, dc Epistola dicta ad Fabium Antio chenum. Solus ex ipsorum consortio non rediit Nicostratus Diaconus, quippe qui Ee 'clesiasticis pecuniis sacrilega, inquit Cyprianus, fraude lubtractis, & viduarum ac puispillorum depositis denegatas,cosci entia rapa narum re criminum ab urbe fugerit. Rediit enim Nouatus Romae Ecclesia ciectus,in Africam,una cum illo, ac cum Euaristo,Primoide Dionysio, ut denuo nouam illic Tragendia excitaret; quod & fecisse ex Eusebii Chro nico, fit perspicuum, qui scribita Nouato in Africa constitutum Episcopum Nicostra tum, de ex ipso etiam Cypriano, dum de Nicostratot Quomodo, inquit, adsumit sibi tegenὸae Ecclesiae curam, qui spoliauit & fraudauit Ecclesiam tNequovero his omnibus contentus Cyprianus, etiam hoc praestitit schismatis soluendi causa, ut singulos in Ita- h. . tiam nauigantes hortaretur, uti Ecclesip Catholicae radicem re matricem agnoscerenti Ηde ad singulos collegas qui adhuc haesitabant, delegitima Cornelii electione litteras da- Dii .ii: reti inter quas vel praecipua est illa ad Antonianum. Immo de ad Nouatianum, quod . s. spes veniae lapsis non sit deneganda, scripto libro late proseeutus est. Dum haec in Afri-ua geruntur, celebrata est& Synodus Antiochena contra Nouatianum, Eusebio teste
Eccles. hist. lib. 6. cap. vltimo, cui Dionysius Alexandrinus, Helenus Tharsi Ciciliae, Firmilianus Cappadociae, Theotecnus Palestinae, Et Fabius Antiochiae Episcopi interia fuere. Quorum Dionysius strenuam etiam nauauit operam pro Ecclesiae unitate,scriptis tum ad ipsum Nouatianum, tum ad Confessores & ad Cornelium litteris. Alia item Concilia id temporis celebrata aduersus Nouatianum, per Italiam de alias Ptouincias, testatur disertis verbis Eusebius dict. lib. ca.33. Atqui Nouatiani quae fuerit de poenitentia haeresis,ne hic sim prolixior, reperiet lector Epistola ad Antonianum, & latius in Adnotationibus . um d cntisma quoque Nouatiani contempserint, demonstrauimus Epistola ad Stephanum. Quod denique secundas damnarint nuptias, nullum quidem est in Cypriano iudicium, sed uno i dote adtestantur Epiphanius, Philastrius, August. de Thocioretus, libris de hqresibus. Nouatiano etiam adtribuit D. Hieronymus prae uia i, ter Epistolas quarum meminit Epistola ad Paulum Concordiensemὶ Catal. script. Eccles librum de Trinitate, quasi Epitomen operis Tertulliani, quod plerique nescientes Cypriani olim existimabant; quo quetdam contineri, iis fauentia qui Spiritum sanctum blalphemabant, tradit Rufinus Apologia in Diuum Hieronymum Porro Anno Domini is3. Imperat. Cis. C. Vibio Treboniano Gallo August. H. de Imper. C qtate C. Vibio Augusti filio Volusiano August. Consulibus , celebrata est Carthagini secunda de Lapsis Synodus, Idibus Maiis; idque iam instante ali cra pers Cutione. Imperator enim Gallus, quum regnum suum linquit Dionys. Alexandi. apud Euseb. lib. 7. cap. 1. floreret initio, de cuncta ei ex sententia succederent; sanctos viros qui pro pace regni eius Deo summo supplicabant, persecutus, de prosperitatem fugauit de pacem. Inhoe Concilio factum est Episcoporum Africς nouum de lapsis decretum, e . quod ipsum Cornelio Pontifici suis litteris in haec verba indicarunt. Placuit nobis sa Mo spiritu suggerente, de Domino per visiones multas Sc manifestas admonente , quia hostis nobis imminere praenunciatur de ostenditur,colligere intra castra militem Christi; de examinatis singulorum causis, pacem lapsis dare, immo pugnaturis arma suggerere, quod credimus vobis quoque paternae misericordiae contemplatione placiturum. In
