장음표시 사용
41쪽
Dist. 71. uersia. Conuincit etiam hoc ipsum Epist. Cypriani a. ad Stephanum, qua primum cum
illo communicat Ze confert tanquam rem nouam tuam dc collegatum hac de re in v troiaque Concilio sententiam. Scripsit autem ita tim post primam Synodum ei uidem argu menti Epist. Cyprianus ad Quintum Mauritaniae Episcopum. Fuit interim quaestio non tam de rebaptigandis quam de baptiuandis haereticis; quippc quum ipsorum baptisma non haberet pro legitimo Cyprianus; at inqui certe, ab Ana baptismo prorsus alienum se commonstrat; Epist. supra dicta ad Caecilium, ubi negat bapti linum iterari posse. Quem etiam ita abominatur D. August. vi dispurci, satius ne sit non baptizari, quam rebaptizari, lib. a. de baptis. contra Donat. cap. 24. Neque vero ulla de Lapsis baptizandis in quo hallucinatur Nicephorus fuit disceptatio, quum iam antea illi in Caiatholica baptizati forent. Anno Domini 116. Imperatoribus Caesaribus Valetiano III. de Gallieno Il. Consu. libus, celebratum est seeundum Episcoporum Africae de Numidiae Conei lium, in quo non modo bapi ga. dos esse qui ex haeresi reuertebantur decrctum est, scd Se illud, ne Episcopi aut P Asbyteri abii idem re dcuntes, alia conditione recipiantur, quam ut communicent latet , id est in ordine laicorum. Exstat haec utraque definitio, dicta ad Ste phanum Epistola: quo magis miror dicere D. Augustin. lib. 6. de bapt. cap. is . nihil continere de baptismo Epistolam Cypriani ad Stephanum, vidisse adeo illum suspi cor Epistolam primam ad Stephanum dumtaxat, do qua supra. Ex Epiliola autem ad Iubaianum, Episcopos 7 i. huic Synodo interfuisse conitat. Quae ipsa Epistola scripta est accepto responso a Stephano. Ouod quidem hodie desideratur; verum multa inde citantur. tum hae ad Iubaianum, tum ad Pompeium Cypriani, & ad Crprianum Fir miliani Cappadociae Episcopi Ep. stolis; quae tres ex proposito aduersus eam Stephani Epistolam conscriptae sunt. Nili malit quis, binas cadem de re scripsis Ie Iitteras Stephanum. Cui fauere videtur, quod aliquandiu post Epistolam ad Iubaianum scriptae videantur dictae ad Pompeium de Firmi Iiani Epistolae , immo de post Carthaginiense Concilium tertium : Quod hic ipso anno celebratum constat Carthagini , Calendis Septembris , Episcoporum numero 87. ex Africa, Numidia , Ec Mauritania, quorum omnium etiamnum exstant sententia'. Atqui ut ad Stephanum recurrat oratio , ex verbis his ipsius. Si quis ergo a quacumque haeresi venorit ad nos, nihil in nouetur , nisi quod traditum est, ut manus imponatur; constat ursi sic illum, non tam scripturas, quam ita ditionem Ecclesiae contariam, eamque Apostolicam. Quae enim inquit D. Augustinus lib. a. dc Bautis c. g. verba illa pertractatis in per uniuetiam Ecclesiam custodiuriatur, non nisi ab A postolis tradita de commendata credi oporici, etiamsi in litteris eorum non reperiantur. Quare recte Vincentius Lirinentis: Primus inquit omnium Agrippinus carthaginiensis Episcopus, contra diuum canonem, contra uniuersalis Ecclesiae
regulam , contra sensum omnium consacerdotum: contra morem atque instituta maio
rum rebapti Zandum csse censebat. Neque tamen otiam ab Agrippino ad Cyprianum Vsque , in usu fuisse dictum Decretum, pulchre argumentatur hoc pacto D. Augullin. lib. 3. de Baptis. c. D. Caeterum finquit si permanc bat ab Agrippino vi quo ad Cuprianum consuetudo baptizandi ab haereticis venientcs, ut quid tacta sunt a Cypriano hac de re Concilia Z Vt quid Iubaiano dicit, non se rem nouam iacere aut repc miliam; dab Agrippino instituta mi Cur enim Iubajanus de nouitate turbaretur, si ab Agrippinovique ad cyprianum hoc tenebat Ecclesia λ Cur denique tot eius collegae in Concilio dixerunt; rationem de veritatem consuetudini praeponendam , a ' non potius dixerunt , eos qui aliud facere vel Ient, de contra veritatem 5c consuetudinem facer Antea certe ante Agrippinum , usitatam suis Ic de non rebaptitandis haereticis Consuetudinem etiam in Africa, satis ostendituri inquit idem Aug. lib. 1. de Baptis. Ca. 9. ex ipsius B. Cypriani verbis in eadem ad Iubaianum Epistola. Ait cnim. S: d dicit aliquis: id ergo fiet de iis, qui in praeteritum de iis reli ad Ecclesiam venientes, sine baptismo admissi sunt Vbi certe quid fieri solet et, etsi fieri non vellet, satis ostendit. Firmilianus quidem dicta sua Epistola dicit, consuetudini Romanorum oppon cre se contrariam suorum consuetudinem. Verum ipse causis sui seruiebat, te pluiculum profecto sibi sapere videbatur. Licebit enim & aduersus illum cum Aug. arguere: Si conluetudo talis fuit in Oriente; quod opus fuit, huius rei gratia, nouum iii Iconio indici Concilium ρ Quocirca non cotentus Stephanus, sua illa definitione, traditionis vcritatem propo: ere; et amFirmilianum de Collegas Orientales communicatione sua abstinuit, quaudiu In suo i stituto
42쪽
e et ipsus scriptis per Iacob pamel.
situlo persisterent. Quod ipsum te fecisse illum de Cypriano ac coepiseopis . indicare
videntur D. August. lib. s. de Baptis. c. as. de Firmilianus in Epistolae suae calee. Ipse econtrario Cyprianus, quantumuis ad Pompeium duriuscule quaedam in Stephanum it- tritatus profuderit ue ab Ecclesa ta in cn sc separare noluit , de cum ipso etiam sic phano concordiam de pacem noluit labefactarc. Atque hoc est quod Epistola ad Iubaianum scribiti Seruatur a nobis patienter de firmit cr chariis sanimi , collegij honor, vinculum fidei, concordia sacerdoiij. Propter hoc et i ai . libellum de bono Patientiae conscrip - T. Hiimus. Vbi paucis occasionem indicat scripti dicii libclli , qua ipsa de caussa, ut suos col legas a liuore te inuidia in Stephanum alienos redderet, librum etiam de reto &liuore
in lucem edidit. Atqui quis linquit Lirinensis ) totius huius negotii exitus 3 quis utique, nisi usitatus de solitus 3 Retenta est antiquitas, explosa nouitas. Quid a ipsius Africani
Concilii quae uires Donante Deo nullae , sed uniuersa , tanquam mmnia, tanquam D. bulae, tanquam superflua, abolita, antiquata, calcata sunt. Et, o rerum mira conuersio, auctores eius dein opinionis Catholici; consectatores vero, haeretici iudicatur. Nondum
enim linquit August. lib. a. de bapr. c. 7. erat diligentcr illa baptismi quaestio pertracta
ea, sed salubem mam coniuetudjnem tenebat Ecclesia. Quam tamen consuetudinem,
nisi ante prior Agrippinus & nonnulli per Africam coepit copi etiam per Concilii sen
tentias disserere tentavissent , non auderet Cyprianus saltem ratiocinari aduersus eam; sed in tam obscura quaestione turbatus, de ubique intuens uniuersalem robustamque eonsuetudinem, coarctaret se potius, di prece, de testatione mcntis in Deum , ut quod postea plenario Concilio visum est, id verum esIe perspiceret de doceret. Quum enim se oti tum se dicat sententiam dicti Concilij; hac attestatione satis ost endit, multo magis se
fuisse coAmemoraturum, si quod de hac re transmarinum vel uniuersale Concilium factum esset. Postea vero, dum inter multos ex utraquc parte tractatur &quaeritur , non
solum inuenta est veritas, sed etiam ad plenarii Concalij auctoritatem roburque dedu cta. post Cypriani quidem passionem : icd antequam inquit nos nati essemus: &foriatasse etiam factum est i ait idem August. lib. a. cap. 4. y xt ver tati patefactae cesserit, sed nescimus. Neque enim omnia quae in illo et cmporc inter Episcopos gesta sunt, me
moriae litterisque mandare potuerunt , ant omnia quae mandata sunt , nouimus. Cuis milia in Cypriani eticusationem habet idem August. Epist. 8. ad VIncentium Dona tistam in hae e verbat Correxisse illum sententiam, non inuenitur : non incongruenter
tamen de tali viro existimandum est quod correxerit, de sortasti suppressum est ab eis,
qui hoc errore nimium delectati sunt, & tanto velut patrocinio carcre noluerunt. Aut igitur hoc non sensit omnino, aut hoc postea correxit in tegula veritatis, aut hunc qua s naeuum sui eandidissimi pectoris cooperuit ubere charitatas, dum de viaitat cm Eccle sae toto orbe crescentis copiosissime defendit, de perseuerantissime retinuit vinculum
pacis. Accessit etiam huc, quod tanquam sacramentum Ductuosissimum, si quid in eo fuerat emendandum, purgauit pater falce passionis. Haec ille, de Cypriani eorrectione adhuc suspensam retinens sententiam. D. Hieron. etiam Dial. contra Lucifer. Episco pos quidem . qui cum Cypriano rebapti Zandos haerctacos statuerant, ad antiquam con suetudinem reuolutos. nouum scribit emisisse decretum, sed de Cypriano tacet. Uerum Dion sus Alexandrinus, verbis intra citatis in praefatiuncula ad Cone ilium Carthali niense, videtur retractationem quandam etianopsi Cypriano ascribere, quum ad Ste phanum scribens, cui ille superuixit, omnes ubique Antistites cum ipso sentire adserit. , Et certe Ven. Beda libello S. Quaest. quaest. s. disertis verbis C priani Palinodiam adserit 1 Cyprianus cinquiti cum suis Ooepiscopis qui erant in Africa, rebapti Eandos esse haereticos contra morem Ecclesiae statuit, sed quia in suo sensu, qtti sibi rectus videbatur , bonis abundare operibus studuit, mox corrigi meruit , atque ad uniuersale sanctae Ecclesiae normam spiritualium virorum institutione reduci. Neque vero obstare potest huic sententiae quod D. Gelasius apud Gratianum Dist. is. Romana Eccle sa , inter Apocrypha numeret librum de Poenitentia Cypriani, quandoquidem neque nos utamur illius libri testimonio , Ee Antoninus in summa Historiali, de Cypriano apud Nicomediam passo eonscriptum illum tradat. Cuius generis enumerat cliam phia Iacteria quaedam titulo orationis Cypriani, quae multos characteres de nomina Daemo. num continebant. Vt interim sit de Cypriano, certe non solum Afri iuxta quod modo diximus, sed εd Orientales illi r piscopi qui Iconii de synnadae conuenerant, sturti ..relcidere deeretum. Cuius rei locueles teliis in D. etiam Aug. b. 3. contra Donat.