dem Concilio iteste Cyprianoὶ quum priuatus vetus bricticus causam agere se velle Des . se
39쪽
dieeret nee admissus esset, Fortunatum statim Carthagini Pseud episcopum fecit, una cum quinque illis Presbyteris Felicissimi, de quibus supra; atque adeo uti loquuntur
etiam post Cyprianum Optatus dc D. Augustinus altare contra altate constituit. Hi quinque soli numero eum paucis vel sacrificatis vcl male sibi consciis, non votiti sunt lactitare et s. Episcopos Fortunati ordinationi interfui sic. Quo in mendacio posteaquam detecti sunt in Africa atque coniusi, Iomana quoque cum mendaciorum suoru mercenauigarunt, de ad Petri Cathedra inquit,atque ad Ecclesiam principalem unde unitas sacerdotalis exorta est a Schismaticis literas ferre ausi sunt. Quae quidem multis in Cyprianum erant refertae calumniis; verum vel hoc uno ipsius sanctitas testata est, quod iis ipsis diebus quibus haec scripsit, ob sacrificia quae edicto proposito celebraro populus iubebatur, clamore popularium ad Leonem in circo denuo postulatus fuerit, hac tamen persecutione Dei protectus auxilio. Immo velut imperterritus Christi miles, non est veritus Demetrianum Proconsulem scripto libro increpare durius; & latius comproba re, quod bella illa quibus Decii inteliacti sunt, de quae imperantibus Gallo de Volusiano perdurarunt, ac lues illa quae totum tunc orbem peruagata eli per annos I s. non Christianis, sed ethnicis siue gentilibus uti ipse loquitur imputanda veniant, eo quod Christo bellum indicerent. Quae pestis quum occasionem dederit conscribendis libris de Mortalitate ac opere de Eleemosynisi satis constat, hae temporum serie illos a Cypriano editos. In ipsa vero tam vasta corporum cladc, quantum operae impenderit, tum in eleemosynis colligendis, tum in ministerio necessario etiam ethnicis impendendo, late tractat Pontius. Et vero etiam in omnes pauperes miram ipsius largitionem, testatam facit Epistola ad Episcopos Numidas, quacum misit in redemptioncm Captiuorum sestertiorum decem millia, quod hoc fere eodem contigisse tempore, ex eo fit verisimile, quod 1 Barbaris illos in captiuitatem abductos scribit. A Gotthis enim siue Schytis hoc factum est, contra quos Decius in bellum profectus est, aut ab illis, qui paulo post per Bosphotum teste Ioan. Zonara in Pontum Euxinum irruperunt. Fortassis le tum temporis, ut suos ab idololatria dehortaretur, librum scripsit: quod idola dii non sunt: in quo aut ipsum imitatur ad verbum, qui eadem aetate iuxta Frecu Iphiam vixit, Minuintius Felix in Octauio, aut si ipsum is prae ccsserit tuti volunt alii: Minutium imitatus est Cyprianus. Porro neque cessasse eum a solita