43쪽
de 3. Postea vero St Plenario siue oecumenico Concilios quod Nicenum esse Epist. ad Iubaia n. comprobauimusὶ Stephani sententia confirmata est, & inde in hunc usq; diem ad nos per manus tradita. Soli olim Donatistae, & Hilarius quidam, non uti opinatur Ioan . Langus in Nicephorum Pictaviensis Episcopus, sed Romanus Diaconus, denuo
hanc cam crinam mouerunt. At illos totis libris T. de baptismo Augustinus, hunc vero Hieronym. egregie refutat Dialogo contra Lucifer. Quorum uterque disertis verbis dictam nostram de Concilio Nic ς no confirmat sententiarn. August. quidem, dum lib. a. c. q. plenarium illud siue uniuersae Ecclesiae Concilium, antequam natus csset, cele- hiatum dicit, quod de Niceno verissimum est. Hieronym. vero in haec verba: Synodus
inquit) Nicona omnes haereticos suscepit, exceptis Pauli Samosateni discipulis; ubi
Anno Domini as . M. Valerio Maximo, &M. Acilio Glabrione Consulibus, celebratum coniicio illud Africae Concilium, e quo scripta est Epist. ad Furnita nos; eo quod Geminius ille victor Episcopus, quem illic defunctum conitat, Synodo Carthaginiensi
anno praecedenti interfuerit. Ex quo etiam scripta videtur illa aci Rogatianum Episcopum Epist. de superbo Diacono, ob simile utriusque exordium. Si autem vivo adhuc Stephano i quod indicare videtur Ioco supra citato Dion. Alexan. suam sententiam retractarint Orientales & Afri Episcopi; oportet ut conuenerint duo Conc1lia hoc aniano aut sequenti , alterum in Oriente, alterum in Africa ; in quibus priori contrarium Decretum ediderint. . Nam altero horum annorum passiam constat B. Stephanum Pontificem, variant enim historici. o nuphrius quidem in Chronico, in hunc annum passionem illius reiicit, quem si sequamur, sedit ille duntaxat annos duos de menses aliquotiquod sentit quoque Eusebius di in chronico de in Eccles. hist. Uerum , quum Natianus Scotus&Martinus Polonus . Ado, Rhegino, ec Platina, illi annos adtribuant; ma- sis placet eiusdem Onuphrii in Epito me Pontificum prior sententia , de tribus annis. Quippe quae confirmetur his verbis Damasi Fuit temporibus Valeriani & Gallieni ita enim lego, pror Gallicanii ld Maximi cui adiiciendum censeor ac Glabrionis in usque ad Valerianum quarto de Gallienum tertio consules. Cum igitur Consules hi insequentem annum inciderint, necesse est tres annos Stephano tribuamus, de apud eundem Damasum legere oportebit s. pro eo quod 7. est enim facilis error in numerorum notis. Atque adeo etiam Xisso Pontifici non annum integrum Ec menses Io. aut II. Cum aliquot diebus contribuere licebit, sed dumtaxat menses H. dies is. qui computantur ab
XI. Cal. Sept. quo die creatum scribit onuphrius in dicta Epito me, usque ad VIII. Idus August. Tusco de Basso Consulibus. Quod ipsum confirmari videtur ex Eulabio, apud quem in utroque libro Iegitur sedisse Sixtus, annos XI. si ibi legamus menses Vndecim. Sed quum haec omnia meris coniecturis nitantur, liceat de hic unicuique sequi quod olet; modo tamen in hoc mihi de Onuphrio consentiat, quod passiis sit Xilius Papa ante Cyprianum dictis Consulibus. Pro mea interim illud facit sententia , quod Firmi. lianus Epist. sua dicat 1 a. fere annos intercessisse ad id usque temporis ab initio persecutionis sub Maximinio, qui inueniri iusto calculo nequeunt, nisi adnumerentur Stcpha no anni tres; praesertim quum illo adhuc vivo, scripta lit illa Epistola. Anno Domini, mea quidem sententia, 238. Imperat. Caesaribus, Valeriano I U. de Gallieno III. Consulibus, palliis est Stephanus Martyrium IV. Nonas Augusti, quod latissime describitur ab Adone in Martyrologio ζα Daucis interiectis diebus, creatus est Pontifex Xistus eius nominis secundus, Philosophi filius. Atheniensis, Graecus. Et dein de 3. Calend. Septembres, Cyprianus Christum publice professus, proculdubio hoc an no , a Proconsulo Aspasio Paterno Curubin in exilium relcgatus est. Qu.i Proconsulari idem sit cum Ouinio Paterno, qui aliquot poli annis Consulatum Romae gessit, aliorum permitto disquisitioni. Curubis vero oppidum est , mari Lybico, Pcia insulae in morem circundatum, haud procul a Pentapoli; locus apricus di amoeniis, teste pontio Diacono, qui Cyprianum spontaneus exul comitatus est. Huc quum venisset Cyprianus, mox ex visione quadam qualique frequentissime utebatur, & plurimum tribuebat dicit, is intra annum ipso die Martyr ij corona decolatum iri, quo primum illic hospitio exceptus fuerat. Neque vero etiam in exilio ociolum fuisse Cyprianum , testantur inde ad Martyres conscriptae litterae, quos ad extremum usque vitae diem non
destitit ad mortem pro Christo obeundam adhortati. Inter has exstat insignis illa Epi-Dla ad Nemesianum , Lucium de alios Episcopos ad metalla damnatos. Quibus
44쪽
ex ipsius scriptis per Iacob panael.
deo etiam, cisi in exilio constitutus, subsidium viti misit; uti ex tribus illorum fetaponsis constat. Item illa ad Rogatianum Iuniorem in carcere constitutum, de Martyrio
Rogatiani senioris. An vero hoc anno, an sequenti passi sint 3oo. illi Massi candida Martyres, de quibus in actu passionis Cypriam Pontius ac Prudentius, de Martyrologia ad a. Augusti , non fatis constat ; sub Valeriano tamen de Gallieno pasIbs uno ore tostantur omncs ; ita dictos , quod in clibanum calcis ardentis demersi fue
Anno dcnique 219. M. Aurelio Memmio Tusco , de Pomponio Basso Consulibus s Tuscum enim nuncupant Damasus, Camodorus, Fasti Graeci, Marianus Scotus, Gregorius Alexander, Christianus Massaeus, Ioan. Cus pinianus, te M s. tres codices in Actu
passionis Cypriani , quum Fuscum soli appellent Trcbcllius Pollio, Fl.Vospiscus, onu-phrius, ac Hubertus Golisius 2 decrcta est a Caesaribus vcluti noua quae dam de acerba ερ . i. magis quam antea, pcrlecutio; de qua ita scribit Epi. ad successum Cyprianus: Rescripsit Valerianus ad Senatum, ut Epii copi de Presbyteri de Diaconi in continenti animaduertantur; Senatores ver b dc egregi j viri, de equites Romani, dignitate amissa etiam bonis spolientur, de si ademptis facultatibus Christiani esse perseueraucrint, capite quoque mulctentur. Subiecit ctiam Valerianus Imperator orationi suae exemplum littera. rum, quas ad praesides prouinciarum de nobis fecit; quas litteras quotidie speramus venire. X istum auicin in coemitcrio animaduersum sciatis octavo Iduum Augustatum die,
dc cum eodem Quartum. Sed Se huic persecutioni quotidie ibi istunt Praefecti in urbe; ut si qui sibi oblati fuerint, anini aduertantur, oc bona eorum fisco vindicentur. Hactenus ille. Constat autem hinc, paulo ante passionem Cypriani passum Romae X istum Pon tificem; quae quum contigerit Tusco de Basso Consulibus, ipso anno obiisse Xistum dicamus, nec csse est ι praesertim cum dictae Cypriani Epistolae meminerins Martyrologia Bedae, Adonis de Usuardi, ac Marianus Scotus; qui ctiam disertis verbis adserit, martyrio coronatum X istum dictis Consulibus. Cum isto vero passbs scribunt tum B. Quartum, tum Felicissimum de Agapitum Diaconos, ac Ianuarium, Magnum, Vin. Centium c seu potius , iuxta Platinam , Innocentium γ de Stephanum Subdiaconos. Quem etiam post triduum IV. Idus Augusti secutus est D. Laurentius ipsius Archidiaconus, cui thesauros Ecclesiae asservandost adidcrat. Deinde cliam alecto clapso triduo
Hi polytus cum aliis 19. Atque hoc est quod superioribus vcrbis scribit Cyprianus, quotidie Romae Praefectos persecutioni institisse. Atqui Cyprianus, quum iam ab exilio reuocatus, per hos dies ex sacro rescripto tita vocabant caictum Imperatorium t in horia . tis suis moraretur, de nunciaretur, mississesse Lictorcs qui illum Uticam perducerent ι secessisse iusta de caussa scribit ad ala quot dics; quod congluerct, Episcopum in ea ciuitate in qua Ecclesiae Dominicς preest, Dominum confiteri. In qua ctiam Epistola suos monet, ne te vltro tradant, dicens disciplinam Dominacam id prohibere; quod ipsum denuo ab illo repetitum in passione citat D. August. lib. I. contra Epist. Gaudent ij, qui perperam secundus inscribitur. Exspectabat igitur Cyprianus in abdito secessu Proconia silis aduentum, quum, repente superuenerunt Idibus Septembris duo Magistri ossicii siue Ad paritores . qui eum ad Galerium Maximum , nouum Proconsulem fortassis eundem, qui Valerius Maximus nuncupatus, bis iam antea Romae Conlulatum gesserat pertraherent. A quo dilatus in crastinum, Deo ita destinante, ut interea de rebus
Ecclesiae disponeret, postridie XVIII. Calendas Octobreis ad Praetorium perductus I
est. Vbi a Proconsule hanc excepit sententiam : Thascium Cyprianum gladio animad- uerti placet. Atque inde eductus in locum qui dicebatur Sexti, cam orationem pronunciasse creditur, quae titulum habet: in die passionis eius: ac ita capite plexus Martyrium subiit, & vitam hanc caducam lcum sempiterna commutauit. Primus inquit Pontius qui sacerdotales coronas in Africa suo sanguine imbuerit. Patas vero cum illo testantur Martyrologia , Victorem Diaconum, Crescentianum, Rosulam , ac Generalem. At-
sui corpus ipsius cum cereis sepultum est in areis Macrobii Candidi Procuratoris, quaesulit iuxta piscinas invia Appellensi, seu potius Mappaliensi. Testatur enim victor Vticensis lib. i. dirutas a Uandalis duas egregias Ecclesias S. Martyris Cypstiani, unam ubi sanguinem fudit, aliam ubi eius sepultum est corpus, qui locus dicitur, Mappalia. Caetera quae in hac passione contigerunt, latissime prosequitur Pontius, Actus passionis uterque, D. Quoque August. de Paulus Diaconus; quare ad illos Lectorem remitto. E qui hus plus Latis constat. Pastum Cyprianum, uti iam diximus, sub Valeriano de Gallieno