exhortatione ad Marty rium, tum liber inscriptus de exhortatione Martyrum ad Fortunatum: tum ad Thi baritanos, c Cornelium iam in exilio constitutum, Epistolae fatis comprobant. Nam tum primum Cornelius, MCentumcellas missiis est in exilium , dc non ita diu postea i8. Kalendas Septembris Di . sc. passus est, postquam duos sedisset annos & menses aliquot. De qua Cornelii passione, de quod illius occasionem quandam dederit Cypriani Epistola , de qua modo diximus, videat lector Damasum in Pontificat. Ec Adonem in Martyrologio: qua quia nide inscribatur de tractet de confessione Cornelii, plabe censeo legi debere apud Dama sum de sua consessione, pro eo quod est , confirmatione : & ex Dama se restituendus Ado, ut legatur: per Celeri num Lectorem di ubi est : du Celeri no Lectore. Cornelio autem eodem anno, mense vel Octobri vel Nouembri inam hic etiam variant i cripto. res & ipse Onuphrius j Lucius successit Porphyrii filius, Romanus, qui de statim ab ordinatione sua in exilium, eadem Galli Ec Volusiam persccutione, minus est. Atque hoe est quod Epistola ad Lucium, quae exstat, scribit Cyprianus. Nuper quid cm tibi, frater charissimc , gratulati sumus, quum te , honore geminato, in Ecclesiae suae admisnistrat sone, confessbrem pariter & Sacerdotem constituit diuina dignatio. Alludens ad
Epistolam priorem quae desideratur, qua illi se dc exilio pro Christi nomine gratula
Anno Domini is . Volusiano C ssare Ze M. Valerio Maximo Consulibris , Liacius ab exilio reuersus est. Gallo enim de Volusiano Imperatoribus fraude miliani in te fectis, dc ipso deinde AZmiliano post tres menses extincto, initio Imperii Valeriani re Gallieni cessauit aliquantulum perseeutio. Huius reditum quum intellexisset Cyprianus, dicta Epistola concelebrat: quam conscripta inc stat in Concilio quodam, eo quod etiam collegarum nomen sit additum in Epistolae inscriptione. Et certe illud ipsum fuisse Concilium Episcoporum 66. de bapti Zandis infantibus, e quo scripta est ad Fiduni Epistola; mihi sit verisimile, tum ex eo quod scripta sit illa post utramque Syra dum de Lapsis, tum quod utriusque Epistolae satis inter se conueniat, de alibi similia vix dum reperiatur; quippe quum una siti Cyprianus 5c collegae saltera: Cyria
40쪽
ex ipsius scriptis per Iacob Panael.
nus eum eollegis. Ipse vero Lucius ponti sex etiam Synodum quampiam celebra si e vi- dctur contra Notiatianos , &de Lapsis; nam dandam esse pacum testo Cypriano censuit, & poenitentia acta , fructum communicationis θ' paci, ncgandum nonc sic, litteris signauit:.it deiideratur hoc ipsos deci et tim. An vero hoc temporum tractur an postea, scripta sit Epistola CF priani ad Asiarrit .inos de Foim natiano ipsorum Episcopo, non Di'. ci perinde certum est, quare etiam illam in variarum class. iii lciecimiis. Inter quas s ut hoc σοι.
Obiter dicam) si otiae aliae, lecti, profecto sunt dignissimas Epistolae ad Pomponium de virginibus, & ad C - ilium de sacramento calicis. For.e eadem':etate conscripti sunt li- hii illi trcs testimoniorum ad Quirinum . quandoquid cin tunc plusculum illi otii fuerit.