45쪽
Imperatoribus; quod ipsum etiam testantur Eusebius in histor. 8c chronico, Hierony. catal. script. Beda in chronico, Haymo de Christ. rerum memoria, Freculphus historiae Ecclesiasticae , Gregorius Turonensi, in Francorum Annalibus , Marianus item Scotus . Nicephorus , Martinus Polonus , Hermannus Contractus, Vincentius Bellovaccnsis, Antoninus, de I. Philippu Bcrgonias Hiitorici. Verum de X isto non item,qucm S: Martyrologia Sceomplures quemadmodum etiam de Cypriano sentiunt Gregorius Nazian Zenus, Sym con Metaphrastes, Ioannes zonara ,εc alii quidam sub Decio passum volunt; cuius etiam Decretalis Epistola scripta legitur Valeriano & Decio contulibus. Huius discrepantiae conciliandae gratia, Marianus anno post hunc secundo, quo in fastis ponuntur Cornelius taeularis II. de D. Iunius Donatus Consules, ponit Decium Caesarem fle Valerianum ; sed quum ipsemet fareatur , passiim X1stum Tuscore Basto Conss. non satis constat sibi. Martinus Polonus dicit a Valeriano 3e Gallieno creatum qu cndam Decium in Cesarem, qui non fuerit Imperator, de Decius Iunior
dictus sit fortassis alludens ad dictum I . luniumὶ ac sub hoc passum scribit D. Laurentium . Et hanc ipsam sententiam citat Antonius ι verum placet illi magis V uicentii sententia, ut sallienus Imperator, etiam Deeius cognominatus sit. Ego vero, quandoquidem eum Ethnicis scriptoribus illa minus comaeniant, probarim maxime alteram illam, quam etiam recenset Marianus, de ad quam alludunt Martyrologia sententiam ;vt Dee ij ac Valeriani persecutio pro una reputetur, atque adeo is . aut plures recen seantur anni persecutionis Decianae. Praesertim quum dc D. Hieron. quantumuis ali.
bi duis has persecutiones distiniatas faciat; in vita tamen, Pauli Eremitae sub initium,
Decium & Valerianum persequutores simul iun at. Confirmatur vcro ex eo haec sententia, quod statim ab initio imperi j sui Decius, illum ipsum Valerianum qui postmodum
Imperator extitit, Censorem Roniae constituita atque adeo sit verisimile unam ab utroiaque persecutionem indictam fuisse. Quod ipsum disertis vcrbis habet Ioan. Zonara Anis nai. Tom. a. Decius inquit imperii amplitudine considerata, ut quidam aiunt, Vescarianum collegam adscivit; de vi cr quo alterum cohortatus, persecutionem atrocissima in
contra Christianos instituerunt. Porro ut illud , ad historiae Africanae cognitionem maiorciri , adiiciam ex co quod Optatus Mileuitanus lib. I. contra Petili anum, Episcopos Carthaginienses cnumerat Cyprianum , de Lucianum, qui Caecilianum praecesserint, videtur Cypriano in Episcopatu successissu Lucianus. Operae protium ve ro visum est adiicere , quanto illum honore Lybies post obitum coluerint. De hoetenim Procopius apud Nicephorimi lib. II. c. H. Cyprianum inquit virum sanctum
maxime omnium colunt Carthaginienses, cique templum magnificum pro urbis moenibus ad litus maris statuerunt. Atque praetcr multos alios cultus quos et cxhibent; feltum quoque anniuersarium diem celebrant, quc in Cypriana nominant. Et eodem, quo festum cum conuentum, nomine , t cmpestatem quandam proccuosam appellar
sol cnt nautae ; quandoquidem in id tempus incidere solet. Hoc templum Vandali sub Honorico Rege Catholicis Christianis per vim adcmptum euertere , eiectis
inde cum magna contumelia sacerdotibus , de deinceps id , utpote Arrianis commodum , restaurarunt. Quum autem vicem cam dolorent atque deplorarent Lybies,
persaepe Cyprianum ferunt, in somnis quibusdam apparentem dixisse : Christianos minime de se sollicitos esse debere, ipsum enim se tempore suo vindicem atque ultorem fore. Eam rem l inquit 2 quum illi renuntiaretur, Iustinianus Impcrator ut auspi catum ornen accepit. Et praeductio tac oracularis, in Bullisad tempora recte incidit, quo duce Carthago, Romano imperio subiecta est, nonagesimo quinto anno pota quam templum id a Christianis est redemptum. Eo bello Vandali omnino sunt expugnati, de Arrianorum opinio ex Lybia eiecta , Christiani autem templa sua recu. perarunt, iuxta Cypriani Martyris praedictio uem. Hactenus ille. Idiplum testantur tum 4. D. Augustini tractatus de natali Cypriani, quorum meminit Posidius in Indiculo,&le imb habitus ad Mensam Cypriam de conductis in vineam; tum quod dicit ille Epistol. rao se Psalmum a. exposuisse, nocte qua illucescebat Beatis. Cypriani solemniatas. Alibi autem etiam illius diem festum iam olim celebratum, ut recentiores omittam Sc Martyrologia, in oriente, id perspicuum fac lupi D. D. Nazian Zenus Ac Symeon Meraphini es suis in illum Encomtis; in Occidente vero D. Prudentius hymno γ. περι τανών, & Maximus ac Petrus Cluysologus sermonibus de illo editis. Caeterum quae do transsatione S. Cypriani inter Prole gomena collocauimus , sdia auctorarat ei Ada
46쪽
ex ipsius scriptis: per lacob pamel.
vientienss in suo Chronico sob anno Christi 8o . Et Ado Treuirensis Archiepisco.
pus in suo Mutyrologior 6. Kalend. Augusti confirmarunt. Primum itaque anno Domi ni 8oa. Legati Caroli Magni Imperatoris, reuersi ab Aaron Ammita Persarum Rege, ieeum adtulerunt in Gallias D. Cypriani teliquias. sub Leidrado Lugdunensi Episcopo, cuius successor fuit Agahordus a quo carmen illud conscriptum est. Inde Carolus Ludovi ei Pii filius Caroli Magni nepos , ad Monasterium nouum illas transtulit. Ab eius denique Monas erit Abbate tum temporis Domino eius territorii, ROthna censes nosti illas iplas V. Cypriani teli uias accepisse se gloriantuti Situs est is locus, medio fere inter Tonacum & veteres Nervios, quos Aldenardanos elelmus itinere, Collegiata Ecclesia insignis. Gratuletur itaque sibi de tanto thesauro Belgium , nec minusquam olim Africa festis laudibus tantum Martyrem prosequatur. Quod testat ; si quid minus eruditum , minus concinnum , expolitum minus dixerim .humani fragilit singenii adscribendum Lector meminerit i si quid contra , quo ad vitae pietatem ac eruditionem promoueri qucat, in hoc nostro scripto atque adeo hoc opere repererit ι non nobis , sed Deo opt. Max. acceptum referat. Cui laus de benedictio , de gratia tum actio in secula saeculorum. Amen.
47쪽
ordinem, cum adiectis ad epistolas alterius editionis Notis,& Asterisco ad ea quae recens sunt edita.
TOMVS PRIMVS EPISTOLAS CONTINENS
. II l. Clesi Romani ad Clerum Carthaginensem. de secessia Cypriani. pag. r aiι 3. Maii v. Cuepriani aὰ Clerum Romanum, ge dormitione Episcopi VIbici. pag. c. Id. s. o. i. V. Ad Clerum suum , de cum pauperum di quiete plebis. pag tr.
VI. Ad eundem, de evia pauperum & eonsessorum. NE. 13. Las. r.eν.e. VII. Ad Rogatianum Et exteros eonsessores , de obseIuanda disciplina pag. Io. ιι. . . v III. Ad Cletum de plerando Deo pro peceatis. . pag. 23. o I. OA I x. Ad Martyre, fle Consessores, de Mappalic.. pag. 16. LiI. p.r . N. Ad Cleium ἡe Ptes tetis qui temere pacem lapsis dederant , necdum sedata persecutio ne, & eitta eonseientiam Episcoporum. pag. 23. Iab. .ep.rs
XI. Aa Marenes de Consessores qui petierant Lapsis paeem dari. pag. 32. 2 ι.3..pagx ir. Ag plebem de reseripio Matirrum ae iis qui pacem petebant. pag. 33. o 3.e .i XIII. Ad clerum de lapsa Catheeumenis, ne vaeui communione eIeant. pag. 3I. xlv. Ad eundem de iis qui ad pacem festinabant. pag. 3s. X V. Ad Clerum Romanum , de praeredentium epistolatum exemplis suo isessu Romam missis. . pag. 7. Lis. .e 4. xvi. Ad Morsen fle Maximum N eaetetos confessores Romanos, de eorum e Messione. p. s. c. r.ep. i 'x Vt l. Confessorum uniuersorum ad Cyprianum de pace Lapsa data. pag. 42. X vili Cypriani ad Cletum de praeeegenti & dualiua seqsentibus epistolis. pag. 4M XIX. CH3onii ad Cyprianum de complesbyteros de iis qui saetifiearent, sue de Lapsa. pag. 43. U.sci .ie XX. Cypriani ad Caldomum responsum. ibigem. x x L celetini ad Luesanum de Numeria & Cangiga. pag. 44. X XII. Luciani ad Celetinum da pare omnibus Lapsa data. pag. 4ς. X XIII. Cypriani ad Clerum Romanum de sex epistolis praeeedentibur & Luciani inuetecundia. pag. 43. -- s p XXIV. Ad Cletum suum 4e litterii praeeedentibus Romam missu , de Saturno Lectore ae Cptato hypodiacono factis. pag. so. LVI. p.18. XXV. Ad Moysen de Maximum N exteros confessotes de eonsessione eorum , di Lapsis.
Cyptiani ad Lapsos, qui illi de usuipata pace per Paulum martytem data, seripserant.
Ad Cthium de Caro Didens ae aliis qui Lapsis eommunicabantι pag. Lib. s. .s. M Cletum Romanum de iisdem Lapsis qui sibi parem a Paula in thyte datam vindicabant. pag. 18. La.I p. s. Ad Cyprianum Cleri Romani responsum. ibidem. F. ι3 Ad eundem Cleri Romani aliud eadem de te reseriptum. pag. εa. at a 'ri Cypriani ad Cletum suum de missi, Romam , de aeeeptis inde littetis. pag. 64. 24 sq. . x XXIII. . xxv . xxv II. XXVIII. XXIX. xxx. XXXI.
48쪽
Cypriani ad plebem de quinque presbytetis factionis Felicissimi. ibidem. δι. i. q. t.