Praeter quos scripturarum veluti locos communes, nullum in seripturas com mcntarium edidit . unum enim totus esset inquit ad Paulam D. Hieron.) in exercitatione virturum , Occupatus persecutionum anguli iis , descripturis sanctis nequaquam disseruit. Quare fallitur Paultis Diaconus, dum in Evangelia optime illum perorasse scribit, atque eiusdem est momenii, quod ad scri de ipsius Chronica. Hoc tam cti di metiri nemo queat. qui indicem scripturarum ab illo citatarum inspexerit quod etsi ex i. .stituto illas non explicauerit, innum cros tamen locos velut aliud agcias clucidauerit. Velum ad historiae
Anno nomini aues. Imperatoribus Caesaribus P. Licinio valetiano Aug. I l. & P. Licinio Gallieno Aug. Consulibus, mari'rii palmam pionici vir Lucius Pontaiax, 4. nonas Martias, rostquam duas mense Decembri ordinationes celebrasset, & annum virum sedisset cum aliquot mensibus. Neque vero multo post mense Aprili successis r illi creatus iest Iulius Stephanus Iuli j filius etiam Romanus i antea i pilus Archidiaconus, cui & tbcsaurum EccIcsa teste Damaso moricias concrediderat. Huius pontificatus initio, quum Mattianus Arelatensis Episcopus ad Nouatiam schismati haeresim de cissct r Cyprianus certior factus per Faustinum Lugdunensem spiscopum, statim stephano scripsit, MN 'Aut Martianum ab Ecclesia eiiceret, & tilium Episcopum in ipsius locum substitueret. Eodem vero anno celebratam existimo post Pascha Synodum illam Africae Episcoporum 3 . aduersus Basilidem Asturi censem & Martialem Enactitensem in Hispaniis Epi- Escopos lapsos: in qua Cypriano tesse qui illi praefuit pronunciatum cst, iuxta Dccrctum
Cornelii in Concilio Romano, de quo supra, ab omni honore sacerdotali prohibendos illos esse; atque adeo comprobata est cicetio Felicis & Sabini in ipsorum locum. Tunc etiam celebrata Cone ilia illa Orientalium de rebaptirandis timeticis, ex eo mihi colligere videor, quod paulo post scripserit Stephanus ad Firmilianum, Helenum d cmeros, qui illis interfuerant, communicaturum se illis, quandiu in ea sententia persisterent. H rum alterum apud Symnada, alterum apud Iconium Phrygiae oppida, commemorat Dio- tnysius Alexandrinus Epistoda ad Fabium apud Nieephorum. De quo ruin hoc in hec verba Firmilianus ad Cyprianum: Plane linquit quoniam quidam de eorum baptismo dubitabant, qui, etsi, nouos Prophctas recipiunt di et, ' φρυ ι appellant Ur, cos de tamen Patrem Z filium nosse nobiseu in videntur; plurimi simul conii enientes in Iconio, diligentissime ractauimus Et confirmauimus, repudiandum csse omne omnino baptisma, quod sit extra Ecclesiam constitutum. Ad quod conuenisse idem testatur, ex Galatia, Cilicia & propinquis regionibus Episcopos; Aug. vero numero ue . fuisse dicit lib. 3.
contra Cresconium Gram m. c. 3. Et fortassis eodem arino, bis enim in anno quando ne cessitas Ecclesiae requirebat, usitata fuerunt olim soncilia inici Pascha nempc re Pen-
tecosten, & mense Septembri vel octobri. cclebrarunt est prinitium Asicamina eadedere concilium, Episcoporum Afri cs dutaxat, quos constat tu iste 31. ex inscriptione cpist. ad Ianuarium ac caeteros Numidas Episcopos, qui quatitionem Cypriano mouerant. Nisquis malit, anno sequenti, & hoc & alia duo Africana celebrata dicere. Neque enim magnopere reseri, modo mihi concedatur, tria omnino in A frica fuisse sub Cypriano de rebaptirandis haereticis Concilia, & non nisi sub Stephano contigisse hanc tragoediam. Quorum illum, tum ex D. Aug. constat lib. 3. de sapi contra Donatist. cap. IO. tum cx - Epistola Cypriani ad Iubaianum. & Initio Concilii Carthaginiensis. Hoc vero comprobatur ex D. Hieron. contra Lucifcr. Augi, uino compluribus in locis, & Uincentio Liti nensi in libello aduersus pro sanas haeresum nouitates qui constanter Stephani menti O-nem faciunt hac de re seribentes, & nusquam Cornelii. item ex Niccphoro, qui lib. s. c.
. Dionysum Alexati drinum primam de hoe baptismo Epistolam ad Stephanum scri-Ε s. iς. Fpsissetiadit; quam haud dubie ad Cornelium scripsisset, si sub co coepisset haec cootro. εχ γλ.