Ad Cornelium, quoa ordinationem Nouatiani non receperit. pag. 73. Ad eundem . de ordinatione eius a se comprobata. & Felieissimo. pag. si Ad eundem . quod ad Consessores a Nouatiano seductos littetas secetit. pag. 8 . Ad Consessores Romanos ut ad unitatem redeant. ibidem. Ad Cornelium de Polreato Hadrumetino. pag. 8s. Ad Crytianum Cotnelis de consessoribus ad unitatem reuersi. pa. Is . Crpsian ad Carnelium tesponsum Gἡgratutitorium de illorum reditu ex schismate. pag. εῖ. Ad Cyprianum Cornelii ge factione Novaliani cum suis. pag. 23. Crptiani ad Cotnelium de Nouati sceletibus responsum. pag so. Maximi & eaeterorum Consessorum ag C ptianum de suo reditu ex schismate. pag. 33 Cypriani ad illos de teditu eongratulatoria. pag. s . ad Antonianum, de Cornelio , Nouatiano. pag. ss. Ad Fortunatum .& alios tollegas de his qui pet tormenta superantur. pag. Id , Ad Cornelium Srnogi Asricanae de paee Lapsis danda. pag. Ios. Ad eundem Cypriani de Fortunato & Felicissimo. pag. Ir . Ad Th batuanos exhortatoria ag Martvtium. pag. II8. Ad Cornelium in exilio. de eius consessione. pag. 13 3. Ad Lucium leuetam ab exilio. pag. 136.
'istiae miserat mea in pare AH ae variis temporitas eonscripsin Agyidem de insantibus baptitandis . pag I37
Ad Episeopos Numidas de redemptione statium ex eaptiuitate Barbatotum. pag. 33y. Aa Eu tatium , de Hysttione. Pal. 14t, Ad Ρomponium de Viiginibus. pag. I i. Ad Caeritium de Saeramento Dominies ealiess. pag. c. Ad Epictetum de plebem Agutitanorum de potiun,tiano quondam dotum Episcopo pag. is Ad Rogatianum Episeopum . de superbo Diamno. pag. 1 3. Ad Cletum & ples em Furnitanotum de victore qui Faustinum tutorem nominauit
Ad stephanum Papam ge Martiano Atelatensi, qui Nouatiano consensi. pag. ica. Ad Clerum 3e pl/bem Hispaniatum de Basilide & Mattiali. pag. iss. Ad Floxentium Pupianum de obtrectatoribus. pag. I s. Adianuamum & eaetetos Episcopos Numidas Cntiani, fle edepiseoporum de Baptizan. dis haereticis. pag. 17 , Ad Quintum Ae Baptizandis haeretieis. pag. I. Ad Stephanum Cipriani & Collegarum de Concilio. pag. ι8o. Ad tubaianum de baptirandis hcitetieis. pag. ra. Ad pompeium eontra Epistatam Stephani. pag. Isi. Ad Cyprianum pilmiliani eontia eandem Stephani Epistolam. pag. 3q8. Cypriani ad Magnum de baptirandis Nouatianis, di de iis qui in lecto statiam conseis 1 . i. q. ς Il. 3. ep.3
in exilio conseri is, o sub Hem vitae.
ἡ Nemesianum & emeros Martvtes in metallo constitutos. artrri Ag Cyprianum Nemesani eum collegis responsum. Ad eundem Luetjeum eollegis responsum. M eandem Felieis di extercitum responsum. pag. 11'. pag. MI.
49쪽
LX X X I. Cyptiani ad Rotatianum Iuniorem dc eaetetos Confessores in earcere eonstingte .
Lx XX H. Ad Suecelsum denuntiis Roma tenet sis persecutionem nuntianIibus. pag. 224. Lx XXIII. Ad Cletum de suo sub sinen vitae lecella. Pag. 32F.
Toblvs SECUNDUS, LIBRO s CONTINENS
De Ciatione Dominica. Rd Demetrianum. Pag. 178. De ldolotum vanitate. Da Mortalitate. pag. 13I. De opere dc Eleemosynis. De bono Patientia. pag. 3 3. De Zelo de Livore. Ad potiunatum de exhortatione Martyrii. pag. 3i . Ad Quilinum Testimoniorum contra Iudaeos libet primus. Ad eumdem Testim. erimia ludaeos libet secunἡus. Ad eumdem Tellim. laber tertius. pag. 3 r. Conellum Catthaginiense de baptizandis haeretieis. Pas. UT
De spectaculis. pag. De Diseiplina Ac bono pudicitiae. pag. 4t . De Lau/e Mailyrij ad Moysen de Maximum de extetos Consessores. pag. 4.i3 Ad Nouatianum, quod Larss spes veniae non si neganda. pag. 433. ad Cornelium Papam de Caldinalibus operibus Chtisti. pag. 44υ De Natiuitate Christi. pag iDe tatione Circumeisonis. pag. De Stella de Magis ac innoeentium nece. FAg. 4si, De baptismo Christi de manifestatione Trinitatis. pag. 4s . De ieiunio 8e Tentationibus christi. pag. MI. De Coena Domini & ptima institutione omnia eonsummantis Saetamenti. pag. 4 Da ablutione pedum. pag. De unctione Chiasmatis de aliis sacramentis. Dag. a II.
De Passione Christi. De Restitiectione Christi De Astensione Christi.
De sancto Smritu. De Aleateribus. De MoΑtibus Sina 3e Sion contra Iudaeos. Catmeri. Genesis. Calmen . Sodoma. carmen, ad Senatorem Apostatam. Himnus de Pascha Domini. Otatio pro Martyribus.
Oratio quam dixit Cyprianus in die Passionis suae. pag. et . De singulatitate Clelieotum orirenis seeundum quosdam: In Symbolum Apostolorum Runni Aquileiensis expositio. pag. Ιηὀ-M Virgilium Celsi in altetrationem Iasonis & Iyapisci pissatio; de Iudaica incredulitate. Aduellus ludaeos qui inseeuti sunt Christum. Past 167. De reuelatione capitis beati Ioannis Baptistae. pag. t II. Ad Fortunatum de dupliei Matlytio. ν,- De duodecim abusonibu, seeuh. 2 b '
50쪽
editionem , cum adiectis ad Epistolas nostrae editionis notis in margine.
Coxnouimuitiato. Ad Cornelium papam de consessione eius. pag. 33. vi'. 17 Statuetamuς qui/em . ad eundem de pace Lapsorunt pag ros. ηε. 14. Legi litteras tuas. ag eundem . de Fortunato & Felicissimo. pag.ii 4.C4m in unum conuenissemus. Ad Clerum di plebem in Hispania eonsistentes, de Baslide &Martiale, pa. ss. Eliam piissem vobis. Ad Rogatianum & caeteros Consessores. pa.ae. Pro tua religiosa diligentia. Ad Magnum dE Nouatiano i&de iis qui in lecto gratiam eonse
Clauitet de dolenter motus. Ad Epictetum& plebem Assurianorum, de Fortunatiano quondam Episcopo eorum. pag. tues. D; Quanquam satie, eharissimi. Ad plebem , de quinque presbyteris schismaticis pagail. Epist. o. Glauitet commoti lumus. Ad clerum & plebem Furnitanotum, de Victore qui Faustinum presbyterum tutorem nominauit. pa. isI. Epi .c , sto dilectone tua. Ad Eucratium , de Histrione. pag. i 1. Epφ. ci. Legimus litteras tua, states. Ad Pomponium, de virginibus pag i 1. Eo. Cuci simul in Concilio essemus Adlanuarium de caeteros. de haereticis baptizandis. pa. i a. Ep. Q.
Ad quaedam disponenda. Ad Stephanum Papam de Concilio. pag. igo. E . I. Bene admones Donate. Ad Donatum. pag. s. v. h. Quanquam seiam sistet. Ad Caecilium, de sacramento Domini calicis . pa. i έ. Ep. 63. Cuncto, vos patitet. Ad Moysen de Maximum Presbrietos de Coiisessores. pag. 3s. Ep. ig. Inoidination bus Ad clerum de plebem, de Aurelio consessore , lectore ordinata. pag. 1 Exulto laetus & gratulor. Ad MartItes & consessores. pag. 1 c. Eρ. '. Quinquam bene sibi eonscius. Cleri Romani ad Erptianum. pag. 6o. D. 3r. Et eum diligentia. De Nouato & Nouatiano. pa. sci. D. 4'. Et religiosum nobis. Ad Cornelium de Consessotibus. pag s . Eν. I. quod letui, Dei. Ad Cornelium de ordinatione eius. pag gi. D. 42. Venetunt ad nos staret. Ad Cornelium de oldinatione Nouatiani. pa. s. D. 4i. Et egisse nos tu agete. Ad Cornelium de Consessoribus regressis. pa 33. D. I.
Et nupet quidem tibi. Ad Lucium de exilio reuersum. pag. i s. Ep. 18. Cum irequentetebatissimi. Ad Consecires prauos. pag g . py. . Lectis litieti, uestiis staties. Ad Consessores de schismate reuel sc s. pag si. E s. sa. Quale, litieias. Ad Cletum de Epistolis tam suis quam Romanorum edendis. pag ga. Es. as. Quoniam competi statres Ad clerum Romanum de secessione sua. pag . D. Ir. Qu3nquam citam vos staties. Ad Clerum, ut confessotibus in caleete consistentibus cim tribus humanitas praebeatur. pag a. Ep. 3τ. Exultantibus nobis Lucii papae & eaetetotum tam Matritum , qualia Consessorum. pa Do. se,. s. Legimus litietas tuas. Ad Fidum de infantibus baptietandis . pag ι; . Esi. 39. Clauitet & dolenter. Ad Rogatianum Episcopum desuperbo diacono eius. pag is X. Ep. s. Optauetain quidem fratres Ad Clerum de eura pauperum & quiete Confessorum. pa st Pt . 6. Quantam sollieitudinem. Ad 'pilanum de Contistioribus tenet lis. D s F a. c. Ne quid minui ad poenam. Ad cyprianum de quibus am schismaticis. pa 8s. D. 8. Faustinus eollega noster. Ad Stephanum de Marciano Atelatens , qui Nouatiano consensit. pa..61. D. 67ιus states. Aa Cyptianum a Maxima, urbano, Sidonio, Macatio ; eum Coinelio Episeopopacem tecisse. pag. 33. D. Io. Diu patientiam meam. Ad Clerum de presbrteris, qui temere pacem Lapsis dederunt necdum sedata perseeutione. pa xo. EO. t . Sollicitudo. loei. Ad Marartes At Confestotes, qui Lapsis petierunt pacem dati. pag. 3. Ep. Ir. Ingemiscere vos. Ad plebem de reseripto Martytum, de Lapss. qui pacem petierunt. pa ri Ei 31. Nitor vos fratres. Ad Clerum de Lapsis, de cathecumenis ne vacui exeant. pa 3. D. i3. Legi litteras vestras fratres. Ad clerum de eis qui ad paeem Albi t. vi pag.36 D. 34.